Green and the city: Ο βιώσιμος προσανατολισμός της Ευρώπης και οι “πράσινες” ελληνικές πόλεις

07:30 13/6/2024 - Πηγή: Emea.gr

Οι πράσινες πόλεις της Ευρώπης αποτελούν απόδειξη της δέσμευσης της γηραιάς ηπείρου για βιωσιμότητα και περιβαλλοντική διαχείριση. Αυτές οι πόλεις έχουν κάνει σημαντικά βήματα στην ενσωμάτωση χώρων πρασίνου και φιλικών προς το περιβάλλον πρακτικών στα αστικά τοπία τους, με αποτέλεσμα τη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, τη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα και την ενίσχυση της συνολικής ευημερίας για τους πολίτες τους. Η Ελλάδα

έχει με τη σειρά της κάποιες πόλεις στον πράσινο χάρτη της βιωσιμότητας. 

Μία από τις βασικές πρωτοβουλίες που καθοδηγούν το πράσινο κίνημα είναι το Βραβείο Πράσινης Πρωτεύουσας της Ευρώπης, το οποίο αναγνωρίζει τις πόλεις που έχουν κάνει σημαντικά βήματα στη μείωση των περιβαλλοντικών τους επιπτώσεων. Πόλεις όπως το Ταλίν, η Στοκχόλμη και η Γκρενόμπλ έχουν αναγνωριστεί για τις καινοτόμες προσεγγίσεις τους στη βιωσιμότητα, από τις πράσινες υποδομές έως τις στρατηγικές κυκλικής οικονομίας.

Η Βαλένθια, η Πράσινη Πρωτεύουσα της Ευρώπης για το 2024, είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας πόλης που δείχνει το δρόμο προς την επίτευξη της οικολογικής μετάβασης. Με στόχο να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2030, η Βαλένθια εφαρμόζει μια σειρά μέτρων για την αύξηση των φυσικών λύσεων και την προώθηση της βιοποικιλότητας. Αυτό περιλαμβάνει τη δημιουργία χώρων πρασίνου και πάρκων, καθώς και την προώθηση βιώσιμων επιλογών μεταφοράς.

Άλλες πόλεις, όπως το Cáceres στην Ισπανία, έχουν κάνει σημαντικά βήματα στην αύξηση των χώρων πρασίνου τους. Με το 96% της έκτασής του αφιερωμένο σε χώρους πρασίνου, το Cáceres αποτελεί πρότυπο για το πώς οι πόλεις μπορούν να εξισορροπήσουν την αστική ανάπτυξη με την προστασία του περιβάλλοντος.

Τα οφέλη των πράσινων πόλεων εκτείνονται πέρα από τα περιβαλλοντικά κομμάτια. Οι προσβάσιμοι χώροι πρασίνου έχει αποδειχθεί ότι βελτιώνουν τη σωματική και ψυχική υγεία, μειώνουν το άγχος και αυξάνουν την κοινωνική συνοχή. Πόλεις όπως η Γενεύη και η Χάγη έχουν πραγματοποιήσει σημαντικές επενδύσεις σε δημόσιους χώρους πρασίνου, με πάνω από το 15% της περιοχής της πόλης τους να αφιερώνεται σε πάρκα και κήπους.

Η πρωτοβουλία «Green Cities Europe» της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι ένας άλλος βασικός μοχλός αυτού του κινήματος. Το έργο αυτό στοχεύει στην αύξηση της ευαισθητοποίησης και των επενδύσεων σε πράσινες αστικές περιοχές, παρέχοντας εργαλεία και τεχνική υποστήριξη στους υπεύθυνους λήψης αποφάσεων για την ενσωμάτωση χώρων πρασίνου στον πολεοδομικό σχεδιασμό τους.

Η σημασία των πράσινων πόλεων δεν περιορίζεται στην Ευρώπη. Οι πόλεις σε όλο τον κόσμο βλέπουν τις ευρωπαϊκές πόλεις ως πρότυπα βιώσιμης ανάπτυξης. Το πρόγραμμα «Πράσινες Πόλεις της Ευρώπης» αναδεικνύει τις καινοτόμες προσεγγίσεις πόλεων όπως το Παρίσι και η Στοκχόλμη, οι οποίες έχουν ενσωματώσει με επιτυχία χώρους πρασίνου και φιλικές προς το περιβάλλον πρακτικές στα αστικά τους τοπία. Αυτές οι πόλεις όχι μόνο μειώνουν τις περιβαλλοντικές τους επιπτώσεις, αλλά και βελτιώνουν την υγεία και την ευημερία των πολιτών τους. Καθώς ο κόσμος συνεχίζει να αστικοποιείται, τα διδάγματα που αντλήθηκαν από αυτές τις πράσινες πόλεις θα είναι ζωτικής σημασίας για τη διαμόρφωση ενός πιο βιώσιμου μέλλοντος

Καινοτόμοι χώροι πρασίνου στις ευρωπαϊκές πόλεις

Αυτές οι πόλεις επιδεικνύουν καινοτόμες προσεγγίσεις για την ενσωμάτωση χώρων πρασίνου σε αστικές περιοχές για περιβαλλοντικά, κοινωνικά και υγειονομικά οφέλη. Πρωτοστατούν στη μετατροπή των αστικών τοπίων της Ευρώπης ώστε να καταστούν πιο βιώσιμα. Για παράδειγμα,  το πάρκο Tivoli στη Λιουμπλιάνα της Σλοβενίας καλύπτει έκταση περίπου 5 τετραγωνικών χιλιομέτρων και διαθέτει τοπικά δάση, δημόσιους κήπους, οπωρώνες και διαμορφωμένα παρτέρια και σιντριβάνια εντός των ορίων της πόλης. 

Επίσης, το Όσλο της Νορβηγίας έχει ορίσει μια πράσινη ζώνη γύρω από την πόλη που την καθιστά πλούσια σε βιοποικιλότητα, φιλοξενώντας τα δύο τρίτα των ζωικών ειδών της Νορβηγίας. Το 95% των κατοίκων του Όσλο έχουν ένα πάρκο σε απόσταση 300 μέτρων από τα σπίτια τους. Τέλος, το Λίμερικ της Ιρλανδίας αναζωογονεί το Castletroy Greenway με ντόπια φυτικά είδη για την προώθηση της βιοποικιλότητας και της ευημερίας. 

Η Ελλάδα, αν και έχει ακόμα δρόμο να διανύσει, ήδη μετρά στο ενεργητικό της αρκετές πράσινες πόλεις που ανοίγουν μονοπάτια για ένα πιο βιώσιμο μέλλον. Μεταξύ αυτών, η Καλαμάτα ξεχωρίζει ως η πιο πράσινη ελληνική πόλη, με ένα αξιοσημείωτο 54,4% των αστικών περιοχών της να καλύπτονται από δέντρα. Το επίτευγμα αυτό αντικατοπτρίζεται στην έκθεση του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος με τίτλο «Ποιος ωφελείται από το πράσινο στις πόλεις;», η οποία μέτρησε το ποσοστό των αστικών περιοχών που καλύπτονται από δέντρα χρησιμοποιώντας εικόνες από τον ευρωπαϊκό δορυφόρο «Copernicus». Οι χώροι πρασίνου της Καλαμάτας δεν αποτελούν μόνο απόδειξη της φυσικής ομορφιάς της, αλλά και αντανάκλαση της δέσμευσής της για βιωσιμότητα. Το μεσογειακό κλίμα της πόλης και ο ηλιόλουστος καιρός την καθιστούν ιδανικό προορισμό τόσο για τουρίστες όσο και για ντόπιους. 

Άλλες ελληνικές πόλεις, όπως η Καβάλα και η Πάτρα, κατατάσσονται επίσης ψηλά όσον αφορά την κάλυψη πρασίνου, με ποσοστά 44,6% και 36%, αντίστοιχα. Αυτές οι πόλεις εφαρμόζουν ενεργά πρωτοβουλίες για την ενίσχυση των χώρων πρασίνου τους και τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των κατοίκων τους. Η Αθήνα, η πρωτεύουσα, έχει χαμηλότερο ποσοστό πράσινης κάλυψης στο 10,8%, αλλά γίνονται βήματα για να δημιουργηθεί ένα πιο ανθεκτικό και βιώσιμο αστικό περιβάλλον μέσω της στρατηγικής ανθεκτικότητας για το 2030, με στόχο την ενσωμάτωση των φυσικών συστημάτων στον αστικό ιστό και στην ενίσχυση του μικροκλίματος της πόλης.

Η Στρατηγική Ανθεκτικότητας της Αθήνας για το 2030 περιγράφει ένα ολοκληρωμένο σχέδιο για τον μετασχηματισμό της πόλης σε ένα πιο ανθεκτικό και βιώσιμο αστικό περιβάλλον. Η στρατηγική επικεντρώνεται σε τέσσερις βασικούς πυλώνες: μια ανοιχτή πόλη, μια πράσινη πόλη, μια προνοητική πόλη και μια ζωντανή πόλη. Ο πυλώνας της πράσινης πόλης είναι ιδιαίτερα αξιοσημείωτος, καθώς στοχεύει στην ενσωμάτωση φυσικών συστημάτων στον αστικό ιστό και στην ενίσχυση του μικροκλίματος της πόλης.