Αυπνία αντιμετώπιση: Υπάρχει… σωτηρία;

10:28 23/4/2023 - Πηγή: Attiki Press

Όλο και περισσότεροι άνθρωποι σήμερα λένε πως έχουν χάσει τον ύπνο τους. Σύμφωνα με τις στατιστικές, τουλάχιστον ένας στους τρεις ανθρώπους έρχεται κάποια στιγμή αντιμέτωπος με το πρόβλημα της αϋπνίας. Πρόκειται για μία από τις συνηθέστερες διαταραχές ύπνου, που επηρεάζει πολύ τους ρυθμούς της καθημερινότητάς μας. Ο ηθοποιός, Τόλης Παπαδημητρίου, ανέφερε χαρακτηριστικά πως ο ύπνος του είναι «ότι να… ‘ναι». «Είναι δύσκολο όταν δεν κοιμάσαι. Εγώ εδώ και πολλά χρόνια κοιμάμαι περίεργα. Μπορεί να κοιμηθώ μία μέρα 2-3

ώρες, μετά να κοιμηθώ λίγο το μεσημέρι και να μείνω ξύπνιος όλο το βράδυ. Μερικές φορές επηρεάζει την παραγωγικότητά μου και άλλες όχι. Η αϋπνία μου προκαλεί κούραση και εκνευρισμό. Μικρός δεν κοιμόμουν εύκολα, ειδικά από την εφηβεία και μετά ακολούθησαν και η σχολή, η δουλειά και το γράψιμο και πήγε έτσι. Δεν έχω μπει στη διαδικασία να το φτιάξω γιατί από την στιγμή που αναλαμβάνω πολλές δουλειές, θα δεχτώ και αυτή την αϋπνία. Είμαι σε μία ηλικία που σκέφτομαι πως τώρα πρέπει να δουλέψω. Θα ήθελα να μπω σε ένα πρόγραμμα ύπνου γιατί έχω δει πως είμαι πιο παραγωγικός όταν κοιμάμαι καλά».

Η ψυχολόγος – ψυχοθεραπεύτρια, Περσεφόνη Παπαθεοδόση, είπε πως η περίπτωση αϋπνίας του Τόλη Παπαδημητρίου είναι αρκετά τυπική. «Η διαταραχή ξεκινάει από μικρή ηλικία, κάποιος δυσκολεύεται να κοιμηθεί και στη πορεία δημιουργούνται συνήθειες που διαιωνίζουν την κατάσταση. Η αϋπνία δεν περιορίζεται στο βράδυ αλλά έχουμε και συνέπειες κατά τη διάρκεια τη ημέρας. Μας επηρεάζει στη νοητική λειτουργία, στη μνήμη, στη διάθεση. Σύμφωνα με έρευνες, οι άνθρωποι είναι πολύ κακοί στο να αντιλαμβάνονται αυτή την κακή επίδοση, οπότε την υποτιμούν. Και γι’ αυτό ίσως να θεωρούν πως συνηθίζει το σώμα τους στην αϋπνία».

Πώς επηρεάζει η αϋπνία τη ζωή μας

Ο ηθοποιός είπε πως μία μέρα που είχε κοιμηθεί πολύ καλά, όταν πήγε για γύρισμα, η μακιγιέζ του είπε «μπράβο».  Σύμφωνα με την κ. Παπαθεοδοσίου όταν κάποιος κοιμάται καλά, τότε το σώμα λειτουργεί καλύτερα. Όταν το σώμα δεν κοιμάται καλά, μπορεί να έχει χρόνιες επιπτώσεις στην υγεία. «Ξέρουμε πως ο κακός συνδέεται με μεταβολικά νοσήματα, όπως είναι ο ζαχαρώδης διαβήτης και οι διαταραχές στη γλυκόζη ή περισσότερες καρδιοαγγειακές παθήσεις. Ακόμη και με την ανάπτυξη ψυχικών νοσημάτων όπως είναι καταθλιπτικές διαταραχές και διαταραχές άγχους. Ξέρουμε πως σχετίζεται με την επίδοση και με τα αυτοκινητιστικά δυστυχήματα και με μειωμένη αποδοτικότητα».

Πότε λέμε πως κάποιος έχει αϋπνία

Σύμφωνα με την ειδικό, για να πει κάποιος πως έχει αϋπνία θα πρέπει σίγουρα να έχει συμπτώματα κατά τη διάρκεια της νύχτας. Αυτό αφορά την περίπτωση που είτε κάποιος ξυπνάει κατά τη διάρκεια της νύχτας είτε δεν μπορεί να κοιμηθεί. Επιπλέον, υπάρχουν και συμπτώματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κάποια από αυτά είναι η κόπωση και η μειωμένη αποδοτικότητα. Σημαντικό ρόλο παίζει και η ποιότητα στον ύπνο, όχι μόνο οι ώρες που κοιμάται κάποιος. Πολύ σημαντικό είναι επίσης, όταν ξυπνάει κάποιος το πρωί να νιώθει πως είναι καλά.

Η «φυσιολογική» αϋπνία

Η κ. Παπαθεοδοσίου ανέφερε πως χρόνιο πρόβλημα ύπνου υπολογίζεται πάνω από τρεις μήνες. Επιπλέον, είπε πως πολλές φορές μπορεί να συμβεί κάτι στη ζωή ενός ανθρώπου, το οποίο να επηρεάσει τον ύπνο του και για κάποια χρονική περίοδο να μην κοιμάται καλά. Κατά συνέπεια, αυτό δεν σημαίνει πως έχει αϋπνία, απλώς πως περνάει μία δύσκολη περίοδο.

Η αϋπνία της… βάρδιας

Σύμφωνα με την κ. Παπαθεδοσίου οι εργασίες σε βάρδιες είναι μία διαφορετική διαταραχή ύπνου. «Μπορεί να εκδηλωθεί με συμπτώματα αϋπνίας αλλά αυτά εκδηλώνονται λόγω μπερδεμένων μηνυμάτων που δέχεται το βιολογικό μας ρολόι».

Τι είναι η υπνική παράλυση

Ο Τόλης Παπαδημητρίου είπε πως έχει συχνά εφιάλτες ενώ όταν ήταν μικρός πάθαινε πολύ συχνά υπνική παράλυση. Σύμφωνα με την ειδικό, υπνική παράλυση είναι όταν κάποιος ξυπνάει και έχει την αίσθηση πως δεν μπορεί να κουνήσει το σώμα του καθόλου ενώ έχει την αίσθηση πως είναι ξύπνιος. Επιπλέον, μπορεί να επιδεινωθεί από την έλλειψη ύπνου και τα μη σταθερά ωράρια.

Υπάρχουν ιδανικές ώρες ύπνου;

Η κ. Παπαθεοδοσίου αναφέρει πως μεγάλη σημασία στο να «φτιάξουμε» τον ύπνο μας έχει η συμπεριφοριακή θεραπεία. Αναφορικά με το εάν υπάρχουν ιδανικές ώρες ύπνου, η ειδικός είπε πως το κριτήριο είναι κάποιος να ξυπνάει και να νιώθει ξεκούραστος.

Πώς μπορούμε να βρούμε τον ύπνο μας

Το άγχος που μπορεί να έχει κάποιος για να κοιμηθεί, πολλές φορές μπορεί να τον επηρεάζει και να τον οδηγήσει σε αϋπνία. «Αυτό που λέμε συχνά στους ασθενείς είναι πως πρέπει να βάλουν ένα τέλος στην ημέρα τους πριν πέσουν στο κρεβάτι. Βοηθάει πολλές φορές να κρατάμε ένα σημειωματάριο και να σημειώνουμε πριν πέσουμε για ύπνο ή να δημιουργήσουμε μία ρουτίνα».

Σύμφωνα με την ειδικό, όταν κάποιος δεν μπορεί να κοιμηθεί, καλό θα ήταν να μην μείνει στο κρεβάτι έως ότου κοιμηθεί αλλά να σηκωθεί. «Εάν μένουμε στο κρεβάτι όταν δεν μπορούμε να κοιμηθούμε, εντείνουμε τη συσχέτιση που έχουμε με το κρεβάτι με την ανησυχία και το άγχος. Επίσης, το φως και ο θόρυβος αναστατώνουν τον ύπνο. Το αλκοόλ έχει κάποιες κατασταλτικές ιδιότητες αλλά χαλάει την αρχιτεκτονική του ύπνου. Το μπλε φως είναι το πιο σημαντικό μήνυμα στον οργανισμό μας ότι είναι μέρα και είναι πιθανόν να καθυστερήσει η έλευση του ύπνου. Θα μπορούσαμε να αλλάξουμε τις λάμπες στο σπίτι μας με λάμπες με θερμό φως. Και εάν δεν μπορούμε να αποφύγουμε τις οθόνες ή τη νυχτερινή λειτουργία, η οποία μειώνει το μπλε φως, τότε μπορούμε να βάλουμε κάποια γυαλιά με φίλτρα που μπλοκάρουν το μπλε φως». Σύμφωνα με την ειδικό, δεν υπάρχουν αρκετά δεδομένα πως τα συμπληρώματα διατροφής, μπορούν να βοηθήσουν στην αϋπνία.

Η γνωσιακή συμπεριφοριακή ψυχοθεραπεία στην αντιμετώπιση της αϋπνίας

«Αυτό που συστήνουμε εμείς είναι η γνωσιακή συμπεριφοριακή ψυχοθεραπεία. Πρακτικά αυτό σημαίνει πως θα γίνουν κάποιες συνεδρίες με τον γιατρό και θα πρέπει μετά να ακολουθηθούν κάποιες πρακτικές. Αλλάζουν ουσιαστικά τις συνήθειες που διαιωνίζουν την αϋπνία», δήλωσε η ειδικός.

Πότε τα φάρμακα έχουν νόημα στην αϋπνία

Σύμφωνα με την κ. Παπαθεοδοσίου, τα φάρμακα δίνουν λύση στην αϋπνία αλλά αυτό δεν σημαίνει πως εάν τα ξεκινήσουμε, θα τα παίρνουμε εφόρου ζωής. Όπως αναφέρει, θα πρέπει να έχουμε τακτική καθοδήγηση και παρακολούθηση.