Τα πάντα για το πορτοκάλι

15:20 21/2/2013 - Πηγή: Gastronomos

Φαγητά και γλυκά, μυστικά και κόλπα, οι ελληνικές ποικιλίες, πώς τα συντηρούμε αλλά και όλα τα... οικογενειακά του χειμερινού φρούτου.

Τα πορτοκάλια (ή πορτογάλια) είναι χυμώδη, γλυκά, με μιαν ευχάριστη οξύτητα, αλλά και όμορφα με το θερμό ιδιότυπο χρώμα τους, που στη γλώσσα των συμβόλων αποδίδει τη φλόγα, τη φωτιά και την πολυτέλεια.

Ενδιαφέρον, ιδιαίτερα για χυμούς και σαλάτες, έχουν τα σαγκουίνια, τα αιματώδη, αφού η σάρκα τους έχει κόκκινο χρώμα, όχι ενιαίο, αλλά

με μια διάταξη που θυμίζει φλέβες.

Τα βιβλία λένε ότι η πορτοκαλιά ήρθε στα μέρη μας από την Κίνα μαζί με όλο της το σόι. Λεμόνι, μανταρίνι, φράπα, περγαμόντο και νεράντζι είναι αδέλφια του πορτοκαλιού· η μεγάλη οικογένεια των εσπεριδοειδών. Αυτό το όνομα με μπερδεύει ή μάλλον μου γεννάει ερωτήματα: ήταν τελικά πορτοκάλια τα «χρυσά μήλα των Εσπερίδων» όπως μαθαίναμε στο σχολείο; Ή μήπως ήταν ροδάκινα, όπως τα λένε τώρα; Βέβαια, και τα ροδάκινα από την Περσία ήρθαν, από την Ανατολή δηλαδή, όπως και τα πορτοκάλια. Ποια σχέση έχουν λοιπόν με την Εσπερία, τον τόπο που χανόταν ο ήλιος και ερχόταν το εσπέρας, με τη Δύση ας πούμε, που βρισκόταν στο απώτατο δυτικό άκρο του τότε γνωστού κόσμου, λίγο πέρα από το Γιβραλτάρ; Λίγο πιο πέρα, δηλαδή, από ’κει όπου στεκόταν ο μυθικός Άτλας και κρατούσε στους ώμους του τον ουρανό με τ’ άστρα.

Αυτά τα φρούτα τα έκανε δώρο η Γη στον Δία και την Ήρα για το γάμο τους και τα φύλαγαν οι νύμφες Εσπερίδες μαζί με έναν δράκοντα - φίδι, τουτέστιν φοβερό. Αυτά τα μήλα πήγε να κλέψει ο Ηρακλής.

Ροδάκινα ή πορτοκάλια, αυτά τα φρούτα ήρθαν από την Ανατολή και όχι από την Εσπερία και ας τα λέμε εσπεριδοειδή· μόνο στη δική μας γλώσσα, αφού οι Αγγλοσάξονες τα λένε citrus fruits. Η λέξη orange (πορτοκάλι) έχει ρίζα σανσκριτική, «naranga», όπως και το δικό μας «νεράντζι», το οποίο όμως στα Αγγλικά λέγεται bitter orange, δηλαδή πικρό πορτοκάλι. Άλλα λεξικά ετυμολογούν τη λέξη πορτοκάλι από την ιταλική portogallo, που αναλυτικά λέγεται arancio di Portogallo, ένα είδος πορτοκαλιού της Πορτογαλίας δηλαδή. Στην Ιβηρική Χερσόνησο (που είναι κοντά στη χώρα όπου φυλάσσονταν τα μήλα των Εσπερίδων), τα πορτοκάλια έφτασαν από τους Αραβες από τη νότια πλευρά της Μεσογείου.*

Και οι Πέρσες το φρούτο αυτό το λένε «πορτεγκάλ». Τι μυστήρια γεύση έχουν οι λέξεις… θα στύψω μια πορτοκαλάδα για να την ξεδιαλύνω!

Λεξικά: Μέγα Λεξικόν της Ελληνικής Γλώσσης, Δ. Δημητράκου. Ετυμολογικό Λεξικό της Κοινής Νεοελληνικής Ν. Π. Ανδριώτη. Λεξικό της Ελληνικής Γλώσσας Γ. Μπαμπινιώτη, καθώς και ένα της Οξφόρδης και ένας φίλος που μιλάει Περσικά.

Δείτε όλα τα άρθρα εδώ:

Οι ποικιλίες πορτοκαλιού που βρίσκουμε στην αγορά

Τι πρέπει να ξέρουμε προτού αγοράσουμε πορτοκάλια

Ένα διαφορετικό πορτοκαλένιο πρωινό

Οι μυρωδάτες πορτοκαλόφλουδες

Μαγειρεύοντας με πορτοκάλι