Η λεπτή ισορροπία της φοροδιαφυγής

08:49 3/12/2023 - Πηγή: Emea.gr

 Η ιστορία που ακολουθεί είναι απολύτως πραγματική. Γύρω στα 40 του ένας μισθωτός με καλές απολαβές, αποφάσισε να επενδύσει τις οικονομίες του σε μια take away καφετέρια. Προσέλαβε το προσωπικό, όλοι πλήρους απασχόλησης και ήταν σε όλα εντάξει.

Πέρασαν δυο μήνες και ο πιο έμπειρος από το προσωπικό, μάζεψε όλους τους υπόλοιπους και τους είπε: «Είκοσι χρόνια εργάζομαι στην εστίαση. Πιστέψτε με, εργοδότη σαν και αυτόν δεν πρόκειται να ξαναβρούμε. Για τον λόγο αυτό πρέπει να τον πείσουμε να τροποποιήσει τις συμβάσεις μας από πλήρους απασχόλησης σε μερικής, διαφορετικά σε λίγο καιρό θα κλείσει

και δεν το θέλουμε αυτό»

Ο επιχειρηματίας μου το μετέφερε αποσβολωμένος. Σε λίγο καιρό κατάλαβε ότι ο επικεφαλής του προσωπικού, είχε δίκιο. Αν και είχε περισσότερη κίνηση από αυτή που προσδοκούσε, το κατάστημα απλά δεν έβγαζε τα έξοδα του αν τηρούσε κατά γράμμα τις υποχρεώσεις του στην εργατική και την φορολογική νομοθεσία.

Καθώς ήταν από τους ανθρώπους που το πιο σημαντικό γι’ αυτόν ήταν να μπορεί να κοιμηθεί το βράδυ χωρίς έγνοιες, δεν άντεχε να κάνει αυτό που έπρεπε για να μείνει η επιχείρηση όρθια, δηλαδή να δηλώνει το προσωπικό μερική απασχόληση ενώ εργάζονταν για πλήρη και να μην κόβει όλες τις αποδείξεις. Πούλησε λοιπόν την επιχείρησή του.

Ποιος αγόρασε την επιχείρησή του; Κάποιος έμπειρος στην εστίαση που είχε μάθει να ζει με το ρίσκο.

Όταν βλέπουμε μια μαζική συμπεριφορά, πρέπει να δούμε τι φταίει. Όταν μια αγορά έχει ισορροπήσει στην φοροδιαφυγή, προφανώς και δεν μπορούμε να το αφήσουμε έτσι, αλλά η λύση να επιβάλλουμε τις ποινές που προβλέπονται δεν είναι η μόνη. Μια άλλη πολύ πιο πρόσφορη λύση, είναι να αλλάξουμε το πλαίσιο.

Οι χώρες που έχουν αφορολόγητο στις ατομικές επιχειρήσεις και μεγάλο όριο απαλλαγής ΦΠΑ, δεν το κάνουν γιατί χαρίζουν χρήματα, αλλά γιατί καταλαβαίνουν ότι είναι αποδοτικότερο, από το να παίζουν οι μικρές ατομικές επιχειρήσεις ένα συνεχές κρυφτό με την εφορία. Αν υπάρχει αφορολόγητο στα πρώτα βήματα, ο επιχειρηματίας δεν θα έχει κανένα λόγο να μην κόβει αποδείξεις για τα πάντα.

Όταν ο καταναλωτής παίρνει την απόδειξη, καταλαβαίνει την αξία της. Αποκτά και δικαιώματα ως καταναλωτής. Ξαφνικά, αν του προταθεί να μην πάρει απόδειξη, θα αντιδράσει. Όταν μεγάλο τμήμα της οικονομίας έχει μάθει να λειτουργεί κρυφά από τις αρχές, αυτό έχει πολλές συνέπειες. Μια από αυτές κατά την γνώμη μου είναι και η ανύπαρκτη κουλτούρα δικαιωμάτων καταναλωτή που υπάρχει στην χώρα μας.

Μια άλλη είναι ότι δεν καταλαβαίνουμε το κόστος της φοροδιαφυγής. Δεν μιλάω για το δημοσιονομικό κόστος και άλλα ηθικολογικά. Μιλάω για το κόστος του καταναλωτή που χωρίς απόδειξη χάνει τα δικαιώματά του και για το κόστος του επιχειρηματία που αν δεν κόβει αποδείξεις , μπορεί εύκολα να πέσει θύμα κλοπής από το ίδιο του το προσωπικό ή να δαπανά χρόνο και χρήμα σε διαδικασίες κρυφές από την εφορία για να το ελέγξει.

Ο τρόπος να αντιμετωπιστεί η φοροδιαφυγή είναι ένας: να είναι εύκολη η φορολογική συμμόρφωση.

Έχουν γίνει πολλά βήματα τα τελευταία χρόνια. Μείωση ασφαλιστικών εισφορών, μείωση αρχικού φορολογικού συντελεστή κλπ. Στο άλλο σκέλος, αυτό των φορολογικών διαδικασιών, τα πράγματα δεν πηγαίνουν καλά, εκεί θέλουμε ακόμα πάρα πολύ δουλειά, γιατί το Υπουργείο Οικονομικών και η ΑΑΔΕ έχουν πάρει διαζύγιο από την απλότητα. Θεωρούν καθήκον τους να μας βομβαρδίζουν με περίπλοκες διαδικασίες που ανανεώνονται καθημερινά – χωρίς καμία υπερβολή.

Με το νέο νομοσχέδιο για την τεκμαιρόμενη φορολόγηση, φαίνεται ότι το μετάνιωσε που στο πρώτο σκέλος, αυτό της ταμειακής ρευστότητας, είχε πράγματι κάνει σημαντικά βήματα προς την σωστή κατεύθυνση. Μοιάζει με τον άνθρωπο που έκανε δίαιτα συστηματικά για τρία χρόνια και για τον λόγο αυτό άφησε τον εαυτό του ελεύθερο στην λαιμαργία, χαλώντας κάθε προσπάθεια.

Στην πλευρά των διαδικασιών, η φορολογική αρχή πρέπει να καταλάβει, ότι στόχος δεν είναι να επιβάλλονται δρακόντεια μέτρα, κομμένα και ραμμένα στην εποχή που ο επιχειρηματίας έπαιζε κρυφτό με την εφορία. Είναι η λογική ότι «θα σε πιάσω μία στις εκατό, οπότε βάζω το πρόστιμο εκατό φορές πάνω». Τώρα όμως το πρόστιμο θα επιβάλλεται ηλεκτρονικά, άρα θα επιβάλλεται πάντοτε, χωρίς να μεσολαβήσει άνθρωπος. Ούτε καν ο ελεγκτής δεν θα μπορεί να κάνει τα στραβά μάτια.

Η φορολογική συμμόρφωση είναι θέμα κουλτούρας. Αυτή θα εμπεδωθεί όχι μόνο όταν επιβάλλονται οι κυρώσεις του νόμου, αλλά και όταν ο νόμος έχει λογική και είναι εύκολα εφαρμόσιμος. Πώς περιμένει π.χ. η φορολογική διοίκηση να επικρατήσει φορολογική συνείδηση, όταν νομοθετεί χωρίς κανένα δισταγμό, ότι η ατομική επιχείρηση θα επιβαρύνεται με πρόστιμο όταν δεν δαπανά εισόδημα που δεν εισέπραξε; Πιστεύει ότι οι φορολογούμενοι θα δείξουν εμπιστοσύνη σε μια τέτοια φορολογική αρχή; Είναι δυνατόν οι πολίτες να μένουν ήσυχοι ότι αν είναι απόλυτα συνεπείς στις υποχρεώσεις τους δεν θα βρουν κάποιον μπελά από την εφορία;

Διαβάστε εδώ την BUSINESS VOICE που κυκλοφόρησε εχθές!