Το Ταξίμ στην ιστορία

19:42 12/6/2013 - Πηγή: TNSite

Taksim, Τακσίμ ή Ταξίμ: λέξη τουρκική - με ρίζα αραβική - που σημαίνει «διαίρεση» αλλά και «διανομή». Taksim Meydani ή πλατεία Ταξίμ, το όνομα της κεντρικής πλατείας της Κωνσταντινούπολης, που οφείλει το όνομά της στην παλαιά θολωτή υδροδεξαμενή (ταξίμ) που είχε αναγείρει το 1731 ο σουλτάνος Μαχμούτ Α'. Εκεί ήταν το σημείο «συνάντησης» των κύριων γραμμών υδροδότησης της βόρειας Κωνσταντινούπολης και από εκεί υδροδοτούνταν οι υπόλοιπες περιοχές της πόλης.

Όπως αναφέρει το ΑΜΠΕ, το Ταξίμ

είναι ένα σταυροδρόμι, μια μεγάλη διασταύρωση των δρόμων που διασχίζουν τους λόφους της πλευράς αυτής της νεότερης πόλης και διαχωρίζουν τις διάφορες περιοχές της (προς τον Γαλατά, το Πέρα, το Οσμάνμπεϊ, το Γκιουμούσουγιου, το Ντολάπντερε κ.λπ.). Γι' αυτό και το Ταξίμ είναι ουδέτερο στο γένος (το σταυροδρόμι) και όχι θηλυκό (η πλατεία Ταξίμ).

«Ταξίμ» είναι και όρος με χροιά πολιτική, αφού χρησιμοποιείται για να περιγράψει την πολιτική λύση της διχοτόμησης στην Κύπρο, ενώ το Ταξίμ (ως πλατεία) και ιδιαίτερα την πλευρά του δίπλα στην επίμαχη, σήμερα, περιοχή του Γκεζί (Gezi) περιγράφει ο γεννημένος στην Κωνσταντινούπολη Γιώργος Θεοτοκάς στο «Αργώ».

Στο Ταξίμ βρίσκονταν δυο μεγάλοι στρατώνες που είχαν σχεδιασθεί για την ασφάλεια των ανακτόρων του Ντολμάμπαχτσε.

Ο ένας από τους στρατώνες (έργο Βρετανού αρχιτέκτονα) φιλοξενεί, σήμερα, την Αρχιτεκτονική Σχολή του Πολυτεχνείου τη Πόλης, ο άλλος στρατώνας (έργο Γάλλου αρχιτέκτονα) κατεδαφίσθηκε επί Δημοκρατίας για να δώσει στη πλατεία τη σημερινή της μορφή. Υπάρχουν δυο ακόμα στρατώνες (Μάτσκα Ντολμάμπαχτσε) που συγκροτούσαν την αλυσίδα της οχύρωσης των νεώτερων οθωμανικών ανακτόρων (σ.σ. ο Αμπντουλχαμίτ δεν θεωρούσε ότι η αλυσίδα αυτή ήταν ασφαλής και μετακινήθηκε στο άλλο ανάκτορο του Γιλντίζ).

Στο Ταξίμ καταγράφονται αισθητικά και συμβολικά όλες οι μεγάλες αλλαγές (και οι μεγάλες στιγμές) της σύγχρονης Τουρκικής Πολιτείας. Η νεοτερικότητα του Τανζιμάτ, το εθνικό κράτος, η αυταρχική μορφή του παρακράτους, αλλά και οι μεγάλες δημοκρατικές αλλαγές.

Ο πολεοδομικός όγκος που Ταξίμ - όπως και αν διαμορφωθεί - κυριαρχείται από τον τρούλο και τα δυο καμπαναριά του ναού της Αγίας Τριάδας, τον μεγαλοπρεπή ορθόδοξο καθεδρικό ναό της εποχής του Τανζιμάτ που εξυπηρετούσε την ακμάζουσα κοινότητα των Ορθοδόξων χριστιανών [τραπεζιτών εμπόρων, επαγγελματιών που απέκτησαν με το Τανζιμάτ καθεστώς ισοπολιτείας ως πολίτες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, και όχι ως μέλη του Ρωμαϊκού Έθνους (μιλιέτ), υποτελή συνιστώσα της Αυτοκρατορίας, όπως ήταν πριν από το Τανζιμάτ].

Στο ναό αυτό της Αγίας Τριάδας και τα παράνομα (πανωσηκώματα των τελευταίων χρόνων) κτίσματα που εμποδίζουν σήμερα τη θέα προς τον ιστορικό ναό, αναφέρθηκε ο Τούρκος πρωθυπουργός Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, όταν μίλησε για τα πολεοδομικά ζητήματα της σημερινής ανάπλασης της περιοχής.

Αυτό που έγινε σήμερα είναι η πεζοδρόμηση της περιοχής, η «βύθιση» των μεγάλων κυκλοφοριακών αρτηριών (το έργο έχει ουσιαστικά τελειώσει).

Το σχέδιο που έχει εγκριθεί από το δημοτικό συμβούλιο της Πόλης με σχεδόν ομόφωνη απόφαση και με τις ψήφους του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος της αντιπολίτευσης, προβλέπει και την επανακατασκευή του οθωμανικού τανζιμάτ (δηλαδή δυτικού τύπου στρατώνα και όχι στρατώνα των γενιτσάρων), που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως εμπορικό κέντρο ή ως μουσείο και πολιτιστικό κέντρο, όπως άφησε να εννοηθεί, στις τελευταίες τοποθετήσεις του, ο Τούρκος πρωθυπουργός.

NewsBeast