Η υψηλή θερμοκρασία μας «έσωσε» από την αιθαλομίχλη

10:44 1/3/2013 - Πηγή: Attiki Press

Η κλιματική αλλαγή αρχίζει και γίνεται ολοένα και πιο αντιληπτή. Τα φαινόμενα της, είναι ανησυχητικά, ωστόσο υπήρξαν και ευνοϊκά χαρακτηριστικά. Οι κλιματολογικές συνθήκες που επικράτησαν στη χώρα κατά το μήνα Ιανουάριο εμπόδισαν έως ένα βαθμό τον σχηματισμό αιθαλομίχλης πάνω από τα αστικά κέντρα όπως κατέδειξε έρευνα που πραγματοποιήθηκε από 10 Ιανουαρίου – 10 Φεβρουαρίου 2013 στο πλαίσιο του ΕΣΠΑ-Θαλής.

Ο φετινός Ιανουάριος ήταν περίπου κατά 3,5 βαθμούς θερμότερος από τον περσινό, ενώ οι συχνοί ισχυροί

άνεμοι σε συνδυασμό με τις έντονες βροχοπτώσεις περιόρισαν το φαινόμενο.

Η έρευνα καταδεικνύει πως η καύση ξύλων ήταν η κύρια αιτία εμφάνισης αιθαλομίχλης κατά τις βραδινές ώρες.

Για την έντονη ανησυχία που προκαλεί στα μεγάλα αστικά κέντρα η στροφή στη φθηνότερη θέρμανση με καυσόξυλα και οδηγεί σε αύξηση των τιμών της αέριας ρύπανσης, είχαμε ασχοληθεί σε παλαιότερο ρεπορτάζ.

Τα κυριότερα συμπεράσματα της έρευνας ήταν:

Οι συγκεντρώσεις των αιωρουμένων σωματιδίων τις κρύες νύχτες με άπνοια έφτασαν σε πολύ υψηλά επίπεδα. Οι μέγιστες ωριαίες συγκεντρώσεις που μετρήθηκαν στο Θησείο (Αθήνα) ήταν περίπου 300 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.

Στο κέντρο της Πάτρας πάνω από 200 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο. Για σύγκριση, το όριο (σαν ετήσιος μέσος όρος) για τη συγκέντρωση των PM2.5 στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 20 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.

Στις νυχτερινές περιόδους με μεγάλα επίπεδα ρύπανσης άνω του 90% της συγκέντρωσης οφειλόταν σε μικρά σωματίδια και συγκεκριμένα με διάμετρο μικρότερη από 2,5 μικρόμετρα (PM2.5). Τα σωματίδια αυτά είναι πιο διεισδυτικά από τα αντίστοιχα μεγαλύτερης διαμέτρου και συνεπώς ικανά να φτάνουν ευκολότερα στις κυψελίδες των πνευμόνων όπου και είναι ιδιαίτερα επιβλαβή. Οι υψηλές συγκεντρώσεις παρατηρούνταν από περίπου τις 7 το βράδυ μέχρι και τις 3 το πρωί, με μέγιστο λίγο πριν τα μεσάνυχτα.

Η καύση ξύλων ήταν υπεύθυνη σχεδόν αποκλειστικά (άνω του 90% συνεισφορά) για τις υψηλές συγκεντρώσεις τις νυχτερινές ώρες.

Στην Πάτρα οι συγκεντρώσεις των PM2.5 ξεπέρασαν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο δώδεκα νύχτες κατά τη διάρκεια του μήνα των μετρήσεων. Σε πέντε από αυτές τις νύχτες ξεπέρασαν και τα 100 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.

*Παρόμοια εικόνα και στα Ιωάννινα, με τα επίπεδα των ανθρωπογενούς προέλευσης σωματιδίων να ξεπερνούν τα 50 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο σε δεκαεννέα περιπτώσεις κατά τη διάρκεια του μήνα των μετρήσεων και σε πέντε από αυτές και τα 100 μικρογραμμάρια ανά κυβικό μέτρο.

Με τη μέχρι στιγμής εικόνα, ο μικρότερος αριθμός υπερβάσεων παρατηρήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης όπου και οι θερμοκρασίες είναι γενικώς υψηλότερες.

Ταυτόχρονα με τις υψηλές συγκεντρώσεις σωματιδίων, σε συγκεκριμένες νύχτες μετρήθηκαν και σχετικά υψηλές συγκεντρώσεις αερίων αρωματικών ενώσεων (τολουόλιο, ξυλόλια, κ.λπ.). Η ύπαρξη αυτών των ενώσεων αποδεικνύει την καύση επεξεργασμένων ξύλων και άλλων υλικών.

Αιθαλομίχλη και υγεία

Η έρευνα -παρότι δεν υπάρχουν ακόμα επιδημιολογικές μελέτες για την επίδραση των μικροσωματιδίων (PM2.5 )- δείχνει ιδιαίτερα σοβαρές βλάβες στην υγεία (κυρίως στην καρδιά, τη στιγμή που διεισδύουν στους πνεύμονες) και όπως σημειώνεται χαρακτηριστικά, φέτος απλώς είμαστε τυχεροί γιατί δεν έχουμε ιδιαίτερα κρύο χειμώνα.

Όπως τονίστηκε, με βάση το μέγεθός τους και τη χημική τους σύσταση, τα σωματίδια που παράγονται από την καύση του ξύλου είναι το ίδιο επικίνδυνα για την ανθρώπινη υγεία με τα σωματίδια από την κυκλοφορία των οχημάτων και τις άλλες πηγές καύσης.

Επιστήμονες ανέλυσαν το φαινόμενο

Η μελέτη έγινε στο πλαίσιο του προγράμματος ΕΣΠΑ -ΘΑΛΗΣ. Στο πρόγραμμα συμμετείχαν ομάδες των Πανεπιστημίων Αιγαίου (καθ. Χ. Πηλίνης, συντονιστής του προγράμματος), Πατρών (καθ. Σ. Πανδής), Κρήτης (καθ. Ν. Μιχαλόπουλος), Ιωαννίνων (επ.καθ. Ν. Χατζηαναστασίου) και των ερευνητικών κέντρων Ε.Κ.Ε.Φ.Ε. “Δημόκριτος” (δρ. Κ. Ελευθεριάδης, δ/ντής ερευνών), Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών (δρ. Ε. Γερασόπουλος, δ/ντής ερευνών) και Georgia Institute of Technology των ΗΠΑ (καθ. Α. Νένες).

Μετρήσεις έγιναν στο Θησείο, στην Αγ. Παρασκευή και στην Πεντέλη για την Αθήνα, στη Θεσσαλονίκη, στην Πάτρα, στο Ηράκλειο, στα Ιωάννινα και στους απομακρυσμένους σταθμούς “Φινοκαλιά” στο Λασίθι και στο “ΝΕΟ-Navarino Environmental Observatory” στη Μεσσηνία.