Η Αθήνα του μέλλοντος μέσα από το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης

17:39 7/11/2014 - Πηγή: Attiki Press

Φανταστείτε μια Αθήνα δίχως παραβατικότητα, με το κέντρο να σφύζει από ζωή και πολιτιστικές δραστηριότητες να λαμβάνουν χώρα σε όλη την πρωτεύουσα, μια «πράσινη» και λειτουργική πόλη, καθαρή και υγιεινή, δίχως λαθρομετανάστες και αστέγους, μια πόλη ανθρώπινη και φιλική προς τα άτομα με ειδικές ανάγκες, εν ολίγοις μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πόλη. Κάπως έτσι σκιαγραφείται η Αθήνα του μέλλοντος μέσα από το Σχέδιο Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης

(ΣΟΑΠ), το οποίο θεσμοθετήθηκε με την υπογραφή της Κοινής Υπουργικής Απόφασης από τον Υπουργό ΠΕΚΑ Γιάννη Μανιάτη μέσα στην εβδομάδα που πέρασε.

«Η έγκριση του ΣΟΑΠ, καταδεικνύει την πολιτική μας βούληση να υλοποιήσουμε μια στρατηγική Ολοκληρωμένης Χωρικής Ανάπτυξης κατά την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020», ανέφερε αρχικά ο κ. Μανιάτης για να συνεχίσει, λέγοντας πως «πρόκειται για ένα σημαντικό στρατηγικό εργαλείο, ένα σχέδιο απολύτως ρεαλιστικό, καταστάλαγμα ευρύτατης διαβούλευσης και στενής συνεργασίας όλων των συναρμόδιων Αρχών, Φορέων και Υπηρεσιών».

Σύμφωνα με τον ΥΠΕΚΑ, «το ΣΟΑΠ αποτελεί στην πράξη τη διέξοδο για να επιλύσουμε στρεβλώσεις δεκαετιών και να προχωρήσουμε στις αναγκαίες παρεμβάσεις που θα δώσουν αναπτυξιακή ώθηση όχι μόνο στην πόλη της Αθήνας, αλλά και στην ευρύτερη περιοχή της Αττικής. Μέσω του Σχεδίου Ολοκληρωμένης Αστικής Παρέμβασης αντιμετωπίζουμε ολιστικά τα προβλήματα και προωθούμε σειρά δράσεων βιώσιμης αστικής ανάπτυξης και ολοκληρωμένων χωρικών επενδύσεων. Η πόλη αποκτά πλέον την οικονομική αναζωογόνηση και αίγλη που δικαιούται και οι πολίτες της την ποιότητα ζωής που τους αξίζει».

Αξίζει να σημειωθεί, πως για την ολοκλήρωση του Σχεδίου προηγήθηκε διαβούλευση και πολύμηνη συνεργασία των συναρμόδιων υπουργείων, με τον συντονισμό του ΥΠΕΚΑ. Το σχέδιο έχει γίνει αποδεκτό από το δήμο Αθηναίων, καθώς και από την περιφέρεια Αττικής. Μάλιστα, ο δήμος Αθηναίων θα είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση και αξιολόγηση της εφαρμογής του ΣΟΑΠ. Μέσα από αυτή την αξιολόγηση το Πρόγραμμα μπορεί να τροποποιείται και να προσαρμόζεται, ώστε να είναι πάντα επίκαιρο και να θέτει τις προτεραιότητες, όπως αυτές θα προκύπτουν.

Τι είναι το ΣΟΑΠ

Τι είναι όμως αυτό το Σχέδιο για την Αθήνα; Το ΣΟΑΠ είναι ένα σύνθετο πρόγραμμα δράσεων, με στόχο την αντιμετώπιση των προβλημάτων, την ανατροπή της υποβάθμισης και την ανάδειξη του ευρύτερου κέντρου της Αθήνας, ενώ δεσμεύει τις Υπηρεσίες ως προς τις απαραίτητες ενέργειες υλοποίησής του. Προσεγγίζει ολοκληρωμένα την ανάπτυξη της πόλης και προβλέπει, πέραν των πολεοδομικών παρεμβάσεων, δράσεις οικονομικού, κοινωνικού και περιβαλλοντικού χαρακτήρα. Υλοποιείται για πρώτη φορά και οι παρεμβάσεις θα χρηματοδοτηθούν από εθνικούς και κοινοτικούς πόρους και θα έχουν ορίζοντα υλοποίησης μέχρι το 2021.

Στρατηγικοί στόχοι του Σχεδίου

Οι στρατηγικοί στόχοι για το κέντρο της Αθήνας, όπως διαμορφώθηκαν από τη διασταύρωση των προβλημάτων, των δυνατοτήτων και των βασικών αρχών του προγράμματος είναι:

-Ανάκτηση μητροπολιτικού ρόλου του κέντρου της Αθήνας

-Αποτελεσματική διαχείριση του δημόσιου και ιδιωτικού χώρου και των διατιθέμενων πόρων

-Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας

-Χωρική και κοινωνική συνοχή

-Υιοθέτηση καινοτόμων και σύγχρονων μορφών διαχείρισης της πληροφορίας έξυπνη πόλη

-Αναβάθμιση της εικόνας και ταυτότητας του χώρου

-Χωρική διαφοροποίηση στρατηγικής

-Διαμόρφωση ειδικών ζωνών έντονης παρέμβασης με ρόλο καταλύτη.

19 άξονες για την «Αθήνα των ονείρων μας»

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο και με απώτερο στόχο την στήριξη της οικονομικής βάσης, την ανάκτηση της κοινωνικής και πολιτισμικής συνοχής και την επανακατοίκηση του κέντρου, την αποκατάσταση των συνθηκών ασφάλειας και νομιμότητας, την ανάκτηση και αναβάθμιση του δημόσιου χώρου, την βελτίωση των περιβαλλοντικών συνθηκών και των πολεοδομικών λειτουργιών, την ενίσχυση της ταυτότητας και της εικόνας της πόλης και τέλος την βελτίωση των μηχανισμών διακυβέρνησης, σχεδιασμού και συμμετοχής των πολιτών στον σχεδιασμό, προβλέπονται 70 «ενέργειες», οι οποίες ομαδοποιούνται σε 19 άξονες και αποτελούν τα επιχειρησιακά στοιχεία του Προγράμματος.

Οι άξονες του ΣΟΑΠ:

1. Ενίσχυση επιχειρηματικότητας

Δίνεται έμφαση στην ενίσχυση των παραγωγικών και επαγγελματικών δραστηριοτήτων της πόλης με παράλληλη αξιοποίηση των σημαντικών αναπτυξιακών, συγκριτικών και ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων της.

2. Ενίσχυση δραστηριοτήτων κέντρου

Το βάρος πέφτει σε μέτρα και δράσεις για την ενίσχυση των βασικών οικονομικών δραστηριοτήτων του κέντρου, όπως ο τουρισμός, το εμπόριο, η βιοτεχνία, οι υπηρεσίες.

3. Ενίσχυση πολιτιστικής δημιουργίας

Επανασχεδιασμός των λειτουργιών του κέντρου της πόλης με έμφαση στον ρόλο της πολιτιστικής δημιουργίας και σε πολιτικές ενίσχυσής της με νέα εργαλεία, όπως τα «clusters» πολιτισμού, οι «θερμοκοιτίδες», οι πολιτιστικοί πολύωροι.

4. Αναθέρμανση αγοράς ακινήτων

Η «αναθέρμανση» της αγοράς των ακινήτων μπορεί να συμβάλλει σημαντικά στην «αναθέρμανση» της οικονομίας και στην αναζωογόνηση του αστικού ιστού, κινητοποιώντας την επανακατοίκηση του κέντρου και την επαγγελματική στέγαση. Ιδιαίτερη έμφαση δίδεται σε μέτρα φορολογικών και πολεοδομικών κινήτρων.

5. Ασφαλής διαβίωση

Η ριζική αντιμετώπιση των δυσάρεστων συνθηκών στον τομέα της ασφαλούς διαβίωσης και της ασφαλούς επιχειρηματικής λειτουργίας στο κέντρο της Αθήνας από την αυξανόμενη εγκληματικότητα των τελευταίων ετών αποτελεί μακροπρόθεσμο εγχείρημα που συνδέεται με την αντιμετώπιση των αιτιών που αφορούν σε ευρύτερες του ΣΟΑΠ τομεακές πολιτικές. Πάραυτα, στον βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα είναι απαραίτητη λήψη συγκεκριμένων μέτρων προληπτικής, αποτρεπτικής και κατασταλτικής αστυνόμευσης.

6. Θέματα μεταναστών

Δίδεται έμφαση σε μέτρα και δράσεις για την αντιμετώπιση των προβλημάτων όξυνσης της εγκληματικότητας, που έχουν προκύψει λόγω της συσσώρευσης παράνομων μεταναστών στο κέντρο της Αθήνας.

7. Κοινωνικές υπηρεσίες

Στο επίκεντρο η προώθηση της κοινωνικής συνοχής μέσω δράσεων για την αντιμετώπιση προβλημάτων σίτισης, περίθαλψης και στέγασης απόρων, καθώς και στην βελτίωση των προσφερόμενων υπηρεσιών του κοινωνικού κράτους για το σύνολο των κατοίκων.

8. Επιστροφή κατοίκων και ανάσχεση του φαινομένου απομάκρυνσης/εγκατάλειψης

Μέτρα και δράσεις για την επανάκαμψη και στήριξη των κατοίκων στο κέντρο της πόλης με σκοπό την ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού και την αναζωογόνησή της.

9. Αστικό τοπίο – τοπόσημα

Έμφαση στην αισθητική αναβάθμιση και ανάδειξη σημαντικών τοποσήμων του δημοσίου χώρου της πόλης που συνδέονται με τη σύγχρονη, ιδίως μεταπολεμική, ιστορία της Αθήνας, σε άμεση και ουσιαστική συνέργεια με την προώθηση του τουρισμού ως σημαντικού οικονομικού εργαλείου για την πόλη.

10. Ελεύθεροι χώροι

Δίδεται έμφαση στην απόκτηση νέων ελεύθερων κοινόχρηστων χώρων, καθώς και στην συντήρηση, αναβάθμιση και επέκταση των υπαρχόντων, συμπεριλαμβανομένης της επέκτασης του δικτύου των πεζοδρόμων, της αισθητικής αναβάθμισης του αστικού εξοπλισμού, καθώς και της λειτουργικής συναρμογής με τα οδικά Μαζικά Μέσα Μεταφορών και άλλα δίκτυα της πόλης.

11. Ταυτότητα και branding

Δίδεται έμφαση στην ανάδειξη συγκεκριμένης χωρικής ταυτότητας σε επιμέρους περιοχές της πόλης ώστε να διαμορφωθεί μία κεντρική ιδέα για τα χαρακτηριστικά και την αστική προσωπικότητα κάθε περιοχής.

12. Καθημερινή διαχείριση

Ομαλή και ποιοτική διαχείριση της καθημερινότητας, όπως σε θέματα καθαριότητας, φωτισμού, αδέσποτων ζώων, γκράφιτι, στάθμευσης.

13. Κτηριακό απόθεμα

Σε κεντρικό πλάνο οι υποδειγματικές και πιλοτικές δράσεις, που είναι πολύπλοκες και περιλαμβάνουν τεχνικές, οικονομικές, περιβαλλοντικές και κοινωνικές ρυθμίσεις.

14. Πολεοδομικές δράσεις

Οι αντίστοιχες ενέργειες αφορούν παρεμβάσεις σε ένα ευρύ φάσμα τομέων, τεχνικού και θεσμικού χαρακτήρα και κατανέμονται σε περισσότερους άξονες.

15. Βιώσιμη κινητικότητα

Η βιώσιμη κινητικότητα αποτελεί συστατικό στοιχείο της περιβαλλοντικά βιώσιμης και συνεκτικής πόλης και σχετίζεται κυρίως με σύγχρονα, μη ρυπογόνα, Μαζικά Μέσα Μεταφορών και με τη μυϊκή -μη μηχανική- κίνηση στην πόλη, δηλαδή την κίνηση πεζή και το ποδήλατο.

16. Περιβάλλον

Στο προσκήνιο η δημιουργία νέων χώρων πρασίνου και στη βελτίωση και αναβάθμιση του υπάρχοντος πρασίνου της πόλης.

17. Σχεδιασμός

Απαιτείται αναθεώρηση των υφιστάμενων σχεδίων, όπως του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου Αθήνας και ειδικών διαταγμάτων χρήσεων γης, στο πλαίσιο του νέου Ρυθμιστικού Σχεδίου Αθήνας.

18. Ψηφιακή πόλη

Δίδεται έμφαση στην εντεινόμενη ανάγκη ανάπτυξης της ψηφιακής παρουσίας του δήμου με σκοπό την βελτίωση της λειτουργίας του, την επαφή με τους πολίτες και τους επισκέπτες, ώστε να επιτευχθεί βελτίωση της ποιότητας διαβίωσης στην πόλη, προβολή της και αποτελεσματικότερη διαχείριση των δομών της.

19. Τεχνική Υποστήριξη Υλοποίησης

Ο άξονας έχει ως αντικείμενο την τεχνική υποστήριξη της εφαρμογής του ΣΟΑΠ, αφενός σε επίπεδο ενεργειών (εξειδίκευση, επιχειρησιακός σχεδιασμός, σχεδιασμός εφαρμογής) και αφετέρου σε επίπεδο συνολικού προγράμματος (συντονισμός εμπλεκόμενων φορέων, δημοσιότητα, αποτίμηση κλπ.).