Προσχέδιο προϋπολογισμού 2025: Ανθεκτική η ελληνική οικονομία -Ανάπτυξη 2,2% το 2024 και 2,3% το 2025

15:23 7/10/2024 - Πηγή: iEfimerida

Κατατέθηκε σήμερα προς συζήτηση στη Διαρκή Επιτροπή Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού του έτους 2025.

Στη σχετική επιστολή προς τα μέλη της Διαρκούς Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής, ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστής Χατζηδάκης και ο υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς αναφέρουν:

«Τοπροσχέδιο

του προϋπολογισμού 2025κατατίθεται συγχρόνως με την υποβολήστο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσηςκαι την Ευρωπαϊκή Επιτροπή του πρώτουΜεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού -Διαρθρωτικού Σχεδίου 2025 - 2028 (ΜΔΣ) πουβασίζεται στο νέο ευρωπαϊκό πλαίσιοοικονομικής διακυβέρνησης. Συνεπώς, ταμακροοικονομικά και δημοσιονομικάμεγέθη που αποτυπώνονται στο προσχέδιοβρίσκονται σε εναρμόνιση με τις εκτιμήσειςτου ΜΔΣ.

Τηντελευταία τριετία η παγκόσμια οικονομίααντιμετώπισε αλλεπάλληλες κρίσεις λόγωαλληλοσυνδεόμενων αναταραχών σεοικονομικό, κλιματικό και γεωπολιτικόεπίπεδο. Παρά τα σημάδια ανάκαμψης, τοδιεθνές οικονομικό περιβάλλονχαρακτηρίζεται από αυξημένη αβεβαιότηταπου συνδέεται με τις πρόσφατες γεωπολιτικέςεξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τονπαρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία καθώςκαι με βραχυπρόθεσμους παράγοντες, όπωςοι συσταλτικές νομισματικές πολιτικέςκαι ο περιορισμός της δημοσιονομικήςστήριξης διεθνώς μετά τη πανδημία καιτην ενεργειακή κρίση, αλλά και με τιςσημαντικές και επιταχυνόμενες επιπτώσειςτης κλιματικής αλλαγής.

Σεαυτό το δυσμενές και αβέβαιο διεθνέςπεριβάλλον η ελληνική οικονομίααποδεικνύεται ανθεκτική. Ο ρυθμόςανάπτυξης αναμένεται να ανέλθει σε 2,2%το 2024 και 2,3% το 2025 έναντι 0,8% και 1,4%,αντίστοιχα, που εκτιμάται για τηνΕυρωζώνη, με βάση τις εαρινές προβλέψειςτης Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι επενδύσειςαναμένεται να αυξηθούν κατά 6,7% το 2024και 8,4% το 2025 και το ποσοστό ανεργίας ναμειωθεί από 10,3% το 2024 σε 9,7% το 2025. ΤοΑκαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σεονομαστικούς όρους το 2025 αναμένεται νααυξηθεί κατά περίπου 10 δισ. ευρώ και ολόγος του χρέους της Γενικής Κυβέρνησηςπρος το ΑΕΠ να μειωθεί κατά 4,6 ποσοστιαίεςμονάδες. Ο δείκτης τιμών καταναλωτήεκτιμάται σε 2,7% το 2024 και αναμένεται νααποκλιμακωθεί περαιτέρω σε 2,1% το 2025.

Στοπροσχέδιο του προϋπολογισμού 2025περιλαμβάνεται το σύνολο των παρεμβάσεωνπου έχουν ανακοινωθεί, συμπεριλαμβανομένωνόσων παρουσιάστηκαν στη Διεθνή ΈκθεσηΘεσσαλονίκης. Τα νέα μόνιμα δημοσιονομικάμέτρα που επηρεάζουν τον τακτικόπροϋπολογισμό επιφέρουν επιπλέονδημοσιονομικό κόστος το 2025 σε σχέση μετο 2024, ύψους 1,1 δισ. ευρώ, ενώ πλήθος άλλωνπαρεμβάσεων χρηματοδοτείται από πόρουςτου Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων(ΠΔΕ) και του Ταμείου Ανάκαμψης καιΑνθεκτικότητας (ΤΑΑ). Σε αυτό το πλαίσιο,οι επενδυτικές δαπάνες αναμένεται νααυξηθούν από 13,1 δισ. ευρώ το 2024 σε 14,3δισ. ευρώ το 2025, πλέον των πόρων τουδανειακού σκέλους του ΤΑΑ.

Οινέες δημοσιονομικές παρεμβάσεις, πουσυμπληρώνονται από σειρά θεσμικώνμέτρων, εστιάζουν στη στήριξη τουδιαθέσιμου εισοδήματος, στην ενίσχυσητων επενδύσεων και της καινοτομίας,στην αντιμετώπιση του δημογραφικού καιτου στεγαστικού ζητήματος καθώς καιστην αντιμετώπιση των προκλήσεων τηςκλιματικής αλλαγής.

Οιπαρεμβάσεις είναι εντός των δημοσιονομικώνστόχων που τίθενται στο ΜΔΣ, καθώςπροβλέπεται αύξηση των καθαρών πρωτογενώνδαπανών κατά 3,6% το 2025 σε σχέση με το2024, ενώ ο σχετικός στόχος ανέρχεται σεαύξηση δαπανών έως 3,7%. Σε αυτό το πλαίσιοτο πρωτογενές αποτέλεσμα της ΓενικήςΚυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθείσε 2,4% το 2024 και 2,5% το 2025 και το συνολικόαποτέλεσμα σε -1,0% το 2024 και -0,6% το 2025.

Οπροϋπολογισμός του 2025 καλείται νασυγκεράσει τον στόχο της δημοσιονομικήςσταθερότητας με την ανάγκη για αύξησητου διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτώνκαθώς και την αντιμετώπιση των σύγχρονωνπροκλήσεων, όπως είναι το δημογραφικόκαι το στεγαστικό πρόβλημα, η κλιματικήκρίση, αλλά και να καλύψει τις αναγκαίεςδαπάνες για την ενίσχυση της ΕθνικήςΆμυνας.

Στόχος είναι η διασφάλιση της ισχυρής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, η περαιτέρω αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας και η ευημερία των πολιτών, για την επίτευξη του οποίου απαιτείται η διοχέτευση των πεπερασμένων δημοσιονομικών πόρων με τη μέγιστη δυνατή οικονομική και κοινωνική αποτελεσματικότητα».

Τα κυριότερα σημεία του προσχεδίου του κρατικού προϋπολογισμού

Το προσχέδιο τουπροϋπολογισμού 2025 κατατίθεται συγχρόνωςμε την υποβολή στο Συμβούλιο τηςΕυρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) και την ΕυρωπαϊκήΕπιτροπή του πρώτου ΜεσοπρόθεσμουΔημοσιονομικού - Διαρθρωτικού Σχεδίου2025 - 2028 (ΜΔΣ) που βασίζεται στο νέοευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικήςδιακυβέρνησης. Συνεπώς, τα μακροοικονομικάκαι δημοσιονομικά μεγέθη που αποτυπώνονταιστο προσχέδιο βρίσκονται σε εναρμόνισημε τις εκτιμήσεις του ΜΔΣ.

Τηντελευταία τριετία η παγκόσμια οικονομίααντιμετώπισε αλλεπάλληλες κρίσεις λόγωαλληλοσυνδεόμενων αναταραχών σεοικονομικό, κλιματικό και γεωπολιτικόεπίπεδο. Παρά τα σημάδια ανάκαμψης, τοδιεθνές οικονομικό περιβάλλονχαρακτηρίζεται από αυξημένη αβεβαιότηταπου συνδέεται με τις πρόσφατες γεωπολιτικέςεξελίξεις στη Μέση Ανατολή, τονπαρατεταμένο πόλεμο στην Ουκρανία καθώςκαι με βραχυπρόθεσμους παράγοντες, όπωςοι συσταλτικές νομισματικές πολιτικέςκαι ο περιορισμός της δημοσιονομικήςστήριξης διεθνώς μετά την πανδημία καιτην ενεργειακή κρίση, αλλά και με τιςσημαντικές και επιταχυνόμενες επιπτώσειςτης κλιματικής αλλαγής.

Σε αυτό το δυσμενές και αβέβαιο διεθνές περιβάλλον η ελληνική οικονομία αποδεικνύεται ανθεκτική.

Ο ρυθμός ανάπτυξης αναμένεται να ανέλθει σε 2,2% το 2024 και 2,3% το 2025 έναντι 0,8% και 1,4%, αντίστοιχα, που εκτιμάται για την Ευρωζώνη, με βάση τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Οι επενδύσεις αναμένεται να αυξηθούν κατά 6,7% το 2024 και 8,4% το 2025 και το ποσοστό ανεργίας να μειωθεί από 10,3% το 2024 σε 9,7% το 2025.

Το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) σε ονομαστικούς όρους το 2025 αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 10 δισ. ευρώ και ο λόγος του χρέους της Γενικής Κυβέρνησης προς το ΑΕΠ να μειωθεί κατά 4,6 ποσοστιαίες μονάδες.

Ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) εκτιμάται σε 2,7% το 2024 και αναμένεται να αποκλιμακωθεί περαιτέρω σε 2,1% το 2025.

Στο προσχέδιο του προϋπολογισμού 2025 περιλαμβάνεται το σύνολο των παρεμβάσεων που έχουν ανακοινωθεί, συμπεριλαμβανομένων όσων παρουσιάστηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης.

Τα νέα μόνιμα δημοσιονομικά μέτρα που επηρεάζουν τον τακτικό προϋπολογισμό επιφέρουν επιπλέον δημοσιονομικό κόστος το 2025 σε σχέση με το 2024, ύψους 1,1 δισ. ευρώ, ενώ πλήθος άλλων παρεμβάσεων χρηματοδοτείται από πόρους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ) και του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (ΤΑΑ). Σε αυτό το πλαίσιο, οι επενδυτικές δαπάνες αναμένεται να αυξηθούν από 13,1 δισ. ευρώ το 2024 σε 14,3 δισ. ευρώ το 2025, πλέον των πόρων του δανειακού σκέλους του ΤΑΑ.

Οι νέεςδημοσιονομικές παρεμβάσεις, πουσυμπληρώνονται από σειρά θεσμικώνμέτρων, εστιάζουν στη στήριξη τουδιαθέσιμου εισοδήματος, στην ενίσχυσητων επενδύσεων και της καινοτομίας,στην αντιμετώπιση του δημογραφικού καιτου στεγαστικού ζητήματος καθώς καιστην αντιμετώπιση των προκλήσεων τηςκλιματικής αλλαγής.

Οιπαρεμβάσεις είναι εντός των δημοσιονομικώνστόχων που τίθενται στο ΜΔΣ, καθώςπροβλέπεται αύξηση των καθαρών πρωτογενώνδαπανών κατά 3,6% το 2025 σε σχέση με το2024, ενώ ο σχετικός στόχος ανέρχεται σεαύξηση δαπανών έως 3,7%. Σε αυτό το πλαίσιοτο πρωτογενές αποτέλεσμα της ΓενικήςΚυβέρνησης αναμένεται να διαμορφωθείσε 2,4% το 2024 και 2,5% το 2025 και το συνολικόαποτέλεσμα σε -1,0% το 2024 και -0,6% το 2025.

Οπροϋπολογισμός του 2025 καλείται νασυγκεράσει τον στόχο της δημοσιονομικήςσταθερότητας με την ανάγκη για αύξησητου διαθέσιμου εισοδήματος των πολιτώνκαθώς και την αντιμετώπιση των σύγχρονωνπροκλήσεων, όπως είναι το δημογραφικόκαι το στεγαστικό πρόβλημα, η κλιματικήκρίση, αλλά και να καλύψει τις αναγκαίεςδαπάνες για την ενίσχυση της ΕθνικήςΆμυνας.

Στόχοςείναι η διασφάλιση της ισχυρής ανάπτυξηςτης ελληνικής οικονομίας, η περαιτέρωαναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας καιη ευημερία των πολιτών, για την επίτευξητου οποίου απαιτείται η διοχέτευση τωνπεπερασμένων δημοσιονομικών πόρων μετη μέγιστη δυνατή οικονομική καικοινωνική αποτελεσματικότητα.

Μακροοικονομικές εξελίξεις

Η ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας αποδεικνύεται ανθεκτική, με κινητήριο μοχλό τις επενδύσεις, την ιδιωτική κατανάλωση καθώς και τις εξαγωγές, επιτυγχάνοντας έναν από τους υψηλότερους ρυθμούς οικονομικής μεγέθυνσης μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ).

Ειδικότερα, το 2ο τρίμηνο του 2024, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας (Eurostat)1, το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελλάδας παρουσίασε καλύτερη δυναμική σε σύγκριση με τα άλλα κράτη-μέλη της ΕΕ και ο ρυθμός αύξησης διαμορφώθηκε σε 2,3%. Η υψηλή αυτή απόδοση κατέταξε την Ελλάδα στην έβδομη θέση των χωρών της ΕΕ και στην πέμπτη θέση της Ευρωζώνης, όπως αποτυπώνεται στο . και σε σημαντικά υψηλότερο επίπεδο τόσο από τον μέσο όρο της ΕΕ όσο και από τον μέσο όρο της Ευρωζώνης (0,8% και 0,6%, αντίστοιχα).

Την ίδια χρονική περίοδο αρκετές χώρες της Ευρωζώνης βρίσκονται σε καθεστώς ύφεσης (Ολλανδία, Εσθονία, Φινλανδία, Αυστρία, Ιρλανδία), με την Ιρλανδία να συνεχίζει να διανύει τη μεγαλύτερη μείωση του ΑΕΠ της (-4,1%), ενώ χώρες όπως η Γερμανία, η Σουηδία και το Λουξεμβούργο αναπτύσσονται με αναιμικούς ρυθμούς.

Ορυθμός ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας,για το σύνολο του έτους 2024, εκτιμάταιότι θα ανέλθει στο 2,2%, ποσοστό το οποίοσυμφωνεί και με τη σχετική πρόβλεψη τηςΕυρωπαϊκής Επιτροπής στις εαρινέςοικονομικές προβλέψεις2.Σε αυτή την εξέλιξη αναμένεται νασυμβάλουν οι επενδύσεις με αύξηση κατά6,7%, η ιδιωτική κατανάλωση με αύξηση 1,7%αλλά και οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιώνμε αύξηση 4,2%.

Η αγορά εργασίας εξακολουθεί να αναπτύσσεται και την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2024, με την απασχόληση να αυξάνεται κατά 1,7% έναντι της αντίστοιχης περιόδου του έτους 2023.

Σύμφωνα με το ισοζύγιο μισθωτής απασχόλησης του συστήματος ΕΡΓΑΝΗ, το πρώτο εξάμηνο του έτους 2024 δημιουργήθηκαν 339.208 νέες θέσεις εργασίας έναντι 304.918 το 2023, αποτελώντας την υψηλότερη επίδοση πρώτου εξαμήνου έτους, από το 2001 μέχρι σήμερα.

Το ποσοστό ανεργίας κατά το 2ο τρίμηνο διαμορφώθηκε σε 9,8%, υποχωρώντας τόσο σε σχέση με το ποσοστό 12,1% του 1ου τριμήνου όσο και με το ποσοστό 11,2% του αντίστοιχου τριμήνου του προηγούμενου έτους. Σημειώνεται ότι το ανωτέρω μονοψήφιο ποσοστό 9,8% συνιστά το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας από το 4ο τρίμηνο του 2009.

Σε αυτή την εξέλιξη συνέβαλαν τα μέτρα πολιτικής και οι μεταρρυθμίσεις που υιοθετήθηκαν, όπως η μείωση των ασφαλιστικών εισφορών και κατά συνέπεια του μη μισθολογικού κόστους, η δυνατότητα εργασίας των συνταξιούχων με ευνοϊκότερους πλέον όρους, αλλά και οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, με την αύξηση των παραγωγικών επενδύσεων, που είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση της ζήτησης εργασίας εκ μέρους των επιχειρήσεων.

Σημειώνεται ότι από το 2019 και έπειτα το επίπεδο των μισθών έχει αυξηθεί σημαντικά, καθώς ο κατώτατος μισθός έχει καταγράψει αύξηση της τάξης του 27,7%.

Η αύξηση του κατώτατου μισθού (η οποία συμπαρασύρει και τον μέσο μισθό) συμβάλλει επίσης στην αντιμετώπιση ζητημάτων έλλειψης προσφοράς εργατικού δυναμικού σε ορισμένους τομείς, όπως το λιανικό εμπόριο, η γεωργία, οι κατασκευές και ο τουρισμός, ενώ παράλληλα ενισχύει τη συμμετοχή στην αγορά εργασίας.

Είναι ενδεικτικό ότι σύμφωνα με τις εαρινές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας αναμένεται να αυξηθούν το 2024 κατά 5,2% και οι αμοιβές ανά εργαζόμενο κατά 4,3% (έναντι 3,8% και 2,8%, αντιστοίχως, που ήταν οι προβλέψεις στον προϋπολογισμό 2024).

Τα ανωτέρω ποσοστά, όπως αναμένεται να διαμορφωθούν, είναι σημαντικά υψηλότερα του πληθωρισμού (2,7%) και αντικατοπτρίζουν την ενίσχυση του πραγματικού εισοδήματος των εργαζόμενων.

Η μεταβολή του Εν.ΔΤΚ (Eurostat) στην Ελλάδα, την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2024, υποχώρησε σε 3,0% από 4,7% την αντίστοιχη περίοδο του 2023. Ο μέσος όρος μεταβολής του Εν.ΔΤΚ στην Ευρωζώνη υποχώρησε σημαντικά και διαμορφώθηκε την περίοδο Ιανουαρίου-Αυγούστου 2024 στο 2,5% από 6,6% ένα έτος πριν.

Όσοναφορά στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών,βάσει των στοιχείων της Τράπεζας τηςΕλλάδος (ΤτΕ) σε τρέχουσες τιμές, το 2023βελτιώθηκε σημαντικά και το έλλειμμάτου διαμορφώθηκε σε 6,3% του ΑΕΠ έναντι10,3% του ΑΕΠ το 2022.

Λαμβανομένης υπόψη της παρούσας συγκυρίας, η οποία εξακολουθεί να χαρακτηρίζεται από αστάθεια και πρωτοφανείς πολυεπίπεδες κρίσεις σε διεθνές και περιφερειακό επίπεδο, οι επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας επιβεβαιώνουν την πρόοδό της, η οποία αναγνωρίζεται από όλους τους μεγάλους διεθνείς οργανισμούς και χαρακτηρίζεται από ορθολογικό σχεδιασμό, εξωστρέφεια και συνέχιση των μεταρρυθμίσεων οι οποίες ενισχύουν την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας.

Σε αυτή την κατεύθυνση, η αναβάθμιση του αξιόχρεου της χώρας στην επενδυτική βαθμίδα από τους διεθνείς οίκους αξιολόγησης έχει ως αποτέλεσμα την ενίσχυση του κύρους και της αξιοπιστίας της μετά τις διαδοχικές αναβαθμίσεις της ελληνικής οικονομίας την τελευταία πενταετία.

Το επίτευγμα αυτό, σε συνδυασμό με τις θετικές προοπτικές που ήδη αποδίδουν οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης στην Ελλάδα, καταδεικνύει την ανθεκτικότητα της οικονομίας σε συνθήκες αυξημένης αβεβαιότητας και την εδραίωση Μακροοικονομικές προβλέψεις το 2025.

Ηπαγκόσμια οικονομία αποδείχθηκεανθεκτική, παρά τις προκλήσεις και τιςπεριοριστικές νομισματικές συνθήκεςτων δύο τελευταίων ετών, και φαίνεταινα βρίσκεται σε τροχιά σταθεροποίησης.Ωστόσο, οι γεωπολιτικές εντάσεις, ηκλιματική κρίση και τα υψηλά επιτόκιααποτελούν παράγοντες που επηρεάζουντις προοπτικές ανάπτυξης σε παγκόσμιοεπίπεδο.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις εαρινές οικονομικές προβλέψεις (Μάιος 2024) εκτιμά ρυθμό ανάπτυξης, για μεν την ΕΕ από 0,4% το 2023 σε 1,0% το 2024 και σε 1,6% το 2025, για δε την Ευρωζώνη από, επίσης, 0,4% το 2023 σε 0,8% το 2024 και σε 1,4% το 2025 (.).

Σύμφωνα με τις ίδιες προβλέψεις, ο πληθωρισμός στην ΕΕ αναμένεται να υποχωρήσει σημαντικά σε 2,7% το 2024 και σε 2,2% το 2025, έναντι 6,4% το 2023.

Στην Ευρωζώνη ο πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί σε 2,5% το 2024 και σε 2,1% το 2025, έναντι 5,4% το 2023.

Με την εξασθένηση των κυκλικών παραγόντων που επιβάρυναν την παγκόσμια οικονομία την προηγούμενη περίοδο, το 2025 προβλέπεται στην Ελλάδα ρυθμός ανάπτυξης 2,3% (ο οποίος συμπίπτει με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής), διατηρούμενος άνω του 2,0% για τρίτο συναπτό έτος, μετά την πλήρη ανάκτηση των απωλειών ΑΕΠ της πανδημίας το 2022 και με συνεχιζόμενη υπεραπόδοση έναντι του ευρωπαϊκού μέσου όρου (1,4% για την Ευρωζώνη και 1,6% για την ΕΕ το 2025, σύμφωνα με τις εαρινές οικονομικές προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής).

Η υπεραπόδοση της ελληνικής οικονομίας αποτυπώνει την ταχεία πορεία σύγκλισης με την οικονομία της Ευρωζώνης, ως αποτέλεσμα της ακολουθούμενης οικονομικής πολιτικής των τελευταίων ετών, με κύριους μοχλούς και για το 2025 τις επενδύσεις, την ιδιωτική κατανάλωση και την εξαγωγική δραστηριότητα.

Οεναρμονισμένος δείκτης πληθωρισμού το2025 εκτιμάται ότι θα πλησιάσει σημαντικάτον μεσοπρόθεσμο στόχο της ΕΚΤ (+2,1%),καθώς οι υποκείμενες πιέσεις τιμών στατρόφιμα και στην ενέργεια θα μετριάζονταιπεραιτέρω και ο πυρήνας πληθωρισμού θαεξομαλύνεται σε σχέση με το προηγούμενοδιάστημα, κοντά στο επίπεδο που προβλέπεταιγια τον γενικό δείκτη (+2,2%).

Σεόρους Έρευνας Εργατικού Δυναμικού, ηανεργία προβλέπεται να μειωθεί το 2025,για πρώτη φορά από το 2009, σε μονοψήφιοποσοστό 9,7% του εργατικού δυναμικού καιακόμα χαμηλότερα σε εθνικολογιστικούςόρους, σε 8,5% του εργατικού δυναμικού,επωφελούμενη από την εύρωστη εγχώριαοικονομική δραστηριότητα και απόσυνέργειες του ΠΔΕ και του ΕθνικούΣχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας«Ελλάδα 2.0» για την απασχόληση.

Αναφορικά με τον εξωτερικό τομέα, οι εξαγωγές αγαθών και υπηρεσιών αναμένεται να αυξηθούν το 2025 κατά 4,0%, ταχύτερα από τις εισαγωγές που αναμένεται να αυξηθούν κατά 3,6%.

Ο ρυθμός αύξησης των εξαγωγών αγαθών εκτιμάται σε 3,0%, συνδεόμενος με τη θετική μεταβολή της εξωτερικής ζήτησης και με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των ελληνικών εξαγωγών.

Η αύξηση των εισαγωγών αγαθών εκτιμάται σε 3,8%, σχετιζόμενη με τη σημαντική αύξηση των επενδύσεων και με τη διατήρηση του ρυθμού αύξησης της κατανάλωσης.

Οι καθαρές εξαγωγές υπηρεσιών αναμένεται να έχουν θετική επίδραση στην ανάπτυξη (0,7% του ΑΕΠ), συνδεόμενες με τη ναυτιλία και τον τουρισμό. Το έλλειμμα του ονομαστικού ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών σε εθνικολογιστικούς όρους προβλέπεται να βελτιωθεί κάτω του 5% του ΑΕΠ το 2025.

Προϋπολογισμός Γενικής Κυβέρνησης

Το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης του έτους 2024, με βάση τη μεθοδολογία ESA, είχε προβλεφθεί στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2024 ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 4.991 εκατ. ευρώ ή 2,1% του ΑΕΠ, ποσοστό αντίστοιχο με αυτό που είχε προβλεφθεί στο Πρόγραμμα Σταθερότητας του Απριλίου 2024.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, το πρωτογενές αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε πλεόνασμα ύψους 5.679 εκατ. ευρώ ή 2,4% του ΑΕΠ.

Επισημαίνεται ότι το 2024 είναι το πρώτο έτος που έχει εφαρμογή το νέο ευρωπαϊκό πλαίσιο οικονομικής διακυβέρνησης και τα μακροοικονομικά και δημοσιονομικά μεγέθη που αποτυπώνονται στο προσχέδιο, βρίσκονται σε εναρμόνιση με τις εκτιμήσεις του Μεσοπρόθεσμου Δημοσιονομικού - Διαρθρωτικού Σχεδίου 2025 - 2028 (ΜΔΣ).

Σε σχέση με τις προβλέψεις του προϋπολογισμού 2024 παρατηρείται αύξηση τόσο των καθαρών εσόδων του κρατικού προϋπολογισμού (κατά 2,4 δισ. ευρώ) όσο και των δαπανών (κατά 1,6 δισ. ευρώ).

Το συνολικό ισοζύγιο Γενικής Κυβέρνησης εκτιμάται ότι θα διαμορφωθεί σε συνολικό έλλειμμα 1,0% του ΑΕΠ, οριακά βελτιωμένο έναντι του ποσοστού 1,1%, που ήταν η πρόβλεψη στην εισηγητική έκθεση του προϋπολογισμού 2024.

Τα έσοδα από φόρους αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 66.247 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 3.288 εκατ. ευρώ ή 5,2% έναντι του στόχου του προϋπολογισμού 2024.

Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως: (α) στη μείωση της φοροδιαφυγής σε συνδυασμό με την αύξηση των ηλεκτρονικών συναλλαγών (σημειώνεται ότι τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων εκτιμώνται υψηλότερα κατά 1,1 δισ. ευρώ και του ΦΠΑ κατά 0,87 δισ. ευρώ σε σχέση με τον προϋπολογισμό) και (β) στην αύξηση των αμοιβών, γεγονός που επηρεάζει κυρίως τα έσοδα από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων (αύξηση κατά 0,84 δισ. ευρώ σε σχέση με τον προϋπολογισμό).

Σημειώνεται ότι οι επιμέρους μακροοικονομικές μεταβλητές που επηρεάζουν τα έσοδα έχουν σχετικά μικρές διαφοροποιήσεις έναντι του προϋπολογισμού.

Ειδικότερα, ο πληθωρισμός εκτιμάται για το 2024 σε 2,7% και ο ρυθμός αύξησης της πραγματικής ιδιωτικής κατανάλωσης σε 1,7% (έναντι 2,6% και 1,3%, αντίστοιχα, που ήταν οι εκτιμήσεις του προϋπολογισμού).

Σημαντική είναι, ωστόσο, η αύξηση των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας το 2024 που εκτιμάται σε 5,2% έναντι 3,8%, που ήταν η πρόβλεψη στον προϋπολογισμό 2024.

Οισυνολικές δαπάνες του κρατικούπροϋπολογισμού για το έτος 2024 εκτιμάταιότι θα διαμορφωθούν σε 76.218 εκατ. ευρώ,αυξημένες κατά 1.586 εκατ. ευρώ σε σχέσημε τον στόχο του προϋπολογισμού. Η αύξησηαυτή, όπως προκύπτει από την ανάλυσητων δαπανών κατά μείζονα κατηγορία,οφείλεται κατά κύριο λόγο στην αύξησητων δαπανών του ΠΔΕ κατά 900 εκατ. ευρώ,των μεταβιβαστικών πληρωμών κατά 796εκατ. ευρώ και των αγορών αγαθών καιυπηρεσιών κατά 466 εκατ. ευρώ. Επιπλέον,παρατηρείται αύξηση των τόκων κατά 984εκατ. ευρώ.

Σύμφωναμε τις προβλέψεις για το έτος 2025, τοπρωτογενές αποτέλεσμα της ΓενικήςΚυβέρνησης σε δημοσιονομική βάσηπροβλέπεται να διαμορφωθεί σε πλεόνασμαύψους 5.967 εκατ. ευρώ ή 2,5% του ΑΕΠ, αυξημένοσε σχέση με το Πρόγραμμα Σταθερότηταςτου Απριλίου 2024, στο οποίο είχε προβλεφθείπλεόνασμα ύψους 5.027 εκατ. ευρώ ή 2,1% τουΑΕΠ.

Οικαθαρές εθνικά χρηματοδοτούμενεςπρωτογενείς δαπάνες της ΓενικήςΚυβέρνησης, σύμφωνα με τον ορισμό τουνέου ευρωπαϊκού πλαισίου οικονομικήςδιακυβέρνησης και του ΜΔΣ, αναμένεταινα αυξηθούν κατά 3,6% το 2025 έναντι του2024 (εκτιμώμενες καθαρές πρωτογενείςδαπάνες 100 δισ. ευρώ περίπου). Σημειώνεταιότι ο στόχος που τίθεται στο ΜΔΣ για το2025 επιτρέπει την αύξηση των καθαρώνπρωτογενών δαπανών έως 3,7%.

Τα έσοδα από φόρους αναμένεται να ανέλθουν στο ύψος των 68.721 εκατ. ευρώ, αυξημένα κατά 2.474 εκατ. ευρώ ή 3,7% έναντι του 2024, κυρίως λόγω της προβλεπόμενης μεγέθυνσης της οικονομίας, όπως αντικατοπτρίζεται στις μακροοικονομικές προβλέψεις.

Οι συνολικές δαπάνες του κρατικού προϋπολογισμού για το έτος 2025 προβλέπεται ότι θα διαμορφωθούν σε 80.562 εκατ. ευρώ, αυξημένες κατά 4.344 εκατ. ευρώ σε σχέση με την αντίστοιχη εκτίμηση έτους 2024, κυρίως λόγω της επιτάχυνσης των έργων που χρηματοδοτούνται από το ΤΑΑ, των αυξημένων φυσικών παραλαβών των οπλικών συστημάτων του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, την κάλυψη της δαπάνης λόγω απώλειας εσόδων του ΕΟΠΥΥ από τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών, την αύξηση των αποδοχών των δημοσίων υπαλλήλων και των αυξημένων μεταβιβάσεων για την ενίσχυση της λειτουργίας των νοσοκομείων του ΕΣΥ.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι για το 2025 προβλέπεται αυξημένη επιχορήγηση προς τα νοσοκομεία και την ΠΦΥ κατά 226 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2024.

Δημοσιονομικές παρεμβάσεις 2024 και 2025

Οιδημοσιονομικές παρεμβάσεις για τα έτη2024 και 2025 αποσκοπούν στην ενίσχυση τουδιαθέσιμου εισοδήματος σε συνδυασμόμε τη μείωση των κοινωνικών ανισοτήτωνκαθώς και στην αντιμετώπιση σημαντικώνκοινωνικών προβλημάτων, όπως τοδημογραφικό και το στεγαστικό. Ιδιαίτερημέριμνα δίνεται στην αντιμετώπιση τωνεπιπτώσεων από φυσικές καταστροφές,ενώ παράλληλα με τις δημοσιονομικέςπαρεμβάσεις λαμβάνονται μέτρα θεσμικούχαρακτήρα και προωθούνται σημαντικέςμεταρρυθμίσεις.

Το κόστος των παρεμβάσεων για το έτος 2024 ανέρχεται σε 1.840 εκατ. ευρώ για το σύνολο της Γενικής Κυβέρνησης. Το σημαντικότερο μέρος ύψους 1.714 εκατ. ευρώ, προέρχεται από το σκέλος των δαπανών, ενώ το υπόλοιπο ποσό ύψους 126 εκατ. ευρώ προέρχεται από παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων. Αντίστοιχα, για το έτος 2025 το συνολικό δημοσιονομικό κόστος των παρεμβάσεων προβλέπεται να αυξηθεί σε σχέση με το 2024 κατά 1.104 εκατ. ευρώ και να ανέλθει σε 2.944 εκατ. ευρώ. Ποσό ύψους 628 εκατ. ευρώ αφορά σε παρεμβάσεις στο σκέλος των εσόδων, εκ των οποίων ποσό ύψους 1.112 εκατ. ευρώ αφορά σε παρεμβάσεις μείωσης των εσόδων και ποσό ύψους 484 εκατ. ευρώ σε παρεμβάσεις αύξησης των εσόδων, ενώ σημαντικό ποσό ύψους 2.316 εκατ. ευρώ προέρχεται από παρεμβάσεις στο σκέλος των δαπανών.

Επισημαίνεται ότι το σύνολοτων παρεμβάσεων εναρμονίζεται με τιςανακοινώσεις στο πλαίσιο της ΔιεθνούςΈκθεσης Θεσσαλονίκης και με τις προβλέψειςτου ΜΔΣ.

Δημοσιονομικέςπαρεμβάσεις για την ενίσχυση τουδιαθέσιμου εισοδήματος.

Η ενίσχυσητου διαθέσιμου εισοδήματος των εργαζόμενωνκαι των συνταξιούχων, η οποία αποτέλεσεέναν από τους βασικούς στόχους τηςκυβερνητικής πολιτικής του 2024, εξακολουθείνα αποτελεί βασικό στόχο και για το2025, με αποτέλεσμα τόσο την ενίσχυση τωνπαρεμβάσεων του 2024 όσο και τη θέσπισηνέων παρεμβάσεων.

Ειδικότερα,οι κυριότερες μόνιμες δημοσιονομικέςπαρεμβάσεις που εφαρμόστηκαν το 2024καθώς και οι νέες, οι οποίες θα εφαρμοστούναπό το 2025, είναι οι ακόλουθες:

μείωση από01.01.2025, κατά μία ποσοστιαία μονάδα, τωνασφαλιστικών εισφορών. Ειδικότερα, ημείωση αυτή αναλύεται σε μείωση 0,5% στιςεισφορές των εργαζόμενων και 0,5% στιςεργοδοτικές εισφορές κλάδου υγείας,με το ετήσιο καθαρό κόστος για το 2025 ναανέρχεται σε 440 εκατ. ευρώ. Σημειώνεταιότι με την εν λόγω μείωση των ασφαλιστικώνεισφορών η σωρευτική μείωσή τους απότο 2019 ανέρχεται σε 5,4 ποσοστιαίες μονάδες(από 40,56% σε 35,16%),κατάργηση από01.01.2025 του τέλους επιτηδεύματος στουςελεύθερους επαγγελματίες, σε συνέχειατης μείωσης κατά 50% το 2024, με κόστος 113εκατ. ευρώ για το 2024 και 238 εκατ. ευρώγια το 2025,επέκτασητης επιστροφής του ΕΦΚ στο αγροτικόπετρέλαιο για το 2024 και μονιμοποίησήτης από το 2025, με νέο σύστημα το οποίοβασίζεται στην πραγματική κατανάλωση,με κόστος 82 εκατ. ευρώ για το 2024 και 100εκατ. ευρώ για το 2025,αύξησητων συντάξεων με βάση τον ρυθμό μεταβολήςτου πληθωρισμού και του ΑΕΠ, με κόστος424 εκατ. ευρώ για το 2024 και επιπλέον 401εκατ. ευρώ για το 2025,αναμόρφωσητου μισθολογίου στον δημόσιο τομέα απότην 01.01.2024, με την οποία αυξήθηκαν οιμισθοί όλων των δημοσίων υπαλλήλων, μειδιαίτερη έμφαση στους χαμηλόμισθουςυπαλλήλους, στους υπαλλήλους με παιδιάκαθώς και στους υπαλλήλους που κατέχουνθέσεις ευθύνης. Το συνολικό ετήσιομικτό κόστος (συμπεριλαμβανομένων τωνεργοδοτικών εισφορών) ανέρχεται σε1.067 εκατ. ευρώ. Επιπλέον, από τον Απρίλιο2025 θα πραγματοποιηθεί νέα αύξηση στουςβασικούς μισθούς όλων των δημοσίωνυπαλλήλων, έτσι ώστε ο εισαγωγικόςμισθός στο Δημόσιο να μην υπολείπεταιτου επιπέδου του κατώτατου μισθού τουιδιωτικού τομέα. Το μικτό κόστος τηςνέας παρέμβασης για το 2025 εκτιμάταικατ’ αρχήν σε 143 εκατ. ευρώ περίπου.Ωστόσο, σημειώνεται ότι το τελικό κόστοςεξαρτάται από την τελική αύξηση τουκατώτατου μισθού,ενίσχυσητου εισοδήματος των ιατρών του ΕΣΥ μέσωτης αύξησης της αποζημίωσής τους γιαεφημερίες κατά 20% από 01.01.2024 με κόστος45 εκατ. ευρώ καθώς και μέσω της θέσπισηςαπό τον Σεπτέμβριο 2024 αυξημένου κινήτρουπροσέλκυσης και παραμονής σε προβληματικέςκαι άγονες περιοχές, με κόστος 5 εκατ.ευρώ για το 2024 και 16 εκατ. ευρώ για το2025. Επιπλέον, από 01.01.2025 θεσπίζεται ηαυτοτελής φορολόγηση της αποζημίωσηςτων εφημεριών των ιατρών του ΕΣΥ μεσυντελεστή 22%, με κόστος 40 εκατ. ευρώ,αύξησηαπό το 2024 της ειδικής αποζημίωσης γιατα πληρώματα πλοίων του ΠολεμικούΝαυτικού που βρίσκονται σε αποστολήκαι για το προσωπικό των Ενόπλων Δυνάμεωνπου εκτελεί ειδικές αποστολές, με κόστος15 εκατ. ευρώ καιαύξησηαπό 01.01.2025 της αποζημίωσης για τηνυχτερινή απασχόληση του ένστολουπροσωπικού (Ελληνική Αστυνομία - ΕΛΑΣ,Πυροσβεστικό Σώμα - ΠΣ, Λιμενικό Σώμα- Ελληνική Ακτοφυλακή - ΛΣ-ΕΛΑΚΤ, ΈνοπλεςΔυνάμεις), με κόστος 25 εκατ. ευρώ.

Επιπλέον, κατά τον μήνα Δεκέμβριο 2024 θα δοθούν ενισχύσεις ύψους 243 εκατ. ευρώ σε 1,9 εκατ. δικαιούχους περίπου, στους οποίους περιλαμβάνονται:

(α) συνταξιούχοι με προσωπική διαφορά, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση που κυμαίνεται από 100 έως 200 ευρώ, αναλόγως του ύψους της σύνταξής τους και για συντάξεις έως και 1.600 ευρώ, (β) δικαιούχοι επιδόματος παιδιού ΟΠΕΚΑ, οι οποίοι θα λάβουν μία επιπλέον μηναία δόση, (γ) δικαιούχοι επιδόματος ΑμεΑ ΟΠΕΚΑ και αναπηρικών επιδομάτων e-ΕΦΚΑ, οι οποίοι θα ενισχυθούν με 200 ευρώ, (δ) ανασφάλιστοι υπερήλικες, οι οποίοι θα λάβουν ενίσχυση 200 ευρώ και (ε) δικαιούχοι ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για τους οποίους προβλέπεται καταβολή προσαυξημένης μηνιαίας δόσης κατά 50%.

Πέραντων προαναφερθεισών δημοσιονομικώνπαρεμβάσεων, σημαντική θέση επέχουνκαι θεσμικές παρεμβάσεις, όπως η περαιτέρωαύξηση του κατώτατου μισθού από τονΑπρίλιο 2025, πλέον της αύξησής του κατά6,4% (από 780 σε 830 ευρώ) τον Απρίλιο 2024.Επισημαίνεται ότι η συνολική αύξησητου κατώτατου μισθού από το 2021 έως το2024 ανήλθε σε 27,7% (από 650 ευρώ σε 830 ευρώ).Επιπλέον, από τον Ιανουάριο 2024 «ξεπάγωσαν»οι τριετίες, απελευθερώνοντας τημισθολογική εξέλιξη των μισθωτών τουιδιωτικού τομέα, ενώ η κατάργηση τηςμείωσης του 30% επί των συντάξεων τωναπασχολούμενων συνταξιούχων συμβάλλειστη σημαντική ενίσχυσή τους. Παράλληλα,είναι σε εξέλιξη η αναμόρφωση τωνκοινωνικών επιδομάτων, τόσο μέσω αυξήσεωντου ύψους τους όσο και μέσω στόχευσηςτων σχετικών κριτηρίων επιλεξιμότητας,λαμβανομένης με αυτόν τον τρόπο μέριμναςγια αυτούς που πραγματικά το έχουνανάγκη.

Επίσης,η κυβέρνηση προχωρά σε σειρά σημαντικώνπαρεμβάσεων για την ενίσχυση τωνεπενδύσεων, της ανάπτυξης και τηςκαινοτομίας με γνώμονα τη δημιουργίακαλά αμειβόμενων θέσεων εργασίας. Πέρααπό τους σημαντικούς πόρους πουδιατίθενται μέσω του αυξημένου ΠΔΕ καιτου ΤΑΑ, εισάγονται σημαντικά κίνητραγια καινοτομία, συγχωνεύσεις καιεξαγορές, μέσω παρεμβάσεων, εκτιμώμενουσυνολικού δημοσιονομικού κόστους 41εκατ. ευρώ ετησίως, ως ακολούθως:

εισάγονται νέεςπεριπτώσεις χορήγησης προσαυξημένωνποσοστών έκπτωσης από τα ακαθάρισταέσοδα των επιχειρήσεων, που σήμεραανέρχεται σε 200%, για δαπάνες επιστημονικήςκαι τεχνολογικής έρευνας, που διαμορφώνεταιέως και 315% για επενδύσεις σε μικρομεσαίεςεπιχειρήσεις έντασης γνώσης,επεκτείνονται ταφορολογικά κίνητρα για εμπορικήεκμετάλλευση ευρεσιτεχνίας (πατέντας),με περισσότερα έτη απαλλαγής τωνσχετικών κερδών από τον φόρο,διευρύνονται ταφορολογικά κίνητρα για τους επενδυτές(angel investors) με αύξηση του ορίου στις900.000 ευρώ επί του κεφαλαίου που εισφέρουνσε νεοφυείς επιχειρήσεις,μειώνεται σε100.000 ευρώ το ελάχιστο όριο εταιρικούκεφαλαίου της νέας εταιρείας πουπροκύπτει από συνεργασία/μετασχηματισμό,για την εξασφάλιση φοροαπαλλαγής 30%επί των κερδών καιθεσπίζεταιη δυνατότητα μεταφοράς φορολογικήςζημίας μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων.

Επιπλέον, καταργείται η απαρχαιωμένη μορφή του χαρτοσήμου (από το 1931) και θεσπίζεται ψηφιακό τέλος συναλλαγών για συγκεκριμένο αριθμό συναλλαγών με σκοπό την απλοποίησή τους, τη μείωση της γραφειοκρατίας αλλά και τον αναπτυξιακό προσανατολισμό του μέτρου για εκατοντάδες συναλλαγές.

Οι κυριότερες συναλλαγές για τις οποίες καταργείται το τέλος αφορούν σε συμβατικούς τόκους επιχειρηματικών δανείων, ασφαλιστικές συναλλαγές, χρησιδάνεια, ενέγγυες πιστώσεις τραπεζών υπέρ εισαγωγέων, σύσταση και αύξηση κεφαλαίου μη κερδοσκοπικών νομικών προσώπων, διάφορες άδειες για άσκηση επαγγέλματος ή έναρξη δραστηριότητας, χρήση εγκαταστάσεων για βιομηχανικό σκοπό, άδειες λειτουργίας τουριστικού γραφείου και πλήθος άλλων συναλλαγών. Το δημοσιονομικό κόστος εκτιμάται σε 32 εκατ. ευρώ ετησίως.

Περαιτέρω,και προκειμένου να στραφεί το επενδυτικόενδιαφέρον από επενδύσεις σε ακίνητασε παραγωγικές επενδύσεις, θα χορηγείταιαπό 01.01.2025 άδεια παραμονής υπό τη μορφήGolden Visa για επένδυση ποσού 250.000 ευρώ σεstartup επιχείρηση, μέλος του ΕθνικούΜητρώου Νεοφυών Επιχειρήσεων.

Μεσκοπό την ανάπτυξη της ψηφιοποίησηςτης ελληνικής οικονομίας και τηςευρυζωνικότητας υψηλών ταχυτήτων μέσωοπτικών ινών, καταργείται το τέλοςσταθερής τηλεφωνίας που ανέρχεται σε5% για συνδέσεις με οπτική ίνα, ταχυτήτων100 mbps και άνω. Το δημοσιονομικό κόστοςεκτιμάται σε 24 εκατ. ευρώ ετησίως.

Επιπλέον, με σκοπό την ενίσχυση των λιμένων, των υποδομών των αντίστοιχων Δήμων που δέχονται υψηλό αριθμό τουριστών και του τουριστικού προϊόντος της χώρας εν γένει, επιβάλλεται τέλος κρουαζιέρας ανά επιβάτη κρουαζιερόπλοιου. Το ετήσιο όφελος εκτιμάται σε 52 εκατ. ευρώ. Τα έσοδα θα κατανέμονται κατά 1/3 στους Δήμους όπου αποβιβάζονται οι επιβάτες, κατά 1/3 θα εγγράφονται εις ύψος στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής με σκοπό την εκτέλεση των απαραίτητων λιμενικών έργων και κατά 1/3 θα εγγράφονται εις ύψος στον προϋπολογισμό του Υπουργείου Τουρισμού για τη στήριξη του τουριστικού προϊόντος της χώρας.

Επιπροσθέτως, σύμφωνα με τον ν.5131/2024 (Α’ 128) περί αναδιάρθρωσης της Ελληνικής Εταιρείας Συμμετοχών και Περιουσίας ΑΕ (ΕΕΣΥΠ ΑΕ), το 50% των εσόδων που εισπράττεται από συμβάσεις αξιοποίησης λιμένων και λιμενικών υποδομών θα μπορεί να διατεθεί για την υλοποίηση έργων αναβάθμισης των λιμένων της χώρας, με επακόλουθο την περαιτέρω αναβάθμιση του τουριστικού προϊόντος αλλά και της καθημερινότητας των πολιτών.

Τέλος,η δημιουργία του νέου Εθνικού ΕπενδυτικούΤαμείου (Growthfund) ως νέου επενδυτικούεργαλείου, με αρχικά κεφάλαια ύψους 300εκατ. ευρώ περίπου, αποσκοπεί στηνενίσχυση των επενδύσεων υψηλήςπροστιθέμενης αξίας για την ελληνικήοικονομία.

Παρεμβάσειςαντιμετώπισης του δημογραφικούπροβλήματος

Το δημογραφικό αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζει όχι μόνο η χώρα μας, αλλά ολόκληρη η Ευρώπη και οι υπόλοιπες αναπτυγμένες χώρες, για την αντιμετώπιση του οποίου απαιτούνται και υιοθετούνται τόσο δημοσιονομικά όσο και θεσμικά μέτρα.

Συγκεκριμένα, πέρα από τις μόνιμες παρεμβάσεις των οποίων η υλοποίηση ξεκίνησε εντός της προηγούμενης τετραετίας (ενδεικτικά, καταβολή επιδόματος ύψους 2.000 ευρώ για κάθε παιδί που γεννιέται, αύξηση του αφορολόγητου για οικογένειες με παιδιά, επέκταση του επιδόματος μητρότητας ιδιωτικού τομέα από τους έξι στους εννέα μήνες, μείωση ΦΠΑ στα είδη βρεφικής ηλικίας κ.λπ.), υλοποιούνται από το 2024 και προβλέπονται για το 2025 σημαντικές δημοσιονομικές και θεσμικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο του ευρύτερου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό.

Ενδεικτικά,αναφέρονται τα παρακάτω μέτρα:

αύξηση τουεπιδόματος γέννησης από 2.000 ευρώ σε2.400 έως 3.500 ευρώ (αναλόγως του αριθμούτων τέκνων) με αναδρομική ισχύ από01.01.2023, με κόστος 90 εκατ. ευρώ για το 2024και 45 εκατ. ευρώ για το 2025,αύξηση τουεπιδόματος μητρότητας στους ελεύθερουςεπαγγελματίες και τους αγρότες απότους τέσσερις στους εννέα μήνες στούψος του κατώτατου μισθού από το 2024, μεετήσιο κόστος 43 εκατ. ευρώ,αύξηση τουαφορολόγητου, από 01.01.2024, κατά 1.000 ευρώγια φορολογούμενους με εξαρτώμενατέκνα, με ετήσιο κόστος 135 εκατ. ευρώ,αύξηση τουοικογενειακού επιδόματος, από 01.01.2024,κατά 20 ευρώ για το πρώτο παιδί και κατά50 ευρώ από το δεύτερο και για κάθεεπιπλέον παιδί, στο πλαίσιο τηςαναμόρφωσης του μισθολογίου του δημόσιουτομέα, με ετήσιο κόστος 155 εκατ. ευρώ,κατάργηση από το2025 του φόρου ασφαλίστρων συμβολαίωνυγείας (15%) για παιδιά έως 18 ετών, μεετήσιο κόστος 17 εκατ. ευρώ,θέσπισηαπό το 2025 φοροαπαλλαγής για τιςοικειοθελείς παροχές επιχειρήσεωνυπέρ νέων γονέων καθώς και για παροχέςπου σχετίζονται με βρεφονηπιακούςσταθμούς, με ετήσιο κόστος 6 εκατ. ευρώ,αύξησηαπό το νέο ακαδημαϊκό έτος του φοιτητικούστεγαστικού επιδόματος για τα περιφερειακάΠανεπιστήμια κατά 500 ευρώ, με κόστος 15εκατ. ευρώ για το 2025 καιδημιουργίατου νέου προγράμματος «ΜαριέτταΓιαννάκου», ύψους 250 εκατ. ευρώ, για τηναναβάθμιση των σχολικών υποδομών τηςχώρας, με χρηματοδότηση από το εθνικόσκέλος του ΠΔΕ και με δυνατότηταπροσέλκυσης επιπλέον ιδιωτικών πόρων.

Συγχρόνως, υλοποιείται πλήθος άλλων προγραμμάτων, όπως τα προγράμματα για επιπλέον θέσεις σε βρεφονηπιακούς σταθμούς και η παροχή «voucher» σε παιδικούς σταθμούς, ΚΔΑΠ και ΚΔΑΠ ΑμεΑ, η ενίσχυση του πιλοτικού θεσμού «Νταντάδες της Γειτονιάς» και η εφαρμογή του προγράμματος «Πρώιμη Παρέμβαση» με σκοπό τη συμβουλευτική καθοδήγηση και ενδυνάμωση της οικογένειας για την ομαλή ένταξη των παιδιών (0 - 6 ετών) με αναπτυξιακή καθυστέρηση, διαταραχές, αναπηρίες ή κίνδυνο εμφάνισης αυτών.

Τα εν λόγω προγράμματα χρηματοδοτούνται από πόρους του ΕΣΠΑ 2021-2027 και του ΤΑΑ.

Παράλληλα, υλοποιούνται ιδιαίτερης σημασίας θεσμικά μέτρα που θα διευκολύνουν σημαντικά τις τρίτεκνες οικογένειες, όπως είναι η δια βίου ισχύς της ιδιότητας του τρίτεκνου, η αύξηση της ποσόστωσης στις προσλήψεις στο Δημόσιο και η διεύρυνση των εισοδηματικών κριτηρίων για τη δυνατότητα μετεγγραφών τρίτεκνων και πολύτεκνων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.

Επιπροσθέτως, σημαντικές παρεμβάσεις στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για το Δημογραφικό, οι οποίες συμβάλλουν στην ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης, αποτελούν οι δωρεάν έλεγχοι γονιμότητας, η δημιουργία του παρατηρητηρίου για το δημογραφικό και η πρόσβαση με ηλεκτρονική πληροφόρηση σε όλες τις παροχές που προσφέρει το Δημόσιο για οικογένειες με παιδιά.

Τέλος,σημειώνεται ότι με το δημογραφικόπρόβλημα συνδέονται, πέρα από τα ανωτέρωμέτρα, και οι παρεμβάσεις ενίσχυσης τουδιαθέσιμου εισοδήματος καθώς και ταμέτρα αντιμετώπισης του στεγαστικούπροβλήματος.

Παρεμβάσειςαντιμετώπισης του στεγαστικού προβλήματος

Γιατην αντιμετώπιση του προβλήματος τηςπροσιτής στέγασης και της αύξησης τουαποθέματος διαθέσιμων κατοικιών, κατάτη διάρκεια του 2024 υλοποιούνται σημαντικέςπαρεμβάσεις, όπως:

τοπρόγραμμα «ΣΠΙΤΙ μου» με παροχήχαμηλότοκου στεγαστικού δανείου γιανέους ή ζευγάρια 25 - 39 ετών για την αγοράπρώτης κατοικίας, με συνολικό προϋπολογισμό1 δισ. ευρώ,τοπρόγραμμα«Εξοικονομώ - Ανακαινίζω για νέους»,με προϋπολογισμό 300 εκατ. ευρώ. Το σκέλος«Εξοικονομώ» συνίσταται στην παροχήκινήτρων για παρεμβάσεις εξοικονόμησηςενέργειας στον οικιακό κτηριακό τομέακαι το σκέλος «Ανακαινίζω» συνίσταταιστην παροχή κινήτρων για παρεμβάσειςαισθητικής, λειτουργικής ανακαίνισηςκαι αναβάθμισης των κατοικιών, ωςσυμπληρωματικές των παρεμβάσεωνεξοικονόμησης ενέργειας,τοπρόγραμμα στεγαστικής συνδρομής«Κάλυψη» μέσω της ΔΥΠΑ, με το οποίοαξιοποιούνται ιδιωτικές κατοικίες γιατη στέγαση ευάλωτων κοινωνικών ομάδων,τοπρόγραμμα «Ανακαινίζω - Νοικιάζω» γιακενά σπίτια που θα μισθωθούν σεμακροχρόνια μίσθωση, με αντικείμενοτην επιδότηση της ανακαίνισης και τηςεπισκευής τους, προκειμένου να αυξηθείο αριθμός τ