Ο Χρ. Κάτσικας μιλάει στην "Ε": Συντριπτικές οι συνέπειες της κρίσης στην παιδεία

12:36 6/2/2013 - Πηγή: Alfa Vita

Εκπαίδευση στον Τύπο

Σε μια ανοικτή συζήτηση με τον εκπαιδευτικό – συγγραφέα Χρήστο Κάτσικα μπορούν να λάβουν μέρος σήμερα οι εκπαιδευτικοί της Μεσσηνίας στις 7 μ.μ. στο ξενοδοχείο "Rex". Ο ίδιος, καλεσμένος της "Αντιπρότασης" θα μιλήσει για "Το σχολείο την εποχή της κρίσης".
Ο γνωστός συγγραφέας μίλησε στην "Ε" για τις προκλήσεις που έχει σήμερα να αντιμετωπίσει ο δάσκαλος και ο καθηγητής στην τάξη, καθώς και για το πώς είναι πια το "σχολείο της κρίσης".

- Πώς επηρέασε την εκπαιδευτική κοινότητα η οικονομική κρίση;
"Συντριπτικές είναι οι συνέπειες της οικονομικής κρίσης

για την εκπαιδευτική κοινότητα. Στις περικοπές μισθών των εκπαιδευτικών και λειτουργικών δαπανών των σχολείων έρχονται να προστεθούν, οι συγχωνεύσεις σχολείων και τμημάτων, το στρίμωγμα περισσότερων μαθητών στις σχολικές αίθουσες κυρίως των μεγάλων αστικών κέντρων, οι παγωμένες τάξεις, οι πεινασμένοι μαθητές και τα χιλιάδες κενά εκπαιδευτικών. Ωστόσο υπάρχει και μια άλλη πλευρά η οποία μένει αθέατη, στο περιθώριο των δημοσίων συζητήσεων. Πληθαίνουν καθημερινά οι "μαθητές των τελευταίων θρανίων", δηλαδή, τα παιδιά εκείνα που εγκαταλείπουν κάθε προσπάθεια, ενώ από την άλλη είναι φανερή διά γυμνού οφθαλμού η συρρίκνωση της ομάδας των μαθητών που πασχίζει για καλά σχολικά αποτελέσματα. Δεν είναι λίγοι μάλιστα εκείνοι που υποστηρίζουν ότι, ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια, που συνδέονται με την οικονομική κρίση και τις συνέπειές της στις οικογένειες των μαθητών και στην υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης, το ελληνικό σχολείο τείνει να μεταλλαχθεί σε μια "βιομηχανία" ενός ιδιόμορφου αναλφαβητισμού. Σα να αντανακλά η ίδια η κοινωνία πάνω στην κίνηση των βάσεων. Μια κοινωνία όπου οι φτωχοί γίνονται φτωχότεροι και οι πλούσιοι πλουσιότεροι. Και στη μέση σμπαραλιασμένα τα μεσαία στρώματα. Δίπλα στα όλο και λιγότερα "άλογα κούρσας" με τα 18άρια και τα 19άρια που τινάζουν τις επιδόσεις στον αέρα, διαμορφώνονται οι "ουραγοί", μια μεγάλη ομάδα (ίσως η μεγαλύτερη μετά τη μεταπολίτευση) παιδιών, κυρίως από τα λαϊκά στρώματα (γόνοι αγροτών, εργατών, μικροϋπαλλήλων) οι οποίοι έχουν γυρίσει την πλάτη στην σχολική εκπαίδευση σαν απάντηση στο γεγονός ότι η τελευταία δεν έχει πλέον να τους προσφέρει αυτό που απλόχερα, στο πεδίο των επαγγελματικών προοπτικών, πρόσφερε στο παρελθόν. Το εφιαλτικό ερώτημα "γιατί να διαβάσω δάσκαλε" πλανάται ήδη σαν φάντασμα μέσα στις σχολικές τάξεις και λιπαίνει το έδαφος για μια πλήρη απαξίωση της γνώσης ακριβώς από τη γενιά εκείνη που τη χρειάζεται περισσότερο για να αλλάξει τον εαυτό της και τον κόσμο, να ξελασπώσει το μέλλον της".

- Ποιες είναι οι μεγαλύτερες προκλήσεις που έχει να αντιμετωπίσει σήμερα ο Ελληνας εκπαιδευτικός;
"Ο Ελληνας εκπαιδευτικός έχει να αντιμετωπίσει δυο μεγάλες προκλήσεις. Η πρώτη αφορά στο να βρει συλλογικούς τρόπους αντιμετώπισης των προβλημάτων των μαθητών του και εμψύχωσής τους. Την ώρα αυτή χρειάζεται ένα μεγάλο μορφωτικό κίνημα που θα στηρίξει το δημόσιο σχολείο, θα ανατρέψει τα "γιατί να διαβάσω" των μαθητών, θα πείσει ότι η μόρφωση δεν είναι ζήτημα γνώσης είναι ζήτημα ζωής.
Η δεύτερη είναι η αντιμετώπιση μιας ανηλεούς επίθεσης που δέχεται στα εργασιακά του δικαιώματα. Οργανική θέση, ωράριο, δικαίωμα μετάθεσης – απόσπασης, μονιμότητα, προσλήψεις και διορισμοί προβάλλονται και από τη νέα ηγεσία του υπουργείου Παιδείας, σαν αναχρονισμός, σαν παλιομοδίτικες αντιλήψεις, που πρέπει όχι μόνο να εξαφανιστούν από το εκπαιδευτικό τοπίο αλλά να σβήσουν και από τη συλλογική μνήμη. Με την "αρωγή" της "αξιολόγησης" και του "καταλόγου" των πειθαρχικών παραπτωμάτων, το υπουργείο Παιδείας επιχειρεί να διαμορφώσει ένα εργασιακό τοπίο που θα κρατά τους εκπαιδευτικούς όμηρους του διοικητικού μηχανισμού, βορά σε κάθε επίδοξο διώκτη τους, από τις προϊστάμενες εκπαιδευτικές αρχές, ως και κάθε "αγανακτισμένο" ή παραπονούμενο γονέα ή τοπικό "άρχοντα" και ανά πάσα στιγμή θα είναι προς "τύλιγμα σε μία κόλα χαρτί"!".

- Πιστεύετε πως με το πρόγραμμα που εξήγγειλε το υπουργείο θα αντιμετωπιστεί το φαινόμενο του υποσιτισμού στα σχολεία;
"Η πολιτική που δημιουργεί φτώχεια, ανεργία και πείνα μόνο σα γελοιογραφία μπορεί να αντιμετωπίσει το γεγονός του υποσιτισμού χιλιάδων μαθητών".

- Τι γνώμη έχετε για το σχέδιο "Αθηνά" και τις αλλαγές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση που αυτό προβλέπει;
"Η αναδιάρθρωση που επαγγέλλεται το σχέδιο "Αθηνά" είναι δεμένη με ένα νήμα με τη λογική των περικοπών, της συρρίκνωσης του δημοσίου σε όφελος του ιδιωτικού, της μείωσης των θέσεων εισακτέων και του καλύτερου πλασαρίσματος των δημοσίων ΑΕΙ στις ανάγκες της αγοράς. Συνδέεται, με λίγα λόγια, με τη μνημονιακή πολιτική, που σαν το χέρι ενός ανάποδου Μίδα που ό,τι πιάνει το μετατρέπει σε αποκαΐδια.
Η αλήθεια είναι ότι η αταξία στην ελληνική ανώτατη εκπαίδευση (τμήματα που είχαν ιδρυθεί στο πόδι για την απορρόφηση κονδυλίων και των πληρωμένων οδηγιών τους, τμήματα με αντικείμενο τιποτολογίας, τμήματα χωρίς προσωπικό και υποδομές, τμήματα σε κάθε κωμόπολη που μπορούσαν να αποτελέσουν αγκίστρι για την εκλογική πελατεία) έχει πατέρα αυτές τις ίδιες πολιτικές δυνάμεις που σήμερα την ανακαλύπτουν και την κατακεραυνώνουν με σκοπούς και στόχους πολύ διαφορετικούς από αυτούς που εξαγγέλλουν. Και αυτό γιατί η όλη επιχείρηση δεν συνδέεται με καμιά διάθεση εξορθολογισμού και επίλυσης των πραγματικών προβλημάτων. Δεν συνδέεται με καμιά "αναβάθμιση" της Ανώτατης εκπαίδευσες με κανένα πόνο για τα "πτυχία χωρίς αντίκρισμα"".

- Ποια είναι η σημαντικότερη συμβουλή που θα δίνατε σε έναν νέο εκπαιδευτικό που μπαίνει σήμερα για πρώτη φορά σε αίθουσα;
"Να θυμίσω ένα στίχο του Παλαμά "Δάσκαλος γίνε, αλήθεια αν ήρωας είσαι. Σε μια Βαβέλ δεμένους μας κρατάνε κακά στοιχειά, το μάγεμά τους λύσε!". Ο νέος εκπαιδευτικός (όπως βέβαια και ο παλαιότερος) οφείλει να αφήσει τα οράματά του, τις προσδοκίες του να υπερβούν τους τέσσερις τοίχους του σχολείου και τους χαμηλούς ορίζοντες ενός προκατασκευασμένου ρεαλισμού. Να αρνηθεί το πατρόν του ΔΝΤ και των αγορών που ονειρεύονται πως θα έχουν "αιώνια" μια νεολαία να λιώνει όπως το χιόνι στο βουνό για να αυξάνουν τις εμπορικές ιδέες τους… Να αρνηθεί στο κράτος - εργοδότη να του φέρεται σαν επιχειρηματίας και να θέλει το σχολείο ένα εμπορικό μαγαζί και τον εκπαιδευτικό έναν κακοπληρωμένο και υπάκουο υπάλληλό του. Να γνωρίσει τους μαθητές του όχι μόνο με το αυστηρό κριτήριο της επιτυχίας ή της αποτυχίας τους στο σχολείο, αλλά με τα βασικά στοιχεία της κοινωνικής τους ταυτότητας. Να δώσει στις τάξεις ένα άλλο χρώμα, πιο ανθρώπινο, πιο ζωηρό, πιο κοινωνικό. Να επισημάνει σε όλους τους τόνους και προς όλες τις κατευθύνσεις ότι το σχολικό σύστημα δεν έχει το δικαίωμα να δημιουργεί παραμελημένα παιδιά. Να σκύψει πάνω στα παιδιά των "τελευταίων θρανίων", να αφουγκραστεί τις ανάγκες τους, να τους μάθει γράμματα. Να μην επιτρέψει από συναδελφική αλληλεγγύη, σε κανέναν να κάνει το "στιγματισμό" διδακτέα ύλη για το μαθητή. Να κατεβάσει την καρδιά του από την έδρα, να αφουγκραστεί τα χτυποκάρδια, να μετατρέψει τους μαθητές του σε παρατηρητές - δράστες, να διεγείρει την παρατηρητικότητά τους, να τους αναγκάσει να πάρουν αποφάσεις, να τους δώσει επιχειρήματα, να τους ωθήσει στη συνειδητοποίηση. Να προβάλλει το ρόλο του δασκάλου - εμψυχωτή, να αρνηθεί τη μετατροπή του σε μικρόψυχο ελεγκτή, σε συμβολαιογράφο επιδόσεων".

ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ

http://www.eleftheriaonline.gr

Tags: Χρήστος Κάτσικας