To TikTok καταναλώνει περισσότερη ενέργεια από την Ελλάδα -Η σκληρή αλήθεια για το ΑΙ στην τέχνη και στη ζωή μας

Είναι ο νέος σουρεαλισμός η ΑΙ τέχνη; Δικαιούται να αποκαλείται καλλιτέχνης όποιος δημιουργεί με ΑΙ; Μπορεί να γίνει το κουτί της Πανδώρας; Πόσο επιβαρύνει την κατανάλωση ενέργειας στον νέο κόσμο του «drill, baby, drill» του Τραμπ; Απαντήσεις και ερωτήματα από την παρουσίαση του ΟΝΧ στη Νέα Υόρκη.

Yπάρχει μια ιδιοφυής και καυστική σκηνή στην ταινία «Τhe French Dispatch» (2021) του Γουές Άντερσον. O Άνταμ Μπρόντι υποδύεται τον Τζούλιεν Καντάζιο, έμπορο τέχνης που έχει

καταδικαστεί για φοροδιαφυγή. Με μια θεατρική κίνηση τραβά το πανί από τον πίνακα που υποτίθεται ότι έχει φιλοτεχνήσει ο ψυχασθενής και καταδικασμένος για διπλό φόνο Μόουζες Ροζέντάλερ. Είναι ο κατακόκκινος καμβάς με τον τίτλο «Το γυμνό της Σιμόν» - μία δεσμοφύλακας.

Ο Καντάζιο το δείχνει στους θείους του που είναι γκαλερίστες, αυτοί κοιτούν αποσβολωμένοι και ακολουθεί ένας σπαρταριστός διάλογος. «Μοντέρνα τέχνη;», ρωτά ο ένας. «Μοντέρνα τέχνη, η ειδικότητά μας από τώρα και στο εξής» απαντά ο Καντάζιο. «Δεν το καταλαβαίνω», λέει ο άλλος θείος. «Φυσικά και δεν το καταλαβαίνεις», απαντά ο ανιψιός. «Είμαι πολύ γέρος για να το καταλάβω;» συνεχίζει. «Φυσικά και είσαι» απαντά ο ανιψιός. «Και γιατί είναι αυτό το έργο καλό;», επιμένει ο θείος. «Δεν είναι καλό, λάθος ιδέα» διορθώνει ο Καντάζιο. «Δεν είναι απάντηση αυτή», συνεχίζει ο ένας από τους δύο θείους, αποσβολωμένος πάντα. «Ακριβώς αυτό εννοώ» καταλήγει ο ανιψιός.

Το απόσπασμα μου θυμίζει τη συζήτηση που γίνεται για την τεχνητή νοημοσύνη (ΑΙ), την ψηφιακή πραγματικότητα (VR) και την εκτεταμένη πραγματικότητα (ΧR), όσον αφορά στη χρήση τους στη σύγχρονη ζωή, αλλά ειδικότερα στην τέχνη. Είναι τέχνη; Είναι καλό; Γιατί δεν το καταλαβαίνω; Φταίει ότι είμαι μεγάλος; Που είμαι τεχνολογικά αναλφάβητος;

Παρακολουθώντας το φεστιβάλ «Techne» που διοργάνωσε το ΒΑΜ στο Μπρούκλιν σε συνεργασία με το ΟΝΧ (προφέρεται «όνιξ») του Ιδρύματος Ωνάση και το Under the radar, βλέπω αντίστοιχες αποσβολωμένες εκφράσεις και απορίες. Συχνά καταλήγουν βιαστικά, διεκπεραιωτικά σε έναν αφορισμό «εμένα δεν μου αρέσει». Δεν είμαι σίγουρη ότι είναι πάντα θέμα γούστου, ή κυρίως αδυναμία σύνδεσης και κατανόησης, αφού μιλάμε για έναν κόσμο εντελώς καινούργιο, εξωπραγματικό σχεδόν, με μια γλώσσα δύστροπη, τεχνική που δεν βοηθά να ανοίξουν οι κάνουλες της επικοινωνίας. Έναν κόσμο που απαιτεί να πασχίσεις για να τον καταλάβεις, αν δεν είσαι ήδη μυημένος σε αυτόν.

Μίλησα με αρκετούς από το κοινό, είδα τα έργα, συζήτησα με τους δημιουργούς, αλλά και με ιδρυτικά μέλη του ΟΝΧ και κατέληξα σε έναν κύκλο συμπερασμάτων, ιδεών και ερωτημάτων που αναπόφευκτα αφορούν αυτό που ζούμε και αυτό που έρχεται. Αξίζει να γνωρίσουμε αυτόν τον κόσμο, κρατώντας σε επιφυλακή το ιδεολογικό μας σύστημα για τους κινδύνους που φέρει, μαζί με τα δώρα.

Πώς ξεχωρίζει το ανθρώπινο χέρι στο ΑΙ έργο τέχνης;

Ο Σαρλ Μποντλέρ έγραψε ότι η φωτογραφία είναι ο θανάσιμος εχθρός της τέχνης. Έγραψε για έναν εκδικητικό θεό που άκουσε την επιθυμία του όχλου. «”Αφού η φωτογραφία μάς δίνει όλες τις επιθυμητές εγγυήσεις της ακρίβειας (το πιστεύουν αυτό, οι ανόητοι!), η τέχνη είναι η φωτογραφία”. Από εκείνη τη στιγμή η ακάθαρτη κοινωνία όρμησε, σαν ένας και μοναδικός νάρκισσος, για να θαυμάσει τη χυδαία της εικόνα αποτυπωμένη στο μέταλλο. Μια τρέλα, ένας παράξενος φανατισμός κυρίευσε όλους αυτούς τους καινούργιους λάτρεις του Φοίβου. Αλλόκοτα βδελύγματα παρήχθησαν». Τόσο τοξικό μίσος για ένα μέσο που δικαιώθηκε. Θα γίνει το ίδιο με την επικράτεια του ΑΙ;

«Ο καλλιτέχνης πρέπει να υφαρπάξει τον αλγόριθμο. Να αποδείξει ότι μπορεί να γίνει περισσότερο δημιουργικός από το ΑΙ. Ο καλλιτέχνης θα συγκεντρώσει δεδομένα από πολλές διαφορετικές πηγές και θα τα συνδυάσει με έναν τρόπο που μόνο αυτός μπορεί να κάνει», λέει η Αφροδίτη Παναγιωτάκου, διευθύντρια Πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση. «Η δυνατότητά σου ως καλλιτέχνης όταν χρησιμοποιείς ΑΙ, ορίζεται ουσιαστικά από το σύνολο των δεδομένων που χρησιμοποιείς», υπογραμμίζει ο Πρόδρομος Τσιαβός, διευθυντής Καινοτομίας και Ψηφιακής Ανάπτυξης του Ιδρύματος Ωνάση. «Πρέπει να είναι χειροποίητο, να μη μοιάζει με αυτό που χρησιμοποιεί ο διπλανός σου. Πρέπει, επίσης, να μπορείς να κυριαρχείς επί του μέσου. Κάτι που είναι εξαιρετικά δύσκολο, βέβαια. Ναι, μπορεί να φανεί το ανθρώπινο χέρι σε ένα ΑΙ έργο τέχνης».

Είναι το ΑΙ το κουτί της Πανδώρας;

Ο ωκεανός δεδομένων από τον οποίο ο καλλιτέχνης θα κάνει την επιλογή του είναι κάπως σαν και το κουτί της Πανδώρας. Μπορείς να χάσεις τον έλεγχο, να παρασυρθείς από το άπειρο των εικόνων και κειμένων που μπορεί να σου προσφέρει. Εκεί έγκειται η μοναδικότητα, το δημιουργικό όραμα του καλλιτέχνη. Στον τρόπο που θα κολυμπήσει σε αυτό τον ωκεανό και δεν θα πνιγεί, αλλά αντίθετα θα οδηγήσει στην ανάδυση νέων νησιών. Δεν θα αναπαράγει κλισέ, δεν θα κάνει ακατάληπτα εγχειρήματα, δεν θα φορέσει περισσότερο το καπέλο του τεχνίτη, από ότι αυτό του δημιουργού. Ή, για να χρησιμοποιήσω το επίθετο που άκουσα τον Πρόδρομο Τσιαβό να χρησιμοποιεί τον «βιρτουόζο τεχνίτη» και τον «βιρτουόζο καλλιτέχνη».

Oι Marc Da Costa και Matthew Niederhauser παρουσίασαν στο «Techne» το έργο «Golden Key» που δημιουργήθηκε στο πλαίσιο του ΟΝΧ, στο εργαστήρι της Νέας Υόρκης. Ο Matthew, που είναι και καλλιτεχνικός διευθυντής του ΟΝΧ της Νέας Υόρκης, μας εξηγεί. «Όλες οι τεχνολογίες τεχνητής νοημοσύνης βασίζονται σε αυτό που ονομάζουμε θεμελιώδη επιχειρηματικά μοντέλα, τα οποία, όπως ξέρετε, έχουν τεράστιες κεφαλαιακές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις για να δημιουργηθούν. Κάτι που συμβαίνει όταν εταιρείες όπως το Facebook,το Twitter ή οποιοσδήποτε άλλος μπορεί να ξοδέψει 100 εκατομμύρια δολάρια δημιουργεί αυτά τα μοντέλα». Ναι το σπορ είναι εξαιρετικά ακριβό.

«Καθώς αυτή η τεχνολογία εισέρχεται εξαιρετικά γρήγορα πολιτισμικά και κοινωνικά στη ζωή μας, είναι υψίστης σημασίας να έχουμε έναν τρόπο να την εξετάζουμε και να την αναλύουμε» εξηγεί ο Matthew. «Και έτσι υπάρχει μια άμεση αντανάκλαση μεταξύ του είδους των δεδομένων πάνω στα οποία εκπαιδεύονται τα μοντέλα ανοιχτού κώδικα που κυκλοφορούν, και το είδος της πολιτιστικής επιμέλειας αυτών των εικόνων ή του κειμένου, για παράδειγμα στην περίπτωση του Chat GPT και παρόμοιων συστημάτων που κυκλοφορούν. Είναι σχεδόν αναμενόμενο ότι αυτές οι εικόνες θα είναι όχι ακριβώς κλισέ, αλλά παράγωγα των πλέον διαδεδομένων εικόνων».

Η κατανάλωση ενέργειας και η Δημοκρατία πώς επηρεάζονται;

Στην ορκωμοσία του ο Ντόναλντ Τραμπ ανακοίνωσε ότι αρχίζει τιςεξορύξεις «drill baby drill»και αποχωρεί από το «Green Deal»,την συμφωνία για το κλίμα του Παρισιού. Το ανακοίνωσε ενώ οι φωτιές δεν έχουνακόμα σβήσει στο Λος Άντζελες, ενώ ο κόσμος έζησε πέρυσι το πιο ζεστό καλοκαίριτης ιστορίας του, φονικές πλημμύρες εξαφανίζουν ολόκληρα χωριά. Tην ίδια ώρα έρευνες δείχνουνότι οι ΗΠΑ την επόμενη τριετία θα δουν την κατανάλωση ενέργειας να εκτοξεύεταιεξαιτίας της επέκτασης του ΑΙ και της χρήσης του σε πλατφόρμες όπως το Tik Tok, το Facebook, το Χ. To Τik Tok αυτή τη στιγμή έχειμεγαλύτερο αποτύπωμα άνθρακα απ’ ότι όλη η Ελλάδα. Πόσο ελαφρά την καρδίαπροχωρούν οι δημιουργοί στην χρήση του ενεργοβόρου ΑΙ άραγε;

Μια μεγάλη συζήτηση που πρέπει να απαντήσουν οι δημιουργοίπου χρησιμοποιούν εργαλεία όπως το ΑΙ και το ΧR. Ακούσαμε αμήχανες απαντήσεις όπως «εγώδεν χρησιμοποιώ Tik Tok».Aρκεί να θίγεται τοζήτημα ως μήνυμα μέσα από τα έργα; Μήπως είναι υποκριτικό αυτό;

Σε κάθε περίπτωση, όπως υπογραμμίζει ο Πρόδρομος Τσιαβός στόχος των έργων αυτών, τουλάχιστον όσων δημιουργούνται στο εργαστήριο και την πλατφόρμα που είναι το ΟΝΧ, είναι να μην υπάρχει ένα διδακτικό πρόταγμα. Έχουν επίσης στη βάση τους την προάσπιση της Δημοκρατίας. Μιλώντας για το ΟΝΧ, αναφέρεται στην κατασκευή ή ορθότερα στην οικοδόμηση νέων κόσμων. «Βλέπουμε την κατασκευή κόσμων και τη δυνατότητα του ατόμου να εκφράσει την ταυτότητά του σε αυτές, ως ένα βασικό στοιχείο του πώς μπορείς να εκφραστείς δημοκρατικά. Όσον αφορά το ΟΝΧ στη Νέα Υόρκη, ναι, το μέγεθος και η φύση της δουλειάς μας δεν μπορούν να αλλάξουν το αμερικάνικο σύστημα. Κάνουμε τέχνη με ισχυρό αισθητικό και εικαστικό αποτύπωμα, ελπίζω. Άρα δεν λειτουργούμε διδακτικά.  Δεν θα γίνουμε ποτέ διδακτικοί».

Νέα εργαλεία για τους καλλιτέχνες ή άλωση από τους ψηφιακούςτεχνίτες;

Όλοι μπορούν να κάνουν τέχνη αν ξέρουν να χειριστούν αυτά ταεργαλεία. Χάνεται ο καλλιτεχνικός εαυτός. Αυτές είναι βασικές αντιρρήσεις γιατην χρήση των νέων τεχνολογιών για τη δημιουργία τέχνης. To 2022, το πρώτοβραβείο του Colorado State Fair δεν πήρε ένα έργο ζωγραφικής, γλυπτικής, έστωμια εγκατάσταση. Το πήρε το έργο του Jason M. Allen «Théâtre D’opéra Spatial»που δημιουργήθηκε αποκλειστικά με την χρήση του προγράμματος τεχνητήςνοημοσύνης Midjourney (μετατρέπει το κείμενο σε υπέρ-ρεαλιστικά γραφικά). Οισυμμετέχοντες καλλιτέχνες έγιναν έξαλλοι, ο Άλεν δήλωσε «αυτό δεν πρόκειται νασταματήσει. Η τέχνη πέθανε ηλίθιοι. Η Α.Ι κέρδισε. Οι άνθρωποι έχασαν». Άουτς.

Είναι ένα ζήτημα που απασχολεί φυσικά το ΟΝΧ,  την παγκόσμια πλατφόρμα νέων μέσων και ψηφιακής κουλτούρας του Ιδρύματος Ωνάση που δημιουργήθηκε το 2020 με έδρα τη Νέα Υόρκη, και από το 2026 θα αποκτήσει έδρα και στην Αθήνα, στο ειδικά διαμορφωμένο Onassis Ready. «Βασική μας έγνοια είναι να διαβεβαιώσουμε ότι όταν μιλάμε για το ΟΝΧ, την ΑΙ το VR και το ΧR, θα χρησιμοποιηθούν ως εργαλεία από τους καλλιτέχνες», μας εξηγεί η Αφροδίτη Παναγιωτάκου. «Αυτός ο κόσμος έχει καταληφθεί από ανθρώπους της τεχνολογίας που κατανοούν καλύτερα αυτά τα εργαλεία. Η αλήθεια είναι ότι αν δεν ξέρεις πώς να τα χρησιμοποιήσεις δεν μπορείς να δημιουργήσεις τέχνη. Είναι σημαντικό να έρθουν σε εμάς καλλιτέχνες από όλο τον κόσμο και να λάβουν την απαραίτητη υποστήριξη προκειμένου να δημιουργήσουν έργα τέχνης. Φυσικά ο κόσμος της τέχνης είναι καχύποπτος απέναντι σε αυτά τα έργα, επειδή έγινε χρήση ΑΙ. Επιτρέψτε μου, αυτό είναι αστείο. Θυμηθείτε τι έγινε όταν χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά φωτογραφία ή κινούμενες εικόνες».

Πώς μπορεί κάποιος καλλιτέχνης να έχει πρόσβαση στα εργαλείατου ΟΝΧ;

Το ερώτημα αυτό δεν αφορά τα διαδικαστικά -για την Αθήνα θαγίνει ανοιχτή προκήρυξη (open call),θα γίνει επιλογή προτάσεων, θα υπάρξει μια τυπική για αυτές τις περιπτώσεις διαδικασία.Το ερώτημα αφορά τους καλλιτέχνες που θα επιλεγούν, τα κριτήρια που θα τους επιτρέψουννα γίνουν μέρος του ΟΝΧ και των ευκαιριών που δημιουργεί. Αρκεί να σκεφτείτεότι στις ΗΠΑ, η ενοικίαση ενός στούντιο με αντίστοιχα εργαλεία, κοστίζει 15.000δολάρια την ημέρα.

Απαγορευτική τιμή όχι μόνο για ανερχόμενους εικαστικούς αλλά και για καθιερωμένους. Πώς θα ανοίξει αυτός ο κόσμος ο νέος σε όλους τους πολίτες; «Περιμένουμε απροσδόκητες ιστορίες» λέει η Αφροδίτη Παναγιωτάκου. «Και ιστορίες που σπάνε τον κώδικα, κατά κάποιο τρόπο. Μας αρέσουν για παράδειγμα οι καλλιτέχνες που παίζουν με την αρχαιολογία, που επιλέγουν μια ιστορία που προέρχεται από μακρινά χρόνια και την διαμορφώνουν με τέτοιο τρόπο που γίνεται μια υπέροχη νέα ιστορία. Έτσι, γίνονται αφηγητές και δημιουργούν και ένα φυσικό έργο, διότι η θέαση, η εμβυθιστική εμπειρία είναι μια φυσική και όχι μια ψηφιακή κατάσταση. Μπορείς να δεις και να νιώσεις. Έχει ενδιαφέρον ο τρόπος που διαχειρίζονται κάτι που υπάρχει μόνο στο μυαλό τους και το περιγράφουν σε μία αίτηση. Στο τέλος της ημέρας, όλα έχουν να κάνουν με τον σουρεαλισμό. Τον νέο σουρελιασμό, που είναι στην ουσία αυτή η νέα μορφή τέχνης».

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr

Keywords
ελλαδα, ενεργεια, τεχνη, ζωη, tik tok, baby, νέα, ανιψιός, ωναση, άπειρο, golden, key, twitter, chat, gpt, green, ηπα, facebook, jason, αθηνα, onassis, iefimerida, κινηση στους δρομους, Πρώτη ημέρα του Καλοκαιριού, www.facebook.com, Καλή Χρονιά, εκλογες ηπα, τελος του κοσμου, κοινωνια, iefimerida, αιτηση, αφροδιτη, δημοκρατια, δωρα, εδρα, εικονες, εργαλεια, ηπα, θεμα, πλαισιο, το κουτι της πανδωρας, φυσικη, φωτογραφια, ωκεανος, ωρα, chat, αδυναμια, αξιζει, αλωση, ανιψιός, άπειρο, γινει, γινεται, γινονται, γλωσσα, δυνατοτητα, δειχνει, διπλο, εαυτος, εγινε, υπαρχει, εκφρασεις, εργα, ενοικιαση, επιθυμια, επιθετο, ερευνες, ερχεται, εχθρος, τεχνολογια, ιδια, ιδιο, ειδος, ηλιθιοι, θυμιζει, εικονα, κειμενο, κινηση, κλιμα, λαθος, μισος, μοντελα, μορφη, μπορεις, μυαλο, ναρκισσος, νεα υορκη, νοημοσυνη, ξερετε, παντα, οραμα, ορκωμοσια, ουσιαστικα, ουσια, παρουσιαση, πεθανε, πλατφορμες, ρωτα, σιγουρη, συζητηση, σουρεαλισμος, ταυτοτητα, τιμη, τρελα, φεστιβαλ, φυση, φυσικα, φυσικο, φταιει, φορα, χερι, ψηφιακη, αουτς, baby, gpt, jason, καχυποπτος, μοιαζει, onassis, πηγες, θειος, σκηνη, tik tok, υπεροχη
Τυχαία Θέματα
Tik Tok, Ελλάδα -Η,Tik Tok, ellada -i