Σχετικά με τη μελέτη του Levy Economics Institute για παράλληλο νόμισμα και σχέδιο Μάρσαλ

07:21 25/2/2014 - Πηγή: Matrix24

Στη μελέτη του Levy Economics Institute of Bard College, Prospects and Policies for the Greek economy, February 2014 , περιλαμβάνονται βασικές προτάσεις για την μεγέθυνση της ελληνικής οικονομίας και τη μείωση της υψηλής ανεργίας μετά από τις εξελίξεις στα μακροοικονομικά μεγέθη το 2013.
Το Ινστιτούτο από την ίδρυσή του καταβάλει συστηματικές προσπάθειες για να αναγνωριστεί το θέμα της απασχόλησης ως το βασικό θέμα στην ιεράρχηση των στόχων της οικονομικής

πολιτικής. Δεν πρόκειται για ιδεολογική εμμονή αλλά για κοινωνική φιλοσοφία προς την οποία τείνει η οικονομική θεωρία την οποία υποστηρίζει το Ινστιτούτο. Η αναγνώριση της εργασίας ως βασικού φορέα της οικονομικής ευημερίας αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της λογικής του.
Με βάση την εξέλιξη των μακροοικονομικών μεγεθών της ελληνικής οικονομίας η βασική διαπίστωσή του είναι ότι , στην παρούσα φάση, το πρόβλημα της είναι το υψηλότατο ποσοστό ανεργίας και η ύφεση του ΑΕΠ . Η παντελής έλλειψη ρευστότητας είναι υπεύθυνη για την παρούσα κατάσταση. Επομένως η ανάγκη εισροής και μετάγγισης ρευστότητας στην ελληνική οικονομία με στοχευμένο τρόπο αποτελεί το ων ουκ άνευ αυτή τη συγκεκριμένη περίοδο. Η ανάγκη αυτή καθίσταται άκρως επείγουσα δεδομένου ότι οι εναλλακτικοί τρόποι τους οποίους έχει υιοθετήσει η κυβέρνηση , ακολουθώντας τις οδηγίες της τρόικας δεν αποδίδουν. Δηλαδή οι εξαγωγές αλλά και οι Άμεσες Ξένες Επενδύσεις (ΑΞΕ) , σύμφωνα με τα στοιχεία, δεν μπορούν να παράσχουν την απαιτούμενη ρευστότητα. Παράλληλα οι εισροές μέσω ΕΣΠΑ δεν είναι αρκετές ούτε στοχευμένες ώστε η ρευστότητα που προσφέρουν να αποτελέσει παράγοντα σημαντικό μεγέθυνσης του ΑΕΠ και απορρόφησης της ανεργίας.

Το συγκεκριμένο σχέδιο περιλαμβάνει τρεις βασικούς πυλώνες:
- Άμεση εισροή πόρων ύψους 30 δις ευρώ από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) ή από άλλους θεσμούς της ΕΕ (σε δώδεκα τρίμηνα ) με τη μορφή εισροής κεφαλαίων ώστε να μην επιβαρυνθεί το Δημόσιο Χρέος (ΔΧ) μέχρις ότου αποπληρωθεί. Ένα είδος σχεδίου Marshall με πολύ χαμηλό επιτόκιο.
- Πάγωμα της πληρωμής τόκων για το ΔΧ και μετακύλιση των χρεολυσίων για την ίδια περίοδο του σχεδίου Marshall . Τα ποσά που θα προέλθουν από την μη καταβολή τόκων θα χρησιμοποιηθούν για δημόσιες επενδύσεις με στόχο τη δημιουργία θέσεων εργασίας.
- Τη δημιουργία ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού μηχανισμού με στόχο την παροχή ρευστότητας και όχι με στόχο την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων όπως ισχυρίζονται πολλοί αναλυτές ένθεν και εκείθεν του πολιτικού φάσματος. Αυτό θα λάβει τη μορφή κρατικών διηνεκών ομολόγων, χωρίς τοκομερίδιο , μεταβιβαζομένων και μη μετατρέψιμων σε ευρώ (μόνο τα ευρώ μπορούν να μετατραπούν σε αυτού του είδους τα ομόλογα) . Η ονομαστική τους αξία θα αντιστοιχεί σε ευρώ. Το κράτος θα χρησιμοποιήσει τα ομόλογα για την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του (περίπου 8 δις το 2013) και θα τα δέχεται για την καταβολή των φόρων εκ μέρους των πολιτών. Επίσης θα τα χρησιμοποιήσει για την πληρωμή όσων προσληφθούν στο δημόσιο ή για κοινωνικές μεταβιβάσεις.

Mε την πρώτη ματιά διαπιστώνεται εύκολα ότι οι παραπάνω προτάσεις , έχουν το «μειονέκτημα» να εξαρτώνται , σε μεγάλο βαθμό, από τη θέληση παραγόντων ισχύος οι οποίοι κατέχουν τη θέση των αντισυμβαλλομένων σε αυτές τις προτάσεις . Ως εκ τούτου αυτομάτως χάνουν τον χαρακτήρα των άμεσων βραχυχρονίων προτάσεων και καθίστανται υπό μιαν έννοια «μακροχρόνιες επιδιώξεις» των οποίων η εφαρμογή ή όχι εντάσσεται σε μακροχρόνια στρατηγική ή οποία βρίσκεται πάντοτε υπό την αίρεση των μελλοντικών εξελίξεων. Ας δούμε όμως συγκεκριμένα πως έχουν τα πράγματα.

- Η απαίτηση για τη χρηματοδότηση ενός σχεδίου Marshall από την ΕΤΕπ και μάλιστα με τη μορφή εισροής κεφαλαίων βρίσκεται έξω από την καταστατική λογική της συγκεκριμένης τράπεζας. Το ποσό είναι μεγάλο και ακόμη περισσότερο οι όροι που τίθενται είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν αποδεκτοί. Η θέση – απαίτηση ότι πρέπει να εισέλθει ως αυτόνομη εισροή κεφαλαίου για να μην επιβαρυνθεί το ελληνικό δημόσιο χρέος επίσης είναι έξω από τη λογική που διέπει σήμερα την ΕΤΕπ αλλά και την ΕΕ γενικότερα. Παράλληλα γιατί μόνο για την Ελλάδα και όχι για τις υπόλοιπες χώρες του λεγόμενου Νότου ή των ανατολικών χωρών; Αυτό προϋποθέτει συνεπώς συγκεκριμένες πολιτικές στρατηγικές.

- Η πρόταση για τη δημιουργία παράπλευρου μηχανισμού προσφοράς ρευστότητας.
Η πρόταση του Ινστιτούτου είναι τεκμηριωμένη και επικεντρωμένη στην εξυπηρέτηση του κύριο στόχου της ελληνικής οικονομίας στην παρούσα συγκυρία ο οποίος είναι η τρομακτική έλλειψη ρευστότητας . Σύμφωνα με τη θεωρητική τους προσέγγιση για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας και τη δραστική μείωση της ανεργίας χρειάζεται επεκτατική δημοσιονομική πολιτική και επεκτατική νομισματική προκειμένου να χρηματοδοτηθεί η πρώτη. Επειδή σύμφωνα με τα σημερινά δεδομένα η παραγωγή πρωτογενών πλεονασμάτων σε μεγάλο ύψος (περίπου 4,5% του ΑΕΠ για την προσεχή πενταετία) για μια οικονομία η οποία βρίσκεται σε ύφεση επί έξι συναπτά έτη με σωρευτική απώλεια εισοδήματος πάνω από 25,0%, κατευθύνεται στην αποπληρωμή του χρέους και όχι στην επαναεισαγωγή στο εισοδηματικό κύκλωμα , κάτι που θα έδινε ώθηση στην μεγεθυντική διαδικασία της οικονομίας και επειδή η προγραμματιζόμενη, από το κυβερνητικό πρόγραμμα , εισροή ρευστότητας μέσω των εξαγωγών και των ΑΞΕ , σε υποκατάσταση της εξαγόμενης ,δεν φαίνεται να υλοποιείται , καθίσταται εμφανής η ανάγκη παροχής ρευστότητας από παράπλευρους μηχανισμούς.
Ένα τέτοιο παράπλευρο μηχανισμό αποτελεί η πρόταση για τη δημιουργία ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού μηχανισμού. Η εκτίμηση του Ινστιτούτου εδράζεται στο ότι η παροχή ρευστότητας αποτελεί πρωτεύοντα στόχο στην σημερινή συγκυρία και όχι η ανταγωνιστικότητα των ελληνικών προϊόντων όπως ισχυρίζεται το ακολουθούμενο πρόγραμμα της Τρόικας- Κυβέρνησης αλλά και ισχυρίζονται πολλοί αναλυτές ανήκοντες σε ολόκληρο το εύρος του πολιτικού φάσματος. Δηλαδή ο προτεινόμενος μηχανισμός δεν στοχεύει στη δημιουργία ενός παράπλευρου νομίσματος το οποίο θα έχει τη δυνατότητα υποτίμησης συμβάλλοντας με τον τρόπο αυτό στη βελτίωση των ελληνικών εξαγωγών και συνεπώς στην εισροή επιπρόσθετης ρευστότητας μέσω αυτού του καναλιού. Τούτο επειδή , εκ των πραγμάτων (δηλαδή τα πραγματολογικά στοιχεία των εξαγωγών ) δεν επιτρέπουν καμία αισιοδοξία.

Αυτό θα λάβει τη μορφή κρατικών διηνεκών ομολόγων, χωρίς τοκομερίδιο , μεταβιβαζομένων και μη μετατρέψιμων σε ευρώ (μόνο τα ευρώ μπορούν να μετατραπούν σε αυτού του είδους τα ομόλογα) . Η ονομαστική τους αξία θα αντιστοιχεί σε ευρώ. Η διηνεκής διάρκεια τους επιτρέπει να μην επιβαρύνουν το ΔΧ . Η μη ύπαρξη τοκομεριδίου επιτρέπει η τρέχουσα αξία τους να είναι πάντοτε ίση με την ονομαστική. Η μη μετατρεψιμότητά τους σε ευρώ επιτρέπει την αποφυγή κερδοσκοπικών επιθέσεων. Πρόκειται στην ουσία για αύξηση της προσφοράς χρήματος για συναλλακτικούς σκοπούς.

Το κράτος θα χρησιμοποιήσει τα ομόλογα για την πληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών του (περίπου 8 δις το 2013) και θα τα δέχεται για την καταβολή των φόρων εκ μέρους των πολιτών. Έτσι θα υπάρχει η συναλλαγματική υποστήριξη των συγκεκριμένων ομολόγων. Επίσης θα τα χρησιμοποιήσει για την πληρωμή όσων προσληφθούν στο δημόσιο ή για κοινωνικές μεταβιβάσεις. Συγχρόνως και οι ιδιώτες στις μεταξύ τους συναλλαγές θα μπορούν να χρησιμοποιούν τα συγκεκριμένα ομόλογα. Αυτό βεβαίως μπορεί να γίνει με τη μεσολάβηση του τραπεζικού συστήματος το οποίο θα μεταφέρει στους λογαριασμούς (σε ποιους; Στους παλιούς με τα ευρώ ή σε νέους με το Geuro όπως ονομάζει το νέο νόμισμα;) των πολιτών ως κατάθεση τα αναλογούντα ποσά και θα προβεί παράλληλα και σε «κλασματοποίηση» τους ώστε να διευκολύνονται οι συναλλαγές. Εδώ όπως γίνεται αντιληπτό θα απαιτηθεί κατά πάσα πιθανότητα λογιστικό σύστημα καταγραφής και σε Geuro.

Εξετάζοντας προσεκτικά την πρόταση μπορούμε να πούμε ότι ουσιαστικά πρόκειται για ένα «τέχνασμα» αύξησης της προσφοράς χρήματος στην ελληνική οικονομία , υπερβαίνοντας τον τρόπο που η ΕΚΤ χαράσσει και ασκεί την νομισματική πολιτική. Άρα αυτό το «τέχνασμα» θέτει εν αμφιβόλω την νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, δεδομένου αν αυτό επιτραπεί από την ΕΚΤ για την περίπτωση της Ελλάδος, μπορεί να εφαρμοστεί και από τις άλλες χώρες της ευρωζώνης. Συνεπώς έρχεται ευθέως σε αντίθεση με την πολιτική της ΕΚΤ. Επομένως θεωρώ ότι είναι αδύνατον η ΕΚΤ να δεχθεί αυτή την πρόταση. Η άσκηση πολιτικής μέσω «τεχνασμάτων» δεν αποτελεί , κατά την άποψή μου, σωστή αντίληψη για την πολιτική. Εξάλλου η δημιουργία παράπλευρου μηχανισμού προσφοράς χρήματος θέτει εν αμφιβόλω τη εμπιστοσύνη προς το ευρώ ανοίγοντας τον ασκό του Αιόλου σε διάφορες κερδοσκοπικές κινήσεις των χρηματοπιστωτικών αγορών.
Ας υποθέσουμε όμως ότι , για κάποιους λόγους επιτρέπεται και πράγματι εφαρμόζεται στην Ελλάδα η συγκεκριμένη πρόταση. Η ελληνική οικονομία βρίσκεται αυτομάτως στον αστερισμό των δύο νομισμάτων, ενός διεθνούς και ενός εγχωρίου. Μάλιστα σε μια περίοδο κρίσιμη για την οικονομία της. Η προσπάθεια επιτάχυνσης της μεγεθυντικής διαδικασίας της οικονομίας με διασάλευση της νομισματικής σταθερότητας μάλιστα με τον συγκεκριμένο τρόπο εμπεριέχει σοβαρούς κινδύνους με απρόβλεπτες συνέπειες .
Ο νόμος του Thomas Gresham και του δικού μας Αριστοφάνη θα αρχίσει να λειτουργεί σχεδόν αμέσως σπρώχνοντας στην σταδιακή εξαφάνιση του καλού νομίσματος. Πιθανό αποτέλεσμα η επίτευξη του αντίθετου αποτελέσματος από το επιδιωκόμενο.
Σε καθεστώς ελεύθερης κίνησης κεφαλαίων είναι βέβαιον ότι μια τέτοια πράξη θα υποστεί την πίεση ενός μέτρου το οποίο βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με το κυρίαρχο ρεύμα. Ποιες θα είναι συνεπώς οι συνέπειες στη ροή των κάθε μορφής αποταμιεύσεων; (κεφαλαίων και καταθέσεων).
Η πίεση από οικονομική θα μετατραπεί σύντομα σε πολιτική. Η αβεβαιότητα θα εγκατασταθεί στο επίκεντρο της πολιτικής ζωής με ότι αυτό συνεπάγεται. Η εξυπηρέτηση ενός σωστού σκοπού με λάθος τρόπο τελικά αποκαθηλώνει τον ίδιο το σκοπό.

Η έλλειψη ρευστότητας ταλανίζει σήμερα την ελληνική οικονομία και θα την ταλανίζει για αρκετό διάστημα θα πρέπει να αντιμετωπισθεί με μέσα που δεν υποσκάπτουν την νομισματική σταθερότητα . Όχι ότι η τελευταία αποτελεί θέσφατο και κάτι το ιερό. Αλλά διότι δεν θυσιάζεις το μόνο σταθερό σημείο αναφοράς που σήμερα υπάρχει, στην πολιτική «τεχνασμάτων» με σχεδόν σίγουρα δυσμενέστερο αποτέλεσμα. Εξάλλου μπορεί κάποιος να συμβουλευτεί την οικονομική ιστορία της ελληνικής οικονομίας σχετικά με τη σταθεροποίηση της δραχμής την μεταπολεμική περίοδο.
Ως εκ τούτου χρειάζεται η ύπαρξη πολιτικών εργαλείων για την αντιμετώπιση της ρευστότητας. Το πρώτο και βασικό , το οποίο έπρεπε να αποτελέσει βασική και πρωταρχική έννοια των ελληνικών κυβερνήσεων, είναι η αναπτυξιακή τράπεζα. Πάλι εδώ παραπέμπω στη δεκαετία του 1960 και στη δημιουργία των τριών αναπτυξιακών τραπεζών. Οι πολιτικές απαντήσεις για την οικονομία χρειάζονται τον χρόνο τους . Όμως το δικό τους χρόνο . Επομένως «Σπεύδε βραδέως» .

- Πάγωμα της πληρωμής τόκων για το ΔΧ και μετακύλιση των χρεολυσίων για την ίδια περίοδο του σχεδίου Marshall.
Πρόκειται για πρόταση η οποία έχει περισσότερες πιθανότητες εφαρμογής παρότι το μεγαλύτερο μέρος των τόκων που καταβάλει η ελληνική κυβέρνηση ανήκει στην ΕΚΤ και τις υπόλοιπες ΕθΕΚΤ , στους ομολογιούχους που έχουν υποστεί τις συνέπειες του PSI καθώς και στα Hedge Funds που δεν εισήλθαν στο PSI. Άρα χρειάζεται πρωτίστως να συμφωνήσει η ΕΚΤ. Άρα μπορεί να λάβει τη μορφή μείωσης των τόκων μόνο για τα διακρατικά δάνεια του πρώτου μνημονίου που σήμερα ανέρχονται σε 52,9 δις ευρώ.