Πέρα από το "Σκάνδαλο Νovartis": Σκέψεις και χρήσιμες επιστημονικές πληροφορίες

11:02 30/3/2018 - Πηγή: Alfa Vita

Το "Σκάνδαλο Νovartis" πέρα από τις πτυχές που έχουν αναδειχθεί (βλ. Λ.Δ. 10/2/2018 και 24/2/2018), είναι ευκαιρία για ενημέρωση και προβληματισμό στο τεράστιο θέμα Φάρμακο, Περίθαλψη, χρησιμοποίηση της Επιστήμης από τον καπιταλισμό.

Η τεράστια ανάπτυξη της Βιολογίας, της Χημείας, της Ιατρικής και της Τεχνολογίας υπόσχονται την αντιμετώπιση της ασθένειας σε επίπεδα που σε άλλες εποχές ισοδυναμούσαν με θαύματα, μύθους ή μυθιστορήματα επιστημονικής φαντασίας.

Όμως, παρά τα αναμφισβήτητα ευεργετικά αποτελέσματα, υπάρχει ένα ερώτημα - κλειδί, καθώς και η αυτονόητη απάντηση,

που φωτίζουν αλλιώς το θέμα.

Ποιος κατευθύνει την αξιοποίηση των επιστημονικών ευρημάτων και με ποιο κίνητρο; Η απάντηση είναι: Ο καπιταλισμός με αποκλειστικό κίνητρο το κέρδος.

Θα μπορούσαμε, να θεωρήσουμε ότι το κέρδος μπορεί να προκύψει με θεμιτό τρόπο από την ευεργετική αποτελεσματικότητα των παραγόμενων φαρμάκων, η οποία οδηγεί στην ευρεία χρήση τους. Αυτό είναι η θετική πλευρά. Υπάρχουν και πλευρές που αποκαλύπτονται από δημοσιογραφικές έρευνες, αποκαλύψεις επιστημόνων, οικονομικά σκάνδαλα και εγκληματικές επιπτώσεις στη Δημόσια Υγεία μετά από μελέτη ιατρικών περιστατικών, που μπορεί να αφορούν μεγάλες ομάδες ανθρώπων (επικίνδυνες παρενέργειες, τερατογενέσεις, θάνατοι, εγκληματικά πειράματα).

Στο χώρο του φαρμάκου, το κυνήγι του κέρδους είναι ασύλληπτο και αδίστακτο. Τα ποσά που διακινούνται είναι ιλιγγιώδη. Η δυνατότητα χειραγώγησης του κοινού αλλά και της επιστημονικής κοινότητας είναι τεράστια μέσω της διαφήμισης ακόμα και με ψευδείς επιστημονικές έρευνες και στατιστικές, την απόκρυψη επικίνδυνων παρενεργειών κ.ά.

Σε καθεστώς καπιταλισμού ανεξάρτητη έρευνα με αποκλειστικά επιστημονικά κριτήρια είναι ανέφικτη. Μόνο μεγάλες καπιταλιστικές επιχειρήσεις μπορούν να διαθέτουν τα απαραίτητα ποσά και τον εξοπλισμό. Τα Πανεπιστημιακά Ιδρύματα που οφείλουν να κάνουν ανεξάρτητη επιστημονική έρευνα και έχουν και ιδιαίτερα αξιόλογο επιστημονικό δυναμικό εξαρτώνται όλο και περισσότερο από το ιδιωτικό κεφάλαιο, χορηγούς κλπ οι οποίοι προφανώς ενδιαφέρονται αποκλειστικά και μόνο για τα επιχειρηματικά τους συμφέροντα.

Αυτό ονομάζεται κομψά "Σύνδεση της Επιστήμης με την παραγωγή" και λιγότερο κομψά "Σύνδεση της Επιστήμης με την Αγορά" (η μαγική λέξη).

Οι εργαζόμενοι επιστήμονες θα πρέπει να είναι ευγνώμονες για την ευκαιρία να εργαστούν σε ερευνητικά προγράμματα υψηλών προδιαγραφών -και μάλιστα αμοιβόμενοι- υπάρχουν και άμισθοι με την υπόσχεση της δημιουργίας ανταγωνιστικού "βιογραφικού". Η άλλη επιλογή είναι η ανεργία, η ετεροαπασχόληση, το θάψιμο των γνώσεων και της εξέλιξής τους και η επιστημονική μετανάστευση για χώρες όπως η Ελλάδα. Στη φάση της κρίσης, παρά την υπερφορολόγηση των πολιτών, η ανταπόδοση προς όφελος του κοινωνικού συνόλου συρρικνώνεται. Αναζητώνται εναγωνίως χορηγοί, στους οποίους πρέπει να οφείλουμε ευγνωμοσύνη. Πέρα από το εξοργιστικό γεγονός ότι τα δικαιώματα των ανθρώπων εξαρτώνται από τη φιλανθρωπία, συχνά καπιταλιστικών ομίλων που βγάζουν υπερκέρδος από την υπερεκμετάλλευση και άλλες βρώμικες υποθέσεις, στο θέμα που εξετάζουμε παρατηρείται το εξής φαινόμενο. Ιδιαίτερα στον εξοπλισμό που έχει να κάνει με βιοχημικές εξετάσεις δωρίζεται το μηχάνημα, όμως τα συμβατά αναλώσιμα είναι προϊόντα της ίδιας ή συγγενικής εταιρείας, από τις οποίες αναγκαστικά αγοράζονται.

Επίσης, μια προσεκτική έρευνα μπορεί να αποκαλύψει ότι οι χορηγίες μπορεί να είναι το "ξεκάρφωμα" για εγκληματικές δραστηριότητες στο χώρο του Φαρμάκου ή και ευρύτερα.

Η ταινία "Ο επίμονος κηπουρός" έχει να πει πολλά..

Επανερχόμαστε στο φάρμακο με μερικά ακόμη ερωτήματα (ρητορικά):

- Τι έγινε με την περίφημη επαγγελία του "σοσιαλιστικού" ΠΑΣΟΚ για κρατική Φαρμακοβιομηχανία και κρατική Φαρμακαποθήκη; ( Όχι ότι αυτές θα ήταν ανεξάρτητες από το καπιταλιστικό κράτος, αλλά τουλάχιστον θα υπήρχαν αρμόδιοι κρατικοί φορείς και έλεγχος στον όποιο βαθμό θα ήταν εφικτός).

- Με τι -πραγματικά- κριτήρια επιλέγονται τα συνταγογραφούμενα και μη συνταγογραφούμενα φάρμακα;

- Πώς καθορίζονται οι τιμές των φαρμάκων;

- Με ποια κριτήρια αποσύρονται φθηνά και καλά φάρμακα (για να αντικατασταθούν με ακριβότερα και συχνά λιγότερο αποτελεσματικά;)

Μερικές πληροφορίες για 3 εμβληματικές Εταιρίες Φαρμάκων και Χημικών: Οι πληροφορίες υπάρχουν στο Διαδίκτυο, και είναι προσιτές σε όλους και από τις ιστοσελίδες των ίδιων των Εταιρειών. Μπορούμε να διαβάσουμε "ανάμεσα από τις γραμμές".

Η Νovartis αυτοπαρουσιάζεται σαν "Κορυφαίος Επενδυτής στην Έρευνα και Ανάπτυξη παγκοσμίως" που προσφέρει "Καινοτόμες λύσεις στις αναδυόμενες ανάγκες των ασθενών και των κοινωνιών"(;)

Ο χρηματισμός και ο πόλεμος των μονοπωλίων του φάρμακου προφανώς βοηθά στην "ανάδυση" των ανθρωπίνων και κοινωνικών αναγκών. Το σχόλιο δικό μας, όχι στην ιστοσελίδα.

Η Νovartis προέκυψε από τη συγχώνευση άλλων κολοσσών: CIBA, Ceigy, Sandoz Laboratories. Αυτό ονομάζεται συγκέντρωση του κεφαλαίου.

Η Bayer ιδρύθηκε το 1863 στο Barmen της Γερμανίας - σήμερα ανήκει στο Wuppertal. Από το 1912 η έδρα της είναι στο Leverkusen. ( Και οι δύο πόλεις με πολλούς Έλληνες μετανάστες. Πόσοι άραγε δούλεψαν στην Bayer;)

Τα προϊόντα της αρχικά ήταν συνθετικές χρωστικές ουσίες.

Το 1899 κυκλοφόρησε την Ασπιρίνη - το φάρμακο του αιώνα. Πολύτιμο φάρμακο με πολλές δράσεις. Οι παλιότεροι θα θυμούνται τη διαφήμιση " όλο χαρά, όλο ζωή με ασπιρίνη Bayer".

Συγχωνεύτηκε με την BASF ( κάτι διάβασα για παραγωγή πολεμικών αερίων στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο) και την Agfa ( γνωστή από το φωτογραφικό φιλμ).

Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Σύμμαχοι Αγγλο-Αμερικανοί κατάσχεσαν την περιουσία του ομίλου και οι εγκαταστάσεις τέθηκαν υπό τον έλεγχο των αξιωματικών των Συμμαχικών (Δυτικών) Δυνάμεων. Εδώ θα πρέπει να υπενθυμίσουμε την πολιτική των βομβαρδισμών των Δυτικών Συμμάχων, η οποία πρόβλεπε τη διάσωση ή όχι των βιομηχανικών συγκροτημάτων της Γερμανίας, με βάση τα συμφέροντα συγκεκριμένων μονοπωλίων.

Παράγει φάρμακα που αφορούν το καρδιαγγειακό, αντιβιοτικά ευρέος φάσματος, φάρμακα για δερματικές παθήσεις και επίσης προϊόντα πολυουρεθάνης, φυτοφάρμακα, συνθετικές υφαντικές ύλες κ.ά.

Το 1988 που γιόρτασε τα 125 χρόνια λειτουργίας της είχε 165.000 εργαζόμενους και ετήσιο κέρδος 40 δις γερμανικά μάρκα.

Σήμερα αυτοπαρουσιάζεται σαν "παγκόσμιος ηγέτης στην φυτοπροστασία".

Είναι μία από τις τρεις κορυφαίες εταιρείες παγκοσμίως στα μη συνταγογραφούμενα φάρμακα.

Το 2014 εξαγόρασε τις εταιρείες Schering και Merck and Co Inc για καταναλωτικά προϊόντα με 10,4 δις ευρώ.

Έχει παρουσία στην Ελλάδα επί 50 χρόνια ως "Κοινωνικά και ηθικά υπεύθυνος εταιρικός πολίτης".

Διαφημίζεται διεθνώς με τη λέξη Life ( Ζωή) που είναι αρκτικόλεξο των Leadership (= Ηγετική Συμπεριφορά), Integrity (= Ακεραιότητα), Flexibility (= Ευελιξία), Efficiency (= Αποδοτικότητα).

Στο πρόγραμμα της Εταιρικής Δεοντολογίας αναφέρεται: "Καμία μορφή διαφθοράς δεν γίνεται ανεκτή".

BASF : Η μεγαλύτερη Εταιρεία Χημικών Παγκοσμίως με καινοτόμα προϊόντα στον αγροτικό και βιομηχανικό τομέα και δραστηριότητες επίσης στο φυσικό αέριο και στο πετρέλαιο.

Ιδρύθηκε το 1865 στο Μανχάιμ της Γερμανίας.

Το 2012 είχε 110.000 εργαζόμενους και 72,1 δις ευρώ πωλήσεις. Το 2013 είχε 74 δις ευρώ πωλήσεις. Το 2017 η Bayer εξαγόρασε από την BASF με 5,9 δις ευρώ τα χαρτοφυλάκια των γενετικά τροποποιημένων σπόρων και των ζιζανιοκτόνων (φυτοφάρμακα).

Προσδιορίζει το "προφίλ" της ως εξής: "Δια μέσου της επιστήμης και της καινοτομίας δίνουμε τη δυνατότητα στους πελάτες μας σε κάθε βιομηχανία να συναντηθούν με τις σύγχρονες και μελλοντικές ανάγκες της κοινωνίας" (και αυτή αγωνίζεται για την κοινωνία).

Σύνθημά της είναι "Οικονομική Επιτυχία με προστασία του περιβάλλοντος και κοινωνική υπευθυνότητα". Η προστασία του περιβάλλοντος προφανώς εξασφαλίζεται με τους γενετικά τροποποιημένους σπόρους. Το σχόλιο δικό μας.

Μερικές ακόμα ενδιαφέρουσες πληροφορίες: Ο Α΄ Παγκόσμιος Πόλεμος ονομάστηκε και πόλεμος των χημικών αερίων. Τα δύο εμπόλεμα μπλοκ με επικεφαλής τη Γερμανία και την Αγγλία χρησιμοποίησαν πολεμικά αέρια. Ξεκίνησε η Γερμανία με τη χρήση του χλωρίου και του φωσγενίου μετά από σύσταση του καθηγητή Φέιτς Χάμπερ. Στη συνέχεια χρησιμοποίησε το αέριο μουστάρδας το οποίο ονομάστηκε LOST (από τους εφευρέτες Λόμμελ και Στάινκοφ) ή υπερίτης γιατί χρησιμοποιήθηκε αρχικά στην πόλη Ύπρ της Γαλλίας.

Τα αέρια αυτά έχουν καταστροφικές συνέπειες για τον οργανισμό, μέχρι θάνατο.

Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο οι Ναζί χρησιμοποίησαν το αέριο Ζyklon Β (σημαίνει κυκλώνας Β) με δραστικό συστατικό το υδροκυάνιο. Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά το 1940 στο στρατόπεδο συγκέντρωσης -εξόντωσης του Μπούχενβαλντ και στις 3/9/1941 στο στρατόπεδο του Άουσβιτς σε 600 σοβιετικούς κρατούμενους. Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ανατολή πήρε από την αρχή ιδιαίτερα εξοντωτικό χαρακτήρα, ενώ στη Δύση ήταν πόλεμος μεταξύ στρατών της αστικής τάξης. Ειδικές οδηγίες στα ειδικά σώματα των Ναζί με επικεφαλής τα SS αναθέτουν το έργο της συστηματικής εξόντωσης. Ειδικοί κατάλογοι καταρτίζονται με επιλεγμένες κατηγορίες του πληθυσμού που πρέπει να εξοντωθούν. Την πρώτη θέση κατέχουν τα μέλη και τα στελέχη του ΚΚΣΕ, που πρέπει να βρεθούν, να συλληφθούν και οπωσδήποτε να εξοντωθούν. Ο πρώτος χώρος συγκέντρωσης και επιλογής είναι οι αιχμάλωτοι πολέμου. ( Στο βιβλίο του Θανάση Παπαρήγα: Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος. Σκέψεις για μερικές πλευρές του. Εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή - 2013) Κατόπιν γενικεύθηκε η χρήση του και σε άλλα στρατόπεδα σε ειδικούς χώρους, τους γνωστούς θαλάμους αερίων, όπου οδηγούσαν τους κρατούμενους, κυρίως Εβραίους, γυμνούς με το πρόσχημα ότι θα κάνουν ντους.

Την πατέντα κατασκευής είχε η εταιρεία χημικών Dessaner (από το 2007 μετονομάστηκε σε Evonik).

Σήμερα στο οπλοστάσιο του σύγχρονου πολέμου περιλαμβάνονται χημικά αέρια καθώς και βιολογικοί παράγοντες (ιοί κ.ά.).

Δακρυγόνα και άλλα χημικά έχουμε δοκιμάσει στις διαδηλώσεις.

Στην εφεύρεση και μαζική παραγωγή ασχολούνται επιστήμονες - διακεκριμένοι - και καθόλα ευυπόληπτες επιχειρήσεις με τεράστια κέρδη που επενδύουν το ενδιαφέρον τους στον πόλεμο.

Το Σκάνδαλο είναι ο Καπιταλισμός, ο υπέρτατος νόμος του -το κέρδος- και η απανθρωπιά που αυτός συνεπάγεται. Το αν χρηματίζονται κάποιοι για να εξυπηρετούν τον υπέρτατο νόμο είναι το σύμπτωμα και όχι η νόσος. Δύο εύλογα ερωτήματα είναι: Α) υπάρχει νομοθεσία που να εμποδίζει και να τιμωρεί τις αυθαιρεσίες; Β) Ποιά είναι η προσωπική ευθύνη των επιστημόνων;

Α. Οι νόμοι έχουν "παράθυρα" τα οποία αξιοποιούνται εντέχνως. Η ραγδαία εξέλιξη της επιστήμης έχει σαν αποτέλεσμα να μην προβλέπονται από την υπάρχουσα νομοθεσία ορισμένα αποτελέσματα. Επιλέγονται για την έρευνα χώρες με ελαστική νομοθεσία, συνήθως πρώην αποικίες ή χώρες με δικτατορικά καθεστώτα και με το "αζημίωτο" για τον χαλαρό ή ανύπαρκτο έλεγχο. Στην τελική φάση δοκιμής επιλέγονται ως "εθελοντές" άτομα στα οποία τίθενται εκβιαστικά διλήμματα - π.χ ισοβίτες - ή εξαπατώνται ή βρίσκονται στα όρια της οικονομικής εξαθλίωσης. Είναι πολύ αμφίβολο αν οι άνθρωποι αυτοί είναι σε θέση ακόμα και να κατανοήσουν τους δυσνόητους και πολύπλοκους όρους συμμετοχής τους, οι οποίοι υπαγορεύονται από τη νομοθεσία, πριν να δηλώσουν ενυπόγραφα τη "συγκατάθεσή τους μετά από ενημέρωση". Τέτοιες διαδικασίες περιγράφονται αποκαλυπτικά στο βιβλίο του Γκύντερ Γκρας, "Γκασταρμπάιτερ" ( ξένος εργάτης στη Γερμανία).

- Τα πειράματα που απαιτεί ο νόμος στα -καημένα- τα ζώα, μέθοδος που αμφισβητείται από σοβαρούς ερευνητές, δεν εξασφαλίζουν τη ζητούμενη ασφάλεια και αποτελεσματικότητα των ουσιών που βγαίνουν για πρώτη φορά στην αγορά. Τραγικό παράδειγμα, και όχι το μόνο, η Θαλιδομίδη, ένα φάρμακο που χορηγήθηκε για τη ναυτία της εγκυμοσύνης, το οποίο ενώ φάνηκε ακίνδυνο στα ποντίκια - πειραματόζωα, στον άνθρωπο προκαλούσε τερατογένεση.

- Και τέλος υπάρχουν διάφοροι νόμοι "περί ευθύνης υπουργών" και εκεί κλείνει το θέμα. Στην καλύτερη περίπτωση διάφοροι ευσυνείδητοι δικαστές ψάχνουν και διάφοροι υποψιασμένοι επιστήμονες αποκαλύπτουν, γίνονται πολύκροτες δίκες, συχνά οι υπεύθυνοι καταδικάζονται σε υπέρογκα πρόστιμα, όμως τα κέρδη είναι πολλαπλάσια από τα πρόστιμα.

Β. Η προσωπική ευθύνη των υψηλά ιστάμενων επιστημόνων είναι προφανής. Είναι άτομα που έμπρακτα έχουν αποδείξει την αφοσίωσή τους στην πολιτική της εταιρείας. Γι' αυτό άλλωστε βρίσκονται σε θέσεις κλειδιά. Για την πλειονότητα των εργαζομένων επιστημόνων ισχύει η θλιβερή αλλοτρίωση, λόγω της οποίας αγνοούν τη χρήση του αποτελέσματος της δουλειάς τους. Σε μεγάλης έκτασης ερευνητικά προγράμματα είναι σχεδόν ακατόρθωτο να συλλάβει ο απλός εργαζόμενος επιστήμονας σε ένα από τα χιλιάδες επιμέρους εργαστήρια, συχνά διασκορπισμένα σε διαφορετικές χώρες, το σύνολο της δουλειάς. Και οπωσδήποτε δεν πρέπει να μας διαφεύγει η ανάγκη του βιοπορισμού αλλά και η κυρίαρχη ιδεολογία. Ανεξάρτητη επιστημονική εργασία στους τομείς αυτούς δεν είναι δυνατόν να υπάρξει. Φυσικά υπάρχουν αγώνες και διεκδικήσεις. Είναι όμως πολύ δύσκολο να συμπεριλάβουν και ζητήματα κοινωνικών επιπτώσεων.

"Η αστική τάξη αφαίρεσε το φωτοστέφανο απ' όλα τα, ως τότε, αξιοσέβαστα επαγγέλματα που τα αντίκρυζαν με θρησκευτική ευλάβεια. Το γιατρό, το νομικό, τον παπά, τον ποιητή, τον άνθρωπο της επιστήμης, τους μετέτρεψε σε μισθωτούς εργάτες της" ("Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος" Κ. Μάρξ και Φ. Έγκελς).

Τι μας μένει; Καθαρό μυαλό, Γνώση και Αγώνας.

Σημείωση:

Από τα παραπάνω σε καμία περίπτωση δεν οδηγούμαστε σε σκοταδιστικές θέσεις εναντίον της Επιστήμης, της ορθολογικής Θεραπείας και της Τεχνολογίας.

Αυτά είναι κατακτήσεις της ανθρωπότητας, μόνο που θα πρέπει να είναι πραγματικά στην υπηρεσία της Φύσης και του ανθρώπου. Τα τελευταία χρόνια έχει "εισαχθεί" στην Ελλάδα, κυρίως από τις ΗΠΑ και τη Γερμανία, η αντίληψη εναντίον των "χημικών". Διάφοροι άσχετοι με την επιστημονική σκέψη, πατώντας πάνω στη δυσπιστία και κακή ενημέρωση των πολιτών καθώς και σε διάφορους κιτρινισμούς σκουπιδιών του τύπου, πλασάρουν ειδήσεις, θεωρίες και μαντζούνια - με το αζημίωτο- τα οποία είναι φυσικά προϊόντα (;) με άγνωστες δράσεις και κυρίως παρενέργειες. Το αποκορύφωμα είναι το κίνημα εναντίον των εμβολίων, όπου τελικά γονείς παίρνουν την ευθύνη να μην προστατεύονται τα παιδιά τους και κατ' επέκταση όλος ο πληθυσμός από σοβαρές ασθένειες.

Εδώ, εκτός από τους κινδύνους για την Υγεία σημειώνουμε και την επικίνδυνη διάδοση στην κοινωνία ανορθολογικών, ψευδών και σκοταδιστικών αντιλήψεων, που κάθε άλλο παρά βλάπτουν το Σύστημα.

Σημειώνουμε επίσης ότι πολλά σκευάσματα δεν έχουν άδεια του ΕΟΦ και επίσης ότι η τιμή τους δεν είναι καθόλου ευκαταφρόνητη.

Η Εντατική Μονάδα

Novartis