Eχουμε λεωφορεία, δεν έχουμε οδηγούς και ανταλλακτικά

15:03 22/6/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Των Αλέξη Λυγδιανού, Εύης Κολιού

Ο πολίτης έχει να παλέψει με πολλά δεινά στην «οδύσσειά» του στο κέντρο της Αθήνας. Μετανάστες, λαθρεμπόριο, εγκληματικότητα και πολλά άλλα. Η διαδρομή για την εργασία στο κέντρο έχει γίνει «γολγοθάς». Τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς έχουν γίνει μέρος του προβλήματος και όχι της λύσης. Σκάνδαλα, λαθρεπιβίβαση, προβληματικά λεωφορεία,

έλλειμμα σε οδηγούς και βοηθητικό προσωπικό είναι κάποια από τα «ελαττώματα» στις δημόσιες συγκοινωνίες. Οι πολίτες που μετακινούνται καθημερινά με τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς στην Αθήνα καταλήγουν να σπαταλάνε αρκετές ώρες, περιμένοντας στις στάσεις. Αν και η κίνηση έχει μειωθεί στους δρόμους, τα λεωφορεία και τα τρόλεϊ δεν κινούνται με τις ταχύτητες που θα έπρεπε. Μεγάλο «αγκάθι» είναι η λαθρεπιβίβαση και η μείωση ή κατάργηση δρομολογίων. Σε περίοδο κρίσης μπορεί παντού να γίνεται η προσπάθεια να «πέσει» το λειτουργικό κόστος, όμως, πρέπει να τηρούνται τα αυτονόητα, αν θέλουμε να ονομαζόμαστε κράτος. Ο συγκοινωνιολόγος – πολεοδόμος και καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Θάνος Bλαστός, μας λέει χαρακτηριστικά: «Δεν έχουμε λεωφορεία σε όλες τις γραμμές γιατί δεν έχουμε οδηγούς, αλλά και ανταλλακτικά, λόγω κρίσης. Τα δρομολόγια έχουν μειωθεί πάρα πολύ, με τη δικαιολογία από τις διοικήσεις των ΜΜΜ ότι συγκεκριμένες γραμμές δεν έχουν έσοδα για να χαρακτηριστούν βιώσιμες. Ένα επίσης σοβαρό ζήτημα είναι ότι τα λεωφορεία είναι εγκλωβισμένα στον κυκλοφοριακό κορεσμό που επικρατεί στους δρόμους, αφού οι οδηγοί δεν έχουν την παιδεία να μην παραβιάζουν τους λεωφορειοδρόμους. Από την άλλη πλευρά, η πολιτεία αντιμετωπίζει με τον ίδιο τρόπο το λεωφορείο που έχει 50 επιβάτες, με το ΙΧ που έχει έναν επιβάτη».

Χωρίς εισιτήριο

Ενα από τα μεγαλύτερα προβλήματα στον κλάδο των Μέσων Μαζικής Μεταφοράς είναι η λαθρεπιβίβαση. Σύμφωνα με στοιχεία που είδαν το φως της δημοσιότητας πρόσφατα, τέσσερις στους δέκα επιβάτες δεν ακυρώνουν εισιτήριο. Ειδικότερα στις διαδρομές στο κέντρο της Αθήνας τα ποσοστά εκτινάσσονται στους έξι στους δέκα, γιατί οι μετανάστες που δεν έχουν χαρτιά δεν φοβούνται το πρόστιμο και δεν εκδίδουν εισιτήριο. Για την καταπολέμηση της λαθρεπιβίβασης, σύμφωνα με τον γενικό γραμματέα Μεταφορών, από τα τέλη Ιουνίου θα δίνεται η δυνατότητα στους πολίτες να επιβιβάζονται στα λεωφορεία και τα τρόλεϊ από την μπροστινή θύρα και να προμηθεύονται εισιτήρια από τους οδηγούς. Με το μέτρο αυτό ο έλεγχος των επιβατών χωρίς εισιτήριο θα είναι σαφώς πιο εύκολος. Στην πράξη, οι επιβάτες θα μπορούν να αγοράζουν μόνο ενιαία εισιτήρια, τα οποία κοστίζουν 1 ευρώ και 40 λεπτά, από τους οδηγούς αυξημένα κατά δέκα λεπτά, υιοθετώντας ουσιαστικά αυτό που ισχύει και στα λεωφορεία του ΟΑΣΘ. Στο πλαίσιο της ελληνικής ‒οδικής‒ νοοτροπίας είναι και ο μη σεβασμός του δακτυλίου. «Τώρα μπαίνει όποιος θέλει, κανείς δεν τον τηρεί. Και αυτό γιατί η πολιτεία δεν τολμά να ασκήσει περιοριστικά μέτρα στο αυτοκίνητο», αναφέρει ο κ. Βλαστός. Η λύση για τη μείωση της ρύπανσης στο κέντρο και του όγκου των αυτοκινήτων έρχεται να δοθεί μέσα από τη λειτουργία του ‘‘Πράσινου Δακτυλίου”. Αυτό έχει μία αξία, όταν τα “βρόμικα” αυτοκίνητα δεν θα μπαίνουν, αλλά αυτό εδώ δεν γίνεται. Ο καθένας μπαίνει χωρίς καμιά συνέπεια. Ετσι, ακυρώνεται το προνόμιο των καθαρών αυτοκινήτων».

Το τραμ

Ο σχεδιασμός του τραμ και η υλοποίησή του έχει κατά καιρούς δημιουργήσει διάφορα ερωτήματα. Πόσο εξυπηρετικό είναι, τελικά; Παρά το γεγονός ότι για το αθηναϊκό κοινό δεν αποτελεί το νούμερο ένα μέσο, άλλες ευρωπαϊκές πόλεις στηρίζουν τη λειτουργία τους στο τραμ. «Είναι ό,τι πιο υψηλής τεχνολογίας στη δημόσια συγκοινωνία, ό,τι πιο αποτελεσματικό και ό,τι πιο φιλικό στην πόλη», τονίζει ο κ. Βλαστός και προσθέτει ότι «όταν ως δήμος βάζεις τραμ, στην πραγματικότητα έχεις αποφασίσει να βγάλεις το αυτοκίνητο. Δεν είναι όπως το μετρό που αφήνει το μπάχαλο να συνεχίζεται από πάνω. Εμείς εδώ βάλαμε το τραμ σαν να είναι λεωφορείο, γιατί δεν το θέλαμε». Τα σχέδια, όμως, για την επέκταση του τραμ έχουν μείνει στα συρτάρια, όπως η τοποθέτησή του στη Συγγρού. «Είναι ένας αυτοκινητόδρομος, ο οποίος καλεί αυτοκίνητα από τα νότια προάστια στο κέντρο. Οπότε, ο σωστός σχεδιασμός είναι να βάλεις τραμ στη Συγγρού, να περιορίσεις το οδόστρωμα, ώστε να δώσεις ένα κίνητρο στον κόσμο να αφήσει το αυτοκίνητο και να πάρει το τραμ».
Ο εκνευρισμός που προκαλείται στα φανάρια και στις διαστρώσεις είναι καθημερινός. Οι σηματοδότες αναβοσβήνουν και οι οδηγοί υπακούν σε αυτούς. Στην Ευρώπη, ωστόσο, υπάρχει μία τάση να καταργούν διασταυρώσεις με φανάρια, καθώς στην πραγματικότητα ενθαρρύνουν τις υψηλές ταχύτητες. Αντικαθιστούν, λοιπόν, τις διασταυρώσεις με κυκλικούς κόμβους, όπου εκεί όλοι μειώνουν ταχύτητα. «Απλά αυτό σημαίνει μία καθυστέρηση και εδώ στην Ελλάδα θέλουν να γίνονται τα πράγματα πιο γρήγορα, επομένως ακόμα και όταν έχουμε ροή καταργούμε και τα φανάρια και βάζουμε τους τροχονόμους, οι οποίοι δίνουν περισσότερο χρόνο εκεί που βλέπουν ότι υπάρχει μεγαλύτερη κίνηση».

Αρχή του κακού ο σχεδιασμός

Το κράτος ήταν πάντα απόν στη δημιουργία πόλεων. Αν είχαν σχεδιαστεί σωστά, θα υπήρχαν φαρδύτερα πεζοδρόμια και το απαραίτητο πλάτος στους δρόμους, ώστε να χωράει η δημόσια συγκοινωνία, το ΙΧ και ο ποδηλατόδρομος. Λανθασμένος είναι επίσης και ο καταμερισμός των στάσεων. Αφετηρίες και τερματικοί σταθμοί «συνωστίζονται» σε κεντρικές αρτηρίες του κέντρου προκαλώντας κυκλοφοριακό κομφούζιο.Tα σχέδια για πάρκα, πλατείες και πεζοδρόμους έχουν αντικατασταθεί από την καθημερινή εξυπηρέτηση των αυτοκινήτων που τελικά καταφέρνουν να προκαλούν άγχος, σύγχυση και να δημιουργούν μία «άρρωστη» πόλη. Ο δήμος, για ακόμη μια φορά, είναι απών. Η δημοτική αστυνομία άφαντη και η δραστηριότητά της περιορίζεται στο κόψιμο κλήσεων για παράνομο παρκάρισμα. «Στην Αθήνα», μας εξηγεί ο κ. Βλαστός, «το κύριο πρόβλημα που υπάρχει είναι ο υπερβολικά μεγάλος αριθμός αυτοκινήτων για το πλάτος των δρόμων που έχουμε». «Δυστυχώς, όμως, έχουμε και μία αρκετά κακή σε εξυπηρέτηση δημόσια συγκοινωνία. Όμως, και οι συνθήκες που επικρατούν στον δρόμο σχεδόν μάς απαγορεύουν να κάνουμε ποδήλατο ή να περπατάμε, επομένως για πάρα πολλούς η μοναδική λύση είναι το αυτοκίνητο», προσθέτει. «Το πρόβλημα της Αθήνας είναι κυρίως πολεοδομικό. Εδώ υπάρχουν πολλά περισσότερα αυτοκίνητα από αυτά που οι πόλεις μας σηκώνουν. Νομίζουμε ότι είμαστε στο Λος Αντζελες», μας λέει ο κ. Βλαστός. «Η λύση, δηλαδή, είναι: πολύ λιγότερα αυτοκίνητα, πολύ περισσότερη και ποιοτικότερη δημόσια συγκοινωνία και φαρδύτερα πεζοδρόμια για να μπορούμε να περπατάμε και να κάνουμε ποδήλατο», προσθέτει.