Πως καθιερώθηκε η εργατική Πρωτομαγιά

07:55 1/5/2014 - Πηγή: Matrix24

Η προετοιμασία της γενικής απεργίας στο Σικάγο άρχισε το 1884, όταν στο συνέδριο της Αμερικανικής Ομοσπονδίας Εργασίας, ελήφθη η απόφαση να γίνουν την πρώτη Μάη του 1886 απεργιακές κινητοποιήσεις και διαδηλώσεις στο Σικάγο, το μεγαλύτερο τότε βιομηχανικό κέντρο των ΗΠΑ. Αίτημα των εργατών ήταν η μείωση των ωρών εργασίας και σύνθημα «Οχτώ ώρες δουλειά, οχτώ ώρες ανάπαυση, οχτώ

ώρες ύπνο».

Τα γεγονότα

Την 1η Μαΐου του 1886, 400.000 άνθρωποι συμμετείχαν στις απεργίες που γίνονταν σε όλη την χώρα, και πάνω από 80.000 στο Σικάγο. Εκείνο το Σάββατο του 1886, που ήταν εργάσιμη μέρα, οι εργάτες, ξεκίνησαν με τις γυναίκες και τα παιδιά τους για να διαδηλώσουν ειρηνικά στο χώρο της συγκέντρωσης στην πλατεία Haymarket. Στη γύρω περιοχή, είχαν παραταχθεί αστυνομικές δυνάμεις αποτελούμενες από 1.350 άτομα, οπλισμένα με οπλοπολυβόλα οι οποίοι περίμεναν το σύνθημα για να δράσουν.

Την ώρα που το συγκεντρωμένο πλήθος παρακολουθούσε τις ομιλίες, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης, διατάσσει να διαλυθεί η συγκέντρωση. Την ίδια ώρα μια βόμβα εξερράγη κοντά στους αστυνομικούς οι οποίοι άρχισαν να πυροβολούν και να χτυπούν τους συγκεντρωμένους αδιακρίτως.

Από την «σφαγή» που ακολούθησε δεν έγινε ποτέ γνωστός ο τελικός απολογισμός των θυμάτων, αφού πολλοί τραυματισμένοι κατέληξαν τις επόμενες ημέρες. Επισήμως έχουν επαληθευτεί μόνο οκτώ νεκροί αστυνομικοί και τέσσερις διαδηλωτές.

Οκτώ συλληφθέντες διαδηλωτές δικάστηκαν, τέσσερις εξ αυτών καταδικάστηκαν σε θάνατο και άλλος ένας αυτοκτόνησε στη φυλακή. Η διεθνής προβολή αυτής της δίκης δημιούργησε τα θεμέλια της Εργατικής Πρωτομαγιάς ως Εργατικής Γιορτής.

Πρωτομαγιά στην Ελλάδα

Το 1892 έγινε η πρώτη συγκέντρωση για την Πρωτομαγιά στην Ελλάδα, από το Σοσιαλιστικό Σύλλογο του Σταύρου Καλλέργη. Το 1893, 2000 άνθρωποι διαδήλωσαν ζητώντας οχτάωρο, Κυριακή αργία και κρατική ασφάλιση στα θύματα εργατικών ατυχημάτων.

Το 1894, γίνεται μεγάλη συγκέντρωση με τα ίδια αιτήματα που έληξε με 10 συλλήψεις και τον Αύγουστο ακολούθησε σύλληψη του σοσιαλιστή Σταύρου Καλλέργη.

Οι καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης

Το Μάιο του 1936 συνέβησαν τα τραγικά γεγονότα με τους καπνεργάτες της Θεσσαλονίκης, τα οποία άρχισαν το Φεβρουάριο, με την κατάληψη ενός εργοστασίου ύστερα από την απόρριψη των αιτημάτων των εργατών και συνεχίστηκε με συμπαράσταση καπνεργατών από άλλα εργοστάσια.

Το Μάιο του ίδιου έτους εναντίον των απεργών χρησιμοποιήθηκε η αστυνομία και ο στρατός. Δεν υπήρχε κεντρική συγκέντρωση, αλλά μικρές συγκεντρώσεις με ομιλητές σε διάφορα μέρη της πόλης. Στις 9 Μαΐου σε μια συγκέντρωση στη διασταύρωση Εγνατίας και Βενιζέλου, χωροφύλακες πυροβόλησαν και σκότωσαν 8 εργάτες. Με πυροβολισμούς προσπάθησαν να διαλύσουν και τις άλλες συγκεντρώσεις και ο συνολικός απολογισμός των αιματηρών γεγονότων ήταν τουλάχιστον 12 νεκροί και 300 τραυματίες. Οι ωμές δολοφονίες των εργατών αποτέλεσαν έμπνευση για τον μεγάλο ποιητή Γιάννη Ρίτσο που έγραψε τον «Επιτάφιο».

«Μιὰ μάνα, καταμεσὶς τοῦ δρόμου, μοιρολογάει τὸ σκοτωμένο παιδί της. Γύρω της καὶ πάνω της, βουΐζουν καὶ σπάζουν τὰ κύματα τῶν διαδηλωτῶν - τῶν ἀπερ- γῶν καπνεργατῶν. Ἐκείνη συνεχίζει τὸ θρῆνο της): Γιέ μου, σπλάχνο τῶν σπλάχνων μου, καρδούλα τῆς καρδιᾶς μου, πουλάκι τῆς φτωχιᾶς αὐλῆς, ἀνθὲ τῆς ἐρημιᾶς μου, πῶς κλείσαν τὰ ματάκια σου καὶ δὲ θωρεῖς ποὺ κλαίω καὶ δὲ σαλεύεις, δὲ γρικᾷς τὰ ποὺ πικρὰ σοῦ λέω; Γιόκα μου, ἐσὺ ποὺ γιάτρευες κάθε παράπονό μου, Ποὺ μάντευες τί πέρναγα κάτου ἀπ᾿ τὸ τσίνορό μου, τώρα δὲ μὲ παρηγορᾶς καὶ δὲ μοῦ βγάζεις ἄχνα καὶ δὲ μαντεύεις τὶς πληγὲς ποὺ τρῶνε μου τὰ σπλάχνα»; (Απόσπασμα από τον «Επιτάφιο»)

Στην Καισαριανή πριν από 70 χρόνια

Η 1η Μαΐου 1944 συνέβη μία ακόμα τραγωδία που τιμάται την ημέρα της Πρωτομαγιάς. Εκείνη την ημέρα στην Καισαριανή οι γερμανικές δυνάμεις κατοχής εκτέλεσαν 200 κομμουνιστές αιχμαλώτους, πρώην πολιτικούς κρατούμενους ως αντίποινα για το θάνατο ενός Γερμανού στρατηγού και τριών συνοδών του αξιωματικών στους Μολάους της Λακωνίας, στις 27 Απριλίου του 1944.

Η πλειονότητα των εκτελεσθέντων - περίπου 170 - ήταν πρώην κρατούμενοι της δικτατορίας Μεταξά στην Ακροναυπλία που οι αρχές τους παρέδωσαν με πρωτόκολλο παράδοσης στους Iταλούς κατακτητές μετά την πτώση του ελληνοαλβανικού μετώπου. Το Σεπτέμβριο του 1943, ύστερα από τη συνθηκολόγηση των Ιταλών, οι Ναζί μετέφεραν τους κρατούμενους στο Xαϊδάρι και τελικά τους εκτέλεσαν στην Καισαριανή. Οι άλλοι 30 περίπου από τους εκτελεσμένους ήταν εξόριστοι από την Aνάφη.

Την Πρωτομαγιά, η Καισαριανή δεν τιμά μόνο τους αγώνες των εργατών αλλά και τα ηρωικά θύματα της θηριωδίας των Ναζί.