Πόσο ευτυχισμένος νιώθεις τελευταία;

13:59 7/9/2022 - Πηγή: iPop

Για τον στωικό φιλόσοφο Επίκουρο η αναζήτηση της ευτυχίας είναι διαδικασία απλή, καθώς αποτελεί προέκταση της φύσης του ανθρώπου. Αρκεί κανείς να εστιάσει στις φυσικές ανάγκες που του είναι απαραίτητες για να ζήσει.

Πόσο εύκολο είναι αυτό για το σύγχρονο άνθρωπο;

Πόσο συχνά πρέπει να βασίζεστε μόνο σε ψωμί και νερό για να επιβιώσετε; Το πρόβλημα είναι ότι μόλις συνηθίσουμε να απολαμβάνουμε μια ποικίλη και ενδιαφέρουσα διατροφή, όλοι σπεύδουμε να παραπονεθούμε όταν ερχόμαστε αντιμέτωποι με καταστάσεις στις οποίες αυτή δεν είναι διαθέσιμη.

Καταλήγουμε να θεωρούμε αυτά τα πράγματα

απαραίτητα για την ευτυχία μας, ενώ στην πραγματικότητα δεν είναι. Δεν είναι και πολύ μακρινή η εποχή που σχεδόν κανείς δεν αγόραζε καφέ το πρωί πηγαίνοντας στη δουλειά του, τώρα πολλοί φαίνεται να το θεωρούν λίγο ως πολύ απαραίτητο κομμάτι της καθημερινότητάς τους.

Τα τεχνολογικά γκάτζετ και οι υπηρεσίες που δεν υπήρχαν καν μόλις πριν από μια δεκαετία τα νιώθουμε όλο και περισσότερο ως απαραίτητα κομμάτια της καθημερινής μας ζωής.

Ως έναν βαθμό αυτό οφείλεται απλώς στην εξοικείωση και στη συνήθεια, συνηθίζουμε αυτά τα νέα πράγματα εκπληκτικά γρήγορα. Υπάρχουν, φυσικά, εταιρείες που πασχίζουν να μας κάνουν να νιώθουμε ότι τα νέα τους προϊόντα είναι προσθήκες στη ζωή μας που «δεν πρέπει» να χάσουμε με τίποτα. Και μόλις γίνουν μέρος της ζωής μας, σύντομα ενσωματώνονται σε σημείο ώστε η απουσία τους να μοιάζει με αληθινή στέρηση.

Πώς το αντιμετωπίζουμε αυτό;

Μια επιλογή θα ήταν να αποφεύγουμε εντελώς τέτοια πράγματα, υιοθετώντας έναν πολύ πιο ασκητικό τρόπο ζωής. Έτσι θα μπορούσαμε να ξεφύγουμε από την παγίδα. Παρόλο που μερικοί άνθρωποι αναγνωρίζουν στον Επίκουρο μια αρκετά ασκητική μορφή, η πρόταση να αποφεύγουμε εντελώς τα περιττά πράγματα δεν νομίζω ότι είναι αυτό ακριβώς που υποδεικνύει εκείνος.

Δεν υπάρχει κανένα λάθος στο να γευτούμε τις καλύτερες γαστρονομικές απολαύσεις όταν μας προσφέρονται, αρκεί να μη φτάσουμε να τις περιμένουμε σε κάθε γεύμα. Ένα καλό δείπνο μπορεί να μην είναι απαραίτητο για να ικανοποιήσουμε την πείνα μας, αλλά προσφέρει μια ευπρόσδεκτη ποικιλία.

Ο τρόπος να αποφεύγουμε μια τέτοια συνεχή προσδοκία, συμπέρανε ο Επίκουρος, είναι να είμαστε ευγνώμονες, όπως άλλωστε αρμόζει, όποτε έχουμε την τύχη να μπορούμε να γευτούμε τέτοιες απολαύσεις. Ένας τρόπος να αναπτύξουμε μια συμπεριφορά που να εκφράζει την εκτίμησή μας με τον αρμόζοντα τρόπο μπορεί να περιλαμβάνει μια μετρημένη κατανάλωση, ακόμα και όταν έχουμε την ευκαιρία να το κάνουμε. Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι στην πραγματικότητα ένας ήπιος ασκητισμός μπορεί να είναι εντάξει. Αυτό δεν σημαίνει φυσικά ότι πρέπει να αρνούμαστε συνεχώς τις απολαύσεις.

Αντίθετα, αυτό θα μας ενθάρρυνε να μετριάσουμε την κατανάλωσή μας ώστε να εκτιμήσουμε σωστά τις περιττές απολαύσεις στις οποίες εντρυφούμε. Το πρόβλημα δεν είναι η απόλαυση, είναι το γεγονός ότι θεωρούμε κάποια πράγματα δεδομένα. Ο ίδιος ο Επίκουρος έγραψε κάποτε σε έναν φίλο του λέγοντας ότι το ψωμί και το νερό ήταν παραπάνω από αρκετά στις περισσότερες περιπτώσεις, αλλά ένα μικρό αγγείο με τυρί κάθε τόσο είναι καλός μεζές.

Ο Επίκουρος πίστευε επίσης ότι η υιοθέτηση αυτής της στάσης απέναντι στις επιθυμίες μας θα μας κάνει περισσότερο γενναιόδωρους. Ο σοφός που έχει επαναπροσδιορίσει τις επιθυμίες του με κριτήριο ό,τι είναι απολύτως απαραίτητο, έγραψε ο Επίκουρος, «μάλλον κατανοεί καλύτερα το πώς να μοιράζεται παρά το πώς να παίρνει – τόσο μεγάλο είναι το κεφάλαιο αυτάρκειας που έχει ανακαλύψει».

Εάν μπορούμε να δούμε ότι δεν χρειαζόμαστε πολλά, τότε, όταν έχουμε περισσότερα από τα άκρως αναγκαία, θα χαρούμε να τα μοιραστούμε με όσους είναι γύρω μας, ενισχύοντας παράλληλα τους δεσμούς φιλίας μας.

Όχι μόνο αυτό, αλλά η γνώση ότι δεν χρειαζόμαστε πάρα πολλά πράγματα θα διασφαλίσει επίσης την ελευθερία και την αυτονομία μας, γιατί, αν μπορούμε να δούμε ότι δεν χρειαζόμαστε πολλά, τότε δεν θα είμαστε υπόχρεοι σε κανέναν άλλο. Ο Επίκουρος το έθεσε ως εξής: Ένας ελεύθερος άνθρωπος δεν μπορεί να αποκτήσει πολλά υπάρχοντα, γιατί αυτό δεν αποτελεί εύκολο άθλο χωρίς να γίνει μισθοφόρος όχλων ή δυναστών. Εντούτοις, δεν στερείται ποτέ τίποτα και, αν είχε την ευκαιρία να αποκτήσει πολλά υπάρχοντα, θα μπορούσε εύκολα να τα μοιράσει έτσι ώστε να κερδίσει την ευμένεια των γειτόνων του.

Επίκουρος – η τέχνη της ευτυχίας

Η αυτάρκεια μιας απλής ζωής, λοιπόν, είναι αυτή που διασφαλίζει την ελευθερία μας.

Εάν θέλουμε να ξεφύγουμε από αυτό το άγχος, εάν θέλουμε να αποφύγουμε την υποδούλωσή μας σε κενές επιθυμίες, πρέπει να μάθουμε ότι αυτό που αληθινά χρειαζόμαστε είναι στην πραγματικότητα ελάχιστο και στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να αποκτηθεί αρκετά εύκολα.

*Το απόσπασμα είναι από το βιβλίο Επίκουρος – η τέχνη της ευτυχίας. Κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία από τις εκδόσεις Διόπτρα και στο www.dioptra.gr.

Διάβασε πρώτος όλα τα θέματα του iPop.gr στο Google News

Το άρθρο Πόσο ευτυχισμένος νιώθεις τελευταία; εμφανίζεται στο iPop.