Η ίδρυση του ΝΑΤΟ: Ποιες χώρες είναι μέλη, οι προκλήσεις

10:17 16/2/2025 - Πηγή: Attiki Press

Το ΝΑΤΟ, γνωστό ως Οργανισμός του Βορειοατλαντικού Συμφώνου, αποτελεί έναν από τους πιο σημαντικούς αμυντικούς συνασπισμούς στον κόσμο. Ιδρύθηκε στις 4 Απριλίου 1949 με τη Συνθήκη της Ουάσινγκτον, έχοντας ως βασικό στόχο την προστασία των μελών του από εξωτερικές απειλές και την ενίσχυση της συλλογικής άμυνας. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου, η Συμμαχία διαμορφώθηκε ως ανάχωμα απέναντι στη Σοβιετική Ένωση, αποτελώντας ένα ισχυρό σύστημα αποτροπής ενάντια σε ενδεχόμενη επιθετικότητα. Μετά

την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης, το ΝΑΤΟ προσαρμόστηκε σε νέες προκλήσεις, εξελισσόμενο σε έναν παγκόσμιο οργανισμό ασφάλειας.

Αρχικά, η Συμμαχία αποτελούνταν από δώδεκα κράτη, μεταξύ των οποίων οι Ηνωμένες Πολιτείες, ο Καναδάς, το Βέλγιο, η Δανία, η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Ιταλία, το Λουξεμβούργο, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Πορτογαλία και η Ισλανδία. Σταδιακά, ο οργανισμός διευρύνθηκε, ενσωματώνοντας νέα μέλη και φτάνοντας σήμερα στα τριάντα δύο κράτη, με τελευταίες προσθήκες τη Φινλανδία το 2023 και τη Σουηδία το 2024. Η ένταξη αυτών των χωρών αντικατοπτρίζει τη συνεχιζόμενη επιρροή και διεύρυνση της Συμμαχίας, ειδικά μετά τις αυξανόμενες γεωπολιτικές εντάσεις στην Ανατολική Ευρώπη.

Η κύρια αποστολή του ΝΑΤΟ βασίζεται στην αρχή της συλλογικής άμυνας, όπως περιγράφεται στο Άρθρο 5 της Ιδρυτικής Συνθήκης, σύμφωνα με το οποίο οποιαδήποτε ένοπλη επίθεση εναντίον ενός μέλους θεωρείται επίθεση εναντίον όλων. Το άρθρο αυτό ενεργοποιήθηκε μόνο μία φορά στην ιστορία της Συμμαχίας, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου 2001 στις Ηνωμένες Πολιτείες, οδηγώντας σε μια ευρεία στρατιωτική επιχείρηση στο Αφγανιστάν. Πέρα από τη συλλογική άμυνα, το ΝΑΤΟ ασχολείται με την προώθηση της διεθνούς ειρήνης, την αποτροπή συγκρούσεων και τη συνεργασία με χώρες εκτός της Συμμαχίας, συμβάλλοντας στη σταθερότητα σε περιοχές κρίσης.

Στη διάρκεια της ιστορίας του, το ΝΑΤΟ έχει αναλάβει πολλές στρατιωτικές και ειρηνευτικές αποστολές. Από τις παρεμβάσεις στα Βαλκάνια κατά τη δεκαετία του 1990, με στόχο τη σταθεροποίηση της Βοσνίας και του Κοσσυφοπεδίου, μέχρι τη στρατιωτική επιχείρηση στο Αφγανιστάν μετά το 2001, η Συμμαχία έχει αποδείξει την ικανότητά της να προσαρμόζεται στις παγκόσμιες προκλήσεις. Μετά την προσάρτηση της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, το ΝΑΤΟ ενίσχυσε τη στρατιωτική του παρουσία στην Ανατολική Ευρώπη, ενώ παράλληλα έχει επεκτείνει τις δράσεις του στον κυβερνοχώρο και στην αντιμετώπιση της τρομοκρατίας.

Στον 21ο αιώνα, το ΝΑΤΟ αντιμετωπίζει νέες και σύνθετες προκλήσεις. Η ένταση με τη Ρωσία έχει φτάσει σε ιστορικά υψηλά επίπεδα, ιδιαίτερα μετά την εισβολή στην Ουκρανία το 2022, γεγονός που οδήγησε σε περαιτέρω στρατιωτική ενίσχυση των ανατολικών μελών του οργανισμού. Ταυτόχρονα, η Κίνα εμφανίζεται ως μια ανερχόμενη στρατηγική απειλή, με την επιρροή της να αυξάνεται σε οικονομικό, τεχνολογικό και στρατιωτικό επίπεδο. Οι κυβερνοεπιθέσεις, η παραπληροφόρηση και οι υβριδικές απειλές έχουν γίνει πλέον αναπόσπαστο κομμάτι των σύγχρονων συγκρούσεων, επιβάλλοντας στο ΝΑΤΟ να προσαρμόζεται διαρκώς στις νέες μορφές πολέμου.

Η Ρωσία θεωρείται η σημαντικότερη στρατιωτική απειλή για τη Συμμαχία, με την επιθετική της στάση να προκαλεί ανησυχία ιδιαίτερα στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, όπως η Πολωνία και οι Βαλτικές Χώρες. Το ΝΑΤΟ έχει ενισχύσει τη στρατιωτική του παρουσία στην περιοχή, στέλνοντας επιπλέον στρατεύματα και αναπτύσσοντας προηγμένα αμυντικά συστήματα. Παράλληλα, η Κίνα ανησυχεί τη Δύση με τις στρατηγικές επενδύσεις της σε κρίσιμες υποδομές και την αυξανόμενη στρατιωτική της δραστηριότητα στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας.

Καθώς το ΝΑΤΟ εξελίσσεται, προετοιμάζεται για τις προκλήσεις του μέλλοντος, εστιάζοντας στη στρατιωτική συνεργασία, την ενίσχυση της κυβερνοασφάλειας και την αντιμετώπιση των υβριδικών απειλών. Η δυναμική φύση του διεθνούς περιβάλλοντος απαιτεί συνεχή εγρήγορση και προσαρμογή, καθιστώντας το ΝΑΤΟ βασικό πυλώνα σταθερότητας για τη Δύση. Σε έναν κόσμο που αλλάζει ραγδαία, η Συμμαχία παραμένει ένας από τους πιο κρίσιμους θεσμούς για την ασφάλεια και τη διατήρηση της ειρήνης σε παγκόσμιο επίπεδο.