Το χρονικό της ιστορικής συμφωνίας για το κλίμα!

09:40 21/12/2015 - Πηγή: Attiki Press

Μετά από περίπου δυο εβδομάδες «σκληρών» διαπραγματεύσεων οι ηγέτες των 195 χωρών, που συμμετείχαν στη Σύνοδο για το κλίμα στο Παρίσι, έφτασαν σε συμφωνία το Σαββατοκύριακο που πέρασε για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, με στόχο να περιοριστεί η υπερθέρμανση κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου και «να καταβληθεί προσπάθεια να μειωθεί στους 1,5 βαθμούς Κελσίου.

Ωστόσο, η τελική και ιστορική συμφωνία ξεκινάει πολύ πριν από αυτές τις συζητήσεις και συγκεκριμένα τον Δεκέμβριο του 2009, με την αποτυχία της Συνόδου που είχε γίνει τότε στην Κοπεγχάγη. «Μετά τη Σύνοδο της Κοπεγχάγης

πολλοί Παγκόσμιοι Ηγέτες πίστεψαν ότι τα Ηνωμένα Έθνη δεν θα εργάζονταν πλέον για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», είχε δηλώσει σε συνέντευξη ο γ.γ, του ΟΗΕ, Μπαν Κι Μουν, προσθέτοντας ότι «ήταν οδυνηρό και απογοητευτικό το αποτέλεσμα».

«Ήταν μια ευχάριστη έκπληξη το γεγονός ότι μετά την απογοητευτική Σύνοδο της Κοπεγχάγης οι 195 χώρες κατέληξαν σε μια τόσο φιλόδοξη συμφωνία που κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί», δήλωσε ο Τζιμ Γιονγκ Κιμ, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, ο οποίος είχε ενεργό ρόλο στις συνομιλίες. «Αυτό δεν συμβαίνει ποτέ», κατέληξε στη δήλωσή του που απλά επιβεβαιώνει την επιτυχία της Συνόδου στο Παρίσι.

«Το σχέδιο επιβεβαιώνει τον κεντρικό στόχο μας, που είναι και ζωτικός, να περιοριστεί η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας κάτω από τους δύο βαθμούς Κελσίου και να προσπαθήσουμε να την περιορίσουμε στους 1,5 βαθμούς, κάτι που θα επιτρέψει να μειωθούν σημαντικά οι κίνδυνοι και οι επιπτώσεις που συνδέονται με την κλιματική αλλαγή», δήλωσε ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Λοράν Φαμπιούς, ο οποίος χειροκροτήθηκε θερμά από τους αντιπροσώπους που συνήλθαν σε ολομέλεια.

«Αυτό το σχέδιο συμφωνίας είναι δίκαιο, βιώσιμο, δυναμικό, ισορροπημένο και νομικά δεσμευτικό», δήλωσε ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών στην ομιλία του, η οποία προκάλεσε ένα ξέσπασμα χειροκροτημάτων από τους αντιπροσώπους οι οποίοι στη συνέχεια σηκώθηκαν όρθιοι. «Τα 100 δισεκατομμύρια δολάρια τον χρόνο που έχουν υποσχεθεί να χορηγήσουν οι χώρες του Βορρά σε εκείνες του Νότου για τις πολιτικές τους σχετικά με το κλίμα «θα πρέπει να είναι το κατώτατο όριο», είπε ακόμη ο Φαμπιούς.

Πως επετεύχθη η οριστική συμφωνία για το κλίμα

Τι έγινε όμως για να φτάσουμε στην τελική συμφωνία; Η Σύνοδος για το Κλίμα στο Παρίσι ήταν κοντά στο αδιέξοδο, μέχρι τη στιγμή που οι ΗΠΑ και η Ε.Ε. έκαναν μία αιφνιδιαστική κίνηση, που συνέβαλε καταλυτικά στη συμφωνία. Ήξεραν ότι οι ισχυρές αναπτυσσόμενες οικονομίες θα αντιδρούσαν. Χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία αντιστέκονταν στη μείωση των δικών τους ρύπων αν δεν έκαναν μεγαλύτερες μειώσεις οι ΗΠΑ και άλλες πλούσιες χώρες.

Ο τρόπος για να λυθεί αυτό, ήταν ο διαχωρισμός του «βασικού γκρουπ», δηλαδή της Κίνας, της Ινδίας, της Βραζιλίας και της Νότιας Αφρικής, από τις υπόλοιπες αναπτυσσόμενες χώρες. Το πλάνο περιελάμβανε τον Τόνι ντε Μπρουμ, τον χαρισματικό υπουργό Εξωτερικών των Νησιών Μάρσαλ, από τον οποίο ζητήθηκε να σχηματίσει ένα «συνασπισμό υψηλής φιλοδοξίας», φτωχών και πλούσιων χωρών, που ήθελαν το όριο των 1,5 βαθμών Κελσίου στη θερμοκρασία.

Μετά από τις δύο πρώτες νύχτες πολιτικών συζητήσεων, χωρίς να έχει γίνει η αναμενόμενη σημαντική πρόοδος, ετοιμάστηκε ένα δεύτερο κείμενο. Την Τετάρτη υπήρξαν τα πρώτα σημάδια ότι οι συζητήσεις ήταν σε στασιμότητα και ότι προέκυπταν μεγάλες διαφορές μεταξύ πλούσιων και φτωχών χωρών. Οι ΗΠΑ αντιστέκονταν στο ζήτημα της όποιας νομικά δεσμευτικής οικονομικής υποχρέωσης, οι Κινέζοι απέρριπταν ότι απάλλασσε οικονομικά τις πλούσιες χώρες.

«Στην πραγματικότητα», γράφει ο Guardian, «δεν ήταν ξεκάθαρο από πού προερχόταν ο συνασπισμός. Σε αντίθεση με τα επίσημα μπλοκ των συζητήσεων, τα μέλη του δεν διαπραγματεύτηκαν ως ομάδα. Όταν πιέστηκε ο ντε Μπρουμ, δεν μπορούσε καν να υπολογίσει πόσα μέλη είχε ο συνασπισμός».

Οι διαπραγματευτές από το Μπαγκλαντές και μικρές νησιωτικές χώρες το χαρακτήρισαν όλο αυτό ένα κόλπο. Η Κίνα το αποκάλεσε ανούσιο. Άλλοι είπαν ότι ήταν ένας τρόπος να κρυφτούν οι πλούσιες χώρες πίσω από τους φτωχούς. Αλλά είχε αποτέλεσμα, επιτρέποντας σε περισσότερες από 90 χώρες να ισχυριστούν ότι όποιος δεν ήταν μαζί τους δεν ήταν φιλόδοξος.

Τις ώρες που ακολούθησαν, η Χιλή, η Ελβετία, η Ισλανδία, η Βραζιλία και η Αυστραλία συντάχθηκαν με τον συνασπισμό. Αυτό που έως τότε ήταν μία φαντασιόπληκτη φιλοδοξία, το όριο των 1,5 βαθμών στη θερμοκρασία, τώρα βρισκόταν στην ατζέντα του ΟΗΕ.

Όμως, το μεγάλο σημείο τριβής αποδείχθηκε ότι δεν ήταν η θερμοκρασία, αλλά η κατοχυρωμένη αρχή από την αρχική σύμβαση για το κλίμα του ΟΗΕ, ότι οι πλούσιες χώρες- επειδή αυτές προκάλεσαν το πρόβλημα- έχουν τη νομική υποχρέωση να μειώσουν τις εκπομπές ρύπων σε μεγαλύτερο ποσοστό από τις φτωχές χώρες και να τις βοηθήσουν να προσαρμοστούν. Ακόμη και το βράδυ της Παρασκευής, η Κίνα, η Ινδία και άλλες χώρες έλεγαν ότι η συμφωνία είναι αβέβαιη εκτός αν περιέχει μία διαφοροποίηση για κάθε περιοχή.

Η δεύτερη μεγάλη μάχη ξέσπασε τις πρώτες ώρες της Παρασκευής, όταν το μπλοκ υπό τη Σαουδική Αραβία και τη Βενεζουέλα άρχισαν να αντιδρά στο προσχέδιο που είχαν δώσει οι Γάλλοι. Οι Σαουδάραβες απαιτούσαν οι διαπραγματευτές να θέσουν όποια αναφορά στο στόχο για τη θερμοκρασία κάτω από τους 2 βαθμούς Κελσίου, ενώ η Κίνα αντιδρούσε στην ιδέα των πενταετών αναθεωρήσεων στους στόχους των εκπομπών ρύπων. Η Ρωσία τόνιζε ότι ο στόχος των 1,5 βαθμών Κελσίου δεν υποστηρίζεται από την επιστήμη. Η Βολιβία απαιτούσε οι εκπομπές ρύπων να περικοπούν με βάση την ιστορική ευθύνη της κάθε χώρας για την κλιματική αλλαγή.

Η κατάσταση φαινόταν καταστροφική, όταν ο Τζον Κέρι πήρε το μικρόφωνο, δηλώνοντας ότι το προσχέδιο είχε πάει όσο πιο μακριά μπορούσε στο θέμα της διαφοροποίησης. «Αν πάμε πιο μακριά, η όλη καταστροφή θα καταστραφεί», προειδοποίησε.

Έως το πρωί του Σαββάτου, η γαλλική προεδρία πηγαινοερχόταν μεταξύ ομάδων χωρών, σε μία φρενήρη αναζήτηση συμβιβασμών. Στις 5.30 το πρωί, άρχισε να καταρτίζει μία συμφωνία σε μορφή τελεσίγραφου, που σήμαινε ότι όλες οι χώρες θα έπρεπε να εγκαταλείψουν κάποιες «κόκκινες» γραμμές. Καμία δεν θα έπαιρνε όλα όσα ζητούσε, αλλά και καμία δεν θα τα έχανε όλα. Και φάνηκε ότι ο κόσμος άρχισε να κινείται προς την ίδια κατεύθυνση.

Πάπας: «Ιστορική συμφωνία στο Παρίσι»

Ο Πάπας Φραγκίσκος χαιρέτισε την έγκριση της συμφωνίας για την κλιματική αλλαγή, καθιστώντας «αναγκαία την προστασία των ευάλωτων, που πλήττονται από τις περιβαλλοντικές καταστροφές». «Η διάσκεψη για το κλίμα μόλις τελείωσε στο Παρίσι με μία συμφωνία που πολλοί χαρακτηρίζουν ιστορική», σημείωσε ο Πάπας, μετά την προσευχή της Κυριακής, στην πλατεία του Αγίου Πέτρου. «Η εφαρμογή της θα απαιτήσει μια ομόφωνη δέσμευση και μια γενναιόδωρη εμπλοκή του καθενός» πρόσθεσε ο Ποντίφικας.