Εθελοντισμός: Από τους Ολυμπιακούς Αγώνες στους Αγώνες της Εκπαίδευσης

08:56 10/11/2014 - Πηγή: Alfa Vita

Αρθρογράφος: Γιάννης Σπυράλατος

Το 2004 έλεγαν ότι η Ελλάδα ήταν μία ισχυρή καπιταλιστική δύναμη στα φτωχά Βαλκάνια. Ορισμένοι την θεωρούσαν ακόμα και μικρο-ιμπεριαλιστική χώρα. Όνειρα καλοκαιρινής νύχτας. Ήταν η νύχτα του σημιτικού εκσυγχρονισμού και της ανερχόμενης κεντροαριστεράς. Ωστόσο ακόμα και την περίοδο αυτή η ανάπτυξη και ο εκσυγχρονισμός χρειαζόταν την αίγλη και τα ευρώ της Γιάννας Αγγελοπούλου για τη μεταμόρφωση της Αθήνας.

Ο κόσμος της πρωτεύουσας

των Βαλκανίων παρακολουθούσε με κομμένη την ανάσα το θαύμα της σύγχρονης αρχιτεκτονικής καθώς το στέγαστρο Καλατράβα επισκίαζε τον Παρθενώνα και επιστέγαζε τον θρίαμβο της ανάπτυξης.

Αλλά τα έργα και η διοργάνωση των Ολυμπιακών Αγώνων δεν έβγαιναν μόνο με τον φτηνό μετανάστη, χρειάζονταν και οι εθελοντές. Τότε μπήκε για πρώτη φορά, δειλά δειλά στη ζωή μας και η έννοια του εθελοντισμού. Χιλιάδες καπελάκια και μπλουζάκια με την Αθηνά και τον Φοίβο μάς έβαλαν την ιδέα ότι η χώρα, εκτός απ’ το φτηνό μεροκάματο των ξένων, που μας έκαναν τις δουλειές και αργότερα τους κυνηγήσαμε, είχε ανάγκη και τον εθελοντισμό.
Ο εθελοντισμός ως ιδέα και δράση βασίστηκε στο φιλότιμο του Έλληνα να βάλει λίγο πλάτη για να πάει η πατρίδα μπροστά και να αποκτήσει διεθνή φήμη. Η μικρή Ελλάς με τους Ολυμπιακούς Αγώνες, θα ήταν το κέντρο του κόσμου. Η φτωχή Ελλάς του παρελθόντος, η ψωροκώσταινα της εξάρτησης, των ελλειμάτων και των δανείων, είχε παρέλθει οριστικά. Τώρα με το κεφάλι ψηλά περπατούσε περήφανα στο δρόμο του ευρώ. Οι Ολυμπιακοί Αγώνες ένωναν τους μαραθωνοδρόμους της ένδοξης αρχαιότητας με τα καγιέν του νεοέλληνα. Από εθελοντές στον έρωτα τη δεκαετία του ’70-’80 με τα περίφημα «καμάκια», τώρα γίναμε εθελοντές σε υψηλά ιδανικά, όπως ο ολυμπισμός της coca-cola που πάει με όλα.
Ταυτόχρονα με τα υψηλά ιδανικά, ασχοληθήκαμε και με τις πιο γήινες επικίνδυνες αποστολές ως εθελοντές δασοπυροσβέστες, τότε που η Ελλάδα καιγόταν για να ανοίξουν οι μεγάλοι οδικοί άξονες προς την Ευρώπη και να αγοράσουμε οικόπεδα μέσα σε φυσικό παραδείσιο περιβάλλον. Τότε βεβαίως δεν υπήρχε ο ΕΝΦΙΑ και το τριαράκι στα Πετράλωνα είχε φτάσει στις 300 χιλιάδες ευρώ.
Δεκαετία του ’90 κι όλη η Ελλάδα ήταν μια φούσκα ανάπτυξης και χαράς, όλα τα προβλήματα είχαν λυθεί και το χόμπι του εθελοντισμού βοηθούσε να μη σκάσουμε από την ανία. Ήταν η εποχή που το πνεύμα του προσκοπισμού διαπερνούσε όλες τις δραστηριότητες μιας και κυριαρχούσε η αντίληψη ότι εσύ είσαι ο υπεύθυνος για τη σωτηρία της χώρας και του κόσμου. Οι Έλληνες ως πρόσκοποι έπρεπε να ήταν όλοι εκεί, πρόθυμοι, γελαστοί, με πλήρη εξάρτυση, έτοιμοι για προσφορά. Αλλά το ερώτημα «εθελοντισμός για ποιον και γιατί;» φαίνεται ότι δεν απασχολούσε αυτούς που ζούσαν με την ελπίδα του μικροβολέματος.
Τα χρόνια πέρασαν. Όνειρο ήταν και ξυπνήσαμε! Ο εφιάλτης της χρεωκοπίας, του μνημονίου και της προληπτικής πιστωτικής γραμμής μάς βρήκε στη γωνία ΕΕ και ΔΝΤ. Τρομάξαμε μήπως πάμε στη λαϊκή με δραχμή και δεν πληρώνουμε την τομάτα και τον μαϊντανό με ευρώ. Ευτυχώς σωθήκαμε και ο εθελοντισμός πρόβαλε ξανά για να βοηθήσει τη χώρα που βρίσκεται σε νευρική κρίση. Σκέφτηκαν ότι ο εθελοντισμός, όπως στην εποχή των Ολυμπιακών Αγώνων μάς οδήγησε στα ψηλά, έτσι και τώρα, θα μας βγάλει από τα χαμηλά. Βέβαια με την κρίση βρεθήκαμε πίσω τριάντα χρόνια, αλλά, αφού περάσαμε καλά, και όλοι μαζί τα φάγαμε, τώρα στον απολογισμό, πρέπει να κάνουμε και λίγο εθελοντισμό.
Για την εκπαίδευση η πορεία ήταν προκαθορισμένη, κάτι σαν το κισμέτ, όχι βέβαια των τζιχαντιστών, αλλά των καπιταλιστών, του ΟΟΣΑ και του ΔΝΤ. Ήδη από τη δεκαετία του ’90, με τον εκσυγχρονισμό της κεντροαριστεράς, άρχισε σιγά σιγά να ξηλώνεται η δημόσια και δωρεάν παιδεία και να μεταβάλλεται η μορφή και το περιεχόμενο της εκπαίδευσης. Χρειάστηκε μια δεκαετία από το νέο millennium για να δούμε πράγματι την Αποκάλυψη του Θηρίου που δεν σάρωσε το σύστημα της πληροφορικής, όπως έλεγαν οι προφήτες, αλλά διέλυσε το σύστημα της εκπαίδευσης. Η κυριαρχία των νεοφιλελεύθερων πολιτικών στην οικονομία και την εκπαίδευση, ο εκσυγχρονισμός, οι αναδιαρθρώσεις και οι μεταρρυθμίσεις, μετέβαλλαν αργά, αλλά σταθερά, το εκπαιδευτικό σύστημα και τις εργασιακές σχέσεις. Από το δικαίωμα στη μόνιμη και σταθερή εργασία διολισθήσαμε στην απασχόληση και τις ευέλικτες-ελαστικές σχέσεις εργασίας του μαύρου και ανασφάλιστου 4ωρου. Η γενία των 1000 ευρώ (2002) έγινε σε 10 χρόνια γενιά των 700 ευρώ (2006) και γενιά των 400 ευρώ (2014).
Επιτέλους επιστρέψαμε στον τόπο μας και γίναμε βαλκάνιοι χωρίς ψευδαισθήσεις και ιμπεριαλιστικά όνειρα. Μπροστά στη νέα πραγματικότητα της καπιταλιστικής κρίσης, η εκπαίδευση ήταν το πρώτο πιάτο στο φαγοπότι των ευτραφών πολιτικών που έταζαν στους αγρότες «όλα τα κιλά, όλα τα λεφτά», γιατί «λεφτά υπάρχουν».
Στην παιδεία βέβαια, δεν υπάρχουν κιλά, αλλά υπάρχουν κενά, και μάλιστα όχι αέρος. Τα κενά είναι πραγματικά και όχι φανταστικά, τα σχολεία είναι κλειστά και συγχωνευμένα -αλήθεια, ποιος τα χώνεψε;- και οι εκπαιδευτικοί των ΕΠΑΛ τέθηκαν σε διαθεσιμότητα. Οι αδιάθετοι εκπαιδευτικοί δεν είναι οι άρρωστοι, λουφαδόροι και κοπανατζήδες καθηγητές, σαν αυτούς που κυνηγάνε οι ελεγκτές της Δημόσιας Διοίκησης. Αντίθετα, οι αδιάθετοι είναι αυτοί που πετάχτηκαν έξω από τα σχολεία τους, χωρίς αξιολόγηση, μια παγωμένη καλοκαιρινή νύχτα. Μήπως θυμάται κανείς ότι η αξιολόγηση, όταν σχεδιάστηκε, θα αφορούσε μόνο 500 επίορκους δημοσίους υπαλλήλους; Στη συνέχεια, βέβαια, το έργο έδειξε τις πραγματικές προθέσεις του σκηνοθέτη. Οι εκπαιδευτικοί σε διαθεσιμότητα είναι αυτοί που πετάχτηκαν στον δρόμο μαζί με τους μαθητές τους, για να δουλέψουν τα αντίστοιχα ιδιωτικά ΙΕΚ με τις ειδικότητες που καταργήθηκαν στα δημόσια ΕΠΑΛ. Όλα αυτά, προς παραδειγματισμό και συμμόρφωση για τους υπόλοιπους, που έρχεται η σειρά τους. Οι εκπαιδευτικοί σε διαθεσιμότητα, το κλείσιμο της ΕΡΤ, η κακόφημη αξιολόγηση, δείχνουν τον δρόμο αυτής της πολιτικής. Μην ρωτάς για ποιον χτυπά η καμπάνα της αξιολόγησης. Χτυπά για μένα και για σένα.
Το ερώτημα βέβαια παραμένει. Αφού σύμφωνα με το σχέδιο χρειάστηκε να απολύσουμε έναν αριθμό εκπαιδευτικών, στη συνέχεια έπρεπε να καλύψουμε τα κενά. Αλλά με ποιους; Ο υπουργός Παιδείας σκέφτηκε τη λύση. Θυμήθηκε την ιδέα του εθελοντισμού. Οι εκπαιδευτικοί πλέον δεν χρειάζεται να είναι εργαζόμενοι, ούτε μόνιμοι, ούτε αναπληρωτές, ούτε αδιάθετοι. Θα είναι υγιείς και εθελοντές. Θα διδάσκουν και δεν θα πληρώνονται. Θα μαζεύουν μόρια για το μέλλον, θα μπαίνουν σε λίστες ντροπής και αναμονής, κι όταν προκηρύσσονται καλλιστεία προσόντων, θα συνωστίζονται στο κολοσσαίο των μονομάχων, προς τέρψη του αυτοκράτορα. Βεβαίως, θα υποστηρίξει κάποιος, ότι αφού η εκπαίδευση από υποχρεωτική έγινε εθελοντική, λογικό ακούγεται και οι εκπαιδευτικοί να είναι εθελοντές. Οι κακές γλώσσες λένε ότι στην Ελλάδα του 2020 όλοι οι εργαζόμενοι θα είναι εθελοντές. Με τη θέλησή τους θα εργάζονται χωρίς να πληρώνονται ή θα παίρνουν εκπτωτικά κουπόνια για τα σούπερ-μάρκετ της γειτονιάς τους. Αλλά αυτό δεν έχει καμία σημασία. Προς το παρόν, ΟΟΣΑ και ΔΝΤ θέλουν, και ξέρουν καλά, πώς να μεταρρυθμίσουν-απορρυθμίσουν τη δημόσια εκπαίδευση και τις συνειδήσεις δασκάλων και μαθητων. Απέναντι στον εφιάλτη αυτής της πολιτικής είμαστε όλοι εθελοντές στους αγώνες για την υπεράσπιση της δημόσιας και δωρεάν παιδείας. Θα νικήσουμε!