Αξονική σπονδυλαρθρίτιδα: Η χρόνια πάθηση, τα πρώτα σημάδια, η ψυχική υγεία των ασθενών & η συμβολή του ρευματολόγου

16:35 20/2/2025 - Πηγή: iEfimerida

Η Αξονική Σπονδυλαρθρίτιδα ως χρόνια φλεγμονώδης νόσος χαρακτηρίζεται από προσβολή της σπονδυλικής στήλης και των ιερολαγόνιων αρθρώσεων. Επηρεάζει σοβαρά την ποιότητα ζωής των ασθενών, οι οποίοι χρήζουν εξατομικευμένης θεραπευτικής προσέγγισης. Ο Ρευματολόγος Ευάγγελος Θεοδώρου μας μιλάει για για τα πρώιμα στάδια της πάθησης, τους παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση της, καθώς και τις προοπτικές ίασης.

Τι

είναι η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα και ποια είναι τα πρώτα σημάδια της;

Hαξονική σπονδυλαρθρίτιδα είναι μίαχρόνια ρευματική πάθηση που προκαλείφλεγμονή της σπονδυλικής στήλης καιτων ιερολαγόνιων αρθρώσεων της λεκάνης.Διακρίνεται σε δύο μορφές που σχετίζονταιστενά μεταξύ τους και τις διακρίνει ηπαρουσία ή μη ακτινολογικών ευρημάτων,δηλαδή αναλόγως αν αναγνωρίζονται στηναπλή ακτινογραφία ή στην μαγνητικήτομογραφία. Τα πρώτα σημάδια της αξονικήςσπονδυλαρθρίτιδας περιλαμβάνουν χρόνιοπόνο στη σπονδυλική στήλη, ειδικά στηοσφυική χώρα (μέση) και τον αυχένα, καθώςκαι δυσκαμψία που είναι πιο έντονη τιςπρωινές ώρες ή μετά από περιόδουςανάπαυσης. Ο πόνος και η δυσκαμψίασυνήθως βελτιώνονται με την κίνηση καιτην άσκηση, αντίθετα με τον πόνο απόμηχανικά αίτια, που μειώνεται με τηνανάπαυση και επιδεινώνεται ότανκινούμαστε. Επίσης, μπορεί να παρατηρηθούνσυμπτώματα σε άλλες αρθρώσεις, όπως σταισχία και στα γόνατα, και φλεγμονή σταμάτια (ιριδοκυκλίτιδα/ραγοειδίτιδα). Ηέγκαιρη αναγνώριση είναι δύσκολη λόγωτης αργής εξέλιξης των συμπτωμάτων, γι’αυτό η συμβουλή ενός ειδικού ρευματολόγουείναι απαραίτητη για την επιβεβαίωσητης διάγνωσης, ειδικά αν υπάρχειοικογενειακό ιστορικό της πάθησης.

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας;

Ηαξονική σπονδυλαρθρίτιδα επηρεάζεταιαπό γενετικούς και περιβαλλοντικούςπαράγοντες. Ένα από τα πιο σημαντικάγονίδια που σχετίζονται με την εμφάνισητης νόσου είναι το ανθρώπινο λευκοκυτταρικόαντιγόνο B27 (HLA-Β27). Άτομαπου φέρουν αυτό το γονίδιο έχουν αυξημένεςπιθανότητες εμφάνισης αξονικήςσπονδυλαρθρίτιδας, ωστόσο ένα μικρόποσοστό των φορέων του γονιδίου τελικάαναπτύσσει τη νόσο. Γενικά, η αγκυλοποιητικήσπονδυλαρθρίτιδα (δηλαδή η ακτινογραφικήμορφή της νόσου) εμφανίζεται συχνότεραστους άντρες απ’ ότι στις γυναίκες, ενώστον πληθυσμό των ασθενών με αξονικήσπονδυλαρθρίτιδα χωρίς ακτινολογικάευρήματα (εμφανή δηλαδή μόνο σε μαγνητικήτομογραφία), η αναλογία των δύο φύλωνείναι πιο κοντά. Περιβαλλοντικοίπαράγοντες, όπως προηγούμενες λοιμώξειςή ορισμένες αλλαγές στη μικροβιακήισορροπία του εντέρου, ενδέχεται ναπυροδοτήσουν τη νόσο σε άτομα με γενετικήπροδιάθεση.

Πώς επηρεάζει η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα την ψυχική υγεία των ασθενών και ποιος είναι ο ρόλος της σχέσης ρευματολόγου – ασθενούς;

Ηαξονική σπονδυλαρθρίτιδα επηρεάζεισημαντικά την ψυχική υγεία, καθώς οιασθενείς συχνά νιώθουν αβεβαιότητα γιατην πορεία της νόσου και αγωνία για τιςφυσικές τους ικανότητες. Ο χρόνιοςπόνος, η κόπωση και η περιορισμένηκινητικότητα οδηγούν σε αίσθημα άγχουςκαι κατάθλιψης, ενώ οι αλλαγές στοντρόπο ζωής, λόγω της ανάγκης διαχείρισηςτων συμπτωμάτων, μπορεί να επηρεάσουντις σχέσεις και τις επαγγελματικέςδραστηριότητες των ασθενών. Η ψυχολογικήυποστήριξη και οι ομάδες υποστήριξηςασθενών βοηθούν τους ασθενείς ναδιαχειριστούν τις ψυχολογικές προκλήσειςκαι να αναπτύξουν αντοχές στηνκαθημερινότητά τους.

Η σχέση ρευματολόγου – ασθενούς είναι ιδιαίτερα σημαντική στην διαχείριση της νόσου και στην επίτευξη των καλυτέρων δυνατών αποτελεσμάτων. Κάθε ασθενής πρέπει να λαμβάνει την καλύτερη δυνατή φροντίδα, κατά προτίμηση προσαρμοσμένη στην κατάστασή του, μετά από προσεκτικό και ενημερωτικό διάλογο μεταξύ του ασθενούς και του ειδικού γιατρού. Η λήψη αποφάσεων θα πρέπει να προκύπτει σαν αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ ασθενή και γιατρού, λαμβάνοντας υπόψη τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία, την εμπειρία του γιατρού και τις προτιμήσεις του ασθενούς.

Ποιος είναι ο ρόλος της φαρμακευτικής αγωγής στην αξονική σπονδυλαρθρίτιδα;

Ηφαρμακευτική αγωγή είναι κεντρικόστοιχείο στη διαχείριση της αξονικήςσπονδυλαρθρίτιδας. Συγκεκριμένα,αναλγητικά, κορτικοστεροειδή και μηστεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα (ΜΣΑΦ)είναι συχνά η πρώτη επιλογή, καθώςμειώνουν τη φλεγμονή και ανακουφίζουναπό τον πόνο. Σε πιο προχωρημένεςπεριπτώσεις ή αν τα παραπάνω δεν επαρκούν,μπορεί να χρησιμοποιηθούν βιολογικοίπαράγοντες, όπως οι αναστολείς τουπαράγοντα νέκρωσης όγκων (TNF) και οιαναστολείς της ιντερλευκίνης-17 (IL-17), οιοποίοι στοχεύουν ειδικά τους μηχανισμούςτης φλεγμονής. Τα βιολογικά φάρμακαείναι ένας τύπος ιδιαίτερα «στοχευμένηςθεραπείας» και έχουν σχεδιαστεί ειδικάγια να αναστέλλουν ορισμένα τμήματατου ανοσοποιητικού συστήματος. Επειδήείναι πρωτεΐνες, τα φάρμακα αυτά δενμπορούν να χορηγηθούν σε μορφή δισκίουκαι χορηγούνται με ένεση. Πιο πρόσφαταείναι διαθέσιμη και η θεραπεία από τουστόματος με δισκία, με φάρμακα λιγότεροστοχευμένα, αλλά εξίσου αποτελεσματικάπου αναστέλλουν ένα μονοπάτι τηςφλεγμονής στη σπονδυλαρθρίτιδα μέσωτης αναστολής ενός ενζύμου – μιαςκινάσης (JAK). Η επιλογή τηςφαρμακευτικής αγωγής γίνεται από τονρευματολόγο ανάλογα με τις ανάγκες τουασθενή και την ανταπόκριση του στιςθεραπείες.

Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ασθενείς με αξονική σπονδυλαρθρίτιδα για τους βιολογικούς παράγοντες;

Τα βιολογικά φάρμακα είναι ένας τύπος θεραπείας για διάφορες χρόνιες παθήσεις όπως η αξονική σπονδυλαρθρίτιδα και χορηγούνται μόνο σε άτομα που έχουν ήδη δοκιμάσει άλλες θεραπείες κατάλληλες για την νόσο τους και δεν έχουν ανταποκριθεί καλά σε αυτές. Τα βιολογικά φάρμακα συνδυάζουν υψηλή αποτελεσματικότητα στην αντιμετώπιση της νόσου και μπορούν να χρησιμοποιούνται για μεγάλα χρονικά διαστήματα με ασφάλεια. Οι βιολογικοί παράγοντες, όπως οι αναστολείς του TNF και της ιντερλευκίνης-17, χορηγούνται μέσω ένεσης και είναι ιδιαιτέρως αποτελεσματικοί στη μείωση της φλεγμονής και στη βελτίωση της κινητικότητας και της λειτουργικότητας των ασθενών. Η πιο νέα και πρόσφατη προσθήκη στην κατηγορία των βιολογικών φαρμάκων για τη διαχείριση της αξονικής σπονδυλαρθρίτιδας, είναι ένα μονοκλωνικό αντίσωμα που έχει σχεδιαστεί για να αναστέλλει επιλεκτικά και άμεσα τόσο την ιντερλευκίνη 17Α (IL-17A) όσο και την ιντερλευκίνη 17F (IL-17F), δύο βασικές κυτταροκίνες οι οποίες παίζουν κύριο ρόλο στις φλεγμονώδεις διεργασίες της νόσου, οδηγώντας σε σημαντικά κλινικά αποτελέσματα που χαρακτηρίζονται από ταχύτητα, αποτελεσματικότητα και ασφάλεια.

Ο ιατρός Ευάγγελος Θεοδώρου, γεννήθηκε το 1978 στην Θεσσαλονίκη.
Το 1998 πέτυχε την εισαγωγή του στο Ιατρικό Τμήμα της Στρατιωτικής Σχολής Αξιωματικών Σωμάτων (ΣΣΑΣ) στη Θεσσαλονίκη. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στα 6 έτη και ορκίστηκε Αξιωματικός της Πολεμικής Αεροπορίας (Ανθυποσμηναγός) το 2004, τελειώνοντας 1ος στην τάξη του. Από το 2008 ως το 2010 εκπαιδεύτηκε στα πλαίσια του γενικού μέρους της ειδικότητας στην Παθολογία και στη συνέχεια (2010-2014) διορίστηκε στο Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Γ. Γεννηματάς» για να ολοκληρώσει την ειδικότητα της Ρευματολογίας. Συνέχισε τις μεταπτυχιακές και διδακτορικές του σπουδές στην Ιατρική Σχολή του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου και ολοκλήρωσε το 2020 με βαθμό «Άριστα». Επέστρεψε στο 251 ΓΝΑ και έκτοτε τοποθετήθηκε στην Ρευματολογική Κλινική του Νοσοκομείου όπου κατέχει τη θέση Επιμελητή. Από τον Ιούνιο του 2015 διατηρεί επίσης ιδιωτικό ιατρείο στην Άνω Γλυφάδα. Έχει συμμετάσχει ως ερευνητής σε μελέτες έγκρισης φαρμάκων (Φάσης ΙΙΙ) και παρακολούθησης (post marketing), ενώ συμμετέχει ενεργά σε συνέδρια στον ελληνικό και διεθνή χώρο, με πολλαπλές συμμετοχές, παρουσιάσεις και ως ομιλητής. Στην παρούσα φάση διατελεί γενικός γραμματέας της Ελληνικής Ρευματολογικής Εταιρείας (Ε.Ρ.Ε.) και είναι επίσης πρόεδρος της Ένωσης Μελών της Επιστημονικής εταιρείας για τη Μυοσκελετική Υγεία (ΕΠ.ΕΝ.Μ.Υ.).

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr