Τα Οικονομικά Μαθήματα στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση

08:32 20/10/2017 - Πηγή: Alfa Vita

Χαιρετίζοντας την εκδήλωση με τίτλο "Παίζω τίμια: οι νέοι αλλάζουν το παιχνίδι", αφιερωμένη στο ρόλο της Εκπαίδευσης στην καταπολέμηση της διαφθοράς, που διοργανώθηκε από την Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς, στις 13 Δεκεμβρίου 2016, ο υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων Κώστας Γαβρόγλου είπε, μεταξύ των άλλων τα εξής:

«Ο άλλος δρόμος, και ο πιο σημαντικός (για την καταπολέμηση της διαφθοράς) είναι η πρόληψη – η εκπαίδευση των πολιτών να αποκτήσουν την ανάλογη κοινωνική και πολιτική συνείδηση. Και εδώ πιστεύουμε και δεσμευόμαστε ότι το Υπουργείο Παιδείας

μπορεί να συμβάλει καθοριστικά. Σκοπεύουμε να προχωρήσουμε σε σύμφωνο συνεργασίας με την Γενική Γραμματεία Καταπολέμησης της Διαφθοράς ώστε από τις πολύ νεαρές ηλικίες οι μαθητές και οι μαθήτριες, του δημοτικού ακόμη, να εκπαιδεύονται στην ακεραιότητα, στην ηθική απαξίωση της διαφθοράς και κυρίως στην πρόταξη του καλού και της ευημερίας του συνόλου έναντι του ατομικού οφέλους σε βάρος του. Να εκπαιδευτούν δηλαδή οι αυριανοί πολίτες στο να οραματίζονται την ευτυχία και την ευημερία τους όχι ανεξάρτητα ή σε βάρος της ευημερίας των συμπολιτών τους, αλλά ως αναπόσπαστο κομμάτι της συλλογικής ευημερίας.»

Λίγους μήνες πριν, ο τότε αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών Τρύφων Αλεξιάδης έκανε γνωστό ότι η κυβέρνηση προωθεί την εισαγωγή μαθήματος «Φορολογικής Συνείδησης» στα σχολεία από τον Σεπτέμβριο του 2016 (κάτι που δεν έγινε ποτέ).

Σήμερα, όλο και περισσότερο, οι πολίτες καλούνται να πάρουν σημαντικές οικονομικές αποφάσεις, όχι μόνο σε προσωπική αλλά και σε κοινωνική και εθνική βάση. Είναι, λοιπόν, απαραίτητο να αντιλαμβανόμαστε την οικονομική πραγματικότητα που μας περιστοιχίζει. Να γνωρίζουμε τι σημαίνουν οι οικονομικοί όροι που ακούμε συνεχώς, να καταλαβαίνουμε πώς λειτουργεί η οικονομία και τι σηματοδοτεί η κάθε απόφαση που καθημερινά παίρνουμε ή δεν παίρνουμε για τα δικά μας οικονομικά και την οικογένειά μας. Και ενώ ποτέ δεν είναι αργά για να μάθουμε, η εξοικείωση πρέπει να αρχίζει από νωρίς. Η γνώση κτίζεται σταδιακά.

Αντίθετα, τα τελευταία χρόνια, ενώ θα έπρεπε να ενδυναμωθεί η οικονομική εκπαίδευση στα σχολεία της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, παρατηρείται μια σταθερή υποβάθμισή της.

Σημειώνεται ότι, τα οικονομικά μαθήματα δεν θα πρέπει να απευθύνονται μόνο στους μαθητές που θα ακολουθήσουν οικονομικές σπουδές, αλλά σε όλους τους μαθητές. Τα μαθήματα αυτά προσφέρουν στους μαθητές βασικές γνώσεις χρήσιμες για τις μελλοντικές σπουδές τους και στοχεύουν στην καλλιέργεια οικονομικής σκέψης που είναι απαραίτητη για την ζωή των αποφοίτων. Η σημασία της Οικονομικής Επιστήμης στην επαγγελματική πορεία των αποφοίτων αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι πολλοί απόφοιτοι άλλων σχολών όπως μηχανικοί, κοινωνιολόγοι, μαθηματικοί, ακόμα και γιατροί ακολουθούν στη συνέχεια μεταπτυχιακά προγράμματα στο Management, Marketing κλπ.

Όμως στην Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση (Γυμνάσιο - Γενικό Λύκειο) η Οικονομική Επιστήμη τείνει να εξοβελισθεί από τα Προγράμματα Σπουδών. Παρέχεται μόνο μια επιλεκτική οικονομική θεματολογία που εντείνει την αποσπασματικότητα της παρεχόμενης γνώσης, μέσα από το μάθημα «Πολιτική Παιδεία» στην Α΄ και Β΄ τάξη του Λυκείου, στο οποίο ταυτίζονται η Οικονομική επιστήμη, η Πολιτική Επιστήμη και η Κοινωνιολογία.

Στο νέο ωρολόγιο πρόγραμμα της Β' Λυκείου που θα ισχύσει από το επόμενο σχολικό έτος, όπως ανακοίνωσε το Υπουργείο Παιδείας εμφανίζεται το (4ωρο) μάθημα «Έννοιες, μέθοδοι και ιστορία των κοινωνικών επιστημών» και εξαφανίζεται η Οικονομία (εκτός αν υποθέσουμε ότι ικανός αριθμός μαθητών για τη δημιουργία τμήματος, θα επιλέξει οικονομικό μάθημα των ΕΠΑΛ). Ακόμη στο υπό διαμόρφωση πρόγραμμα της Γ΄ Λυκείου, την θέση του μαθήματος «Αρχές Οικονομικής Θεωρίας» που για πολλά χρόνια ήταν βασικό, προαπαιτούμενο μάθημα των υποψήφιων για τις οικονομικές σχολές, παίρνει το μάθημα «Κοινωνία – Οικονομία» με ασαφές περιεχόμενο.
Είναι απαραίτητη η μάθηση και κατανόηση της Οικονομικής Επιστήμης στο Λύκειο ως διακριτό αντικείμενο, γιατί βοηθά το μαθητή να εξηγήσει πώς παράγονται και ανταλλάσσονται τα υλικά αγαθά στην κοινωνία, πώς διαμορφώνονται οι αξίες και οι τιμές των αγαθών στην παραγωγή και στην ανταλλαγή, πώς μεταβάλλονται οι αξίες των αγαθών από την παραγωγή μέχρι την ανταλλαγή μέσω της εργασίας, πόσο συμβάλλει ο μισθός της εργασίας στη διαμόρφωση της αξίας του εμπορεύματος, πώς αυτή η αξία εκφράζεται σε χρηματική τιμή, ποιοι παράγοντες παρεμβαίνουν για τις τελικές τιμές των εμπορευμάτων (τιμές αγοράς), πώς διαμορφώνεται ο εργατικός μισθός στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα, πώς αποτιμάται ο πλούτος μιας κοινωνίας και ενός κράτους, ποιοι είναι οι τρόποι και τα μέσα γενικής διανομής και κατανομής του πλούτου, Δημόσια Έσοδα (π.χ. Φορολογία) και Δαπάνες, Πλεόνασμα – Έλλειμμα του Κρατικού Προϋπολογισμού, Δημόσιο Χρέος κ.α..

Τα ανωτέρω αποτελούν γενικές έννοιες, όρους και προτάσεις που πρέπει να μάθει ο μαθητής για να διαμορφώσει, να απαντήσει και να λύσει τα προβλήματα της οικονομίας και κοινωνίας. Όλα αυτά καθιστούν την Οικονομική Επιστήμη απαραίτητη γενική γνώση και ως τέτοια πρέπει να διδάσκεται στο σχολείο.

Η καλύτερη, και ίσως η μοναδική, ευκαιρία για τη βελτίωση της οικονομικής αντίληψης όλων των νέων εμφανίζεται στο σχολείο. Εξάλλου, μόνο το 60 -70% των αποφοίτων των λυκείων εγγράφεται σε ΑΕΙ και ΑΤΕΙ και μεταξύ αυτών, μόνο το 25% ακολουθεί οικονομικές σπουδές.

Για πολλούς μαθητές, τα οικονομικά που μαθαίνουν στο λύκειο θα είναι όλα τα οικονομικά που θα γνωρίζουν ως ενήλικες.

Είναι προφανές ότι οι καθηγητές των πανεπιστημιακών σχολών έχουν άμεσο ενδιαφέρον για τη βελτίωση της οικονομικής εκπαίδευσης στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Μπορεί να οδηγήσει τους φοιτητές τους να έχουν υψηλότερο σημείο εκκίνησης και μεγαλύτερη συνοχή της σκέψης και κατανόηση των διδασκόμενων οικονομικών μαθημάτων.

Ωστόσο, το πιο σημαντικό καθήκον της οικονομικής εκπαίδευσης του λυκείου είναι να αυξήσει τον οικονομικό αλφαβητισμό του κοινού σε ένα θέμα που έχει κεντρική σημασία για τους πολίτες σε πολλές πτυχές της ζωής τους.

Γ. Δ.

Οικονομικά μαθήματα