Πέθανε στα 108 ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς

13:35 23/8/2014 - Πηγή: KoolNews

Πέθανε το βράδυ της Παρασκευής, στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη, σε ηλικία 108 ετών, ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς - η γηραιότερη εν ζωή προσωπικότητα της χώρας.

Ο Εμμανουήλ Κριαράς έφυγε από την ζωή ήρεμα και «κανονικά» -όπως του άρεσε να λέει περιγράφοντας τη ζωή του- στο σπίτι του στη Θεσσαλονίκη. Στο ίδιο σπίτι, της οδού Αγγελάκη, που τα

τελευταία χρόνια λειτουργούσε ως βιβλιοθήκη και αναγνωστήριο για τους μεταπτυχιακούς φοιτητές του , εκεί όπου δεχόταν τον πρωθυπουργούς, υπουργούς, συνεργάτες του.

Ο Εμμανουήλ Κριαράς είχε νοσηλευτεί πρόσφατα στο Ιατρικό Διαβαλκανικό της Θεσσαλονίκης όπου υποβλήθηκε σε επέμβαση το ισχύο. Ακούραστος και γεμάτος ενέργεια είχε ζητήσει να του φέρουν στο νοσοκομείο τα βιβλία του όπου συνέχισε να μελετά. «Δεν ήλπιζα τόσο μακρά ζωή... Θυμάμαι -ξέρετε- τον κομήτη του Χάλευ, την εμφάνιση του Βενιζέλου, παρέστην - μικρό παιδί- σε ένοπλο συλλαλητήριο στην Κρήτη...», έχει πει ο ίδιος στο ΑΠΕ-ΜΠΕ και στη δημοσιογράφο Βίκυ Χαρισοπούλου.

Είναι ο ίδιος άνθρωπος ο οποίος πριν από τέσσερα χρόνια, σε ηλικία 103 ετών συναντήθηκε με τον τότε πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου, ο οποίος το 2009 τον είχε τοποθετήσει τιμητικά στην τελευταία θέση του ψηφοδελτίου Επικρατείας του ΠΑΣΟΚ, και του ζήτησε να καταργηθεί η διδασκαλία των αρχαίων στο Γυμνάσιο, επισημαίνοντας ότι η «ταυτόχρονη διδασκαλία νέων και αρχαίων ελληνικών στην πράξη προκαλεί σύγχυση, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι μαθητές να είναι γλωσσικά ακατάρτιστοι».

Πέρασαν 107 χρόνια από το Νοέμβριο του 1906 οπότε γεννιόταν στον Πειραιά.Πέρασαν περί τα 100 από την παιδική του ζωή στη Μήλο, την εφηβική αργότερα στην Κρήτη (τόπο καταγωγής των γονιών του), την Αθήνα ύστερα για σπουδές στη Φιλοσοφική σχολή και για εργασία (επι 20 συνεχή χρόνια στο Μεσαιωνικό Αρχείο της Ακαδημίας Αθηνών). Το 1930, με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών, πήγε στο Μόναχο για να ενημερωθεί σε θεωρητικά και τεχνικά ζητήματα της λεξικογραφίας στο περιβάλλον του Thesaurus Linguae Latinae. Τις περιόδους 1938-1939 και 1945-1948, έμεινε στο Παρίσι για μετεκπαίδευση: Την πρώτη φορά στη βυζαντινολογία και τη δεύτερη στη συγκριτική γραμματολογία.

Από την συνάντησή του με τον πρώην πρωθυπουργό, Γιώργο Παπανδρέου

Ύστερα «ανέβηκε» στη Θεσσαλονίκη. Από το 1950 οπότε εκλέχτηκε στη θέση του τακτικού καθηγητή της μεσαιωνικής ελληνικής φιλολογίας στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου της. Μέχρι το 1968 δίδασκε κυρίως μεσαιωνική φιλολογία. Τον Ιανουάριο του 1968, η Χούντα τον απέλυσε για τα δημοκρατικά του φρονήματα. Έτσι, αφοσιώθηκε στη σύνταξη του «Λεξικού της μεσαιωνικής ελληνικής δημώδους γραμματείας (1100-1669)», ενώ από τότε μέχρι και σήμερα συνέχιζε το ερευνητικό και συγγραφικό του έργο.

«Είμαστε τραγικές μορφές. Το γεγονός ότι έχουμε συνείδηση δεν νομίζω ότι είναι στοιχείο ουσιαστικής ευτυχίας. Ο άνθρωπος ζει πιο ευτυχισμένα όταν δεν έχει συνείδηση της τραγικότητας της ζωής του. Εγώ - δυστυχώς - την έχω. Επιθυμία μου είναι πλέον να μη ζήσω. Είναι βάρος πια η ζωή μου» μου έλεγε προ εξαετίας -μόλις που είχε «κατακτήσει» το «Αιωνόβιος .

Αλλαξε σύντομα γνώμη. Δυο-τρία χρόνια μετα δήλωνε «"Οχι δε φοβάμαι το θάνατο. Δεν θέλω όμως να πεθάνω αμέσως... Θέλω να ολοκληρώσω τις εκκρεμότητες των κειμένων μου".. "... Βλέπω τη ζωή του ανθρώπου στη γή ως ένα τραγικό γεγονός. Διότι δεν δίδει η ζωή ευτυχία. Ο άνθρωπος είναι τραγική μορφή στη γή. Το γεγονός ότι έχει συνείδηση δεν νομίζω ότι είναι στοιχείο ουσιαστικής ευτυχίας.

Και πρόσφατα (στα τέλη του 2011 -μεσούσης της οικονομικής κρίσης) ο ...σοφός καθηγητής δήλωνε: «Στην υπερεκατονταετή ζωή μου δεν θυμάμαι ποτέ αντίστοιχη περίοδο με ανάλογα πολιτικά και κυρίως - οικονομικά αδιέξοδα. Θα ήθελα να ειχε πεθάνει, να μην είμαι αναγκασμένος να βιώνω αυτές τις καταστάσεις στον τόπο μου. Φταίμε κι εμείς . Λειτουργήσαμε ολοι - κυβέρνηση και πολίτες κατά το χειρότερο δυνατό τρόπο. Βολευόμασταν - στην καλύτερη περίπτωση - στο καθεστώς της υποκρισίας , της κλεψιάς , της απάτης . Όταν παίρνει κανείς δανεικά είτε είναι κράτος είτε πολίτης πρέπει να είναι οσα μπορεί να επιστρέψει… Όχι περισσότερα. Βρισκόμαστε πλέον στον πάτο και ελπίζω να μην εχει χειρότερα. Βέβαια ο φασισμός μπορεί να έχει σήμερα άλλο πρόσωπο… Μέσα στο αστικό καθεστώς που ζούμε , η λύση, είναι ένας σοσιαλισμός με ανθρώπινο πρόσωπο. Παγκοσμίως. Αυτή είναι η λύτρωση του κόσμου . Η Αριστερά όμως στην Ελλάδα δεν βλέπω ότι έχει δυνατότητες...».

Δημοτικιστής ως το τέλος

Ο κ. Κριαράς υπήρξε πιστός της δημοτικιστικής ιδεολογίας από τα μαθητικά του χρόνια, συγκεκριμένα από το 1923, και αγωνίστηκε με όλα τα μέσα που διέθετε για τα γλωσσικά του πιστεύω. Σημαντική ήταν η συνεισφορά του τόσο στην αναγνώριση της δημοτικής ως επίσημης γλώσσας του ελληνικού κράτους όσο και στην καθιέρωση του μονοτονικού συστήματος γραφής. Όταν το 1976 η κυβέρνηση Κωνσταντίνου Καραμανλή με υπουργό παιδείας τον Γεώργιο Ράλλη αποφάσισε να καθιερώσει τη δημοτική γλώσσα στην παιδεία και τη δημόσια διοίκηση του ανατέθηκε η ευθύνηνα προσαρμόσει στη σύγχρονη πραγματικότητα η Νεοελληνική Γραμματική του Μανόλη Τριανταφυλλίδη που είχε γραφεί το 1941.
Όταν το 1982, η κυβέρνηση Ανδρέα Παπανδρέου αποφάσισε να συντάσσονται οι νόμοι στη δημοτική γλώσσα και να καθιερωθεί το μονοτονικό σύστημα γραφής, ο Εμμανουήλ Κριαράς ορίστηκε πρόεδρος της εικοσαμελούς επιτροπής που συγκροτήθηκε.

Βραβεία και διακρίσεις

Για την προσφορά του, ο Εμμανουήλ Κριαράς έχει τιμηθεί με το Σταυρό των Ταξιαρχών του Τάγματος του Φοίνικος (δις), το Σταυρού των Ταξιαρχών του Τάγματος Γεωργίου Α΄ και του Ταξιάρχη του Τάγματος Τιμής.

Η Γαλλία του απένειμε το παράσημο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και η Ιταλία το παράσημο του Ταξιάρχη επί τιμή της Ιταλικής Δημοκρατίας.

Το 1977 για το συνολικό επιστημονικό του έργο του απονεμήθηκε στη Βιέννη από το γερμανικό Alfred Toepfler Stiftung το σημαντικό Βραβείο Herder, ενώ έργα του έχουν κατά καιρούς τιμηθεί με τα βραβεία Zappas της Γαλλίας (το διδακτορικό του), Γουλανδρή (η μονογραφία του για το Σολωμό), Γεωργίου Φωτεινού της Ακαδημίας Αθηνών (η έκδοση της Πανώριας), κ.ά.
Ο Κριαράς είναι σήμερα, μεταξύ πολλών άλλων, επίτιμος πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Γενικής και Συγκριτικής Γραμματολογίας, της Πανελλήνιας Ένωσης Φιλολόγων, επίτιμο μέλος του Κέντρου Ελληνικής Γλώσσας και του Σικελικού Ινστιτούτου Βυζαντινών και Νεοελληνικών Σπουδών.

Παράλληλα, είναι αντεπιστελλόν μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και ξένος εταίρος της Ακαδημίας Arcadia της Ρώμης και της Ακαδημίας του Παλέρμου. Όλες τις πληροφορίες για την ζωή και το έργο του ακούραστου μέχρι το τέλος Εμμανουήλ Κριαρά, θα τις βρείτε ΕΔΩ.

Φωτογραφίες: Eurokinissi

The post Πέθανε στα 108 ο καθηγητής Εμμανουήλ Κριαράς appeared first on KoolNews.