Sadbait: Γιατί τo κλάμα και η λύπη πουλάνε στο Διαδίκτυο -O καθοριστικός ρόλος του αλγόριθμου

16:03 22/1/2025 - Πηγή: iEfimerida

Οι άνθρωποι λένε ότι δεν θέλουν να είναι λυπημένοι, αλλά οι διαδικτυακές τους συνήθειες... άλλα μας λένε. Οι θλιμμένες αναρτήσεις και τα στενοχωρημένα ποστ είναι πανταχού παρόντα. Γιατί συμβαίνει αυτό;

«Το παν είναι να δημιουργήσεις ένα συναίσθημα», λένε οι μελετητές των σύγχρονων social media. Μέχρι τώρα λοιπόν μάθαμε πώς είναι να δημιουργείς «περιεχόμενο» στο Διαδίκτυο εκμεταλλευόμενος την οργή και τα νεύρα των άλλων: είναι περιεχόμενο που έχει σχεδιαστεί για να εξοργίσει

τους ανθρώπους ώστε να ασχοληθούν με μια ανάρτηση, που συχνά αποκαλείται «ragebait».

Αλλά η οργή και ο θυμός δεν είναι το μόνο συναίσθημα που οδηγεί τους χρήστες να περάσουν πολύ χρόνο πάνω από μια ανάρτηση.

Και κλάμα η κυρία...

Το διαδίκτυο κατακλύζεται από το λεγόμενο «sadbait», δηλαδή διαδικτυακό περιεχόμενό που είναι από μελαγχολικό και μελοδραματικό έως επικίνδυνα στενάχωρο και... ακραία θλιμμένο.

Το 2024, κάποιοι TikTokers συγκέντρωσαν εκατοντάδες εκατομμύρια προβολές με ένα είδος βίντεο που ονομάζεται «Corecore», δηλαδή ένα περίεργο, οριακά... cringe, κολάζ από καταθλιπτικά αποσπάσματα ταινιών και ειδήσεων που συνοδεύεται από εξίσου θλιμμένη μουσική.

«Η θλίψη είναι ένα συναίσθημα που οι άνθρωποι μπορεί να νομίζουν ότι θέλουν να αποφύγουν, αλλά οι μελαγχολικές, σκοτεινές ή και θλιβερές αναρτήσεις φαίνεται να τα πηγαίνουν εκπληκτικά καλά τόσο στους ανθρώπους όσο και στους αλγόριθμους που τους εξυπηρετούν. Η επιτυχία του sadbait μπορεί να μας πει πολλά τόσο για το διαδίκτυο όσο και για τους εαυτούς μας», γράφει το BBC.

Ένα ισχυρό συναίσθημα - και γάτες, πολλές γάτες

«Οι αναρτήσεις οποιουδήποτε είδους ισχυρού συναισθήματος - θυμός, θλίψη, αηδία ή ακόμη και γέλιο - "συλλαμβάνουν" τους θεατές,» λέει η Soma Basu, δημοσιογράφος και ερευνήτρια στο Πανεπιστήμιο του Τάμπερε στη Φινλανδία.

Σύμφωνα με την Basu, υπάρχει κάτι το συγκεκριμένο στις εικόνες θλίψης, ειδικότερα, που μπορεί να θολώσει ευσχήμως τα όρια μεταξύ του κοινού και του περιεχομένου, δημιουργώντας ανάμεσα στα δυο κοινά ένα ιδιαίτερο είδος σύνδεσης.

Ένα άλλο viral είδος sadbait στο Instagram και το TikTok περιλαμβάνει... slideshows με γάτες που δημιουργήθηκαν από τεχνητή νοημοσύνη και έχουν σπαρακτικό τέλος αλλά και το μελαγχολικό τραγούδι «What Was I Made For» της Billie Eilish και αντικαθιστά τους στίχους με «νιαουρίσματα».

Αυτά τα λυπημένα γατάκια έγιναν τόσο δημοφιλή που η Eilish ερμήνευσε την εκδοχή του τραγουδιού με τα νιαουρίσματα στο Madison Square Garden τον περασμένο Οκτώβριο, με το κοινό να τραγουδάει... χαρούμενα μαζί της.

Η αντίστιξη, της αντίστιξης, ως αντίστιξη...

Την άνοιξη του 2024, οι εικόνες τραυματισμένων βετεράνων και εξαθλιωμένων παιδιών που δημιουργήθηκαν με τεχνητή νοημοσύνη κυριάρχησαν στις ροές του Facebook, αποτελώντας μερικές από τις πιο διαδραστικές αναρτήσεις στην πλατφόρμα, σύμφωνα με τους ερευνητές.

Όταν μια εικόνα τεχνητής νοημοσύνης που απεικόνιζε ένα (όχι αληθινό, αλλά φανταστικό) θύμα του τυφώνα Helene έγινε viral στις ΗΠΑ, ένας Ρεπουμπλικανός πολιτικός απάντησε ότι «δεν έχει σημασία ότι η εικόνα ήταν ψεύτικη» επειδή «είχε απήχηση στους ανθρώπους που την είδαν».

Αλγόριθμοι και κοινό

Οι ερευνητές που αναλύουν το συναισθηματικό περιεχόμενο στο διαδίκτυο, συνδέουν την επιτυχία του sadbait με τους στόχους των πλατφορμών κοινωνικής δικτύωσης ως προς την μεγιστοποίηση της δέσμευσης του κοινού.

Οι αλγόριθμοί αυτοί είναι ρυθμισμένοι ώστε να ενισχύουν τις αναρτήσεις που οι χρήστες αφιερώνουν περισσότερο χρόνο για να σχολιάζουν, να κοιτάζουν και να μοιράζονται.

Όσο περισσότερο μια ανάρτηση προσελκύει ανταπόκριση, για οποιονδήποτε λόγο, τόσο πιο πιθανό είναι να τη δουν και άλλοι. Είναι αρκετά λογικό - οι χρήστες του διαδικτύου - όπως και το κοινό των ταινιών και οι αναγνώστες βιβλίων πριν από αυτούς - να ανταποκρίνονται σε θλιβερό και συναισθηματικό περιεχόμενο και οι αλγόριθμοι το ανταμείβουν.

Οι δημιουργοί περιεχομένου πληρώνονται με βάση τις μετρήσεις για το πόσο καιρό και πόσο βαθιά ασχολούνται οι χρήστες με τις αναρτήσεις τους. Εδώ ισχύει ο κανόνας: «Ο καλύτερος τρόπος για να προσεγγίσετε τους θεατές είναι να ικανοποιήσετε τον αλγόριθμο». Οι δημιουργοί προσπαθούν να καταλάβουν τι θα βάλει τα γρανάζια της μηχανής σε κίνηση και να το ενισχύσουν - και ο (φαύλος) κύκλος ανατροφοδότησης συνεχίζεται.

Υπάρχει κάτι θετικό από όλα αυτά;

Μπορεί να υπάρχει ένας κυνισμός στις τεχνικές που χρησιμοποιούν οι δημιουργοί για να συγκεντρώσουν προβολές. «Αλλά τα βίντεο sadbait δεν πυροδοτούν απλώς συναισθήματα, αλλά μπορούν να προσφέρουν μια διέξοδο για να τα νιώσετε και να τα εξερευνήσετε», σύμφωνα με τη Nina Lutz, ερευνήτρια που εργάζεται στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον.

«Δεν νομίζω ότι είναι μια αντίδραση στο ίδιο το περιεχόμενο», λέει η Lutz, «αλλά μάλλον, το περιεχόμενο χρησιμεύει ως χώρος που μπορεί να επιτρέψει σε ανθρώπους με αρκετά κοινά ενδιαφέροντα και εμπειρίες να συναντηθούν».

Πάντως η ίδια η ερευνήτρια παραδέχεται ότι... και η ίδια μερικές φορές καταθλίβεται βαθιά. «Διαβάζω σχόλια και συζητήσεις για σεξουαλικές επιθέσεις, αποβολές, πολιομυελίτιδα, εκτρώσεις, απώλεια αδελφών και παιδιών, βαθιά μοναξιά και κρίσεις πίστης», λέει η Lutz. «Μιλάμε για "βαριά" και θλιβερά πράγματα. Έπρεπε να κλείσω τον υπολογιστή μου αρκετές φορές για να μην τα βλέπω».

Ωστόσο, η Lutz αναγνωρίζει το ότι «οι άνθρωποι αναζητούν τη σύνδεση και τη βρίσκουν σε - ίσως - ανορθόδοξα σημεία όπως στα sadbait ποστ».

«Το μέσο είναι το μήνυμα»

Μια τελευταία, πολύ δημοφιλής μέθοδος κατανάλωσης αυτού του είδους περιεχομένου είναι οι χρήστες να μοιράζονται τις sadbait αναρτήσεις για να τις κοροϊδέψουν και να γελάσουν με αυτές, ή ακόμη και να τις συγκεντρώσουν σε συλλογές του λεγόμενου «cringe» περιεχομένου. Σαν να λέμε... «το μέσο είναι το πραγματικό μήνυμα».

Αλλά για τους αλγόριθμους που επιμελούνται το περιεχόμενο, ένα like είναι ένα like, είτε είναι ειρωνικό είτε όχι. Ο αλγόριθμος δεν καταλαβαίνει αν ειρωνευόμαστε ή όχι.

Αλλά αν οι χρήστες ασχοληθούν με μια ανάρτηση, αυτή εξακολουθεί να είναι επιτυχημένη, ανεξάρτητα από το γιατί ή το πώς το κάνουν. Όπως και οτιδήποτε άλλο στο διαδίκτυο, το ανόητο περιεχόμενο μπορεί να λειτουργήσει για έναν απλό λόγο: οι άνθρωποι απλά... θέλουν να το δουν.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr