Ο εφιάλτης του bullying είναι εδώ…

14:21 16/10/2015 - Πηγή: Attiki Press

Ο Βαγγέλης Γιακουμάκης, θύμα του ανόητου και ακατανόητου σχολικού εκφοβισμού(bullying),πέταξε στη γειτονιά την αγγέλων στις αρχές του χρόνου, προξενώντας με τη δραματική του πράξη ηλεκτροσόκ στη ραχοκοκαλιά της κοινωνίας και της σχολικής κοινότητας.Τουλάχιστον, έτσι ήθελαν κάποιοι να πιστεύουν.

Του Πέτρου Καρσιώτη

Οι πιο τολμηροί σε ελπίδες έφθαναν στο σημείο να θεωρήσουν ότι το τραγικό τέλος του σπουδαστή της Γαλακτοκομικής Σχολής των Ιωαννίνων θα σήμαινε και το τέλος τέτοιων πρακτικών, που μετατρέπουν σε κόλαση τη ζωή, αδύναμων κατά κανόνα, παιδιών, με ολέθρια αποτελέσματα

για την ψυχική τους ισορροπία.

Κι όμως. Το αποκρουστικό φαινόμενο φαίνεται ότι καλά κρατεί στις αίθουσες και στα προαύλια των σχολείων. Η ανακοίνωση του Συνηγόρου του Παιδιού, τμήματος του Συνηγόρου του Πολίτη, προκαλεί νέο σοκ για τα δράματα που παίζονται στις αίθουσες και στις αυλές των σχολείων, τόσο της πρωτοβάθμιας, όσο και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης.Συγκεκριμένα, τριάντα μία αναφορές γονέων και εκπαιδευτικών για θέματα σχολικού εκφοβισμού δέχθηκε το α΄ εξάμηνο του 2015 ο Συνήγορος του Παιδιού.

Πολλές περισσότερες οι περιπτώσεις που μένουν στο σκοτάδι

Από τις υποθέσεις αυτές-που όπως όλοι αντιλαμβάνονται είναι πολύ περισσότερες, αλλά δεν έχουν καταγγελθεί-οι είκοσι μίααφορούσαν στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση και οι δέκα στη δευτεροβάθμια.Στο πλαίσιο του διαμεσολαβητικού του ρόλου, ο Συνήγορος πληροφορεί όποιον επιθυμεί να τείνει «ευήκοον ους» ότι«επικοινώνησε με τους γονείς και, όπου έκρινε ότι υπήρχε πεδίο παρέμβασης, επικοινώνησε με τους εκπαιδευτικούς».Σε 14 περιπτώσεις επισκέφθηκε και τα σχολεία, σε ορισμένα από τα οποία συζήτησε και με ομάδες μαθητών.Στις περισσότερες περιπτώσεις ο Συνήγορος διαπίστωσε ότι τα σχολεία είχαν καταβάλει προσπάθειες, ενώ οι γονείς είχαν υπερβολικό άγχος και έλλειψη εμπιστοσύνης προς τους εκπαιδευτικούς για τη διαχείριση του θέματος. Θίγοντας ένα μέγα ζήτημα, στη σχετική ανακοίνωσή του ο Συνήγορος κάνει γνωστό ότι:

Γονείς κατά πάντων, διευθυντών, καθηγητών, θυτών και των γονέων αυτών

«Σε αρκετές περιπτώσεις, οι γονείς, αντί να εξαντλήσουν τις προσπάθειες συμπαράστασης και υποστήριξης των παιδιών τους, που πιθανώς υφίσταντο επιθετικές-προσβλητικές συμπεριφορέςαπό συμμαθητές τους, ή να ζητήσουν τη συνεργασία των εκπαιδευτικών και άλλων αρμόδιων παραγόντων της σχολικής κοινότητας για την επίλυση τωνπροβλημάτων,στράφηκαν µε διάφορους τρόπους κατά της διοίκησης του σχολείου, κατά εκπαιδευτικών, άλλων γονέων ή ακόμη και κατά των ίδιων των παιδιών, που αναφέρονταν ως θύτες»!

Στην ανησυχία των γονέων, επεξηγεί ο Συνήγορος, συνέβαλε και η έλλειψη ψυχολόγων και κοινωνικών λειτουργών στα σχολεία, που θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην καλύτερη διαχείριση των εντάσεων και των επιθετικών συμπεριφορών.Ο Συνήγορος του Παιδιού συνιστά, μεταξύ άλλων, συνεργασία μεταξύ γονέων, μαθητών και εκπαιδευτικών για την αντιμετώπιση των φαινομένων σχολικού εκφοβισμού, συνεργασία των σχολείων με εξειδικευμένους επαγγελματίες ψυχικής υγείας, συστηματική επιμόρφωση, ευαισθητοποίηση και υποστήριξη των εκπαιδευτικών για την ορθή αναγνώριση και διαχείριση τέτοιων περιστατικών.

Ενεργή συμμετοχή των μαθητών στην επίλυση των διαφορών

Επίσης, ο Συνήγορος του Παιδιού συνιστά την προώθηση της ενεργής συμμετοχής των μαθητών στη σχολική ζωή και στην ειρηνική επίλυση των συγκρούσεων, αλλά και τη διοργάνωση δράσεων ευαισθητοποίησης και βιωματικής εκπαίδευσης.Τέλος, η Αρχή διευκρινίζει ότι με τον πρόσφατο νόμο 4322/2015 δεν ποινικοποιήθηκε γενικά ο σχολικός εκφοβισμός.Το άρθρο 8 αναφέρει μεταξύ άλλων ότι «αν η πράξη τελείται μεταξύ ανηλίκων, δεν τιμωρείται, εκτός αν η μεταξύ τους διαφορά ηλικίας είναι μεγαλύτερη από τρία έτη, οπότε επιβάλλονται μόνο αναμορφωτικά ή θεραπευτικά μέτρα».Επομένως, καταλήγει ο Συνήγορος του Παιδιού, σε συνδυασμό με την υφιστάμενη λοιπή νομοθεσία, εξακολουθεί να απαιτείται παιδαγωγική αντιμετώπιση του θέματος σε όλες τις περιπτώσεις.

Παιδιά ευαίσθητα, ανασφαλή, χωρίς φίλους και σωματικά αδύναμα τα θύματα

Τα περισσότερα θύματα, σύμφωνα με τα συμπεράσματα σχετικής έρευνας, είναι παιδιά ευαίσθητα, χωρίς φίλους, ανασφαλή, με χαμηλή αυτοεκτίμηση, συχνά σωματικά πιο αδύναμα από τους συνομηλίκους τους.Αντίθετα, οι θύτες εμφανίζονται επιθετικοί ακόμα και στους δασκάλους τους, έχουν εξουσιαστικές τάσεις απέναντι στους συμμαθητές τους, είναι ευερέθιστοι, ενώ δε φαίνεται να έχουν ιδιαίτερο πρόβλημα αυτοπεποίθησης.

Το δράμα των παιδιών που γίνονται και θύματα και θύτες

Μια τρίτη κατηγορία αποτελούν τα παιδιά που γίνονται και θύτες και θύματα, τα οποία τείνουν να είναι υπερδραστήρια, ανασφαλή, με αντικοινωνικές δραστηριότητες, αντιπαθή από τους συμμαθητές τους, αλλά και από τους δασκάλους τους.Αυτά τα παιδιά παρουσιάζουν χαμηλή αυτοεκτίμηση και προσπαθούν να αντιδράσουν στη βία που δέχονται, αλλά όχι πάντα αποτελεσματικά.Ο σχολικός εκφοβισμός (schoolbullying) είναι πιθανότατα το πιο σοβαρό πρόβλημα της μαθητικής κοινότητας, εκτιμούν ειδικοί επιστήμονες, που έχουν προ καιρού προχωρήσει σε σχετικές έρευνες και έχουν ενημερώσει το αρμόδιο Υπουργείο Παιδείας για τις αναγκαίες δράσεις, που πρέπει να αναληφθούν.

Ο ορισμός του σχολικού εκφοβισμού

Ως σχολικός εκφοβισμός, σύμφωνα με την Εταιρεία Ψυχοκοινωνικής Υγείας του Παιδιού και του Εφήβου, ορίζεται η εσκεμμένη και επαναλαμβανόμενη βία και επιθετική συμπεριφορά με σκοπό την πρόκληση πόνου-ψυχικού και σωματικού- σε μαθητές από συμμαθητές τους, μέσα και έξω από το σχολείο.Ο σχολικός εκφοβισμός μπορεί να περιλαμβάνει σωματική βία (χτυπήματα, γροθιές, κλωτσιές), απειλές, εκβιασμούς, πειράγματα, κοροϊδία, διασπορά ανυπόστατων φημών, αποκλεισμό παιδιών από κοινωνικές και σχολικές δραστηριότητες, σεξουαλική παρενόχληση, αλλά και κλοπές αντικειμένων του θύματος.

Το 12% των μαθητών έχει υπάρξει θύμα εκφοβισμού

Μελέτη ειδικών του Τμήματος Ψυχιατρικής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, με επικεφαλής τον αναπληρωτή καθηγητή Ψυχιατρικής κ. Πέτρο Σκαπινάκη, η οποία περιελάμβανε 5.614 μαθητές 16-18 ετών, έδειξε ότισυνολικά περίπου το 12% των μαθητών έχει υπάρξει θύμα επιθετικότητας, ενώ το 20% έχει εμπλακεί ως θύτης σε περιστατικά σχολικού εκφοβισμού.