Κυρώσεις ΕΕ στη Ρωσία – πόλεμος: Ποιο φοβούνται νέο πακέτο

17:22 22/3/2022 - Πηγή: Attiki Press

Οι υφιστάμενες και μελλοντικές κυρώσεις στη Ρωσία για την εισβολή στην Ουκρανία προβληματίζουν τους Ευρωπαίους αξιωματούχους, σημειώνει το Politico. Εν όψει της Συνόδου Κορυφής των ηγετών της ΕΕ αργότερα αυτή την εβδομάδα, η Ευρωπαϊκή Ένωση αγωνίζεται να συμφωνήσει για τα επόμενα βήματά της σχετικά με την επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία. Μετά την έγκριση και την επιβολή μιας άνευ προηγουμένου σειράς κυρώσεων στη Μόσχα μέσα σε λίγες μόνον εβδομάδες, οι αξιωματούχοι της

ΕΕ αντιμετωπίζουν τώρα δύο αλληλένδετα ερωτήματα: Τι πρέπει να στοχεύουν οι κυρώσεις στη συνέχεια; Και ποιο πρέπει να είναι το έναυσμα, αναφέρει το Politico.

Ο φόβος μη σταλεί λάθος μήνυμα στον Πούτιν

Ορισμένες χώρες, όπως η Γερμανία, αναδεικνύουν την προοπτική για μια ενδεχόμενη παύση, προκειμένου να επανεξεταστεί η επίδραση των κυρώσεων που έχουν επιβληθεί μέχρι τώρα και να κλείσουν τα όποια κενά. Αλλοι, όμως, όπως η Πολωνία και τα κράτη της Βαλτικής, προειδοποιούν για απώλεια του μομέντουμ, που θα μπορούσε να θεωρηθεί από τη Μόσχα ως ένδειξη ότι η πίεση από την ΕΕ μειώνεται. «Η Ευρώπη δεν μπορεί να δώσει μια εντύπωση κόπωσης όταν ο πόλεμος στην Ουκρανία δεν έχει τελειώσει» είπε ο Λιθουανός υπουργός Εξωτερικών, Γκαμπριέλιους Λαντσμπέργκις, σε δημοσιογράφους τη Δευτέρα, καθώς έφτανε στη συνάντηση με τους ομολόγους του στις Βρυξέλλες. «Δεν μπορούμε να κουραστούμε με την επιβολή κυρώσεων».

Μέχρι στιγμής, οι κυβερνήσεις της ΕΕ δεν έχουν καταφέρει να συμφωνήσουν εάν το επόμενο βήμα τους θα πρέπει να είναι μια πολύκροτη κίνηση, όπως η απαγόρευση των εισαγωγών ρωσικού πετρελαίου, παρά τις εκκλήσεις από τη Βαρσοβία και τη Βαλτική.

Το μήνυμα πρέπει να είναι ξεκάθαρο

Την ίδια ώρα, οι υπουργοί της ΕΕ προσπαθούν να καταστήσουν σαφές στον Ρώσο πρόεδρο, Βλαντίμιρ Πούτιν, ότι ετοιμάζονται περισσότερες κυρώσεις και ενδέχεται να επιβληθούν ανά πάσα στιγμή.«Πρέπει να προσβλέπουμε πάντα σε νέες κυρώσεις και να προετοιμάζουμε νέες πιθανές κυρώσεις», δήλωσε τη Δευτέρα ο υπουργός Εξωτερικών της Δανίας, Γίπε Κοφόντ. Μέχρι πριν από κάποιες ημέρες, ακόμη και αν έκανε κάποιος ερώτηση στην ΕΕ σχετικά με τις κυρώσεις, «κινδύνευε να θεωρηθεί ως στάση υπέρ του Πούτιν», είπε ένας διπλωμάτης της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Τώρα, όμως, ορισμένες χώρες υποστηρίζουν ανοιχτά ότι η ΕΕ πρέπει να κρατήσει κάποιες εφεδρικές επιλογές, για να μπορέσει να ανταποκριθεί σε περίπτωση που η Ρωσία διαπράξει περαιτέρω εγκλήματα.

«Αν όχι τώρα, πότε;»

Δεν πείθονται όλοι στα κυβερνητικά κτίρια της ΕΕ με αυτή την άποψη. Είναι «η αποδοχή της ιδέας ότι κάτι πιο τρομερό θα συμβεί», παραπονέθηκε ένας ανώτερος διπλωμάτης. «Το να κρατάς κάτι στην τσέπη ως αποτρεπτικό είναι φανερό ότι δεν λειτουργεί». «Αυτή η προσέγγιση αναμονής δεν είναι εντάξει» είπε ο διπλωμάτης, ρωτώντας ρητορικά εάν οι ενέργειες της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν ήταν ήδη αρκετές για να προχωρήσει η ΕΕ παραπέρα. «Αν όχι τώρα, πότε;», ρώτησε ο διπλωμάτης. Αυτό ακριβώς είναι το ερώτημα για το οποίο παλεύουν να βρουν απάντηση οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Τι θα πυροδοτήσει το νέο γύρο κυρώσεων

Ένας λόγος ικανός να προκαλέσει νέο πακέτο κυρώσεων από τη Δύση έχει ήδη διατυπωθεί δημόσια: η χρήση χημικών -ή ακόμη και πυρηνικών- όπλων. Τόσο ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ όσο και ο Γάλλος ομόλογός του έχουν ξεκαθαρίσει ότι η Μόσχα θα υποστεί περαιτέρω τιμωρία εάν επιτεθεί με αντισυμβατικά όπλα. Άλλοι πιθανοί παράγοντες ενεργοποίησης αναφέρονται μόνο πίσω από τις κλειστές πόρτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Σύμφωνα με το Politico, το ένα σενάριο θα ήταν η δολοφονία του Ουκρανού προέδρου, Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Η προσωπική του έκκληση προς τους ηγέτες της ΕΕ τον περασμένο μήνα για βοήθεια -όταν τους προειδοποίησε σε μια βιντεοκλήση ότι αυτή θα μπορούσε να είναι η τελευταία φορά που τον έβλεπαν ζωντανό- οδήγησε σε μια εκπληκτική επιτάχυνση της δυτικής υποστήριξης προς το Κίεβο στα τέλη Φεβρουαρίου.

Σοβαρή αιτία για νέες κυρώσεις θα ήταν και μια μεγάλης κλίμακας σφαγή αμάχων ή επιθέσεις σε ανθρωπιστικούς διαδρόμους, που θα προκαλούσαν μαζική δημόσια οργή στην Ευρωπαϊκή Ενωση. «Πρέπει να αρχίσουμε να συζητάμε για τις κόκκινες γραμμές», είπε ο Λιθουανός υπουργός Εξωτερικών. «Υπάρχουν αυτές; Και ποια θα ήταν η κόκκινη γραμμή για τη Δύση, για όλους εμάς;». Ωστόσο, ακόμη και χωρίς την υπέρβαση οποιασδήποτε κόκκινης γραμμής, οι ηγέτες της ΕΕ μπορεί να εξακολουθούν να αισθάνονται ότι πρέπει να έχουν κάτι να δείξουν από τη διήμερη σύνοδο κορυφής, η οποία θα λάβει χώρα στις Βρυξέλλες την Πέμπτη και την Παρασκευή αυτή την εβδομάδα.

Δύσκολα νέες κυρώσεις αυτήν την εβδομάδα

Δύο διπλωμάτες της ΕΕ είπαν ότι ένας από τους κύριους μοχλούς του τελευταίου πακέτου κυρώσεων ήταν ότι οι κυβερνήσεις της ΕΕ αποφάσισαν ότι χρειάζονταν μια ανακοίνωση για τη Σύνοδο Κορυφής των ηγετών στις Βερσαλλίες στις αρχές του μήνα. Ωστόσο, ο επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, υποβάθμισε τις προσδοκίες για νέα μέτρα που θα εγκριθούν στη Σύνοδο αυτής της εβδομάδας.

«Οι ηγέτες θα εξετάσουν ξανά τι άλλο μπορεί να γίνει στον τομέα των κυρώσεων», είπε ο Μπορέλ σε δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών τη Δευτέρα. Αλλά πρόσθεσε: «Δεν νομίζω ότι θα υπάρξει επίσημη απόφαση για ένα νέο πακέτο κυρώσεων». Ενώ οι κυβερνήσεις συζητούν τα επόμενα βήματά τους, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ετοιμάζει ένα πιθανό πέμπτο πακέτο κυρώσεων, που θα μπορούσε να εγκριθεί σε σύντομο χρονικό διάστημα, εάν χρειαστεί.

Τι θα μπορούσε να περιλαμβάνει το 5ο πακέτο κυρώσεων

Τα πιθανά μέτρα θα μπορούσαν να είναι η προσθήκη δύο μεγάλων ρωσικών τραπεζών -Sberbank και Gazprombank- στον κατάλογο των ιδρυμάτων που έχουν απαγορευθεί από το διεθνές σύστημα πληρωμών SWIFT, σημειώνει το Politico. Κυβερνήσεις της ΕΕ έχουν προσφέρει τις δικές τους προτάσεις. Η Πολωνία ζήτησε την πλήρη απαγόρευση του εμπορίου στη Ρωσία. Άλλες χώρες, όπως η Δανία, πιέζουν για αυστηρότερη πρόσβαση των ρωσικών πλοίων στα ευρωπαϊκά λιμάνια.

Αλλά το μεγάλο ερώτημα παραμένει εάν το επόμενο πακέτο θα περιλαμβάνει τον περιορισμό των ρωσικών εισαγωγών ενέργειας. Οι Βρυξέλλες εξετάζουν την απαγόρευση των εισαγωγών πετρελαίου ως πρώτο βήμα για τη στόχευση των ρωσικών εσόδων από την ενέργεια. «Οι κυρώσεις έχουν να κάνουν με την υπονόμευση της ικανότητας της Ρωσίας να διεξάγει πόλεμο» είπε ο Τσέχος υπουργός Εξωτερικών Γιαν Λίπαβσκι, όταν ρωτήθηκε για τις ενεργειακές κυρώσεις. «Πρέπει να σκεφτούμε γι’ αυτή τη μηχανή χρημάτων» σημείωσε, αναφερόμενος στη ρωσική ενέργεια.

Ανησυχία για ρωσικά αντίμετρα

Άλλες χώρες της ΕΕ φοβούνται ότι η Ρωσία θα απαντήσει σε ένα τέτοιο βήμα, διακόπτοντας τις προμήθειες φυσικού αερίου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Ο Ούγγρος υπουργός Εξωτερικών Πέτερ Σζιγιάρτο απείλησε τη Δευτέρα ότι θα μπλοκάρει τις κυρώσεις που σχετίζονται με την ενέργεια. «Δεν θα υποστηρίξουμε κυρώσεις που θα μπορούσαν να θέτουν σε κίνδυνο τον ενεργειακό εφοδιασμό της Ουγγαρίας», δήλωσε. Ορισμένοι αξιωματούχοι είναι λιγότερο ωμοί. Ωστόσο, προειδοποιούν να μην προχωρήσει η ΕΕ πολύ νωρίς στο «all-in» και ζητούν προσοχή, για να διασφαλιστεί ότι οι περαιτέρω κυρώσεις είναι νομικά αδιαμφισβήτητες. «Η ουσία και η ταχύτητα πρέπει να πάνε χέρι-χέρι», είπε ένας άλλος διπλωμάτης της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Ο χρονικός παράγοντας -Πόσο θα αντέξει η ΕΕ

Ένας άλλος παράγοντας που θολώνει τη λήψη των αποφάσεων της ΕΕ είναι το ερώτημα: «Για πόσο καιρό θα παραμείνουν σε ισχύ οι κυρώσεις»; Με τη διάρκεια και την έκβαση του πολέμου εξαιρετικά αβέβαιη, οι κυβερνήσεις πρέπει να λάβουν υπόψη ότι οι κυρώσεις που επιβάλλουν τώρα θα μπορούσαν να είναι σε ισχύ για χρόνια. Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα προβληματικό ζήτημα όσον αφορά τις ενεργειακές κυρώσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν σοβαρή ζημιά στην Ευρώπη σε έναν κρύο χειμώνα.