Στέλιος Φαϊτάκης: Εκθεση-φόρος τιμής στον πρόωρα χαμένο ζωγράφο [εικόνες]

10:40 22/4/2024 - Πηγή: iEfimerida

«Πάσχα» στα Εβραϊκά σημαίνει διάβαση, πέρασμα. Το δικό του πέρασμα στην εικαστική ζωή του τόπου σφράγισε με την πρόωρη εκδημία του ο ζωγράφος Στέλιος Φαϊτάκης, στις 6 Οκτωβρίου 2023. Ήταν μόλις 47 χρόνων.

Από το ξεκίνημά του στην street art, o διακεκριμένος στο εξωτερικό ζωγράφος Στέλιος Φαϊτάκης υιοθέτησε το στυλιζαρισμένο πλάσιμο της βυζαντινής μορφής και αληθινά μεγάλη τέχνη πρωτοείδε στους τοίχους του Βυζαντινού Μουσείου

και στη συλλογή της Αγίας Αικατερίνης του Σινά, στη γενέτειρά του Κρήτη.

Φόρος τιμής στον ζωγράφο που «έφυγε» πρόωρα

Δήλωνε «θρησκευτικός ζωγράφος» και παρότι νέος στα χρόνια, είχε συνείδηση πως ήταν κομμάτι μιας μεγάλης παράδοσης, λέγοντας «Μου αρέσει η ιδέα του να μιλάω μια καλλιτεχνική γλώσσα που έχει βαθιές ρίζες... και στο τέλος της μέρας εξακολουθεί να είναι μία μορφή θρησκευτικής τέχνης που προσωπικά την χρησιμοποιώ γι' αυτό ακριβώς που είναι, ανεξάρτητα από το θέμα της».

Μια επταμελής ομάδα Ελλήνων δημιουργών, όλοι τους από τη γενιά του Φαϊτάκη, συναντιούνται στη Roma Gallery για να τιμήσουν τον πρόωρα χαμένο ζωγράφο.

Μία ξεχωριστή έκθεση σε επιμέλεια του Ιστορικού Τέχνης, Γιώργου Μυλωνά.

Το έργο τους στην έκθεση δε συνιστά αποκλειστικά ένα είδος αφιερώματος, αλλά φανερώνει και τις κοινές τους καταβολές, στοιχεία που αντλούν από μία ρίζα: ανεστραμμένη προοπτική, γραµµικές εκτελέσεις και γεωµετρικά µοτίβα, µετωπική διάταξη των µορφών, απουσία τρίτης διάστασης, όλα όσα διδάσκει η βυζαντινή ζωγραφική γλώσσα αναπλάθονται δημιουργικά σε συνθέσεις κοσμικού περιεχομένου. Στόχος λοιπόν είναι να αναδειχθεί ο τρόπος µε τον οποίο καλλιτέχνες της νεότερης γενιάς, αξιοποίησαν και ενέταξαν στους εικαστικούς τους προβληματισμούς στοιχεία της ζωγραφικής μας παράδοσης.

Οι Κώστας Λάβδας, Μανώλης Μπιτσάκης και Φίκος ζωγράφισαν έργα ειδικά για τον σκοπό της έκθεσης. Ο Λάβδας του αφιερώνει μία μνημειακή σε διάσταση σύνθεση που εδράζεται σε γεωμετρικές φόρμες και απηχεί το πνεύμα του επαναστατημένου ανθρώπου, το ίδιο που ύμνησε κι ο Φαϊτάκης.

Ο Μπιτσάκης συναντά τον Φαϊτάκη στο παράδοξο στοιχείο, παραπέμποντας σε εικόνες - οράματα των μυστικών ή σε συναξάρια αγίων, ενώ ο Φίκος τον εξεικονίζει σε μια εικόνα μαχητή με στολή νίντζα μέσα σε χρυσό κάμπο (o Φαϊτάκης αγαπούσε και ασκούνταν συστηματικά στις πολεμικές τέχνες).

Σε άχρονο τοπίο τοποθετεί τις κατακερματισμένες φιγούρες της και η Georgia Fambris που κάνει χρήση του σώματος και το εξιδανικεύει μέσα από ανίερους υπαινιγμούς όπως μια ιερή εικόνα προβάλλει το σώμα ενός μάρτυρα.

Εξίσου αυθαίρετα, ο Νίκος Μόσχος αλιεύει από τη χριστιανική εικονογραφία το θέμα του «Ευαγγελισμού της Θεοτόκου», αποδίδοντας όχι τη σεπτή μορφή της, αλλά έναν καθημερινό άνθρωπο ως οντότητα ανήμπορη μπροστά σε όσα τον υπερβαίνουν.

Την τέχνη της χαρακτικής αντιπροσωπεύει με τρεις συνθέσεις ο Φώτης Βάρθης, αντλώντας από τη δεξαμενή της παράδοσης. Το στέρεο βυζαντινό σχέδιο που έχει κατακτήσει, δίνει φωνή σε λαϊκά παραμύθια, χωρίς να είναι απονεκρωμένο, ξεκομμένο από τους ρυθμούς της σύγχρονης ζωής.

Στοιχεία της λαϊκής παράδοσης οικειοποιείται και η Ιωάννα Καφίδα ως μέσο για να αφηγηθεί τη δική της «Βαϊοφόρο». Ένα ζωγραφικό εργόχειρο, το οποίο ανήκει στο δίδαγμα μίας τεχνουργίας με λαϊκό χαρακτήρα. Όπως ομολογεί, όσο το ζωγράφιζε έφερνε στο νου της τον λόγο του Κόντογλου: «Η παράδοση λέγεται έτσι επειδή μ’ αυτή παραδίνουνται από γενεά σε γενεά όσα αγάπησε και τίμησε ο άνθρωπος και τα έκαμε ουσία της ζωής του».

Ο Φώτης Κοντογλου στη γκαλερί στη Roma

Στο σήμερα και στη Roma, ο Φώτης Κόντογλου έχει ισχυρή παρουσία με τη μορφή ενός στρατιωτικού αγίου από την Περίβλεπτο του Μυστρά.

Οι εργασίες συντήρησης και καθαρισμού εικόνων που ανέλαβε ο ζωγράφος στην καστροπολιτεία το 1936, έδωσαν τη δυνατότητα να ολοκληρώσει την προσάρτηση τύπων της βυζαντινής τέχνης στο προσωπικό του ιδίωμα. Όμως ο ζωγράφος δεν έκανε μόνο αγιογραφία. Εξίσου αγαπούσε ταξιδευτές και κουρσάρους και μάλιστα έγραψε βιβλίο γι’ αυτούς με τίτλο «Αδάμαστες Ψυχές». Ο σπουδαίος καλλιτέχνης και στοχαστής ανακάλυψε το κοίτασμα της βυζαντινής ζωγραφικής και τόλμησε κάτι μοναδικό στον καιρό του: να στριμώξει την κοσμικότητα μέσα στα ρούχα της πνευματικότητας, να καθαγιάσει τον πειρατή, τον πολεμιστή, τον δολοφόνο. Από τη συλλογή του Διονύση Φωτόπουλου, κεντρική θέση στην γκαλερί καταλαμβάνει ο «Λουίζος Μαρότος».

Τέτοιοι,όμως, δεν είναι και οι ήρωες του Φαϊτάκη;Ίσως τον πιο επιτυχημένο χαρακτηρισμόσυμπυκνώνει ένα άρθρο που του αφιέρωσανμε τίτλο «οαγιογράφος των οδοφραγμάτων».Στην ελευθερία του θέματος ο Φαϊτάκηςείχε μια προσωπική, αλλ’ ουσιαστικήθητεία στον Φώτη Κόντογλου, καθώς πρώτοςαυτός μετέφερε το βυζαντινό ζωγραφικόσύστημα στην κοσμική του ζωγραφική.Όπως ο Κόντογλου τον περασμένο αιώνα,έτσι κι ο Φαϊτάκης με τις επιλογές του,έστρωσε τον δρόμο ώστε η βυζαντινή τέχνηνα εκφραστεί με ποικίλες αναφορές στησύγχρονη καλλιτεχνική δημιουργία.Προκειμένου να μιλήσει για την εποχήτου, προχώρησε με τόλμη σε επινοήσειςπροσωπικού χαρακτήρα, σε διατυπώσειςμε pop χαρακτηριστικά, ενταγμένες σε ένανέο-βυζαντινό ύφος, κόντρα στο κυρίαρχο ρεύμα που θέλει τον καλλιτέχνη ναεκφράζεται με ψηφιακά μέσα.

Κιενώ οι εκθέσεις που έκανε ήταν μετρημένες,η παρουσία του σε διεθνείς Μπιενάλεέβγαλε αποφασιστικά την τέχνη του στοεξωτερικό. Με το παράδειγμά του ο Φαϊτάκηςόπλισε με αυτοπεποίθηση τους νέουςκαλλιτέχνες να επιμείνουν σε μιαζωγραφική που δεν είναι το τρέχον νόμισματης εποχής.Έτσι, αν και βραχύβιο, τοπέρασμα του ζωγράφου στάθηκε καθοριστικόγια όλη τη γενιά του. Δεν έχει κλείσεικαι θα αποτιμηθεί με επάρκεια στο μέλλον.

Ο Φαϊτάκης υπήρξε ένας ιδιότυπος πιστός. Έδειξε καθημερινούς πολίτες ως μακελάρηδες, φωτοστεφανωμένους εξεγερμένους σε μια κόλαση που ανοίγεται στους δρόμους των μεγαλουπόλεων, με το αίσθημα του ζωγράφου που πιστεύει. Μπορεί η επιστήμη να πορεύεται για αιώνες αδιάφορη προς τις δογματικές επιταγές της θρησκείας, αλλά, στη συνείδηση του ζωγράφου, έγινε η ίδια «δόγμα». Την επιστημονική μονομέρεια εικονογράφησε, τη λατρεία της τεχνολογίας στηλίτευσε. Το πνεύμα του ζωγράφου απηχεί το έργο με τίτλο «Για τη βελτίωση της γεωργίας» που, για πρώτη φορά, παρουσιάζεται στο ελληνικό κοινό (έχει εκτεθεί στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού, Απρίλιος-Μάρτιος 2022).

Ο Στέλιος Φαϊτάκης (1976-2023) γεννήθηκε στην Αθήνα. Αποφοίτησε από την ΑΣΚΤ με καθηγήτρια τη Ρένα Παπασπύρου, ενώ παρακολούθησε και μαθήματα αγιογραφίας. Έργα του έχουν παρουσιαστεί σε πληθώρα ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Εκτός από τη ζωγραφική, ασκούνταν συστηματικά στις πολεμικές τέχνες και έχει παρακολουθήσει σεμινάρια οστεοπαθητικής και στοιχείων παραδοσιακής κινέζικης ιατρικής.

Εγκαίνια: Τρίτη, 23.4.2024, 19:00 / Διάρκεια έκθεσης: 23.04.2024 – 25.05.2024

Roma Gallery: Ρώμα 5, 10673, Αθήνα. Ωράριο: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 10:00 – 20:00, Τετάρτη, Σάββατο 10:00 – 16:00

Ελεύθερη είσοδος

ΟΦώτηςΒάρθης(1983) γεννήθηκε στην Αθήνα. Αφού ολοκλήρωσετις σπουδές του στη γραφιστική, φοίτησεστην ΑΣΚΤ. Το 2015 αποφοίτησε από το Α'Εργαστήριο Χαρακτικής. Έχει συμμετάσχειμε έργα του σε πολλές εκθέσεις στηνΕλλάδα και το εξωτερικό.

ΗΙωάνναΚαφίδαμεγάλωσε στον Βόλο και ζει στην Αθήνα.Σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη ΣχολήΚαλών Τεχνών της Αθήνας (ΑΣΚΤ), μεκαθηγητές τον Δ. Μυταρά και τον Χ.Μπότσογλου και πραγματοποίησεμεταπτυχιακές σπουδές στο ΠανεπιστήμιοΔυτικής Αττικής στο τμήμα ΔιοίκησηΕκπαιδευτικών Μονάδων με θέμα «ΑισθητικήΗγεσία». Από το 2023 είναι διδάσκουσα στοΣΤ΄εργαστήριο της ΑΣΚΤ (υπεύθυνοςκαθηγητής Γ. Καζάζης). Έργα της ανήκουνσε δημόσιες και ιδιωτικές συλλογές.Έχει λάβει μέρος σε πολλές ομαδικές κιέχει πραγματοποιήσει ατομικές εκθέσεις,το 2015 στην Βιέννη, το 2010 και 2007 στηναίθουσα Τέχνης Γαβράς στην Αθήνα καιτο 2003 στο Μεταξουργείο στον Βόλο.

OΚώσταςΛάβδας(1980) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασεγραφικές τέχνες και είναι απόφοιτοςτου τμήματος Σπουδές στον ΕλληνικόΠολιτισμό του ΕΑΠ. Είναι ιδρυτικό μέλοςτης εικονογραφικής ομάδας «Πεντελικόεργαστήρι» και της εικαστικής πλατφόρμαςΝΙ. Από το 2009 έχει συμμετάσχει ως εισηγητήςσε επιστημονικά συνέδρια και έχει κάνειεπιστημονικές δημοσιεύσεις σε περιοδικά.Από το 2003 έχει παρουσιάσει ζωγραφικήτου σε διάφορες ομαδικές εκθέσεις καισε πέντε ατομικές.

ΟΝίκος Μόσχος (1979)γεννήθηκεστο Ηράκλειο της Κρήτης. Σπούδασε στηνΑνωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1997-2003), ζεικαι εργάζεται στην Αθήνα. Έχειπραγματοποιήσει εννέα ατομικές καιέχει συμμετάσχει σε αρκετές ομαδικέςεκθέσεις σε Ελλάδα και εξωτερικό.Παράλληλα έχει φτιάξει έργα για βιβλία,cd’s, ταινίες, περιοδικά, εφημερίδες κλπ.Έργα του βρίσκονται στο Μουσείο Μπενάκη(Αθήνα), Fondazione Orestiadi (Σικελία), ΣυλλογήSchirm/Sammlung-Schirm (Βερολίνο), PTE Fine Arts (ΝέαΥόρκη), Συλλογή Bernard Cheong (Σιγκαπούρη),Συλλογή A. Krausser (Ντουμπάι), ΣυλλογήΚοπελούζου (Αθήνα), Συλλογή Βελιμέζη(Αθήνα), Συλλογή Αντώνη και ΆζιαςΧατζηιωάννου, Συλλογή Σωτήρη Φέλιου(Αθήνα) καθώς και σε άλλες συλλογές στηνΕλλάδα και το εξωτερικό.

ΟΕμμανουήλΜπιτσάκης(1974) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε στοτμήμα Φιλοσοφίας, Παιδαγωγικής, Ψυχολογίαςτου Πανεπιστημίου Αθηνών και κατόπινστην ΑΣΚΤ ζωγραφική με τον ΧρόνηΜπότσογλου. Από τα πρώτα του έργα μέχρισήμερα επιμένει στη μικρογραφικήαναπαράσταση προσώπων και τοπίων μεέμφαση στη λεπτομέρεια. Συγκεντρώνειετερόκλητα εικονογραφικά μοτίβα, ταοποία χειρίζεται με χιούμορ καιδεξιοτεχνία. Χρησιμοποιεί τεχνικέςδιαφόρων προελεύσεων, από τις μικρογραφίεςτου Μεσαίωνα, τις αγιογραφίες τηςΚρητικής Σχολής, την πρώιμη Αναγέννησηαλλά και την pop κουλτούρα, συνθέτονταςένα κολάζ αναφορών. Έχει πραγματοποιήσειοχτώ ατομικές εκθέσεις στην Αθήνα, στοΛονδίνο και στις Βρυξέλλες, ενώ έχειλάβει μέρος σε ομαδικές εκθέσεις καισε διεθνείς φουάρ στην Ελλάδα και στοεξωτερικό. Ζει και εργάζεται στην Αθήνα.

ΟΦίκος(1987) γεννήθηκε στην Αθήνα. Σε εφηβικήηλικία, ξεκίνησε να ζωγραφίζει καθημερινέςεικόνες της πόλης, έως κόμικς καιολοκληρωμένα τοπία. Σπούδασε βυζαντινήζωγραφική με δάσκαλο τον Γ. Κόρδη με τονοποίο συνεργάστηκε επαγγελματικά στηνεικονογράφηση ιερών ναών. Παράλληλα,εξέλισσε το προσωπικό του ζωγραφικόιδίωμα και ασχολήθηκε με την τέχνη τουδρόμου. Χρησιμοποιώντας τεχνικές τουγκράφιτι, καταφέρνει να συνομιλεί μετην παράδοση που φτάνει μέχρι το Βυζάντιοκαι τον Κόντογλου. Το ενδιαφέρον τουγια τις αντιθέσεις και η προσπάθειά τουνα καταρρίψει τους μύθους που τιςακολουθούν τον έχουν οδηγήσει στησύνθεση ενός νέου ζωγραφικού ύφους της«σύγχρονης βυζαντινής» συνδυάζονταςτην αγαπημένη του βυζαντινή παράδοσημε σύγχρονα ζωγραφικά ρεύματα. Η δουλειάτου έχει παρουσιαστεί σε εκθέσεις,μουσεία και δημόσιους χώρους στην Ελλάδακαι σε αρκετές χώρες του εξωτερικού.

ΗGeorgiaFambris(1973, Γένοβα), σπούδασε ζωγραφική καιβυζαντινή αγιογραφία στη Σχολή τηςΙεράς Μητροπόλεως Πειραιώς και έχειεργαστεί ως αγιογράφος στην Ελλάδα, τηνΚύπρο και τις Ηνωμένες Πολιτείες. Στηνπιο πρόσφατη δουλειά της, η πρακτικήτης περιστρέφεται γύρω από την έρευνατης γυναικείας εμπειρίας υπό έναυπαρξιστικό πρίσμα. Με το γυναικείοσώμα στο επίκεντρο, εξετάζει φορμαλιστικάμία προσωπική θέση και θέαση στον κόσμου.Σε αυτή την καλλιτεχνική διαδικασία ηFambris επιλέγει διαφορετικά εκφραστικάμέσα, από τη ζωγραφική και το βίντεο έωςτην ύφανση.

Έχει πραγματοποιήσει 5 ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε περισσότερες από 20 ομαδικές εκθέσεις σε αξιόλογες εκθέσεις τέχνης και μουσεία στην Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο Αθηνών, η Πινακοθήκη Αθηνών, το Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού Θεσσαλονίκης, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Σικελίας, το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Villa Croce στη Γένοβα και στην Art Madrid, όπως και στην 6η Μπιενάλε της Αθήνας μεταξύ άλλων.

Διαβάστε περισσότερα στο iefimerida.gr