H νέα χωροταξία των ΑΕΙ: Περικοπές και τομές στην κατηγοριοποίηση πτυχίων και αποφοίτων

08:43 27/2/2018 - Πηγή: Alfa Vita

Χρήστος Κάτσικας

Ψηφίστηκε χθες Δευτέρα στη Βουλή το Σχέδιο Νόμου «Ιδρυση Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής και λοιπές διατάξεις». Πρόκειται για την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, δηλαδή τη συγχώνευση του ΤΕΙ Αθήνας και του ΤΕΙ Πειραιά.

Στο σημείο αυτό

οφείλουμε να αποκαλύψουμε τρία σημαντικά στοιχεία τα οποία μένουν στο περιθώριο της δημόσιας συζήτησης:

1) Με βάση τον νόμο Γαβρόγλου που ψηφίστηκε τον περασμένο Αύγουστο «...με προεδρικό διάταγμα που εκδίδεται με πρόταση των Υπουργών Παιδείας, Ερευνας και Θρησκευμάτων, Οικονομικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης, ιδρύονται, συγχωνεύονται, κατατέμνονται, μετονομάζονται και καταργούνται ΑΕΙ και μεταβάλλεται η έδρα τους, όταν: (...), β) επιβάλλεται από τον δυσανάλογα μεγάλο ή μικρό ετήσιο αριθμό φοιτητών ή αποφοίτων ανά μέλος ΔΕΠ σε ένα ΑΕΙ ή γ) η λειτουργία μεμονωμένων ΑΕΙ όχι μόνο δεν δικαιολογείται επιστημονικά αλλά, αντιθέτως, δυσχεραίνει την έρευνα και τη διδασκαλία στα αντίστοιχα γνωστικά πεδία ή δ) συνάδει με τις οικονομικές και κοινωνικές αναπτυξιακές ανάγκες και τις δυνατότητες της χώρας ή μιας συγκεκριμένης περιφέρειας».

2) Από το καλοκαίρι παρουσιάστηκε «Εκθεση» υπό την αιγίδα του Οικονομικού Πανεπιστημίου Αθηνών και της ΜΚΟ «Endeavor» (όπου φιγουράρουν σχεδόν όλοι οι μονοπωλιακοί όμιλοι που δραστηριοποιούνται στην Ελλάδα, όπως «Nestlé», «Κορρές», «NOKIA», «Σκλαβενίτης» κ.ά.). Στην «Εκθεση» αυτή, αφού «ανακαλύπτονταν» ότι το 53% των αποφοίτων των ελληνικών πανεπιστημίων παρακολουθούν αντικείμενα σπουδών που δεν συμβάλλουν στην αναπτυξιακή προσπάθεια της χώρας, τονιζόταν η ανάγκη της καλύτερης ανταπόκρισης, γεωγραφικά και ως προς το περιεχόμενο των προγραμμάτων σπουδών των ΑΕΙ, στις προσδοκίες των εργοδοτών, κοντολογίς ο πιο καίριος προσανατολισμός της Ανώτατης Εκπαίδευσης στους τομείς που χρειάζεται η επιχειρηματικότητα και η στοίχιση στους στόχους της περιφερειακής και κλαδικής καπιταλιστικής ανάπτυξης.

3) Το νομοσχέδιο αυτό είναι στην πραγματικότητα συνέχεια του λεγόμενου σχεδίου «Αθηνά», που είχε φέρει η κυβέρνηση Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ επί θητείας Αρβανιτόπουλου στο υπουργείο Παιδείας. Ηδη από το 2013 οι αποκαλούμενες «βέλτιστες πρακτικές» του ΟΟΣΑ, καθώς και το μνημόνιο, συμπεριλάμβαναν κατευθύνσεις για συγχωνεύεις Ιδρυμάτων Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, για λόγους δημοσιονομικούς, αλλά και για να επιτευχθεί μεγαλύτερη ανταγωνιστικότητα των νέων Ιδρυμάτων που θα προέκυπταν. Ηδη, λοιπόν, από το 2013 συζητιόταν η «ομοσπονδιοποίηση» των Ιδρυμάτων της Αττικής σε ένα νέα «υπερ-ίδρυμα», που προτεινόταν να ονομαστεί «Ιδρυμα Κοραή».

Δεν πρέπει να υπάρχει η παραμικρή αυταπάτη για τους στόχους της ίδρυσης του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, καθώς και συνολικότερα για τη λεγόμενη «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ.

Ιδιαίτερα όταν γίνεται φανερό ότι πίσω από την «ανωτατοποίηση» κρύβεται η μνημονιακή πολιτική των περικοπών που επιβάλλει συγχωνεύσεις και καταργήσεις τμημάτων, συρρίκνωση του διδακτικού και του διοικητικού προσωπικού, μείωση εισακτέων, χτύπημα στα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων μέσω της διάσπασης και της υποβάθμισης των πτυχίων, ίδρυση διετών προγραμμάτων σπουδών κ.α.

Στην πραγματικότητα, το υπουργείο Παιδείας, χρησιμοποιώντας εύηχες φράσεις για την «κατάργηση του διαχωρισμού θεωρητικής και τεχνικής εκπαίδευσης» και για την «πανεπιστημιοποίηση των ΤΕΙ», ξεκινά τη σταυροφορία της αποκαλούμενης «νέας χωροταξίας» της Ανώτατης Εκπαίδευσης, που θα συνοδευτεί με σειρά συγχωνεύσεων ΑΕΙ (Πανεπιστημίων και ΤΕΙ) σε όλη τη χώρα.

Με στόχους, αφενός, καθαρά δημοσιονομικούς, δηλαδή περικοπές σε χρηματοδότηση και σε προσωπικό και μείωση του αριθμού των ΑΕΙ, σύμφωνα με τις μνημονιακές δεσμεύσεις της κυβέρνησης, και αφετέρου δραστική αλλαγή της δομής και του περιεχομένου της Ανώτατης Εκπαίδευσης, διευκόλυνση - ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των Ιδρυμάτων με όρους αγοράς, εμβάθυνση της προσαρμογής τους στις επιχειρηματικές απαιτήσεις και βέβαια πλήρη αποδέσμευση του πτυχίου από το επάγγελμα.

Στο νομοσχέδιο προβλέπεται η συγχώνευση 16 τμημάτων και σοβαρές μειώσεις στον αριθμό των εισακτέων.

Ακόμα, δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη για τη μονιμοποίηση των έκτακτων καθηγητών οι οποίοι δουλεύουν μέχρι σήμερα με καθεστώς ωρομίσθιου και στο νέο ίδρυμα δεν προβλέπεται καν να υπάρχουν!

Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι ελάχιστοι καθηγητές και διοικητικοί υπάλληλοι θα κληθούν να ανταποκριθούν στην κάλυψη των αναγκών δεκάδων χιλιάδων φοιτητών, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ποιότητα των σπουδών τους.

Η δημιουργία του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής έρχεται μαζί με την παγίωση της πιστοποίησης προσόντων και της κατάταξης-κατηγοριοποίησης πτυχίων και αποφοίτων σε διαφορετικά κάθετα επίπεδα.

Ετσι, διαμορφώνεται μια κατάσταση (όχι νέα, αλλά σίγουρα βαθύτερη) όπου στο ίδιο επιστημονικό αντικείμενο υπάρχουν πολλά και διαφορετικά Τμήματα, πτυχία ή πιστοποιητικά και απόφοιτοι α’, β’ και γ’ κατηγορίας.

Για παράδειγμα, στα τεχνικά επαγγέλματα θα έχουμε πλέον μηχανικούς με πτυχίο master πενταετούς φοίτησης των Πολυτεχνικών Σχολών, με πτυχίο bachelor τετραετούς φοίτησης της Σχολής Μηχανικών του νέου Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, φουρνιές αποφοίτων των ΤΕΙ (Τεχνολόγοι Μηχανικοί) αλλά και απόφοιτους των νέων διετών προγραμμάτων σπουδών στα τεχνικά επαγγέλματα, απόφοιτους ΕΠΑΣ κ.λπ.

Επιπρόσθετα, στο εν λόγω νομοσχέδιο γίνεται λόγος για τη θεσμοθέτηση των λεγόμενων «διετών προγραμμάτων σπουδών», τα οποία εισήχθησαν επίσης με τον νόμο Γαβρόγλου και απευθύνονται σε απόφοιτους των ΕΠΑΛ και αφορούν όλα τα ΑΕΙ της χώρας.

Οι διετείς κύκλοι επαγγελματικών σπουδών αποτελούν εφαρμογή του νόμου 4009/2011 της κυβέρνησης ΠΑΣΟΚ για διετή προγράμματα κατάρτισης.

Τα προγράμματα αυτά, που θα αφορούν αποφοίτους των ΕΠΑΛ και θα αντιστοιχούν στο επίπεδο 5 του «Εθνικού Πλαισίου Προσόντων» (όπως δηλαδή τα ΙΕΚ), θα αποτελούν κέντρα μεταλυκειακής εκπαίδευσης, στα οποία οι απόφοιτοι θα πρέπει να συμπληρώσουν και 920 ώρες πρακτικής άσκησης, δηλαδή φτηνής ή και απλήρωτης εργασίας, όπως συμβαίνει σήμερα με διάφορες σχολές απασχόλησης, κατάρτισης και εξειδίκευσης του ΟΑΕΔ, τα ΙΕΚ και άλλα τέτοια «εκπαιδευτικά» κέντρα.

Καθόλου λόγος βέβαια δεν χρειάζεται να γίνει για τα επαγγελματικά δικαιώματα των αποφοίτων που θα εξασφαλίζουν αυτά τα διετή προγράμματα σπουδών, καθώς δεν υπάρχει η παραμικρή πρόβλεψη γι’ αυτά.

Στην πραγματικότητα, μέσω της θέσπισης των προγραμμάτων αυτών, φτιάχνεται μία ακόμη δομή από την οποία θα προσφέρεται φτηνό και ευέλικτο εργατικό δυναμικό στις επιχειρήσεις, χωρίς κατοχυρωμένα επαγγελματικά δικαιώματα, όπως ακριβώς επιτάσσει η πολιτική των μνημονίων.

Χρήστος ΚάτσικαςΠανεπιστήμιοΥπουργείο ΠαιδείαςΑΕΙΤΕΙΚώστας Γαβρόγλου