H τεχνητή νοημοσύνη «μπαίνει» στα ελληνικά φάρμακα

10:13 10/11/2024 - Πηγή: Emea.gr

Του Διονύσιου Κηλίδη

Ο Δημήτρης Δέμος, Διευθύνων Σύμβουλος της DEMO, συμμετέχοντας πρόσφατα σε panel συζήτησης με τίτλο “The CEO’s New Technology Agenda” στο πλαίσιο του IT Directors Forum 2024 αναφέρθηκε εκτενώς στην δραστική αλλαγή που φέρνει στον κλάδο της φαρμακοβιομηχανίας η τεχνητή νοημοσύνη, καθώς έχει απήχηση across the board της παραγωγικής διαδικασίας στο σύνολο της εν λόγω αγοράς. 

Όπως

τόνισε χαρακτηριστικά, συμβάλλει καταλυτικά στις εταιρείες του κλάδου της φαρμακοβιομηχανίας που αναπτύσσουν ενεργό ερευνητικό ρόλο στον τομέα της αναζήτησης καινοτομίας και εύρεσης νέων θεραπειών, διαδικασία που γίνεται ολοένα και πιο προηγμένη με το πέρασμα του χρόνου, στις εταιρείες που συγκεντρώνουν κλινικά δεδομένα προκειμένου να κάνουν πράξη την διαδικασία ταιριάσματος ποικίλων ασθενειών με γενετικές ανωμαλίες, αλλά και σε ακόμη ανώτερα επίπεδα κυτταρικών θεραπειών όπου λαμβάνει χώρα o επανα-προγραμματισμός -ουσιαστικά- του DNA των κυττάρων, ώστε να επιτευχθεί η εξεύρεση θεραπειών. Την ίδια στιγμή, κατά το προσεχές μέλλον εκτιμάται πως το ΑΙ θα συνεισφέρει σημαντικά στην ανακάλυψη ακόμη περισσότερων θεραπειών που θα απευθύνονται σε «ορφανές» νόσους. Τα ανωτέρω, δεν θα μπορούσαν να γίνουν τόσο γρήγορα και με τόση επιτυχία εάν δεν παρεμβάλλονταν η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης. 

«Είναι πανθομολογούμενο πως χάρη στην ταχύτητα της εξέλιξης και τις σημαντικά διευρυμένες δυνατότητες επεξεργασίας δεδομένων, σύντομα αναμένεται εντυπωσιακή πρόοδος σε ότι αφορά στην ανάπτυξη και διάθεση σημαντικού αριθμού νέων, όσο και καινοτόμων φαρμάκων στην αγορά. Την ίδια στιγμή «παντρεύοντας» δημιουργικά τα big data και το AI, είναι εξαιρετικά πιθανό να πετύχουμε σημαντική μείωση του χρόνου και του κόστους των κλινικών μελετών, που αποτελούν προϋπόθεση -ουσιαστικά- για την ανάπτυξη νέων φαρμάκων. Αυτά (σ.σ.: τα φάρμακα) θα παράγονται σε μικρότερα χρονικά διαστήματα και θα διατίθενται περισσότερο άμεσα προς όφελος της υγείας των ασθενών.

Αρκεί να σημειωθεί πως μέχρι σήμερα, ένα φάρμακο εισάγεται στην φάση των κλινικών δοκιμών και από εκεί μπορεί να απαιτηθούν 5 ή και 6 χρόνια έως ότου καταλήξει στον ασθενή. Πλέον, χάρη και στην τεχνολογία του ΑΙ επιταχύνεται ο ρυθμός ολοκλήρωσης της όλης διαδικασίας.

Επιπροσθέτως, ακόμη και σήμερα παρατηρούνται σημαντικές ελλείψεις φαρμάκων σε παγκόσμιο επίπεδο, ως απόρροια της πανδημικής κρίσης, Ουσιαστικά, έκτοτε η φαρμακοβιομηχανία δεν έχει καταφέρει να επανέλθει στους πρότερους ρυθμούς στο επίπεδο του supply φαρμάκων. Η αποτελεσματικότερη αξιοποίηση της τεχνητής νοημοσύνης στον τομέα της παραγωγής, αναμένεται να λειτουργήσει ενισχυτικά προς την κατεύθυνση κάλυψης του υφιστάμενου χάσματος», όπως ανέφερε ο Διευθύνων Σύμβουλος της DEMO.

Η ελληνική δυναμική στον κλάδο των γενόσημων φαρμάκων

Βέβαια, η συμβολή του ΑΙ δεν σταματά εκεί, αλλά βοηθά και στον κλάδο των γενόσημων φαρμάκων. Μάλιστα, το γεγονός ότι η ελληνική φαρμακοβιομηχανία στην συντριπτική της πλειοψηφία απευθύνεται και κινείται εντός αυτής της πραγματικότητας, εξάγοντας σε περίπου 150 χώρες παγκοσμίως τα προϊόντα τους, αυτομάτως αποκτά ξεχωριστό ενδιαφέρον στην διαδικασία αποτίμησης και ανάλυσής της. 

Πολλώ δε μάλλον από τη στιγμή κατά την οποία ανάγεται σε μια δευτερογενούς καινοτομίας αγορά, που παρέχει το φάρμακο σε μια περισσότερο προσιτή τιμή στη διεθνή αγορά. Σε αυτή την πτυχή της αγοράς, η τεχνητή νοημοσύνη έχει επίδραση στην αλυσίδα εφοδιασμού, προβλέποντας εγκαίρως και με ακρίβεια τη σχετική ζήτηση για ένα τόσο μεγάλο πλήθος αγορών και τελικών χρηστών. Κάτι, που αποδείχτηκε εξόχως αποτελεσματικό, όσο και άκρως λειτουργικό στην πράξη κατά τη διάρκεια της πανδημικής κρίσης. Τότε, μπορεί να δόθηκαν περί τις 2 δισεκατομμύρια δόσεις εμβολίων από την Pfizer, ωστόσο ταυτόχρονα διατέθηκε ισομερής αριθμός αμπουλών, στις οποίες διαλύονταν το σχετικό φάρμακο της δόσης των εμβολίων. Δίχως ικανό supply chain, η ιστορία θα είχε γραφεί κάπως διαφορετικά…

«Σήμερα, στην εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, αλλά και στην DEMO ειδικότερα, η τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης αξιοποιείται για την υλοποίηση non value added εργασιών στον καθημερινό κύκλο λειτουργίας κάθε εταιρείας, διαδικασίας μέσω της οποίας επιχειρείται ο περιορισμός της έκθεσης απέναντι στο φαινόμενο της έλλειψης του κατάλληλου πλήθους ταλέντου που καταγράφεται σε διεθνές επίπεδο. Στην ουσία πρόκειται για μια εκτενή διαδικασία talent management, απλοποιώντας διαδικασίες, κάνοντας πιο ευχάριστο το περιβάλλον, προσθέτοντας αξία  στους εργαζομένους και εν τέλει διατηρώντας το διαθέσιμο ταλέντο στις τάξεις των φαρμακοβιομηχανιών της χώρας μας», υπογράμμισε ο κ. Δημήτρης Δέμος.

Συμπερασματικά, η ολοένα και μεγαλύτερη διείσδυση της χρήσης της τεχνητής νοημοσύνης θα λειτουργήσει ως πειστική θωράκιση σε τυχόν επόμενη πανδημική κρίση, καθώς από τη μια πλευρά θα δράσει αποτρεπτικά απέναντι στην εξάπλωση του τότε ιού και από την άλλη θα φροντίσει για την έγκαιρη αντιμετώπισή του με την ανάπτυξη του απαιτούμενου εμβολίου και την ταυτόχρονη λειτουργία μιας ευφυούς αλυσίδας προμηθειών, η οποία θα διασφαλίσει σε άμεσο χρόνο να φτάσουν οι αναγκαίες προμήθειες φαρμακευτικού περιεχομένου, παντού.

Ιστορία 60 ετών με επενδύσεις 

Η φαρμακοβιομηχανία DEMO ABEΕ συμπληρώνει οσονούπω 6 δεκαετίες ιστορίας και απόλυτα επιτυχούς λειτουργίας στον τομέα της ανάπτυξης, παραγωγής και πώλησης φαρμακευτικών προϊόντων, καταφέρνοντας μια εξαιρετικά ισόρροπη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς στους οποίους και δραστηριοποιείται. Η συγκεκριμένη ανάπτυξη είχε ως αποτέλεσμα την επίτευξη σημαντικών στόχων, επαφιόμενη στην αφοσίωση και την ποιοτική δουλειά των εργαζομένων της εταιρείας.

Μάλιστα, από το 1996, χρονιά-ορόσημο κατά την οποία η DEMO αποφάσισε να εστιάσει το ενδιαφέρον της στη νοσοκομειακή αγορά, η εταιρεία σημειώνει διαρκώς ανοδικό κύκλο εργασιών σε ετήσια βάση. Ενδεικτικά, το 2000, ο τζίρος της ανήλθε σε 18.000.000 εκατ. ευρώ, ποσό που εκτοξεύτηκε το 2008 στα 90.000.000 εκατ. ευρώ, ενώ σήμερα ο κύκλος εργασιών της DEMO ξεπερνά τα 210 εκατομμύρια ευρώ.

Κύριος πυλώνας ανάπτυξης της εταιρείας αναδείχτηκαν οι διεθνείς πωλήσεις, καθώς προσεγγίζουν -κατά μέσο όρο- το ήμισυ (50%) των συνολικών εσόδων της. Παράλληλα, τουλάχιστον το 80% της παραγωγής της DEMO εξάγεται σε πολλαπλές χώρες στο εξωτερικό, με το δίκτυο πωλήσεών της να εκτείνεται σε Ευρώπη, Ασία, Αφρική, Μέση Ανατολή, Νότιο Αμερική και Ωκεανία. Διαθέτει δε, κάτι παραπάνω από 2.900 σκευάσματα εγκεκριμένα σε 86 χώρες.

Προκειμένου να γίνει αυτό πράξη, η εταιρεία επενδύει σταθερά και δυναμικά σημαντικά ποσά στην ενδυνάμωση των υφιστάμενων παραγωγικών εγκαταστάσεών της, στην ανάπτυξη καινούριων γραμμών παραγωγής, στον εμπλουτισμό του προϊόντικού της μείγματος και στην τεχνολογική αναβάθμισή της συνολικότερης λειτουργίας της.

Για παράδειγμα, η πλέον πρόσφατη επένδυσή της ξεπερνά τα 60.000.000 εκατ. ευρώ με στόχο τη δημιουργία νέων γραμμών παραγωγής αλλά και την περαιτέρω ανάπτυξη των υπαρχουσών γραμμών. Την ίδια στιγμή, η εν λόγω επένδυση αποσκοπεί στην ενίσχυση του ρόλου της εταιρείας στην παγκόσμια αγορά, με νέο χαρτοφυλάκιο προϊόντων, επιτρέποντάς της και την παροχή υπηρεσιών προστιθέμενης αξίας, όπως λ.χ. την παραγωγή μεγάλης κλίμακας βάσει συμβολαίου, αλλά και την προετοιμασία φακέλων για ολόκληρο τον κόσμο.

Σήμερα, η DEMO έχει φτάσει στο σημείο να κατέχει μια σειρά από πρωτιές, όπως λ.χ. να είναι στην κορυφή των εγκαταστάσεων παραγωγής ενέσιμων προϊόντων, στις νοσοκομειακές πωλήσεις (σε αριθμό τεμαχίων) στην Ελλάδα, στις εξαγωγές επώνυμων παραγόμενων προϊόντων, ενώ ταυτόχρονα συγκαταλέγεται μεταξύ των 100 κορυφαίων βιομηχανιών της χώρας μας. Την ίδια στιγμή, είναι επίσημος προμηθευτής των Ηνωμένων Εθνών, της UNICEF, του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, των Γιατρών Χωρίς Σύνορα, αλλά και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Ερυθρού Σταυρού.

Το εργοστάσιο της εταιρείας στο Κρυονέρι Αττικής, το οποίο είναι το μεγαλύτερο του είδους του στην ευρύτερη γεωγραφική περιοχή της  Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με υπερσύχρονες εγκαταστάσεις έκτασης 66.000 τ.μ., ενώ τα εργαστήρια Έρευνας και Ανάπτυξης σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη έκτασης 4.000 και πλέον τ.μ., θεωρούνται από τα πλέον cutting edge της Γηραιάς Ηπείρου.

Αποτέλεσμα; Η DEMO να κατέχει την πρωτοκαθεδρία σε νοσοκομειακές πωλήσεις (σε αριθμό τεμαχίων) στα ενέσιμα προϊόντα όλων των μορφών, ενώ διαθέτει ένα εκτεταμένο πρόγραμμα έρευνας και ανάπτυξης για τα ελεγχόμενης αποδέσμευσης ενέσιμα. Στην ιδιωτική αγορά το portfolio της εταιρείας αποτελείται από συνταγογραφούμενα σκευάσματα γενικής ιατρικής, καρδιολογικά, ογκολογικά, πνευμονολογικά, γαστρεντερολογικά, ουρολογικά, αιματολογικά, ρευματολογικά, οφθαλμικά, ιατροτεχνολογικά προϊόντα, καθώς επίσης και συμπληρώματα διατροφής.

Επενδυτικό πρόγραμμα 356 εκατ. ευρώ μέχρι το 2027

Στην προσπάθειά της να επιχειρήσει το επόμενο μεγάλο βήμα προκειμένου να πρωταγωνιστήσει στην παραγωγή φαρμάκων τόσο στην Ευρώπη, όσο και σε παγκόσμιο επίπεδο, η εταιρεία έχει εκπονήσει ένα λεπτομερές επενδυτικό σχέδιο ύψους 356 εκ. ευρώ με χρονικό ορίζοντα το 2027, οι άξονες του οποίου αφορούν στην παραγωγή φαρμάκων, πρώτων υλών, στην έρευνα, αλλά και στη βιοτεχνολογία.

Συγκεκριμένα, η DEMO προκειμένου να ανταποκριθεί στην ανάγκη παραγωγής πρώτων υλών φαρμάκων, προχωρά στην κατασκευή και λειτουργία τεσσάρων καινούριων μονάδων παραγωγής πρώτων υλών στη Βιομηχανική Περιοχή της Τρίπολης, με δυνατότητα παραγωγής 200 τόνων πρώτης ύλης ετησίως. Αποτέλεσμα; Δημιουργεί εκ του μηδενός έναν νέο παραγωγικό κλάδο!

Με τις επενδύσεις αυτές η DEMO πρωτοπορεί και μειώνει την εξάρτηση της Ευρώπης από τρίτες χώρες, ενώ συμβάλλει στο μέγιστο βαθμό στην αυτάρκεια και επάρκεια της εγχώριας παραγωγής φαρμάκων.

Παραγωγή τελικών φαρμάκων

H παραγωγή φαρμάκων εδώ και 30 χρόνια ξεκίνησε να μετακομίζει σε τρίτες χώρες με αποτέλεσμα σήμερα να υπάρχει σημαντικό εμπορικό έλλειμμα στην παραγωγή φαρμακευτικών σκευασμάτων χημικής προέλευσης.

Η DEMO, όντας ήδη ένας από τους μεγαλύτερους παραγωγούς ενέσιμων της Ευρώπης, έρχεται να καλύψει ένα σημαντικό μέρος του υφιστάμενου κενού δια μέσω της ολοκλήρωσης δύο παραγωγικών μονάδων στο Κρυονέρι Αττικής συνολικής επιφανείας 6,000 τ.μ. Παράλληλα, στο νέο βιομηχανικό συγκρότημα στην Βιομηχανική Περιοχή της Τρίπολης Αρκαδίας θα λειτουργήσουν 6 μονάδες παραγωγής φαρμακευτικών σκευασμάτων με ικανότητα παραγωγής 250 εκατ. τεμαχίων τελικών φαρμακευτικών σκευασμάτων ετησίως.

Στο παραγωγικό campus της φαρμακοβιομηχανίας DEMO στην Τρίπολη θα παράγονται για πρώτη φορά στην Ελλάδα πρώτες ύλες φαρμάκων αλλά και τελικά φαρμακευτικά προϊόντα χημικής προέλευσης. Με την ολοκλήρωσή της, θα συγκαταλέγεται στις 3 μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής πενικιλινούχων και ογκολογικών φαρμάκων της Ευρώπης. Με τα προϊόντα που θα παράγονται εκεί, η DEMO θα είναι σε θέση να καλύπτει το 34% των αναγκών της Ε.Ε. σε πενικιλινούχα και το 35% σε ογκολογικά φάρμακα. 

Με τις εν λόγω επενδύσεις, η DEMO αποκτά την δυνατότητα να παράγει όλες τις φαρμακοτεχνικές μορφές και κατηγορίες ενέσιμων που υπάρχουν σήμερα και να καλύψει τις ανάγκες της Ελλάδας, ενώ θα μπορεί να καλύψει και το 20% των αναγκών των Νοσηλευτικών Ιδρυμάτων όλης της Ευρώπης για τα προϊόντα που θα παράγει.

Το (κάποτε) «άπιαστο όνειρο» της βιοτεχνολογίας, γίνεται πράξη

Αναμφίβολα, η βιοτεχνολογία δημιουργεί εξαιρετικές εξελίξεις στον τομέα της ιατρικής, στις θεραπείες και στην υγειονομική περίθαλψη, καθώς μια σειρά από καινούρια, καινοτόμα, όσο και αποτελεσματικά φάρμακα, παράγονται από εξαιρετικά πολύπλοκες φυσικές ενώσεις, βιολογικής προέλευσης. Μέχρι πρότινος η βιοτεχνολογία θεωρούνταν ως ένα πεδίο που βρισκόταν εξαιρετικά μακριά από το reach και την εν γένει στόχευση της εγχώριας φαρμοακοβιομηχανίας. Όχι πλέον! Η Ελλάδα και η ελληνική φαρμακευτική βιομηχανία, πλέον, συμμετέχουν σε αυτές τις εξελίξεις, με την DEMO να πρωταγωνιστεί με σημαντικές επενδύσεις και στη βιοτεχνολογία. 

Συγκεκριμένα, η εταιρεία βρίσκεται στη διαδικασία της κατασκευής της πρώτης μονάδας παραγωγής βιοτεχνολογικών φαρμάκων στην Αττική, καθώς επίσης και ενός υπερσύγχρονου εργαστηρίου Έρευνας και Ανάπτυξης βιοτεχνολογίας.

Επιπροσθέτως, η DEMO ξεκινά την έρευνα για την ανάπτυξη τριών τελικών φαρμάκων με μονοκλωνικά αντισώματα, ιδρύοντας ταυτόχρονα και την Ακαδημία Βιοτεχνολογίας για την εκπαίδευση νέων επιστημόνων και την διασφάλιση της επόμενης ημέρας της σχετικής επιστημονικής πτυχής στην χώρα μας.

Ισχυρό αποτύπωμα και στο R&D

Η εταιρεία δημιούργησε ένα νέο Κέντρο Έρευνας και Ανάπτυξης (R&D) χημικών μορίων στη Θεσσαλονίκη, συνολικής έκτασης 2.500 τ.μ., ενώ το Κέντρο R&D τελικών φαρμακευτικών προϊόντων της Αθήνας έχει έκταση 1,500 τ.μ.

Σε αυτά, η DEMO θα αναπτύσσει 20 νέα γενόσημα προϊόντα και πέντε API σε ετήσια βάση, ενώ συνολικά θα απασχοληθούν περισσότεροι από 150 επιστήμονες από διάφορους επιστημονικούς κλάδους.