Σοφία Κ. Εφραίμογλου: Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν δείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα απέναντι στις διαδοχικές κρίσεις των τελευταίων ετών

18:48 16/6/2024 - Πηγή: Emea.gr

Η Πρόεδρος του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου Αθηνών μιλάει αποκλειστικά στο Business Voice για τις δράσεις του ΕΒΕΑ και την στήριξη που παρέχει σε όλες τις επιχειρήσεις, αλλά και για όσα χρειάζονται προκειμένου να συνεχίσουν να είναι ανταγωνιστικές.

Ποιες θεωρείτε πως είναι οι πιο σημαντικές και επιδραστικές παρεμβάσεις του ΕΒΕΑ

υπέρ των επιχειρήσεων – μελών του;

Συμπληρώνοντας φέτος 105 έτη λειτουργίας, το Επιμελητήριό μας λειτουργεί ως αξιόπιστος συνομιλητής της Πολιτείας, για την προώθηση μεταρρυθμίσεων και παρεμβάσεων που βελτιώνουν το επιχειρηματικό περιβάλλον.

Τα τελευταία χρόνια, μέσα σε ένα περιβάλλον διαδοχικών κρίσεων, έχουμε προτείνει και επιτύχει μια σειρά από θετικές αποφάσεις για την ανάπτυξη της οικονομίας και της επιχειρηματικότητας, όπως η μείωση των φορολογικών συντελεστών, των εργοδοτικών εισφορών, η αύξηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ που κατευθύνονται σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις, ειδικά προγράμματα για τη διεύρυνση της περιμέτρου των επιχειρήσεων, που έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό σύστημα κ.ά. Επίσης, διεκδικήσαμε και διασφαλίσαμε μια σειρά από μέτρα στήριξης των επιχειρήσεων, κατά την περίοδο της πανδημίας.

Παράλληλα, όμως, με την προώθηση πολιτικών υπέρ της επιχειρηματικότητας, στηρίζουμε τις επιχειρήσεις – μέλη μας με ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών και δράσεων, που απαντούν στις προκλήσεις της σύγχρονης οικονομίας.

Λειτουργούμε ως κεντρικός βραχίονας εξωστρέφειας των μελών μας, παρέχοντας συστηματική ενημέρωση και ευκαιρίες δικτύωσης στις αγορές όλου του κόσμου. Πρωτοπορούμε στην υποστήριξη της καινοτομίας και της νεοφυούς επιχειρηματικότητας. Είμαστε το πρώτο Επιμελητήριο στην Ελλάδα και στην Ευρώπη που δημιούργησε Θερμοκοιτίδα Νεοφυών Επιχειρήσεων – πριν από ακριβώς 10 χρόνια. Μέχρι σήμερα έχουμε φιλοξενήσει πάνω από 450 επιχειρηματικά σχήματα, παρέχοντας στέγαση και υλικοτεχνικό εξοπλισμό, εξειδικευμένες συμβουλευτικές υπηρεσίες και ευκαιρίες για διεθνή δικτύωση.

Διαβάστε εδώ το Business Voice Week

Δραστηριοποιούμαστε ενεργά στον τομέα της κατάρτισης και επανακατάρτισης, της αναβάθμισης δεξιοτήτων και της σύζευξης της ζήτησης με την προσφορά εργασίας. Συνεργαζόμαστε με την ΔΥΠΑ για την υλοποίηση προγραμμάτων κατάρτισης και δράσεων σύζευξης, ενώ οργανώνουμε και ειδικά εργαστήρια εκπαίδευσης των επιχειρήσεων σε θέματα δεξιοτήτων. Εστιάζουμε σε θέματα Βιωσιμότητας και Εταιρικής Διακυβέρνησης – με ιδιαίτερη έμφαση στην εκπαίδευση και την ενδυνάμωση των μικρομεσαίων και των οικογενειακών επιχειρήσεων, για τις οποίες μάλιστα ετοιμάζουμε ειδικό οδηγό καλών πρακτικών διακυβέρνησης.

Υλοποιούμε συστηματικά έρευνες για την αποτύπωση της εικόνας και των αναγκών της αγοράς. Πρόσφατα ξεκινήσαμε, σε συνεργασία με την Deloitte τη διεξαγωγή μιας κυλιόμενης έρευνας, η οποία έχει σκοπό να αποτυπώνει σε τακτική βάση τον σφυγμό του επιχειρείν, σε κρίσιμα θέματα όπως είναι η εξωστρέφεια, η αγορά εργασίας κ.ά. Για το προσεχές διάστημα έχουμε σχεδιάσει μια σειρά από νέες δράσεις, όπως είναι η δημιουργία help desk για τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε ευρωπαϊκά προγράμματα χρηματοδότησης, η δημιουργία δομής μικροπιστώσεων ύψους ως 25.000 ευρώ, καθώς και ένας κύκλος ενημερωτικών δράσεων, σε συνεργασία με την Γενική Γραμματεία Μακροπρόθεσμου Σχεδιασμού της Κυβέρνησης, για τις τάσεις που διαμορφώνονται σε κάθε κλάδο.

Ποια είναι η σημασία της εξωστρέφειας για τις επιχειρήσεις και με ποιες δράσεις την στηρίζει το ΕΒΕΑ;

Η ενίσχυση της εξαγωγικής βάσης της ελληνικής οικονομίας αναδεικνύεται σε κυρίαρχο ζητούμενο. Σήμερα, το 50% και πλέον των εξαγωγών της Ελλάδα πραγματοποιείται από μεγάλες επιχειρήσεις.

Τα ποσοστά αυτά αποτυπώνουν ένα δομικό πρόβλημα, αλλά ταυτόχρονα και μια μεγάλη ευκαιρία. Αν οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις της χώρας ενταχθούν πιο μαζικά – και κυρίως ποιοτικά – στο εξαγωγικό δυναμικό της χώρας, το κέρδος για την εθνική οικονομία θα είναι μεγάλο.

Σε έρευνα που πραγματοποίησε πρόσφατα το ΕΒΕΑ σε συνεργασία με την Deloitte, η μεγάλη πλειονότητα των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων έχουν ή σκοπεύουν να αποκτήσουν εξαγωγική δραστηριότητα. Επιπλέον, περίπου το 70% των επιχειρήσεων διαβλέπουν σταθερότητα και ελαφριά ενίσχυση της εξαγωγικής τους δραστηριότητας κατά το προσεχές διάστημα.
Το Επιμελητήριό μας είναι ο βασικός σύμμαχος αυτής της προσπάθειας. Υποστηρίζουμε αξιόπιστα τις επιχειρήσεις – μέλη μας, ώστε να αξιοποιήσουν ευκαιρίες διείσδυσης σε νέες, αλλά και υφιστάμενες αγορές, με καλά οργανωμένες δράσεις δικτύωσης και ενημέρωσης. Εντός του 2024 έχουμε λάβει μέρος σε πολυάριθμες επιχειρηματικές αποστολές, από την Ινδία και την Κωνσταντινούπολη μέχρι την Γκάνα και τη Σερβία ενώ σε συνεργασία με την Enterprise Greece και άλλους φορείς, έχουμε διοργανώσει ενημερωτικές εκδηλώσεις για αγορές στόχους, όπως αυτές της Αυστραλίας και της Νέας Ζηλανδίας, του Καναδά, της Λατινικής Αμερικής, της Ασίας κ.ά. Στο επόμενο διάστημα προγραμματίζουμε νέες αποστολές, στη Βουλγαρία, στη Κορέα και αλλού.

Παράλληλα, παρέχουμε στα μέλη μας μια σειρά από υπηρεσίες, που καλύπτουν κάθε βήμα της εξαγωγικής προσπάθειας, από την επιχειρηματική πληροφόρηση και την παροχή συμβουλευτικής υποστήριξης, μέχρι τη διευκόλυνση της πρόσβασης σε χρηματοδοτικά εργαλεία.

Ζούμε σε μια εποχή ραγδαίας ανάπτυξης της τεχνολογίας. Πιστεύετε πως οι ελληνικές επιχειρήσεις συμβαδίζουν με αυτούς τους ρυθμούς; Ποια συμβουλή θα τους δίνατε για να κινηθούν πιο αποτελεσματικά προς αυτή την κατεύθυνση;

Είμαστε στο μέσο μιας τεχνολογικής επανάστασης που μετασχηματίζει την επιχειρηματικότητα, την εργασία, τις μεθόδους παραγωγής και εμπορίας προϊόντων και υπηρεσιών. Οι ελληνικές επιχειρήσεις κατανοούν τις αλλαγές και τις προκλήσεις που προκύπτουν σε αυτό το περιβάλλον. Αντιλαμβάνονται την ανάγκη για ψηφιοποίηση της λειτουργίας και της στρατηγικής τους και κινούνται όλο και πιο γρήγορα σε αυτή την κατεύθυνση.

Η σχετική θεματική έρευνα του ΕΒΕΑ έδειξε ότι περισσότερες από 4 στις 5 επιχειρήσεις θεωρούν την ψηφιακή μετάβαση πολύ σημαντική για την εξασφάλιση ανταγωνιστικού πλεονεκτήματος. Επίσης, περισσότερες από 3 στις 5 δηλώνουν ότι διαθέτουν – σε ικανοποιητικό βαθμό – την απαραίτητη τεχνογνωσία για συναφή θέματα. Ωστόσο, ο βαθμός σημαντικότητας του ψηφιακού μετασχηματισμού εμφανίζεται ανάλογος του επιχειρηματικού μεγέθους, καθώς οι μεγαλύτερες επιχειρήσεις φαίνεται να συγκαταλέγουν την ψηφιακή μετάβαση μεταξύ των κυρίαρχων στρατηγικών τους, ενώ οι μικρότερες φαίνεται να αναγνωρίζουν σε μικρότερο βαθμό τα οφέλη της ψηφιακής ωριμότητας. Αυτό πιθανόν να σχετίζεται με την έλλειψη ψηφιακών δεξιοτήτων των στελεχών και εργαζομένων σε αυτές τις επιχειρήσεις και την ενδεχόμενη απροθυμία των επιχειρηματιών να επενδύσουν σε έργα, με τα οποία δεν είναι εξοικειωμένοι.

Σήμερα μέσω του Ταμείου Ανάκαμψης και του ΕΣΠΑ, παρέχονται σημαντικές χρηματοδοτικές ευκαιρίες για έργα ψηφιακού μετασχηματισμού. Είναι, όμως, σημαντικό να διασφαλίσουμε ότι θα αξιοποιηθούν σωστά. Πρέπει να εστιάσουμε στη διευκόλυνση της πρόσβασης των μικρών επιχειρήσεων στις σχετικές δράσεις, αντιμετωπίζοντας ενδεχόμενα εμπόδια. Είναι εξίσου απαραίτητο να ενισχύσουμε τους μηχανισμούς ενημέρωσης και υποστήριξης των μικρομεσαίων, ώστε να μπορέσουν οι επιχειρήσεις να εντάξουν τις νέες τεχνολογίες στη στρατηγική τους, αλλά και να επιταχύνουμε τις δράσεις κατάρτισης με στόχο την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων που οι επιχειρήσεις έχουν ανάγκη.

Διαβάστε εδώ το Business Voice Week

Τα τελευταία χρόνια υπάρχουν όλο και περισσότερες πρωτοβουλίες για τη γυναικεία ενδυνάμωση και τη συμμετοχή τους στο επιχειρείν. Είναι αποδοτικές κατά την άποψή σας; Ποιες είναι οι σχετικές δράσεις του ΕΒΕΑ;

Στην Ελλάδα έχουν γίνει τα τελευταία χρόνια σημαντικά βήματα προόδου, ως προς τη συμμετοχή των γυναικών στο επιχειρείν και στην εργασία. Η Ελλάδα κατατάσσεται στην υψηλότερη θέση στην Ευρώπη ως προς τη συμμετοχή των γυναικών στο επιχειρείν. Όμως, η γυναικεία επιχειρηματικότητα τείνει να επικεντρώνεται σε δραστηριότητες με χαμηλή προστιθέμενη αξία και περιορισμένες προοπτικές δυναμικής ανάπτυξης. Κι αυτό οφείλεται σε παράγοντες όπως η περιορισμένη πρόσβαση των γυναικών επιχειρηματιών σε κεφάλαια, η έλλειψη δικτύωσης και μηχανισμών ενημέρωσης, τα έμφυλα κοινωνικά στερεότυπα.

Επιπλέον, όπως έδειξε και ειδική έρευνα που πραγματοποιήσαμε πρόσφατα σε συνεργασία με την Microsoft, υπάρχουν ακόμα εμπόδια και ανισότητες, όσον αφορά την πρόσβαση, την παραμονή και την εξέλιξη των γυναικών στην αγορά εργασίας. Αρκεί να πω ότι μία στις δύο γυναίκες που πήραν μέρος δήλωσαν ότι έχουν βιώσει προκατάληψη ή διάκριση λόγω φύλου, καθώς και ότι έχουν αντιμετωπίσει προκλήσεις στην εξέλιξή τους λόγω του φύλου τους. Επιπλέον, το 78,5% πιστεύει ότι υπάρχει έλλειψη εκπροσώπησης γυναικών σε ηγετικές θέσεις και το 77% θεωρεί ότι το μισθολογικό χάσμα στην ελληνική αγορά εργασίας μεταξύ φύλων υφίσταται ακόμη.

Στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών, σε συνεργασία με το Εθνικό Επιμελητηριακό Δίκτυο Γυναικών Ελλάδας (ΕΕΔΕΓΕ), συνεχίζουμε τις δράσεις που στοχεύουν στην ενδυνάμωση των γυναικών. Σημείο αναφοράς είναι η υλοποίηση προγραμμάτων reskilling και upskilling για άνεργες γυναίκες, ώστε να προλάβουμε τη διεύρυνση του έμφυλου χάσματος κατά την ψηφιακή μετάβαση. Επίσης, σε συνεργασία με την Microsoft υλοποιούμε το πιλοτικό πρόγραμμα Empowering Women 45+, που απευθύνεται σε άνεργες γυναίκες πανεπιστημιακής εκπαίδευσης.

Στηρίζουμε, παράλληλα, τη γυναικεία επιχειρηματικότητα, με την ένταξη γυναικείων νεοφυών επιχειρήσεων από όλη την Ελλάδα στη Θερμοκοιτίδα του ΕΒΕΑ, με πρωτοβουλίες δικτύωσης των γυναικών επιχειρηματιών με φορείς και επιχειρήσεις άλλων χωρών. Παραμένουμε, παράλληλα, σε διάλογο με την Πολιτεία και όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, προωθώντας προτάσεις για την καταπολέμηση του έμφυλου μισθολογικού χάσματος και την εξισορρόπηση μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής.

Αναμφίβολα, η βιωσιμότητα είναι ένα βασικό μέλημα πλέον. Πιστεύετε πως η αρωγή από την πολιτεία είναι αρκετή ώστε οι επιχειρήσεις να καταστούν βιώσιμες; Οι ίδιες φαίνεται να κάνουν βήματα προς αυτήν την κατεύθυνση ή είναι κάτι που δεν αποτελεί προτεραιότητά τους;

Στην εποχή μας, η ενσωμάτωση των αρχών της Βιώσιμης Ανάπτυξης στην επιχειρηματική λειτουργία – πέρα από ηθική και κοινωνική επιταγή – αναδεικνύεται σε ζήτημα οικονομικού ρεαλισμού και κριτήριο μακροπρόθεσμης ανταγωνιστικότητας για όλες τις επιχειρήσεις, ανεξάρτητα από το μέγεθός τους.

Η οικοδόμηση σχέσεων εμπιστοσύνης με τα ενδιαφερόμενα μέρη για την έγκαιρη διάγνωση και διαχείριση κινδύνων, είναι το κλειδί για την πρόσβαση σε χρηματοδότηση, για την προσέλκυση επενδύσεων, αλλά και για τη συμμετοχή σε εγχώριες και διεθνείς εφοδιαστικές αλυσίδες. Είναι, ταυτόχρονα, ο καταλύτης για την υιοθέτηση πράσινων καινοτομιών, για την προσέλκυση και τη διατήρηση ταλέντου.

Η Πολιτεία – μέσω της ευρωπαϊκής και της εθνικής νομοθεσίας – κατευθύνει πλέον τις επιχειρήσεις σε αυτόν τον δρόμο. Όμως, η βιωσιμότητα δεν εξαντλείται στην απλή συμμόρφωση με κανονιστικές απαιτήσεις. Αφορά τη συνολική αναθεώρηση της στρατηγικής, του μοντέλου λειτουργίας και της κουλτούρας τους, με βάση τους πυλώνες της εταιρικής διακυβέρνησης, της κοινωνικής υπευθυνότητας και της προστασίας του περιβάλλοντος.
Στο Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών υποστηρίζουμε ενεργά αυτή την προσπάθεια, είναι χαρακτηριστικό ότι ως ΕΒΕΑ έχουμε μετρήσει το ανθρακικό μας αποτύπωμα. Η συμμετοχή μας, από το 2008, στην Πρωτοβουλία του Οικουμενικού Συμφώνου του Ο.Η.Ε. επιβεβαιώνει τη δέσμευσή μας στις αρχές της Βιώσιμης Ανάπτυξης και στη συστηματική διάδοσή τους στην ελληνική επιχειρηματική κοινότητα. Εστιάζουμε ιδιαίτερα στην ενθάρρυνση και καθοδήγηση των μικρότερων επιχειρήσεων, ώστε να ενσωματώσουν τα κριτήρια βιωσιμότητας στο επιχειρηματικό τους μοντέλο, να εφαρμόσουν καλές πρακτικές, να αξιοποιήσουν σύγχρονα εργαλεία.

Ένα από τα βασικά προβλήματα που αντιμετωπίζει η χώρα, και κατ’ επέκταση και οι ελληνικές επιχειρήσεις, είναι η έλλειψη ταλέντων λόγω του brain drain, το οποίο ωθεί τους νέους προς το εξωτερικό. Με ποιες ενέργειες προσπαθείτε να το αντιμετωπίσετε αυτό;

Η διαρροή ανθρώπινου κεφαλαίου είναι ένα πρόβλημα που συνδέθηκε με την οικονομική κρίση, όμως είναι σε μεγάλο βαθμό απότοκο του παραγωγικού μοντέλου, στο οποίο στηρίχθηκε η ελληνική οικονομία για πολλές δεκαετίες. Ενός μοντέλου, το οποίο δεν δημιουργεί και δεν υποστηρίζει ποιοτικές, καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας, με υψηλή εξειδίκευση. Το κλειδί για να σταματήσουμε τη διαρροή και να προσελκύσουμε υψηλού επιπέδου ανθρώπινο δυναμικό, είναι η οικοδόμηση μιας οικονομίας που παράγει και καινοτομεί. Μιας οικονομίας που επενδύει στη γνώση, προσφέρει όχι μόνο περισσότερες, αλλά και καλές θέσεις εργασίας.

Αυτό σημαίνει ότι χρειαζόμαστε περισσότερες επενδύσεις που επιταχύνουν την παραγωγική αναβάθμιση των επιχειρήσεων και της οικονομίας. Χρειάζεται στενότερη σύνδεση ανάμεσα στη γνώση που παράγεται στα πανεπιστήμια και στα ερευνητικά κέντρα και τον κόσμο της παραγωγής. Χρειάζεται ενίσχυση του οικοσυστήματος νεοφυούς επιχειρηματικότητας.

Διαβάστε εδώ το Business Voice Week

Το ΕΒΕΑ συμμετέχει ενεργά σε αυτή την προσπάθεια: υποστηρίζουμε μεταρρυθμίσεις που αναβαθμίζουν το επενδυτικό και επιχειρηματικό περιβάλλον της χώρας, συνεργαζόμαστε με φορείς καινοτομίας, στηρίζουμε τη νεοφυή επιχειρηματικότητα και είμαστε σε συνεχή επικοινωνία με τα γραφεία διασύνδεσης των πανεπιστημίων, για τη γεφύρωση του ακαδημαϊκού κόσμου με τον κόσμο της αγοράς και την αντιστροφή του brain drain.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις της Ελλάδας αυτήν τη στιγμή;

Οι ελληνικές επιχειρήσεις έχουν δείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα απέναντι στις διαδοχικές κρίσεις των τελευταίων ετών, αλλά και αναβαθμισμένη εμπιστοσύνη στις προοπτικές της εγχώριας οικονομίας. Σε πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας, ο δείκτης εμπιστοσύνης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων σημείωσε ιστορικά υψηλή επίδοση κατά το πρώτο εξάμηνο του 2024, κάτι που μεταφράζεται σε αυξημένη πρόθεση για επενδύσεις και νέες προσλήψεις.

Αυτό είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικό. Γιατί σε ένα ταραγμένο και ραγδαία μεταλλασσόμενο παγκόσμιο περιβάλλον, ο εφησυχασμός ισοδυναμεί με κίνδυνο. Ζητούμενο παραμένει ο παραγωγικός μετασχηματισμός της ελληνικής οικονομίας, μέσα από τη δημιουργία όχι μόνο περισσότερων, αλλά και ισχυρότερων και πιο δυναμικών επιχειρήσεων, με εξωστρεφή προσανατολισμό και διεθνή ανταγωνιστικότητα.

Η πρόκληση για τις ελληνικές επιχειρήσεις στο επόμενο διάστημα, είναι να μπορέσουν να επενδύσουν στην πράσινη και ψηφιακή τους μετάβαση, στην ενσωμάτωση της καινοτομίας και των νέων τεχνολογιών, στην προσέλκυση ταλέντου, στην παραγωγή διεθνώς ανταγωνιστικών προϊόντων και υπηρεσιών. Στην προσπάθεια αυτή, χρειάζονται στοχευμένα κίνητρα, ενισχύσεις και χρηματοδοτικά εργαλεία, αλλά και αποτελεσματικοί μηχανισμοί επιμόρφωσης και μεταφοράς τεχνογνωσίας.

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Αθηνών υπηρετεί με συνέπεια αυτή την αποστολή, βοηθώντας τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις να υπερβούν εμπόδια και περιορισμούς, που σχετίζονται με το μέγεθός τους, όπως είναι η δυσκολία πρόσβασης σε χρηματοδότηση και δίκτυα, η περιορισμένη τεχνογνωσία, η έλλειψη εξειδικευμένου ανθρώπινου δυναμικού.