Χρόνης Πεχλιβανίδης. Ταξίδι στον κόσμο του Σουφισμού στο Μουσείο Μπενάκη

07:47 30/4/2014 - Πηγή: KoolNews

Στον στρόβιλο των σούφι θα βρεθεί από την Παρασκευή, 2 Μαΐου, ο επισκέπτης του Μουσείου Μπενάκη της Πειραιώς. Τον «ιερό δρόμο» των σουφικών αδελφοτήτων κατέγραφε με την κάμερά του ο σκηνοθέτης Χρόνης Πεχλιβανίδης στα απανταχού ταξίδια του και με το αποτέλεσμα της δουλειάς του μεταφέρει τον θεατή σε «Ένα ταξίδι στον κόσμο του σουφισμού» όπως μαρτυρά και ο τίτλος της έκθεσής του, που εγκαινιάζεται απόψε, στον δεύτερο όροφο του Μουσείου Μπενάκη.

Επτά μεγάλης επιφάνειας βίντεο εικόνας

και ήχου με τελετές διαφορετικών περιοχών, σε ταυτόχρονη λειτουργία, μεταδίδουν τον παλμό, τις ρυθμικές κινήσεις, την ποικιλομορφία των διαφόρων ταγμάτων (ταρικά), τη διαδικασία που απαιτείται για την κορύφωση της τελετουργίας, τον εκστασιασμό. Από τους αναγνωρίσιμους περιστρεφόμενους δερβίσηδες του τάγματος Μεβλεβίδων της Τουρκίας, σε τελετή Αλεβιτών του Ικονίου, και από τους μύστες του Κουρδιστάν, στο Αφγανιστάν, μέχρι το αφρικανικό Ισλάμ του Σουδάν με τις εβδομαδιαίες δημόσιες τελετές των σούφι.

«Πλήθος είναι οι τελετουργίες και πρακτικές που απαντούν, καθεμία με τον δικό της ιδιαίτερο τρόπο έκφρασης» πληροφορούν τον θεατή τα κατατοπιστικά συνοδευτικά κείμενα της έκθεσης. «Η σουνιτική ή σιϊτική προέλευση αποτελεί έναν κύριο παράγοντα διαφοροποίησης. Τα σουνιτικά τάγματα, γενικώς, επιλέγουν τη νοερή ή χαμηλόφωνη, επαναλαμβανόμενη επίκληση του ονόματος του θεού, ενώ τα σιϊτικά συχνά αποζητούν τη θεία έκσταση με έντονες αναπνοές, κραυγές, στροβιλισμούς ή και πιο επίπονες πρακτικές... Κύριος στόχος του μύστη (σούφι) είναι η ένωση με τον Θεό μέσω της προσπάθειας να άρει τα όρια της προσωπικής ύπαρξής του και να εισέλθει στα όρια του θείου. Αυτή είναι μία εσωτερική εμπειρία που δεν εκφράζεται με λόγια, αλλά βιώνεται με ιδιάζουσες μυστικές πρακτικές, που δεν περιορίζονται στην ορθοπραξία του ισλαμικού νόμου αλλά την υπερβαίνουν μέσα από την αγάπη για το Θείο. Υπό αυτήν την έννοια, ο μυστικισμός είναι ένα εσωτερικό κίνημα που απαντάται σε πολλές θρησκείες».

Στο εσωτερικό πνευματικό ταξίδι «ψυχής και αγάπης» απλών ανθρώπων που ανήκουν σε αδελφότητες σούφι, συμμετέχουν άντρες, γυναίκες και παιδιά, όπως δείχνουν οι εικόνες που κατέγραψε ο Χρόνης Πεχλιβανίδης. Στην έκθεση έχουν διαμορφωθεί δύο επιπρόσθετα δωμάτια με βιντεοπροβολές από θρησκευτικό σχολείο του Σουδάν, όπου οι μαθητές ασκούνται στην καλλιγραφία και την απομνημόνευση του Κορανίου και ένα άλλο ενδιαφέρον βίντεο με τον σαμάνο περιοχής του Σουδάν, στον οποίο καταφεύγουν γυναίκες, προκειμένου να τις «ξεματιάσει» έναντι αμοιβής.

Εκτός από τα βίντεο εικόνας και ήχου, την έκθεση συμπληρώνουν αντικείμενα από τις συλλογές του Μουσείου Μπενάκη, τα οποία χρησιμοποιήθηκαν από σουφιστές ή είναι έργα εμπνευσμένα από τον ισλαμικό μυστικισμό, όπως οι εικονογραφήσεις χορού των δερβίσηδων στον «Πύργο των ανέμων» στην αρχαία αγορά, που περιλαμβάνονται στο βιβλίο «Όψεις της Ελλάδας» του Άγγλου περιηγητή Έντουαρντ Ντόντουελ. Επίσης, εκτίθενται φωτογραφίες μνημείων, τα περισσότερα ερημωμένοι τεκέδες (κεντρικά ιδρύματα των σουφικών αδελφοτήτων) από διάφορες περιοχές του ελληνικού χώρου, στη Ρούσσα της Θράκης, στο Μικρό Δέρειο Θράκης, στην Ασπρόγεια Φαρσάλων, στα Αμπελάκια Θεσσαλίας, στο Ηράκλειο Κρήτης, στον Δήμο Βιστωνίδας της Θράκης.

Αφορμή για το «Ταξίδι στον κόσμο του σουφισμού» στο οποίο ο σκηνοθέτης Χρόνης Πεχλιβανίδης προσκαλεί το κοινό, στάθηκε, όπως λέει ο ίδιος, μία τυχαία επίσκεψή του πριν κάποια χρόνια σε έναν σκοτεινό τεκέ σούφιν στην περιοχή Φιντικλί της Κωνσταντινούπολης. «Με καλοδέχτηκαν. Δεν με γνώριζαν, δεν τους γνώριζα. Κάθισα μαζί τους, έφαγα το λιτό δείπνο τους και μετά με κάλεσαν στον πάνω όροφο. Τουρκικά δεν μιλούσα. Δειλά-δειλά έβγαλα την κάμερά μου και με ένα απλό νεύμα έδωσαν την έγκριση τους. Η τελετή ξεκίνησε και εγώ άρχισα να καταγράφω. Ένιωσα να χάνομαι μέσα σε μία ρυθμική επανάληψη κινήσεων και ψιθύρων προσευχής. Ήταν σαν να αιωρούμαι μαζί με την κάμερά μου. Έφυγα λίγο αργότερα γεμάτος από πρωτόγνωρα συναισθήματα. Λες και βρήκα έναν δρόμο, ένα μονοπάτι μοναχικό. Αυτό το μονοπάτι ακολούθησα και το ακολουθώ εδώ και χρόνια σε όλα μου τα ταξίδια» λέει ο σκηνοθέτης της τηλεοπτικής σειράς «Ταξιδεύοντας στην Ελλάδα με την Μάγια Τσόκλη» ο οποίος έχει διακριθεί σε διεθνή φεστιβάλ.

Η επιμέλεια της έκθεσης, η οποία θα διαρκέσει έως τις 27 Ιουλίου, είναι της Μίνας Μωραΐτου (υπεύθυνη του Μουσείου Μπενάκη Ισλαμικής Τέχνης). Συνεργάστηκαν η επίκουρη καθηγήτρια Θεολογικής Σχολής του Αριστοτελείου Θεσσαλονίκης, Αγγελική Ζιάκα και ο αναπληρωτής καθηγητής Κοινωνικής Ανθρωπολογίας του Παντείου, Γεράσιμος Μακρής.

Διάρκεια: 02/05/2014 - 27/07/2014 (Εγκαίνια 29/04/2014, ώρα 20:00)

Χώρος: Μουσείο Μπενάκη, Κτήριο Οδού Πειραιώς

Εισιτήρια: € 5, € 2,5