Μαρία Κάλλας: Η τραγική ζωή της «θεϊκής» σοπράνο

13:46 5/12/2024 - Πηγή: Emea.gr

Η Μαρία Κάλλας, γνωστή ως La Divina («Η Θεϊκή»), υπήρξε μία από τις πιο εμβληματικές υψίφωνες του 20ού αιώνα που μέχρι και σήμερα αποτελεί σημείο αναφοράς στον χώρο της όπερας. Η καριέρα της εκτυλίχθηκε σε μια εποχή γεμάτη προκλήσεις και επιτυχίες, καθιστώντας την ένα από τα πιο αναγνωρίσιμα ονόματα στον κόσμο της μουσικής.

Σήμερα Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου, κυκλοφόρησε στους ελληνικούς κινηματογράφους η βιογραφική της ταινία με τίτλο «Maria» από το Cinobo και τη Faliro House.

Ποια ήταν η μεγάλη ντίβα της όπερας

Η

Κάλλας, ή Μαρία Σοφία Άννα Καικιλία Καλογεροπούλου όπως ήταν το πλήρες όνομά της, γεννήθηκε στις 2 Δεκεμβρίου του 1923 στη Νέα Υόρκη από Έλληνες γονείς που μετακόμισαν εκεί προς αναζήτηση μιας καλύτερης ζωής. Ο πατέρας της ήταν ο φαρμακοποιός Γεώργιος Καλογερόπουλος από τον Μελιγαλά Μεσσηνίας και η μητέρα της η Ευαγγελία Δημητριάδη από τη Στυλίδα Φθιώτιδος. 

Η μουσική της εκπαίδευση ξεκίνησε πολύ νωρίς και σε ηλικία μόλις 11 ετών κέρδισε το πρώτο της βραβείο. Λίγα χρόνια μετά, το 1937, οι γονείς της πήραν διαζύγιο, οπότε και μετακόμισε με τη μητέρα της και την αδελφή της στην Αθήνα και εγγράφηκε στο Εθνικό Ωδείο. Ο πρώτος ρόλος της ήταν η «Σαντούτσα» στην όπερα του Μασκάνι «Καβαλερία Ρουστικάνα».

Τα πρώτα χρόνια της καριέρας της ήταν δύσκολα, καθώς η Ελλάδα βρισκόταν υπό κατοχή κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ωστόσο, η Κάλλας κατάφερε να κερδίσει αναγνώριση. Το 1940 την προσέλαβε η Εθνική Λυρική Σκηνή και ο πρώτος της ρόλος ήταν η «Βεατρίκη» στην οπερέτα Βοκκάκιος του Σουπέ, έναν χρόνο μετά. Ως το 1945 πρωταγωνίστησε σε πολλά έργα, όπως στην Τόσκα (1942, 1943), στον Κάμπο του Ντ’ Αλμπέρ (1944, 1945), στην Καβαλερία Ρουστικάνα (1944), στον Πρωτομάστορα του Μανώλη Καλομοίρη (1944), στον Φιντέλιο του Μπετόβεν (1944) και την οπερέτα Ο Ζητιάνος Φοιτητής του Καρλ Μιλέκερ (1945).

Η Κάλλας πραγματοποίησε το ιταλικό της ντεμπούτο το 1947 στην Αρένα της Βερόνας και το αμερικανικό της ντεμπούτο το 1954 στη Μητροπολιτική Όπερα. Καθ’ όλη τη διάρκεια της καριέρας της, ερμήνευσε 47 πλήρεις οπερατικούς ρόλους και συμμετείχε σε πολλές αναβιώσεις κλασικών έργων, αναζωογονώντας το ενδιαφέρον για την όπερα. Η φωνητική της τέχνη και οι υποκριτικές της ικανότητες την καθόρισαν ως μια μοναδική καλλιτέχνιδα που συνδύαζε τεχνική και πάθος.

Η προσωπική ζωή της Κάλλας και το τραγικό της τέλος

Παρά τη λαμπρή καριέρα της, η προσωπική ζωή της Μαρίας Κάλλας ήταν γεμάτη δυσκολίες.

Όταν μετακόμισε στη Βερόνα γνώρισε τον βιομήχανο Τζοβάννι Μπατίστα Μενεγκίνι, ο οποίος εντυπωσιάστηκε από την τέχνη και την ομορφιά της και παρά την μεγάλη διαφορά ηλικίας τους παντρεύτηκαν στις 21 Απριλίου του 1949. Όταν του ζήτησε να αποκτήσουν παιδί, εκείνος αρνήθηκε λέγοντας ότι αυτό θα της κόστιζε ένα χρόνο από την καριέρα της.

Ο Μενεγκίνι την απειλούσε και ουσιαστικά την λήστευε, αφού σύμφωνα με γράμματα της Κάλλας της έπαιρνε πάνω από τα μισά της έσοδα. Αν και ήταν ο μάνατζέρ της, σπατάλησε το μεγαλύτερο μέρος της περιουσίας της.

Δέκα χρόνια μετά, στο Κόβεντ Γκάρντεν του Λονδίνου και στην μεγαλειώδη πρεμιέρα της «Μήδειας» του Κερουμπίνι, η Κάλλας γνώρισε τον Αριστοτέλη Ωνάση, τον μεγάλο, μα ανεκπλήρωτο, έρωτα της ζωής της.

Μετά το τέλος της καριέρας της, ζήτησε διαζύγιο από τον σύζυγό της για να παντρευτεί τον Ωνάση, όπως αυτός αρνήθηκε να της το δώσει. Για να λύσει τον γάμο, το 1966 «απαλλάχθηκε» από την αμερικανική της υπηκοότητα και έλαβε την ελληνική. Παρά τις προσπάθειές της να βρεθεί δίπλα στον έρωτά της, ο Ωνάσης τον Ιούλιο του 1968 παντρεύτηκε τη χήρα του Αμερικανού Προέδρου Κένεντι, Τζακι.

Παρότι δεν παντρεύτηκαν ποτέ, ο έρωτας ήταν αμφίδρομος και δεν τον κράτησαν κρυφό. Ακόμα και μετά τον γάμο του με την Τζάκι, διατηρούσε σχέσεις με την Ελληνίδα σοπράνο. Όμως, ο έρωτάς τους ήταν περισσότερο κακοποιητικός, παρά το παραμύθι που ονειρευόταν η Κάλλας: στο ημερολόγιο στενής της φίλης αναφέρονται ανατριχιαστικές λεπτομέρειες για το πώς ο Ωνάσης τη νάρκωνε, κυρίως για σεξουαλικούς λόγους. Σε απάντηση προς τη γραμματέα της, η Κάλλας είχε γράψει πως «δεν θα ήθελα να μου τηλεφωνήσει (ο Ωνάσης) και να αρχίσει να με βασανίζει ξανά».

Ο γάμος του Ωνάση προκάλεσε μεγάλη θλίψη στην καλλιτέχνιδα, όμως η Κάλλας επανήλθε στον καλλιτεχνικό χώρο, ηχογραφώντας δίσκους, διδάσκοντας όπερα και δίνοντας ρεσιτάλ. Έκανε και ένα «πέρασμα» από τον χώρο του κινηματογράφου, καθώς συνεργάστηκε με τον φίλο και σκηνοθέτη Πιερ Πάολο Παζολίνι, για την μεταφορά της Μήδειας του Ευριπίδη στην μεγάλη οθόνη.

Η τελευταία της εμφάνιση έγινε στην Ιαπωνία, στην πόλη Σαππόρο, στις 11 Δεκεμβρίου του 1974.

Πώς έχασε τη φωνή της και τελικά τη ζωή της

Οι απαιτητικοί ρόλοι που αναλάμβανε η Κάλλας επηρέασαν δραστικά τη φωνή της. Η μεγάλη σοπράνο συχνά έφθανε τη φωνή της στα όρια, η οποία σταδιακά άρχισε να αδυνατίζει στις υψηλές νότες και αυτό έφερε αρνητικές επιπτώσεις στην καριέρα της. Λέγεται πως η εξαντλητική δίαιτα στην οποία υποβλήθηκε το 1954 για να χάσει κιλά και να ανταποκρίνεται στους ρόλους της και με το παρουσιαστικό της, εκτός από τη φωνή της, επηρέασαν τις επιδόσεις της. Το κοινό και ο Τύπος που άλλοτε την εκθείαζαν, βρήκαν την ευκαιρία να της επιτεθούν.

Η απώλεια της φωνής της οφείλεται και στην νευρομυϊκή ασθένεια από την οποία φαίνεται πως έπασχε, τα συμπτώματα της οποίας φανερώθηκαν τη δεκαετία του ’50. Ωστόσο, οι γιατροί της εποχής της είπαν πως υπερβάλλει και πίστευαν πως είναι τρελή.

Το κύκνειο άσμα της ήταν η Νόρμα, που ανέβηκε στο Παρίσι, στις 29 Μαΐου του 1965. Στην τρίτη πράξη του έργου κατέρρευσε επί σκηνής και μεταφέρθηκε λιπόθυμη στο καμαρίνι της.

Μετά την τελευταία της εμφάνιση στην Ιαπωνία το 1974, η Μαρία Κάλλας κλείστηκε στο διαμέρισμά της στο Παρίσι. Φροντιστές της υπήρξαν η αδελφή της, Τζάκι και η φίλη της, Βάσω Δεβέτζη, που της έδιναν τα ηρεμιστικά της χάπια που τη απάλλασσαν από τους αφόρητους πόνους. 

Η μεγάλη ντίβα έφυγε από τη ζωή το πρωί της 16ης Σεπτεμβρίου 1977 από καρδιακή προσβολή που υπέστη στο διαμέρισμά της στο Παρίσι, σε ηλικία 54 ετών, αφήνοντας πίσω της μια γιγάντια πολιτιστική κληρονομιά.

Η σορός της αποτεφρώθηκε όπως επιθυμούσε και οι στάχτες της σκορπίστηκαν στο Αιγαίο Πέλαγος.

Ανεξίτηλο το σημάδι της στον πολιτισμό

Η Μαρία Κάλλας έχει μείνει αθάνατη στον χώρο της όπερας, με πολλά βιβλία και ντοκιμαντέρ να έχουν δημιουργηθεί για την μεγάλη σοπράνο. 

Στις 26 Οκτωβρίου 2023 ξεκίνησε τη λειτουργία του το βιογραφικό Μουσείο Μαρίας Κάλλας, που βρίσκεται κοντά στην πλατεία Συντάγματος, στην οδό Μητροπόλεως 44, στην Αθήνα.

Σήμερα, Πέμπτη 5 Δεκεμβρίου, κυκλοφόρησε στους ελληνικούς κινηματογράφους η βιογραφική της ταινία με τίτλο «Maria» ενώ σε μόλις λίγες ημέρες ξεκινάει και η τηλεοπτική σειρά βασισμένη στη ζωή της με τίτλο «Η Μαρία που έγινε Κάλλας», αποκλειστικά στο ERTFLIX.