5 Ιουνίου: Παγκόσμια ημέρα Περιβάλλοντος - 20 χρόνια από το πρωτόκολλο του Κιότο

08:38 5/6/2017 - Πηγή: Alfa Vita

ΚΛΙΜΑΤΙΚΕΣ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΝ ΠΛΑΝΗΤΗ ΜΑΣ

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΟΛΩΝ ΤΩΝ ΣΥΝΔΙΑΣΚΕΨΕΩΝ

ΓΙΑ ΤΗΝ ΚΛΙΜΑΤΙΚΗ ΑΛΛΑΓΗ

ΑΠΟ ΤΟ ΚΙΟΤΟ ΤΟΥ 1997 ΜΕΧΡΙ ΤΗΝ ΤΑΟΡΜΙΝΑ ΤΟΥ 2017.

Η περιπέτεια αντιμετώπισης των παραγόντων που ευνοούν παγκόσμια τις κλιματικές αλλαγές άρχισε το 1997, η αφύπνιση των χωρών μετά από 17 χρόνια είναι άκρως επιβεβλημένη και πρέπει να παρθούν άμεσα μέτρα περιορισμού των «αερίων θερμοκηπίου».

Οι διαπραγματεύσεις των κυβερνήσεων των χωρών για την ολοκλήρωση του Πρωτοκόλλου του ΚΙΟΤΟ

ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 1997 που αφορά την μείωση κατά 5,2 % το 2012 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 «των αερίων του θερμοκηπίου» άνθρακα(CO2), χλωροφθορανθράκων(CFC), οξειδίου του αζώτου(N2O), μεθανίου (CH4), υδροχλωροφθορανθράκων (HCFC) δεν πρόκειται να προχωρήσουν αν οι κυβερνήσεις δεν λάβουν αποφασιστικά μέτρα για τον περιορισμό της κατανάλωσης ορυκτών καυσίμων.

Το πρωτόκολλο του ΚΙΟΤΟ το1997 άνοιξε το δρόμο για την προστασία του περιβάλλοντος. Η αποτυχία όμως της ΧΑΓΗΣ τον Νοέμβριο του 2000 δεν πρέπει να επαναληφθεί. Οι πλουσιότερες χώρες πρέπει να δώσουν το παράδειγμα και να υιοθετήσουν πρώτες τα σωστά μέτρα της συνδιάσκεψης του ΚΙΟΤΟ. Στις 16 έως 18 Φεβρουαρίου 2001 οι επτά πλουσιότερες χώρες του πλανήτη συναντήθηκαν στη ΤΕΡΓΕΣΤΗ και συμφώνησαν ότι πρέπει στην επόμενη συνδιάσκεψη των κρατών που θα γινόταν στη ΒΟΝΝΗ από 16 έως 27 Ιουλίου 2001 «για το φαινόμενο του θερμοκηπίου» να υιοθετηθούν από όλους τα μέτρα του ΚΙΟΤΟ και να παρθούν περισσότερα για την προστασία του περιβάλλοντος του πλανήτη. Πράγματι - παρά την απουσία των ΗΠΑ-,για πρώτη φορά οι περισσότερες χώρες του πλανήτη συμφώνησαν -ύστερα από τις δεσμεύσεις της ΒΟΝΝΗΣ- στο ΜΑΡΑΚΕΣ το 2001 σε ένα αποτελεσματικό πακέτο μέτρων, ικανό να αντιμετωπίσει τις κλιματικές αλλαγές.

Έκτοτε δεν υπήρχε μεγάλη πρόοδος και χρειάστηκε να περάσουν οκτώ ολόκληρα χρόνια από τη Διάσκεψη του ΚΙΟΤΟ για να επικυρωθεί το πρωτόκολλο στο 10ο συνέδριο του ΜΠΟΥΕΝΟΣ ΑΪΡΕΣ στις 16/2/2005. Η επικύρωση όμως αυτή από αρκετά κράτη μεταξύ αυτών και της Ρωσίας δεν έπεισε τις μεγάλες χώρες όπως τις ΗΠΑ (συνεχής η άρνησή της) αλλά και τις Βραζιλία, Ινδία, Κίνα (αναπτυσσόμενες που εξαιρούνται από το πρωτόκολλο του Κιότο) να επικυρώσουν το πρωτόκολλο.

Επτά μήνες αργότερα στην διάσκεψη του ΜΟΝΤΡΕΑΛ από 28/11-9/12/2005 πραγματοποιήθηκε ένα θετικό βήμα με την υπογραφή από 39 αναπτυγμένες χώρες που προχώρησαν σε συμφωνία όχι μόνο για την τήρηση του πρωτοκόλλου του ΚΙΟΤΟ, αλλά επεκτάθηκαν περισσότερο με αποφάσεις για περισσότερη περικοπή των αερίων που προκαλούν το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» και πέρα του 2012 που προβλεπόταν.

Οι ΗΠΑ αναγκάστηκαν αυτή τη φορά να συνυπογράψουν την συμφωνία μόνο ως προς το σκέλος αναγκαιότητας λήψης νέων μέτρων για την αντιμετώπιση της απειλής, χωρίς όμως οι ίδιες να δεσμευτούν για περικοπές έκλυσης αερίων που προκαλούν το «φαινόμενο του θερμοκηπίου». Παρόλα όμως αυτά τα αποτελέσματα της διάσκεψης δεν θεωρούνται ικανοποιητικά.

Τα περιθώρια λήψης μέτρων στενεύουν και οι κλιματικές αλλαγές που οφείλονται στο «φαινόμενο του θερμοκηπίου» καλπάζουν και οι επιπτώσεις τους είναι καταστροφικές για τον πλανήτη.

Δεν πρέπει να ακούγονται προτάσεις όπως αυτή των ΗΠΑ που επιμένουν στο δικαίωμα, να αγοράζουν τα περιθώρια εκπομπής από άλλες χώρες καθώς και να αφαιρούν από το συνολικό ποσό διοξειδίου του άνθρακα που παράγουν την ποσότητα η οποία απορροφάται από τα δάση, τα αποκαλούμενα και «δεξαμενές διοξειδίου» και προπαντός δεν πρέπει να υιοθετηθούν.

Οι ΗΠΑ που παράγουν παγκοσμίως τους περισσότερους ρύπους που ευθύνονται για το «φαινόμενο του θερμοκηπίου» πρέπει άμεσα να υιοθετήσουν τις αρχές του πρωτοκόλλου του ΚΙΟΤΟ και να σταματήσουν να επικαλούνται ότι βλάπτεται η οικονομία τους από την εφαρμογή των μέτρων περιορισμού των ρυπογόνων αερίων.

Οι βιομηχανικές χώρες πρέπει άμεσα να αναλάβουν τις παρακάτω δράσεις :

Να δεσμευτούν για δραστική μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα (CO2), πολύ πέραν των στόχων του Κιότο.

Να υιοθετήσουν εθνικές πολιτικές για την ουσιαστική μείωση των εκπομπών του (CO2) και των υπολοίπων αερίων του θερμοκηπίου.

Να τερματίσουν την έρευνα για νέα αποθέματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Να θέσουν χρονοδιάγραμμα για την διακοπή λειτουργίας των ανθρακικών σταθμών ηλεκτροπαραγωγής και το σταδιακό τερματισμό της εξόρυξης άνθρακα.

Να θέσουν φιλόδοξους και σαφείς στόχους για την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας (αιολική, ηλιακή, κλπ) και να προωθήσουν μέτρα εξοικονόμησης και ορθολογικής χρήσης της ενέργειας.

Θετικές ήταν οι δεσμεύσεις που πήραν στις Βρυξέλλες το Μάρτιο 2007 οι 27 Ευρωπαίοι ηγέτες μεταξύ αυτών και ο πρώην πρωθυπουργός της Ελλάδας κ. Κώστας Καραμανλής, να μειώσουν τα κράτη μέλη της Ε.Ε τις εκπομπές των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου στο ύψος τουλάχιστον του 20% μέχρι το 2020 σε σχέση με τα επίπεδα του 1990 και να αυξήσουν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) σε ποσοστό 20% της συνολικής ενέργειας. Ελπίζουμε ότι όλα τα κράτη μέλη της Ε.Ε θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους και θα κάνουν πράξη όσα συμφώνησαν για το καλό της Ευρώπης αλλά και του πλανήτη μας γενικότερα.

Η εκτίμηση της Διακυβερνητικής επιτροπής του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) για τις Κλιματικές Αλλαγές (IPCC) - Παρίσι 2007, ότι το μεγαλύτερο μέρος της υπερθέρμανσης του πλανήτη τα 50 τελευταία χρόνια πρέπει να αποδοθεί κατά 90% σε ανθρώπινες δραστηριότητες, βρίσκει σύμφωνους πλέον τους περισσότερους επιστήμονες στον κόσμο.

Η περιπέτεια των συνδιασκέψεων για το κλίμα όμως συνεχίζεται:

Σε συμφωνία για την επίσημη έναρξη των διαπραγματεύσεων για το κλίμα με τελικό ορίζοντα το 2009 κατέληξε η συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή στο Μπαλί της Ινδονησίας τον Δεκέμβρη του 2007. Όμως η εν λόγω συμφωνία απέχει αρκετά από το να χαρακτηριστεί φιλόδοξη.

Οι κυβερνήσεις σχεδόν 190 χωρών συναντήθηκαν στην πιο σπουδαία συνάντηση των τελευταίων ετών για το κλίμα, με σκοπό την δημιουργία μιας συνθήκης που θα προβλέπει την περικοπή των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου από τις ανεπτυγμένες χώρες κατά 25-40% έως το 2020 (σε σχέση με τα επίπεδα του 1990). Τα ευρήματα της Διακυβερνητικής Επιτροπή του ΟΗΕ για την κλιματική αλλαγή (IPCC) συνηγορούν προς αυτή την κατεύθυνση, καθώς οι συνολικές παγκόσμιες εκπομπές πρέπει να αρχίσουν να μειώνονται αισθητά πριν από το 2020 αν θέλουμε να αποφύγουμε τα χειρότερα σενάρια.

Κάτι τέτοιο δεν επιτεύχθηκε λόγω της αδιαλλαξίας μερικών ισχυρών χωρών, όπως οι ΗΠΑ, Ρωσία, Καναδάς, Ιαπωνία. Και ενώ οι διαπραγματεύσεις φαίνονταν ότι οδηγούνταν σε ναυάγιο, τελικά, μετά από θυελλώδεις και κοπιαστικές συζητήσεις, η αντιπροσωπεία των ΗΠΑ αποφάσισε να συμμετέχει σε μια συμφωνία για την έναρξη των παγκόσμιων συνομιλιών. Το αντάλλαγμα, δυστυχώς, για αυτή την παραχώρηση ήταν η εξαγωγή ενός χαλαρού και σχετικά άτολμου κειμένου συμφωνίας.

Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με την απόφαση του Μπαλί το 2007, η διεθνής κοινότητα:

Αναγνωρίζει – τουλάχιστον στα λόγια - πως απαιτούνται σημαντικές μειώσεις στις εκπομπές και πως οι ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να αναλάβουν κατάλληλες δεσμεύσεις και αντίστοιχες δράσεις οι αναπτυσσόμενες.

Συμφώνησε να υπάρξουν κίνητρα και πόροι για τη μείωση της καταστροφής των δασών.

Καλεί σε επείγουσα συνεργασία για την εφαρμογή μέτρων στις φτωχότερες χώρες για την προστασία τους από τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.

Ανακοινώνει ότι θα παράσχει κίνητρα για την μεταφορά καθαρής τεχνολογίας προς τις αναπτυσσόμενες χώρες.

Δεσμεύεται πως οι διαπραγματεύσεις θα έχουν ολοκληρωθεί στην συνάντηση κορυφής στην Κοπεγχάγη το 2009.

Μέσα στα θετικά του 2007 για το κλίμα μπορεί να θεωρηθεί ότι:

Για πρώτη φορά το 2007, είχαμε και πράσινο Νόμπελ, καθώς η κορυφαία διάκριση απονεμήθηκε από κοινού σε 47 επιστήμονες της Διακυβερνητικής Επιτροπής για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) και στον τέως αντιπρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών Αλ Γκορ για την παγκόσμια καμπάνια του για τις κλιματικές αλλαγές.

Μεταξύ των 47 επιστημόνων της IPCC που βραβεύτηκαν με το Νομπέλ και τέσσερις Έλληνες επιστήμονες. Ο Χρήστος Ζερεφός, ο Αλκιβιάδης Μπάης, ο Χρήστος Γιαννακόπουλος και ο Σεβαστιανός Μοιρασγεντής αλλά και δώδεκα επιστήμονες ελληνικής καταγωγής που ζουν μόνιμα στο εξωτερικό.

Χωρίς όμως ουσιαστικά αποτελέσματα κατέληξαν και οι μαραθώνιες συνομιλίες για την κλιματική αλλαγή μεταξύ των 11.000 εκπροσώπων των Ηνωμένων Εθνών στη διεθνή συνδιάσκεψη στο Πόζναν της Πολωνίας το 2008.

Στη Συνδιάσκεψη του ΟΗΕ στο Πόζναν της Πολωνίας, οι ηγέτες του κόσμου απέτυχαν να συμφωνήσουν σε ένα ουσιαστικό κείμενο για τις διαπραγματεύσεις στην Κοπεγχάγη τον Δεκέμβριο του 2009.

Οι επιστήμονες της Διακυβερνητικής Επιτροπής του ΟΗΕ για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC) εκλιπαρούν τους ηγέτες του κόσμου να διαβάσουν τα πορίσματά τους, που επισημαίνουν ότι η κλιματική αλλαγή δεν θα αντιστραφεί σε περίπτωση που δεν ληφθούν άμεσα και φιλόδοξα μέτρα.

Γίνονται μάλιστα ακόμα πιο κατηγορηματικοί τονίζοντας ότι η μείωση των εκπομπών στις ανεπτυγμένες χώρες πρέπει να είναι 25-40% έως το 2020, σε σχέση με τα επίπεδα του 1990.

Δυστυχώς, συνέβη το αντίθετο: Ρωσία, Ιαπωνία, Καναδάς, Αυστραλία αρνήθηκαν να συμπεριλαμβάνεται στο τελικό κείμενο. Δεν είναι τυχαίο ότι ο προεδρεύων της γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή, Ιβο ντε Μπουρ, παραδέχθηκε ότι δεν ελπίζει σε μια οριστική συμφωνία στην επόμενη συνδιάσκεψη που θα γίνει στην Κοπεγχάγη το2009.

Σημαντικό ρόλο έπαιξε η αδυναμία των ηγετών της Ε.Ε. στη σύνοδο κορυφής στις Βρυξέλλες, που, αντί να παλέψουν την οικονομική κρίση με θαρραλέα μέτρα για τη σωτηρία του πλανήτη, αποδυνάμωσαν τα μέτρα μείωσης των εκπομπών ρύπων της Ευρώπης.

Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, εκτός του ότι επηρέασε αρνητικά τα πορίσματα στο Πόζναν, κατέληξε σε αποφάσεις οι οποίες, αν δεν μπλοκαριστούν από το Ευρωκοινοβούλιο, θα είναι ολέθριες για τις κλιματικές αλλαγές.

Ο ακαδημαϊκός Χρ. Ζερεφός και πρόεδρος του Εθνικού Αστεροσκοπείου τονίζει:

«Οι οικονομικοί υπολογισμοί που γίνονται με τις επιπτώσεις από τις κλιματικές αλλαγές έπρεπε κανονικά να γίνονται και σε πιθανές προσεχείς αστάθειες του οικονομικού περιβάλλοντος. Πρέπει να συνυπολογισθούν στις οικονομικές επιπτώσεις και εκείνες που προέρχονται από τη συνέργεια φυσικών και ανθρωπογενών ακραίων φαινομένων. Αυτό δυστυχώς δεν συζητήθηκε καθόλου στο Πόζναν».

Στην Κοπεγχάγη ήταν στραμμένα το 2009 τα βλέμματα όλου του πλανήτη, όπου το διάστημα 7-13 Δεκεμβρίου 2009 συναντήθηκαν οι αντιπροσωπείες από 193 χώρες-κράτη του ΟΗΕ προκειμένου να καταλήξουν σε μια παγκόσμια συμφωνία κατά των κλιματικών αλλαγών που θα συγκρατούσε την αύξηση της παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από τους 2 βαθμούς C και ταυτόχρονα θα έδινε μια ελπίδα για αλλαγή των καταστροφικών πολιτικών σε βάρος του περιβάλλοντος. Για άλλη μια φορά όμως η πολυπόθητη συμφωνία των χωρών - κρατών δεν ήλθε ποτέ. Η Κοπεγχάγη διέψευσε τις προσδοκίες των πολιτών του πλανήτη και άλλη μια ευκαιρία για τη λήψη σοβαρών μέτρων για την καταπολέμηση των κλιματικών αλλαγών χάθηκε.

Η ευθύνη βέβαια της μη συμφωνίας δεν βαρύνει ισοδύναμα και τα 193 κράτη-χώρες του ΟΗΕ του συμμετείχαν στη συνδιάσκεψη. Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης προέρχεται από τους μεγάλους ρυπαντές ΗΠΑ και ΚΙΝΑ που ευθύνονται για το 42% των παγκοσμίων εκπομπών αερίων που δημιουργούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου αλλά και της Βραζιλίας, της Ν. Αφρικής και της Ινδίας ακόμη και της Δανίας που είχε την ευθύνη της συνδιάσκεψης με τον τρόπο που διαχειρίστηκε την όλη υπόθεση εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Σε συλλογικό επίπεδο η συνδιάσκεψη της Κοπεγχάγης ήταν μια αποτυχία πρώτα του ΟΗΕ και της Ε.Ε στη συνέχεια. Η Ελλάδα ήταν η ευχάριστη νότα στη συνδιάσκεψη όπου παρουσιάστηκε ένθερμη οπαδός μιας συμφωνίας που θα οδηγούσε σε περαιτέρω μείωση των εκπομπών προτείνοντας αύξηση του ποσοστού μείωσης των εκπομπών από 20% σε 30% έως το2020 αλλά η πρότασή της δυστυχώς δεν έγινε αποδεκτή.

Τον Απρίλιο του 2010 στην Βολιβία στη “Παγκόσμια Συνδιάσκεψη των Λαών για την Κλιματική Αλλαγή και τα Δικαιώματα της Μητέρας Γης” έλαμψαν με την απουσία τους πολιτικοί ηγέτες και αρχηγοί άλλων κρατών. Όμως η Συμφωνία που προέκυψε ήταν σημαντική και ενθαρρυντική με την προσδοκία να υπάρξει δεσμευτική συμφωνία από τη σύνοδο του ΟΗΕ στο Κανκούν του Μεξικού και να ψηφιστεί μια δίκαιη διεθνή συμφωνία που να προβλέπει τη δραστική μείωση των ρύπων:

- Σε διεθνές επίπεδο τουλάχιστον κατά 80% μέχρι το2050 σε σχέση με το 1990.

- Στις αναπτυγμένες χώρες –που ευθύνονται για το 75% της κλιματικής αλλαγής– κατά 40% μέχρι το 2020 και στο 0% μέχρι το 2050.

- Αλληλεγγύη και ουσιαστική οικονομική υποστήριξη στις φτωχότερες χώρες με την καταβολή 110 δισ. ευρώ από τις αναπτυγμένες βιομηχανικά χώρες.

- Κατάργηση των νεοφιλελεύθερων ευέλικτων μηχανισμών του Κιότο (εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών, κ.λ.π.).

Την 11/12/2010 στη 16η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα στο Κανκούν του Μεξικό (COP16), αποφασίστηκε, η προσπάθεια περιορισμού της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη κάτω από δύο βαθμούς Κελσίου, χωρίς όμως να απαντηθεί το ερώτημα «πόσο» και «πότε» θα πρέπει να γίνει η μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος. Οι δυο μεγαλύτεροι ρυπαντές η Β. Αμερική και η Κίνα, δεν δεσμεύτηκαν για μείωση των εκπομπών τους. Η Ιαπωνία, μάλιστα προσπάθησε να περιληφθεί η ατομική ενέργεια στον Μηχανισμό Καθαρής Ανάπτυξης, γεγονός που θα έδινε στις βιομηχανικές χώρες αυξημένα δικαιώματα εκπομπών ρύπων αν χρηματοδοτούσαν φτωχότερες χώρες στην εγκατάσταση πυρηνικών εργοστασίων. Το πυρηνικό λόμπι ετοιμάζει την αναθέρμανση της σχετικής οικονομίας. Ελπίζουμε ότι η καταστροφή που επιτελείται αυτή τη περίοδο στην Ιαπωνία θα τους αλλάξει τα σχέδια.

Όλα όμως δείχνουν ότι η αποτελεσματική προστασία του κλίματος δεν πρόκειται να επιτευχθεί με τα μέσα της διπλωματίας του ΟΗΕ. Ο Οργανισμός Ηνωμένων Εθνών θα εξακολουθήσει να παίζει τον ίδιο ρόλο που παίζει και στις άλλες συγκρούσεις.

Ο απολογισμός της διάσκεψης στο Μεξικό παραμένει θλιβερός. Άφησε αναπάντητο το βασικό ερώτημα: Σε ποιο βαθμό και μέχρι πότε θα μειώσουν τα κράτη τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου. Όπως είναι γνωστό τα βιομηχανικά κράτη είχαν δεσμευτεί με το Πρωτόκολλο του Κιότο να μειώσουν, μέχρι το 2020, τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα κατά 25-40%. Ειδικοί επιστήμονες του κλίματος προειδοποιούν για αναμενόμενη αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη πάνω από 4 βαθμούς Κελσίου, με καταστροφικές και μη αναστρέψιμες συνέπειες. Το πρόβλημα της αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής παραμένει άλυτο.

Μετά τις αποτυχημένες συνδιασκέψεις που προηγήθηκαν, στην Κοπεγχάγη και στο Κανκούν, αντιπρόσωποι από 194 χώρες και διεθνείς οργανισμούς συναντήθηκαν στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής, από τις 28/11-9/12/2011, όπου έλαβε χώρα η 17η Συνδιάσκεψη(COP17) με θέμα την μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την σωτηρία της ανθρωπότητας από την κλιματική αλλαγή.

Μετά από σκληρές, μαραθώνιες, διαπραγματεύσεις κατάφεραν την τελευταία στιγμή να συμφωνήσουν ότι πρέπει να συμφωνήσουν σε κάτι. Μια συμφωνία, που σκοπό έχει την παράταση για μια πενταετία της ισχύος του πρωτοκόλλου το Κιότο και την ανάπτυξη ενός «οδικού χάρτη» με σκοπό την επίτευξη μιας νομικής συμφωνίας για την μείωση των εκπομπών μέχρι το 2015 με προοπτική την εφαρμογή της από το 2020.

Η συμφωνία για την υιοθέτηση του «οδικού χάρτη» που θα οδηγήσει σε μια «νομική συμφωνία» μέχρι το 2015 και θα έχει εφαρμογή από το 2020, φιλοδοξεί να συμπεριλάβει, για πρώτη φορά, και τους τρεις μεγάλους ρυπαντές της ατμόσφαιρας, δηλαδή τις ΗΠΑ, την Κίνα και την Ινδία.

Οι ΗΠΑ ως γνωστόν ουδέποτε επικύρωσαν τις δεσμεύσεις του πρωτοκόλλου του Κιότο και ακολουθούσαν μια εθελοντική πολιτική μειώσεων. Από την άλλη, αναπτυσσόμενες χώρες όπως η Κίνα και η Ινδία δεν δέχονται περιορισμούς των εκπομπών τους, ενώ η Ιαπωνία και η Ρωσία δεν θέλουν την συνέχιση της συμμετοχής τους και ο Καναδάς μια μέρα μετά την λήξη της συνδιάσκεψης, να ανακοινώνει την αποχώρησή του από το «πρωτόκολλο του Κιότο».

Οι ισχυρότεροι του πλανήτη όφειλαν να συμφωνήσουν σε ένα νέο πρωτόκολλο και να βάλουν τα θεμέλια για μία νομικά δεσμευτική συνθήκη, αντί της εθελοντικής συμφωνίας του 2009, η οποία και αναβάλλεται για σχεδόν μια δεκαετία. Ο περιορισμός της αύξησης της θερμοκρασίας σε +2o C, καθίσταται πλέον σχεδόν αδύνατος με εφιαλτικά σενάρια για το μέλλον του πλανήτη (αύξηση έως και κατά 4o C, αν υλοποιηθούν οι υποσχέσεις των κρατών). Δυστυχώς, σε αυτό το μέλλον θέση έχουν μόνο οι ισχυροί. Δυστυχώς στο Ντέρμπαν της Νότιας Αφρικής σημειώθηκε μικρή πρόοδος σε σχέση με το μέγεθος και τον επείγοντα χαρακτήρα της αλλαγής του κλίματος.

Η επόμενη 18η Συνδιάσκεψη πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2012 στη Ντόχα του Κατάρ(COP18), την χώρα με τις μεγαλύτερες κατά κεφαλήν εκπομπές του κόσμου. Η αποτυχία των διαπραγματεύσεων έρχεται να επιστεγάσει μια χρονιά, κατά τη διάρκεια της οποίας πολίτες πλούσιων και φτωχών κρατών βίωσαν έντονα τις συνέπειες της κλιματικής αλλαγής. «Ορισμένα ανεπτυγμένα κράτη μετέτρεψαν σε παρωδία τις διαπραγματεύσεις, αθετώντας τις δεσμεύσεις του παρελθόντος, αλλά και με την άρνηση τους να αναλάβουν νέες. Το χειρότερο είναι πως το αδιέξοδο στις διαπραγματεύσεις προκάλεσε μια μικρή μειοψηφία κρατών, όπως η Πολωνία, η Ρωσία, ο Καναδάς και οι ΗΠΑ», δήλωσε από την Ντόχα η Σαμάνθα Σμιθ, επικεφαλής της Παγκόσμιας Πρωτοβουλίας για το Κλίμα και την Ενέργεια του WWF.

Το στοίχημα των διαπραγματεύσεων στην Ντόχα ήταν οι πραγματικές μειώσεις των εκπομπών σε παγκόσμιο επίπεδο, η ουσιαστική δέσμευση για την παροχή πόρων με σκοπό τον περιορισμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και η δημιουργία των προϋποθέσεων για την επίτευξη μιας δίκαιης και φιλόδοξης παγκόσμιας συμφωνίας έως το 2015. Αντί αυτών, καταλήξαμε σε μια απογοητευτικά αδύναμη συμφωνία, η οποία αποκλίνει τόσο σημαντικά από τις επιταγές της επιστήμης, ώστε να εγείρονται θέματα ηθικής ευθύνης όσων την διαμόρφωσαν.

Υπάρχει, όμως, ακόμα ελπίδα. Οι κοινότητες που απειλούνται άμεσα από την κλιματική αλλαγή, διεκδικούν το δικαίωμά τους στην ασφάλεια τροφίμων και νερού και πρόσβασης σε καθαρή ενέργεια, ερχόμενες αντιμέτωπες με βρώμικα έργα, όπως η καύση λιγνίτη. Για πρώτη φορά, στη Ντόχα, ο κόσμος κατέβηκε στον δρόμο για να απαιτήσει από τους παγκόσμιους ηγέτες να σταθούν στο ύψος των περιστάσεων που διαμορφώνει η κλιματική αλλαγή» σημειώνει η Ταζνίμ Ίσσοπ, επικεφαλής της αντιπροσωπείας του WWF στη 18η διάσκεψη για το κλίμα.

«Δυστυχώς το κλείσιμο των διαπραγματεύσεων επιβεβαίωσε τις πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. Η χαμένη αυτή ευκαιρία, ωστόσο, δεν πρέπει να μας αποπροσανατολίσει από τον στόχο μας, ο οποίος δεν είναι άλλος από τη δραστική μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, την οριστική απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και τη στροφή σε ένα μοντέλο ανάπτυξης χαμηλής έντασης άνθρακα», συμπληρώνει ο Μιχάλης Προδρόμου, υπεύθυνος του WWF Ελλάς για θέματα κλιματικής αλλαγής και ενέργειας. Η Ελλάδα δυστυχώς ήταν αδικαιολόγητα απούσα από αυτή τη διάσκεψη. Οι κλιματικές διαπραγματεύσεις θα έπρεπε να ενδιαφέρουν πολύ περισσότερο τη χώρα μας η οποία εξαρτάται τόσο πολύ από το κλίμα (γεωργία, τουρισμός).

Στις 11-24 Νοεμβρίου 2013 στην Βαρσοβία πραγματοποιήθηκε με πενιχρά αποτελέσματα και με μικρούς συμβιβασμούς η 19η Συνδιάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή(COP19). Σε αυτή τη συνδιάσκεψη δεν λήφθηκαν υποχρεωτικές δεσμεύσεις για εθνικές μειώσεις εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.

Για άλλη μια φορά οι μεγάλοι ρυπαντές του πλανήτη όπως οι ΗΠΑ, ο Καναδάς, η Ρωσία, η Ιαπωνία, η Αυστραλία αλλά και η Ε.Ε έβαλαν ο καθένας τις δικές του πολιτικές, αφήνοντας στην άκρη το καλό του περιβάλλοντος ξεχνώντας τις υποσχέσεις τους για εθελοντικές μειώσεις εκπομπών αερίου του θερμοκηπίου άνω του 30%, καλυπτόμενοι πίσω από τον αναποτελεσματικό στόχο του 20-20-20.

Οι κυβερνήσεις των μεγάλων ρυπαντών του πλανήτη είναι σχεδόν βέβαιο και το αποδεικνύουν συνεχώς με τη στάση τους ότι δεν θέλουν να λάβουν μέτρα για δραστικές μειώσεις αερίων του θερμοκηπίου, αφού συνεχίζουν την εξάρτησή τους από τα ορυκτά καύσιμα.

Είναι πλέον ανάγκη η μάχη για τη σωτηρία της ανθρωπότητας από την κλιματική αλλαγή να περάσει στα χέρια περιβαλλοντικών οργανώσεων, ενεργών πολιτών και κινημάτων, είναι ανάγκη να γίνει υπόθεση όλων μας, πριν να είναι αργά.

Η ετήσια 20η Συνδιάσκεψη των 195 χωρών του ΟΗΕ για το Κλίμα στη Λίμα του Περού τον Δεκέμβριο του 2014 (COP20) δεν φάνηκε τελικά αντάξια των προσδοκιών.

Το σχέδιο που συμφωνήθηκε θεωρείται ως κρίσιμο πρώτο βήμα ενόψει της κρίσιμης διάσκεψης του Παρισιού, τον Δεκέμβριο του 2015, όπου θα επιδιωχθεί η επίτευξη μιας συνολικής συμφωνίας για το Κλίμα με παγκόσμια και δεσμευτική ισχύ.

Την ίδια στιγμή το 2014 εξελίχθηκε στο θερμότερο έτος από το 1880 σύμφωνα με τα μετεωρολογικά στοιχεία που τηρούνται και οι περιβαλλοντικές οργανώσεις προειδοποιούν ότι το σχέδιο είναι ανεπαρκές για την επίτευξη του στόχου συγκράτησης της ανόδου της μέσης παγκόσμιας θερμοκρασίας κάτω από δύο βαθμούς Κελσίου σε σύγκριση με την προβιομηχανική εποχή.

Το μόνο σημαντικό της συμφωνίας στη Λίμα και το στοιχείο που τη διακρίνει με προηγούμενες είναι ότι στην προσπάθεια μείωσης των εκπομπών ρύπων θα συμμετάσχουν όλοι και όχι μόνο οι πλούσιες ρυπαντές του πλανήτη.

Οι δεσμεύσεις των χωρών πρέπει να επιτρέψουν μια παγκόσμια μείωση των αερίων που προκαλούν το φαινόμενο του θερμοκηπίου από 40% ως 70% μέχρι το 2050, κάτι που κρίνεται απολύτως απαραίτητο για να περιοριστεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη στους 2 βαθμούς Κελσίου.

Παρόλα αυτά, θεωρείται πως και αυτή η ελάχιστη συμφωνία δεν προδίδει διάθεση για συμβιβασμούς και κοινή φιλόδοξη πορεία για την προστασία του παγκόσμιου κλίματος, κι αυτό ανησυχεί τη Γαλλία και όσους εργάζονται ήδη τώρα για τη Διάσκεψη των Παρισίων που θα γίνει το Νοέμβριο του 2015.

Στην 21η Συνδιάσκεψη (COP21) που πραγματοποιήθηκε τον Δεκέμβριο του 2015 στο Παρίσι, προέκυψε η Συμφωνία των Παρισίων μια παγκόσμια συμφωνία για την κλιματική αλλαγή. Η συμφωνία αποτέλεσε ένα σχέδιο δράσης για τη συγκράτηση της αύξησης της θερμοκρασίας του πλανήτη «αρκετά κάτω» από τους 2°C. Καλύπτει την περίοδο από το 2020 και μετά. Τα κύρια στοιχεία της νέας Συμφωνίας των Παρισίων είναι οι κυβερνήσεις να συγκρατήσουν την αύξηση της μέσης θερμοκρασίας του πλανήτη αρκετά κάτω από τους 2°C πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα και να συνεχίσουν τις προσπάθειες να την περιορίσουν στον 1,5°C και να γνωστοποιούν ανά 5ετία τις συνεισφορές τους με σκοπό τον καθορισμό πιο φιλόδοξων στόχων, δέχθηκαν επίσης να γνωστοποιούν μεταξύ τους και στο κοινό, την πρόοδό τους προς την επίτευξη των στόχων τους, με σκοπό την εξασφάλιση διαφάνειας και εποπτείας. Η ΕΕ και άλλες ανεπτυγμένες χώρες θα εξακολουθήσουν να παρέχουν χρηματοδότηση για το κλίμα, προκειμένου να βοηθήσουν τις αναπτυσσόμενες χώρες τόσο να μειώσουν τις εκπομπές όσο και να θωρακιστούν έναντι των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής.

Στην 22η Συνδιάσκεψη (COP22) που πραγματοποιήθηκε τον Νοέμβριο του 2016 στο Μαρακές του Μαρόκου, ηγέτες από όλο τον κόσμο, βρέθηκαν, προκειμένου να συζητήσουν για την εφαρμογή της συμφωνίας, που επιτεύχθηκε στο Παρίσι. Περίπου 200 χώρες υπέγραψαν τη διακήρυξη, στην οποία δήλωσαν ότι η εφαρμογή της είναι “επείγον καθήκον”.

Το μεγαλύτερο κατόρθωμα του COP22 ήταν η “Διακήρυξη του Μαρακές" που επιβεβαίωσε την προθυμία όλων των χωρών για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και τη στήριξη της βιώσιμης ανάπτυξης. Μέχρι το 2020 οι συμβαλλόμενες χώρες θα πρέπει να δημιουργήσουν τις μακροπρόθεσμες δεσμεύσεις τους για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Στην Ταορμίνα της Σικελίας το Μάιο 2017 όπου πραγματοποιήθηκε η σύνοδος των G7 και πριν ο αλέκτωρ λαλήσει τρεις φορές, οι ΗΠΑ φαίνεται να αθετούν την συμφωνία του Παρισιού 2015, όπου έχουν δεσμευθεί να μειώσουν τις εκλύσεις του διοξειδίου του άνθρακα και άλλων αερίων από τη καύση ορυκτών καυσίμων κατά 26% με 28% βάσει των επιπέδων του 2005, έως το 2025. Ευτυχώς όμως οι υπόλοιπες χώρες των G7 επιβεβαίωσαν “την ουσιαστική δέσμευσή τους” στην εφαρμογή της αναφερόμενης συμφωνίας. Ελπίδα όλων είναι, οι ΗΠΑ να μην αναθεωρήσουν τις απόψεις τους για την κλιματική αλλαγή και να τηρήσουν την συμφωνία, η οποία συντάχθηκε στο Παρίσι το 2015 από σχεδόν 200 χώρες και επικυρώθηκε από αυτές το 2016.

Η Ελλάδα έχει υπογράψει την συμφωνία του Παρισιού και είναι μεταξύ των 200 χωρών που την έχουν υπογράψει. Όμως, «καθώς κορυφώνεται η παγκόσμια προσπάθεια για την έγκαιρη μετάβαση σε σύγχρονες και καθαρές πηγές ενέργειας, η ελληνική κυβέρνηση κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της για να παραμείνει η χώρα εγκλωβισμένη στο χθες. Τα σχέδια για βρώμικες και ξεπερασμένες τεχνολογικά λιγνιτικές μονάδες απειλούν με μόνιμο οικονομικό μαρασμό τη χώρα και συμβάλλουν στη μη-αναστρέψιμη αντικατάσταση του ήπιου μεσογειακού κλίματος με αυτό της Βόρειας Αφρικής. Η άμεση ακύρωση όλων των νέων έργων ορυκτών καυσίμων και η αντικατάστασή τους με καθαρές και βιώσιμες επενδύσεις είναι πρωτίστως ζήτημα επιβίωσης για όλους μας», ανέφερε σχετικά ο Νίκος Μάντζαρης, υπεύθυνος Τομέα Ενεργειακής και Κλιματικής πολιτικής του WWF Ελλάς.

Φαίνεται τελικά ότι ο πόλεμος κατά των κλιματικών αλλαγών είναι μπροστά μας και ότι όσες μάχες και αν χάνονται οι πολίτες δεν πρέπει να απογοητεύονται και να συνεχίζουν να πιέζουν τις κυβερνήσεις τους για ένα νέο Κιότο όπου όλες οι χώρες – κράτη του ΟΗΕ θα συμφωνήσουν και θα δεσμευτούν για τη σωτηρία του Πλανήτη.

περιβάλλονΚιότοΣεραφείμ Κερασιώτης