Πολυφασικός ύπνος: Μια νέα επικίνδυνη τάση

15:01 22/1/2025 - Πηγή: Attiki Press

Ο πολυφασικός ύπνος είναι μια τάση που αποκτά ολοένα και μεγαλύτερη δημοτικότητα, ειδικά ανάμεσα σε άτομα που ισχυρίζονται πως προσφέρει αυξημένη παραγωγικότητα. Ωστόσο, οι ειδικοί προειδοποιούν για τους κινδύνους που συνεπάγεται, καθώς οι επιπτώσεις του στην υγεία μπορεί να είναι εξαιρετικά σοβαρές.

Τι είναι ο πολυφασικός ύπνος;

Ο πολυφασικός ύπνος αναφέρεται σε ένα πρόγραμμα ύπνου που περιλαμβάνει πολλαπλές περιόδους ύπνου μέσα σε 24 ώρες αντί για έναν συνεχή νυχτερινό ύπνο (μονοφασικό μοτίβο). Παραδείγματα περιλαμβάνουν τον ύπνο για

έξι 20λεπτα ή τρεις κύριες περιόδους ύπνου. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές του πολυφασικού ύπνου, όπως:

1. Dymaxion: Τέσσερις 30λεπτες περίοδοι ύπνου ανά έξι ώρες.

2. Uberman: Έξι 30λεπτες περίοδοι ανά τέσσερις ώρες.

3. Everyman: Τρεις ώρες βασικού ύπνου τη νύχτα και τρεις 20λεπτοι ύπνοι κατά τη διάρκεια της ημέρας.

4. Triphasic: Τρεις περίοδοι ύπνου μετά το σούρουπο, πριν την αυγή, και το απόγευμα. Συνολικά τέσσερις έως πέντε ώρες ύπνου μέσα σε ένα 24ωρο

Υποστηρικτές του πολυφασικού ύπνου ισχυρίζονται ότι με αυτόν τον τρόπο αυξάνεται η παραγωγικότητα και η διαύγεια, επιτρέποντας στους ανθρώπους να εκμεταλλευτούν περισσότερες ώρες της ημέρας. Ωστόσο, αυτά τα οφέλη βασίζονται κυρίως σε ανεπίσημους ισχυρισμούς και όχι σε επιστημονικά δεδομένα. Οι ειδικοί επισημαίνουν ότι ο εγκέφαλος και το σώμα χρειάζονται επαρκή και συνεχόμενο ύπνο για να λειτουργήσουν σωστά.

Ποιοι κίνδυνοι ελλοχεύουν

Ο πολυφασικός ύπνος, παρά τις υποσχέσεις των υποστηρικτών του, συνοδεύεται από σοβαρούς κινδύνους που μπορούν να επηρεάσουν τη σωματική και ψυχική υγεία:

1. Διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού και ορμονικά προβλήματα

2. Η έλλειψη συνεχόμενου ύπνου συγχέει τον φυσικό κιρκάδιο ρυθμό, ο οποίος ρυθμίζει τη λειτουργία του οργανισμού με βάση το φως και το σκοτάδι. Αυτό μπορεί να επηρεάσει αρνητικά τις ορμονικές διεργασίες, όπως την παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών και μελατονίνης, και να προκαλέσει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις στην υγεία και σοβαρά μεταβολικά προβλήματα.

3. Στέρηση ύπνου

Οι πολυφασικοί ύπνοι συχνά δεν επαρκούν για την κάλυψη των συνολικών αναγκών του οργανισμού. Η χρόνια στέρηση ύπνου συνδέεται με:

Αυξημένο κίνδυνο για υπέρταση και καρδιαγγειακές παθήσεις.Προβλήματα μνήμης, συγκέντρωσης και λήψης αποφάσεων.Μειωμένη ανοσοποιητική λειτουργία, καθιστώντας τον οργανισμό πιο ευάλωτο σε λοιμώξεις.Ψυχικές διαταραχές όπως κατάθλιψη και άγχος.Αυξημένος κίνδυνος χρόνιων παθήσεωνΟι πολυφασικές συνήθειες ύπνου έχουν συσχετιστεί με αυξημένο κίνδυνο για:Διαβήτη τύπου 2Καρκίνους όπως του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη.Εγκεφαλικά επεισόδια.Μειωμένη ψυχική υγεία και ποιότητα ζωής

Η έλλειψη επαρκούς ύπνου επηρεάζει αρνητικά τη διάθεση, οδηγώντας σε αυξημένα επίπεδα στρες και μειωμένη ποιότητα ζωής. Επιπλέον, συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο για αυτοκτονικές σκέψεις και συμπεριφορές.

Πρακτικές δυσκολίες και ακαταλληλότητα

1. Ελάχιστα άτομα, όπως όσοι φέρουν τη σπάνια γονιδιακή μετάλλαξη DEC2, μπορεί να χρειάζονται λιγότερες ώρες ύπνου. Για τη συντριπτική πλειονότητα, ωστόσο, η υιοθέτηση τέτοιων προγραμμάτων είναι δύσκολη, μη βιώσιμη και δυνητικά επικίνδυνη.

2. Ασυμβατότητα με την καθημερινότητα: Τα περισσότερα επαγγέλματα και κοινωνικές δραστηριότητες δεν επιτρέπουν πολλαπλές περιόδους ύπνου κατά τη διάρκεια της ημέρας.

Τι δείχνουν οι έρευνες

Οι επιστημονικές μελέτες έχουν δείξει ότι ο πολυφασικός ύπνος – σε αντίθεση με τους ισχυρισμούς των υποστηρικτών του – μπορεί να επιδεινώσει την απόδοση και τη γνωστική λειτουργία. Μελέτη του Πανεπιστημίου Χάρβαρντ έδειξε ότι τα ακανόνιστα μοτίβα ύπνου συνδέονται με χαμηλότερες ακαδημαϊκές επιδόσεις. Άλλες έρευνες έχει διαπιστώσει ότι οι πολυφασικοί ύπνοι σχετίζονται με αυξημένη υπνηλία κατά τη διάρκεια της ημέρας και μειωμένη παραγωγικότητα. Αν κάποιος επιθυμεί να πειραματιστεί με διαφορετικά προγράμματα ύπνου, θα πρέπει να το κάνει υπό ιατρική παρακολούθηση, ώστε να αποφύγει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία. Ο επαρκής και ποιοτικός ύπνος παραμένει η πιο ασφαλής και αποτελεσματική επιλογή για την ενίσχυση της παραγωγικότητας και της συνολικής ευεξίας.