Διαταραχές της ακοής και της ισορροπίας στην τρίτη ηλικία

12:46 16/10/2024 - Πηγή: iEfimerida

Σύμφωνα με το Εθνικό Κέντρο Στατιστικής της Υγείας (National Center for Health Statistics) στις Ηνωμένες Πολιτείες της Αμερικής, ως το έτος 2030, οι ηλικιωμένοι θα αποτελούν το 32% του πληθυσμού της χώρας.

«Το60-80% αυτών παρουσιάζουν κλινικά σημαντικάπροβλήματα ακοής και ισορροπίας, ταοποία –μαζί με τα συνοδά νοσήματα αυτήςτης ηλικίας– επιφέρουν ένα τεράστιοβάρος στο σύστημα υγείας. Στον ελληνικόχώρο η διαχείριση αυτού του προβλήματοςείναι ακόμη δυσκολότερη», αναφέρει οκ.Γιάννης Επιτρόπου, Αν. ΔιευθυντήςΩτορινολαρυγγολόγος του

MetropolitanHospital.

Η πρεσβυακουσία είναιο όρος που περιγράφει τη βαρηκοΐα απότην 6η δεκαετίατης ζωής και εντεύθεν, ως αποτέλεσματου γήρατος σε συνδυασμό με τη δια βίουέκθεση σε μη επαγγελματικό θόρυβο,ωτοτοξικούς παράγοντες, ανθυγιεινόδιαιτολόγιο, νόσους με ωτοτοξική επιρροή(λοιμώξεις, σακχαρώδης διαβήτης κ.λπ.)φαρμακευτικές ουσίες καθώς και μεγενετικούς και άλλους «ιδιοπαθείς»(άγνωστους για τη σύγχρονη επιστήμηδηλαδή) παράγοντες. Ένας πιο συνεπτυγμένοςορισμός θα μπορούσε να την περιγράψειως τη γενετικάπροκαθορισμένη απώλεια ακοής με τηνπάροδο της ηλικίας.

Όπωςτο ακουστικό σύστημα, έτσι και το σύστηματης ισορροπίας, εκφυλίζεται σταδιακάμε την πάροδο του χρόνου. Σε αντίθεσηόμως με την ακοή, η ισορροπία αποτελείμια δυναμική κατάσταση που είναιαποτέλεσμα πολλών παραγόντων, συχνάάσχετων με το κατεξοχήν όργανο τηςισορροπίας, το έσω ους ή λαβύρινθο, καιως εκ τούτου εξαιρετικά δύσκολα μετρήσιμησε μια αντικειμενική κλίμακα.

Ότανο ασθενής προσέρχεται μετο σύμπτωμα του ιλίγγου ήτης χρόνιας αστάθειας,το πρώτο αυτόματο συμπέρασμα που εξάγεταιείναι ότι αντιμετωπίζουμε μια διαταραχήτης απρόσκοπτης συνεργασίας των υπεύθυνωνσυστημάτων (αιθουσαία όργανα = 2 λαβύρινθοι,μάτια, μυοσκελεκτικό, ιδιοδεκτικό καικεντρικό νευρικό σύστημα). Ως εκ τούτου,τα περισσότερα συμπτώματα αστάθειαςσχετιζόμενα με την ηλικία αφορούνσε πολυοργανική«υπολειτουργία» τωνσυστημάτων αυτών. Όταν συνυπάρχει καιορθοστατική υπόταση, το καρδιαγγειακόκαι το ενδοκρινικό σύστημα επιπλέονσχετίζονται με το πρόβλημα.

Μιασειρά νεότερων διαγνωστικών εξετάσεωνεπιτρέπουν σε ένα βαθμό την ποσοτικήεκτίμηση των διαταραχών της ισορροπίας(EMG, VEMP, VNG, posturography) αλλά σε καμία περίπτωσημε την ακρίβεια που επιτρέπουν τη μέτρησητης ακουστικής οξύτητας οι ακοολογικέςδοκιμασίες.

Στοιχείαεπιδημιολογίας πρεσβυακουσίας

Στιςτελευταίες μελέτες αναφέρεται η συμμετοχήτων γονιδιακών παραγόντων σε ποσοστό55-61% στην τελική ανάπτυξη της πρεσβυακουσίας(κάτι που αντίστοιχα συμβαίνει με νόσουςόπως η αρτηριακή υπέρταση και ηδυσλιπιδαιμία).

Αξίζειειδικής μνείας μια μελέτη που διενεργήθηκεστους Mabaans,μια απομονωμένη Αφρικάνικη φυλή πουζει στις όχθες του Λευκού Νείλου στοΣουδάν, όπου στο κέντρο του καταυλισμούμετρήθηκε θόρυβος υποδεκαπλάσιος απόαυτόν που παράγει ένα οικιακό ψυγείο.Τα μέλη της φυλής χαρακτηρίζονται απότην οξύτερη ακοή που έχει καταγραφείπαγκοσμίως, με την εντυπωσιακή αυτήδιαφορά να μεγαλώνει από την έκτη ωςκαι την ένατη δεκαετία της ζωής!

Εκτόςαπό την παντελή έλλειψη θορύβου, κρότωναπό πυροβόλα όπλα κτλ., οι Mabaans ζουν μεελάχιστο άγχος, χωρίς αλάτι στη διατροφήτους και με δίαιτα πολύ χαμηλή σε λιπαρά.Ταυτόχρονα, παρουσιάζουν σχεδόν μηδενικήεπίπτωση των καρδιαγγειακών νοσημάτων.Όσα μέλη της φυλής μεταναστεύουν στοΧαρτούμ, την πρωτεύουσα της χώρας,αφήνουν πίσω τους την «αέναη νεότητα»και «ανεβαίνουν» κι αυτοί στο «τρένοτης φθοράς» των κατοίκων της μεγαλούπολης.

Στοιχείαεπιδημιολογίας διαταραχών ισορροπίας

Ήδηαπό το 1953, οι Droller και Pemberton διαπιστώνουνπως το 50% των κατά τα λοιπά «παραγωγικών»Βρετανών στην ηλικία των 60-70 παρουσιάζουντουλάχιστον ένα σύμπτωμα «ζάλης».Παρομοίως, σε μια άλλη μελέτη βρέθηκεπως ως και το 50% των αιτίων εισαγωγήςτων νοσηλευόμενων σε μια γηριατρικήκλινική ήταν η «ζάλη». Ως γνωστόν, όσοπερνούν τα χρόνια, οι διαταραχέςισορροπίας γίνονται συχνότερες καιαυτό φαίνεται γιατί όταν ερωτώνταιασθενείς άνω των 75, η «ζάλη» αποτελείτο συχνότερο σύμπτωμα.

«Παρόλοπου ενίοτε διαγιγνώσκονται ειδικέςαιτίες ιλίγγου, οι περισσότεροι υπερήλικεςασθενείς -ως και το 80%- πάσχουν απόγενικότερη έκπτωση των υποσυστημάτωντης ισορροπίας. Όλα αυτά, σε συνδυασμόμε την αύξηση του γηράσκοντος πληθυσμού,εξηγούν τη διαρκώς και μεγαλύτερησυχνότητα των πτώσεων, των καταγμάτωνισχίου, και των θανατηφόρων τραυματισμώναπό πτώση σε άτομα άνω των 65 ετών»,τονίζει ο κ. Επιτρόπου.

Ενδιαφέρονταστοιχεία από μελέτες σε ανθρώπους καιζώα

Όπωςσυμβαίνει και σε άλλες περιοχές τουυπερ-εξειδικευμένου νευρικού συστήματος,έτσι και στο λαβύρινθο, το όργανο τηςακοής και της ισορροπίας, τα αισθητηριακάκύτταρα δυστυχώς δεν αναγεννώνται μετάτο θάνατό τους (λόγω π.χ. τραύματος ήαπόπτωσής τους με την πάροδο της ηλικίας).

Ευτυχώςγια εμάς, το κεντρικό νευρικό σύστημαδιαθέτει τη λεγόμενη «πλαστικότητα»,την ιδιότητα δηλαδή να τροποποιεί καινα προσαρμόζει τη λειτουργία τουανταποκρινόμενο στην έκπτωση τηςλειτουργίας των ανωτέρω αισθητηριακώνοργάνων, έτσι ώστε το εναπομείναν σύστημανα λειτουργεί όσο αποδοτικότερα γίνεται,πάντα όμως στο μέτρο του δυνατού.

Αντιμετώπισηπρεσβυακουσίας

Ξεκινώνταςμε το δεδομένο πως τα προβλήματα τουέξω ωτός (πτερύγιο, έξω ακουστικός πόρος)και του μέσου ωτός (τυμπανικός υμένας,οστάρια) έχουν διαγνωστεί και επιλυθεί,και, ταυτόχρονα, τα υπόλοιπα προβλήματαυγείας (αρτηριακή υπέρταση, σακχαρώδηςδιαβήτης, δυσλιπιδαιμία) αντιμετωπίζονταιαποτελεσματικά, η καλύτερη διαθέσιμηαντιμετώπιση παραμένει το ακουστικόβοήθημα (ακουστικό βαρηκοΐας).Παρόλο όμως που πολλοί θα μπορούσαν ναωφεληθούν από ένα ακουστικό, τελικά δεντο χρησιμοποιούν για διάφορους λόγους,στους οποίους συμπεριλαμβάνονται τοκόστος, ο στιγματισμός ως «αναπηρίας»και «απόδειξης» του προχωρημένου τηςηλικίας και η μη ικανοποιητική τουαπόδοση σε θορυβώδες περιβάλλον.

Όμωςη πρόοδος της τεχνολογίας (ψηφιακάακουστικά στη θέση των αναλογικών), σεσυνδυασμό με τη βελτίωση των τεχνικώνεφαρμογής, έχουν δώσει μεγάλη ώθηση στοβαθμό ικανοποίησης, στην άνεση, στηνευκολία χρήσης καθώς και στο αισθητικόαποτέλεσμα. Η αλήθεια συνοψίζεται στοότι ο κάθε βαρήκοος δικαιούται καιπρέπει να θεωρηθεί ως δυνητικά υποψήφιοςγια τη χρήση ακουστικού βοηθήματος.

Στιςπεριπτώσεις που η αμφοτερόπλευρηβαρηκοΐα είναι σοβαρή και δεν εξυπηρετείταιικανοποιητικά από τα ακουστικά βοηθήματα,τα κοχλιακά εμφυτεύματα, καθώς και οσυνδυασμός αυτών με τα ακουστικά,προβάλλουν ως οι τελικές λύσεις, μεενθαρρυντικά αποτελέσματα ανεξαρτήτωςηλικίας.

Διαταραχέςισορροπίας – αντιμετώπιση

Οπρώτος αντικειμενικός σκοπός που τίθεταιαρχικά είναι η αξιολόγηση του βαθμούκινδύνου πτώσης του ασθενούς, ώστε ναπαρασχεθεί η κατάλληλη βοήθεια π.χ.εισαγωγή σε νοσοκομείο, υποστήριξη απόπεριβάλλον, χρήση αμαξιδίου, μπαστουνιούκλπ. Έπειτα, το λεπτομερές ιστορικόείναι αναγκαία συνθήκη για την ανεύρεσηνευρολογικών ή άλλων παθήσεων, πουεπηρεάζουν τη συνέργεια των κινήσεων,τη μυϊκή ισχύ και την ισορροπία.Καρδιαγγειακά προβλήματα συνεκτιμώνται,συμπεριλαμβανομένης και της δοκιμασίαςέγερσης (ορθοστατική υπόταση). Ότανυπάρχει ένδειξη, η απεικόνιση τουεγκεφάλου (αξονική ή/και μαγνητικήεγκεφάλου) και το triplex καρωτίδων καισπονδυλικών αρτηριών αποτελούν χρήσιμαεργαλεία στη διαγνωστική προσέγγιση.Επίσης, η οφθαλμολογική εξέταση συχνάκρίνεται απαραίτητη. Ορθοπεδικά ζητήματα(αρθρίτιδες ισχίου, γόνατου, σπονδυλικήςστήλης) συνεκτιμώνται και εφόσον είναιδυνατόν αντιμετωπίζονται.

Οέλεγχος της φαρμακευτικής αγωγής είναιπάντα απαραίτητος, ενώ κατά τη διάρκειάτου συχνότατα απαιτείται η άμεσηδιακοπή των κατασταλτικών του λαβυρίνθου,εφόσον τα λαμβάνουν λανθασμένα σε χρόνιαβάση οι ασθενείς.

«Στηνπερίπτωση που η ενδελεχής ΩΡΛ εξέτασηδεν αναδείξει ειδική αιτία του ιλίγγου(καλοήθη παροξυσμικό ίλιγγο θέσης,αιθουσαία νευρίτιδα, νόσο του Meniere,περιλεμφικό συρίγγιο κλπ.), οπότεπροκριθεί και η ειδική αγωγή καιαντιμετώπιση, ο ασθενής πρέπει άμεσανα ενταχθεί σε πρόγραμμα αιθουσαίαςαποκατάστασης (vestibular rehabilitation therapy),με την παραπομπή του σε ειδική ομάδαφυσικοθεραπευτών, η οποία διαθέτει τηνεμπειρία εφαρμογής πρωτοκόλλων «ανάκτησηςτης ισορροπίας», μειώνοντας έτσι τηνπιθανότητα πτώσεων και βελτιώνονταςτην ασφάλεια, την κινητικότητα καικατ’επέκταση την αυτοπεποίθηση καιτην ποιότητα ζωής του ασθενούς», καταλήγειο κ. Επιτρόπου.

*Το Metropolitan Hospital διαθέτονταςμια πρότυπη, πλήρως εξοπλισμένη καιοργανωμένη ΩτορινολαρυγγολογικήΚλινική στελεχωμένημε άριστο ιατρικό και νοσηλευτικόπροσωπικό, είναι ανά πάσα στιγμή στηδιάθεση των ασθενών για τη διάγνωση καιτην αντιμετώπιση των διαταραχών τηςακοής και της ισορροπίας.

Ειδικότερα,το άρτια εκπαιδευμένο και εξειδικευμένοιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό τουΝοσοκομείου παρέχει αξιόπιστεςδιαγνωστικές και θεραπευτικές υπηρεσίες,σύμφωνα με τις σύγχρονες απόψεις καιτις τελευταίες εξελίξεις της επιστήμης,ενώ, όντας εξοπλισμένα με την τελευταίαλέξη της τεχνολογίας, το Ακοολογικό-Νευρωτολογικόκαι Ενδοσκοπικό Εργαστήριο παρέχουντα απαραίτητα σύγχρονα μέσα για κάθεδιαγνωστική προσέγγιση και θεραπευτικήαντιμετώπιση.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr