Θάνος Νιφόρος: Η διάδοση της καινοτομίας είναι ο προσδιοριστικός παράγοντας της οικονομικής προόδου

20:21 23/11/2022 - Πηγή: Enikos

Όταν δημιουργείται διαφορά ανάμεσα στη συνολική ζήτηση και τη συνολική προσφορά της οικονομίας, τότε δημιουργούνται οικονομικές διακυμάνσεις ή οικονομικοί κύκλοι. Σε αυτό το οικονομικό κύκλο χρειάζεται ένα νέο ισχυρό οικοσύστημα επιχειρηματικότητας όπου η καινοτομία να αποτελέσει το θεμελιώδη μοχλό της νέας οικονομίας, τον ακρογωνιαίο λίθο της κοινωνίας της εθνικής και περιφερειακής ανάπτυξης και στην απόκτηση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Οι νεοφυείς (startup) επιχειρήσεις ως υποσύνολο των νεοσύστατων επιχειρήσεων

στην Ελλάδα ήδη ευδοκιμούν, αλλά χώρες όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, η Σουηδία και οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι πιο ανταγωνιστικές βάσει των βασικών μετρήσεων της επιτυχίας των νεοφυών επιχειρήσεων. 

Η χώρα μας οικοδομεί και στηρίζει μια στρατηγική που ενθαρρύνει τη συμμετοχή νέων επιχειρηματιών με διαφορετικά χαρακτηριστικά, η οποία θα οδηγήσει σε ακόμη μεγαλύτερη επιχειρηματική δραστηριότητα από ό,τι ήδη σήμερα. Επιπλέον —και όπου βρίσκεται το πιο σημαντικό μερίδιο της δημιουργίας αξίας— είναι η ευκαιρία να διευκολυνθεί η ικανότητα κλιμάκωσης με επιχειρηματικό πλάνο των νεοφυών επιχειρήσεων. Μαζί, αυτές οι στρατηγικές μπορούν να μετατρέψουν το οικοσύστημα επιχειρηματικότητας στην Ελλάδα σε πυλώνα της εθνικής αγοράς εργασίας και κινητήρια δύναμη δημιουργίας αξίας και καινοτομίας, και να συνεισφέρουν έως το 2030 αρκετά δισεκατομμύρια ευρώ στη πραγματική οικονομία. 

Αν και η Ευρώπη έχει συνολικά πολλές εταιρείες με υψηλές επιδόσεις, οι ευρωπαϊκές εταιρείες παρουσιάζουν χαμηλότερες επιδόσεις σε σχέση με εκείνες σε άλλες μεγάλες περιφέρειες: αναπτύσσονται πιο αργά, παράγουν χαμηλότερες αποδόσεις και επενδύουν λιγότερα σε έρευνα και ανάπτυξη από τις αντίστοιχες των ΗΠΑ. Αυτό αντανακλά σε μεγάλο βαθμό το γεγονός ότι η Ευρώπη έχασε το σκάφος στην τελευταία τεχνολογική επανάσταση, ιδιαίτερα στην αξία και την ανάπτυξη της τεχνολογίας των πληροφοριών και των επικοινωνιών, καθώς και σε άλλες καινοτομίες του μέλλοντος οι οποίες θα μπορούσαν να δημιουργήσουν νέους προοδευτικούς κλάδους προς όφελος της κοινωνίας και της Ευρωπαϊκής οικονομίας. 

Ωστόσο, το οικοσύστημα των ελληνικών νεοφυών και νέων αναπτυσσόμενων επιχειρήσεων έχει τη δυνατότητα και μετά από χρόνια στασιμότητας, να συμμετάσχει στην αναδιάρθρωση της Ελληνικής οικονομίας, αλλά και να συμμετάσχει στις προσπάθειες της Ευρώπης να γίνει παγκόσμιος ηγέτης στην επιχειρηματικότητα. Να μεγεθυνθεί σε μια νέα εποχή, η οποία απαιτεί την προοδευτική επιχειρηματική καινοτομία, για την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων, συμπεριλαμβανομένης της επισιτιστικής ανασφάλειας, της ενεργειακής ανθεκτικότητας, της κλιματικής αλλαγής και της επαφής των πολιτών με τις δομές της υγείας και ασφάλειας. Σύμφωνα με την Eurostat, η Eλλάδα έχει το υψηλότερο ποσοστό (73%) επιχειρήσεων που έχουν επενδύσει στην καινοτομία την τριετία 2018-2020.

Οι λύσεις σε αυτές τις προκλήσεις μπορεί να βρεθούν στην συνεχή δημιουργία νεοφυών επιχειρηματικών δράσεων και ιδεών, ωστόσο, πέρα από την αρχική χρηματοδότηση, το μεγαλύτερο μέρος της αξίας να δημιουργείται από κλιμάκωση της χρηματοδότησης σε μεταγενέστερα στάδια ωρίμανσης. Συγκρίνοντας, τη συμμετοχή των επενδύσεων από κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών (VC’s) ως ποσοστό επί του ΑΕΠ μεταξύ των 17 χωρών στην Ευρωπαϊκή Ένωση βάσει του δείκτη EIF SME Access to Finance Index (ESAF) για το 2021, που συνοψίζει την κατάσταση των αγορών εξωτερικής χρηματοδότησης των ΜΜΕ για καθεμία από τις χώρες της ΕΕ-27, η χώρα μας βρίσκετε στην 19η θέση (0,3% επί του ΑΕΠ) με τις Σουηδία, Λιθουανία, Δανία και Εσθονία να καταλαμβάνουν την πρώτη, δεύτερη, τρίτη και τέταρτη θέση αντίστοιχα.

Συνεπώς, οι στόχοι που θα πρέπει να μοχλεύσει ποιο έντονα το οικοσύστημα της Ελληνικής επιχειρηματικότητας, θα πρέπει να εστιάσουν :

Στη δημιουργία αξίας για τις νεοφυείς επιχειρήσεις και μεταξύ των πόλεων όπου η Αθήνα και κυρίως άλλες πόλεις της χώρας να μετατραπούν στους ταχύτερους αναπτυσσόμενους κόμβους start-up στην Ευρώπη με το συνολικό αριθμός νεοφυών επιχειρήσεων ανά κεφαλή να αυξηθεί και να δημιουργηθούν χιλιάδες νέες τοπικές θέσεις εργασίας σε όλες τις πόλεις.Στην καθιέρωση ειδικών προγραμμάτων με στόχο την ενίσχυση της χρηματοοικονομικής και επιχειρηματικής αντίληψης και αύξηση του ποσοστού των επιχειρηματιών με επαγγελματική εμπειρία. Τα οικονομικά δεδομένα δεν είναι ο μόνος παράγοντας που πρέπει να ληφθούν υπόψη. Υπάρχουν πολλές ποιο ήπιες πτυχές, όπως η ομάδα, η τεχνογνωσία των ιδρυτών και οι οικονομικές συνθήκες. Ωστόσο, η παραμέληση των οικονομικών παραμέτρων, των θεμελιωδών αρχών των αγορών, της ζήτησης και της προσφοράς καθώς και των τεκμηριωμένων προβλέψεων μπορεί να είναι επιβλαβής.Στην αύξηση του αριθμού των spin-offs με τη δημιουργία κέντρων επιχειρηματικότητας που είναι κοντά και συνδεδεμένα με πανεπιστήμια, αλλά λειτουργούν ανεξάρτητα,  ενθάρρυνση της επιχειρηματικής νοοτροπίας μεταξύ των φοιτητών και του προσωπικού του πανεπιστήμιου και  παροχή υποστήριξης για την εμπορευματοποίηση της έρευνας και των τεχνολογιών Σε τομείς που είναι ελκυστικοί με βάση την παγκόσμια ζήτηση και που βασίζονται στη μοναδική τεχνογνωσία της χώρας. Οι ψηφιακές εφαρμογές (apps), οι λύσεις ηλεκτρονικού εμπορίου ή μόνο ανάπτυξη λογισμικού δεν κάνουν την διαφορά. Σημαντικοί επενδυτές αναζητούν εταιρείες τεχνολογίας με γυναικεία ηγεσία,  λύσεις στο deep tech με την ανάπτυξη νέων λύσεων που βασίζονται σε απτές καινοτομίες μηχανικής ή επιστημονικές ανακαλύψεις. Συνήθως, τέτοιες νεοφυείς επιχειρήσεις δραστηριοποιούνται, αλλά δεν περιορίζονται σε αυτές, με τη γεωργία, τις βιοεπιστήμες, τη χημεία, την αεροδιαστημική και την πράσινη ενέργεια. Επίσης, η υγεία και το fintech είναι διεθνώς ελκυστικά. Στις Ηνωμένες Πολιτείες, αυτοί οι τομείς λαμβάνουν μεγαλύτερα μερίδια της συνολικής δεξαμενής χρηματοδότησης εκκίνησης από οποιονδήποτε άλλο τομέα. Στην παγκόσμια αγορά εξαρχής λαμβάνοντας υπόψη τις διεθνείς τάσεις όπου οι Ελληνικές νεοφυείς επιχειρήσεις θα μπορούσαν να ανοίξουν τον εαυτό τους σε μια πολύ μεγαλύτερη αγορά με τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης Στην προσέλκυση ταλέντων τόσο σε επίπεδο διοίκησης όσο και σε επίπεδο επενδυτικής διαχείρισης είναι σημαντική κατά τη φάση της κλιμάκωσης λόγω της αυξανόμενης πολυπλοκότητας και του όγκου της εργασίας. Στο συμβουλευτικό ρόλο και στη καθοδήγηση που παρέχουν τα επενδυτικά κεφάλαια στις νεοσύστατες επιχειρήσεις ως βασικός καταλύτης για την επιτυχία τους. Μια σταθερή και δεσμευτική παρουσία εκ μέρους των επενδυτών θα μπορούσε να αυξήσει το ποσοστό επιτυχίας επεκτασιμότητας του οικοσυστήματος εκκίνησης.Στη διαθεσιμότητα επαρκούς εγχώριου και ξένου κεφαλαίου για επιχειρηματικές δραστηριότητες όπως η προσέλκυση ταλέντων, η έρευνα και ανάπτυξη προϊόντων και το μάρκετινγκ. Αυτές οι δραστηριότητες είναι ιδιαίτερα σημαντικές κατά τη φάση κλιμάκωσης των νεοσύστατων επιχειρήσεων. Η προσέλκυση περισσότερων κεφαλαίων από θεσμικούς επενδυτές, όπως τα συνταξιοδοτικά ταμεία, θα μπορούσε να αυξήσει το ποσοστό επιτυχίας της επεκτασιμότητας. Στην περαιτέρω ενίσχυση του υφιστάμενου υποστηρικτικού περιβάλλοντος εκκίνησης με πρόσθετα φορολογικά κίνητρα για επενδύσεις αγγέλων έως και το 100% του ποσού εισφοράς του κεφαλαίου σε τεχνολογίες αιχμής και σε κλάδους με σημαντικό κοινωνικό αντίκτυπο

Συνοψίζοντας, η προώθηση ενός νέου μοντέλου επιχειρηματικότητας το οποίο διαθέτοντας χαρακτηριστικά καινοτομίας και ταχείας ανάπτυξης θα μπορέσει να συμβάλλει στη δημιουργία νέων, ποιοτικών θέσεων εργασίας, στη δημιουργία σύγχρονης επιχειρηματικής συνείδησης, βελτίωση των υπαρχουσών συνθηκών, προώθηση νέων προοπτικών και στη συνολικότερη ανάπτυξη της οικονομίας. 

*Ο κος Θάνος Νιφόρος είναι Οικονομικός Αναλυτής και Σύμβουλος Στρατηγικών Επενδύσεων