«Εισβολή» των ΗΠΑ στη Μαύρη Θάλασσα

15:06 2/6/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Επιμέλεια: Παναγιώτης Αλιμήσης

Ενα από τα βασικότερα όπλα άσκησης εξωτερικής πολιτικής για τη Ρωσία είναι το ναυτικό της. Τα τελευταία χρόνια οι γεωπολιτικές προκλήσεις απαιτούν τη ναυπήγηση πλοίων που θα σπάσουν τη νατοϊκή υπεροπλία, αλλά και θα δημιουργήσουν μια θαλάσσια «ασπίδα» που θα είναι συμβατή με την τεχνολογική πρόοδο του ρωσικού στρατού και της αεροπορίας. Η ηγεσία Πούτιν έχει ξοδέψει μέχρι τώρα τρισεκατομμύρια ρούβλια, ενώ φιλοδοξεί μέχρι το τέλος της δεκαετίας να τελειώσουν τα προγράμματα ύψους 166 δισεκατομμυρίων

δολαρίων.

Οι Ρώσοι τρέμουν στην ιδέα που τους θέλει να μένουν πίσω οι νέες ναυπηγήσεις, ενώ την ίδια στιγμή να μην μπορούν να προχωρήσουν και τα προγράμματα εκσυγχρονισμού των διαθέσιμων πλοίων. Αυτό που προκαλεί μεγαλύτερους πονοκεφάλους, όμως, είναι η αυξημένη ναυτική παρουσία των ΗΠΑ στην Ανατολική Μεσόγειο, όπου εδώ και δυο χρόνια έχει δημιουργήσει μια ναυτική «ασπίδα», η οποία συνδέεται δορυφορικά με το αντιπυραυλικό σύστημα της Ανατολικής Ευρώπης. Τα αμερικάνικα καταδρομικά διαθέτουν το αντιβαλλιστικό σύστημα Aegis ικανό να καταρρίψει μέχρι και 20 πυραύλους ταυτόχρονα σε μεγάλο ύψος.

Μπορεί η Μόσχα να προέβαλε κάποιες λύσεις υπερκέρασης της αμερικανικής αντιπυραυλικής ασπίδας (πύραυλοι Ισκαντέρ στη Σερβία), όμως, τα πράγματα στη θάλασσα είναι διαφορετικά. Για παράδειγμα, ένα από τα πεδία που χαλάνε τη ναυτική αρχιτεκτονική του ρωσικού επιτελείου είναι η επιθυμία της Ουκρανίας να συνεργαστεί με το αμερικανικό ναυτικό στη Μαύρη Θάλασσα. Αυτό έχει ως κίνδυνο να δημιουργηθεί αμερικανική τεχνολογική και ποσοτική υπεροπλία σε μια γεωγραφική περιοχή που αποτελεί στρατηγικό κόμβο της Μόσχας για κάθοδο στη Μεσόγειο και έλεγχο του Καυκάσου. Ταυτόχρονα, αμερικανικά πλοία θα είναι σε θέση να μπουν πίσω από τις γραμμές και να προσβάλουν τις πυρηνικές βάσεις του Βόρειου Αρκτικού Κύκλου, χωρίς η Ρωσία να μπορεί να αμυνθεί αποτελεσματικά.

Μακροπρόθεσμες συνέπειες

Οπως είναι αναμενόμενο, οι καθυστερήσεις στα προγράμματα επηρεάζουν και τις εξαγωγές. Η Ινδία πιέζει για την απόκτηση του νέου αεροπλανοφόρου που έχει παραγγείλει στα ρωσικά ναυπηγεία, προς αντικατάσταση του υπάρχοντος που είναι ναυπήγησης 1942… Ο αναλυτής ρωσικής στρατηγικής, Jacob W. Kripp, πιστεύει ότι πολλοί αγοραστές ρωσικών όπλων έχουν συνηθίσει στις καθυστερήσεις, ωστόσο, αν αυτή η κατάσταση χειροτερέψει, θα επιφέρει μεγάλη πτώση σε μελλοντικές παραγγελίες που μετά το 1999 παρουσιάζουν μεγάλη άνοδο.

Οι γεωπολιτικές συνέπειες αυτών των καθυστερήσεων θα είναι σύντομα ορατές, αν δεν βρεθούν λύσεις. Η Μόσχα φιλοδοξεί να ανοιχτεί πέρα από τη Μεσόγειο, με στόχο να μπορέσει να ελέγξει τα ζωτικά της συμφέροντα στον Ειρηνικό, στον Βόρειο Αρκτικό Κύκλο και στο τόξο αγωγών, Κασπία-Μαύρη θάλασσα -Αιγαίο-Βόρεια Αφρική. Η ναυπήγηση των έξι αεροπλανοφόρων, που αποτελεί προϋπόθεση για την προβολή ισχύος, έχει μείνει πίσω, με το κόστος να υπολογίζεται στο διπλάσιο από το αρχικό. Η στενότερη και πιο ουσιαστική συνεργασία –που είναι και το ζητούμενο στην παρούσα φάση– όλων των εμπλεκόμενων φορέων στο πρόγραμμα θα μειώσει το κόστος και θα βοηθήσει στη γρήγορη αποπεράτωση των μισών τουλάχιστον από τα 56 προγραμματισμένα καταδρομικά και τα 24 υποβρύχια που θα ενσωματώνουν τις σύγχρονες αντισταθμιστικές προς τη Δύση τεχνολογίες.

ΤΟΥΡΚΙΑ – ΕΕ: Και στη μέση η Κύπρος

Η συνάντηση Ρομπάι – Ερντογάν στην Αγκυρα έγινε σε ένα κλίμα εγκαρδιότητας και αμοιβαίου θαυμασμού… Ο Ευρωπαίος επίτροπος, αφού διαβεβαίωσε τον Τούρκο ηγέτη για την ευρωπαϊκή πορεία της χώρας του, δεν παρέλειψε να δηλώσει πως το κυπριακό αέριο είναι μια ευκαιρία συμφιλίωσης για τις δύο κοινότητες. Κλείνοντας, λοιπόν, το μάτι στον Ερντογάν και ταυτόχρονα προειδοποιώντας τους Ελληνοκύπριους έδωσε το στίγμα και τη γραμμή της ΕΕ.

Μπορεί η δήλωσή του να πέρασε στα ψιλά, θεωρούμενη ότι ήταν μια απλή ευχή. Οταν, όμως, η Τουρκία αρχίζει να γίνεται ένας από τους τρεις μεγαλύτερους κόμβους διοχέτευσης ενέργειας στην Ευρώπη και η Κύπρος την ίδια ώρα καθυστερεί τις διαδικασίες, η δήλωση Ρομπάι είναι κάτι παραπάνω από σοβαρή, ενώ τα συμφέροντα της Κύπρου και της Ελλάδας, μέλη της ΕΕ, μπαίνουν σε δεύτερη μοίρα. Ο ίδιος ήταν ξεκάθαρος, λέγοντας ότι «η ανακάλυψη του φυσικού αερίου θα μπορούσε να αποτελέσει κίνητρο για συμφιλίωση», όταν οι δυο πλευρές καταλήξουν σε λύση.

Ωστόσο, εδώ υπάρχει και μια δεύτερη ανάγνωση, ακόμα χειρότερη. Ισως ο «εκδημοκρατισμός» της Αγκυρας (πρόσφατα το ισλαμικό κόμμα απαγόρευσε τα φιλιά σε δημόσιους χώρους…) να έχει πείσει τους «εταίρους» για αλλαγή της ατζέντας στο Κυπριακό, εντάσσοντας το φυσικό αέριο μέσα στις προϋποθέσεις για να φύγει ο τουρκικός στρατός από τα Κατεχόμενα. Αυτό σημαίνει ότι ίσως έχει προετοιμαστεί το έδαφος, ώστε στις επόμενες συνομιλίες να τεθεί στην ελληνική πλευρά του νησιού το αίτημα που θα λέει «πρώτα ενεργειακή ένωση και μετά… η λύση».

Β. ΚΟΡΕΑ: ΣΤΟ ΙΔΙΟ ΕΡΓΟ ΘΕΑΤΕΣ

Τα κινεζικά ΜΜΕ επιβεβαίωσαν την πρόθεση της Βορείου Κορέας να καθίσει στο τραπέζι μετά από μήνες λεκτικών αντιπαραθέσεων, μήπως γίνει το πολυπόθητο για όλους πρώτο βήμα εξομάλυνσης. Για πολλοστή φορά το καθεστώς αναμένεται να καθίσει σε ένα τραπέζι του οποίου, ωστόσο, οι όροι είναι πάντα οι ίδιοι. Το πιο πιθανό, όμως, είναι το καθεστώς να μην τους αποδεχτεί και έτσι να μπει σε νέο κύκλο ψυχροπολεμικής αντιπαράθεσης. Μετά από τις τελευταίες επιτυχημένες εκτοξεύσεις πυραύλων, οι Βορειοκορεάτες ίσως αυτήν τη φορά να πιστεύουν ότι θα μπουν με καλύτερη ψυχολογία στην αίθουσα.

Το εμπάργκο είναι πράγματι σκληρό, όμως, ποτέ δεν επηρέασε ούτε στο ελάχιστο τις σχέσεις στρατού-νομενκλατούρας. Η Βόρειος Κορέα απλά κέρδιζε χρόνο με τις συνομιλίες, ώστε να προγραμματίσει την επόμενη κίνησή της. Πλέον, αυτή η τακτική είναι γνωστή στη Δύση, η οποία όμως ακόμα επιμένει σε μια στείρα αντιπαράθεση με διαφορετική ορολογία από την εποχή Μπους. Η δυτική ομάδα φαίνεται ότι δεν αντιλαμβάνεται πως μια χώρα που έχει ήδη πραγματοποιήσει τρεις πυρηνικές δοκιμές, που πιθανολογείται ότι διαθέτει ήδη 60 ατομικές βόμβες και έχει «αντέξει» το πιο απάνθρωπο εμπάργκο, είναι σε τροχιά επίτευξης των γεωστρατηγικών της στόχων.

Παρ’ όλα αυτά, η Βόρειος Κορέα δεν είναι σε θέση να καταστήσει το πυρηνικό οπλοστάσιό της τακτικά επιχειρησιακό –κατά τη στρατιωτική ορολογία– λόγω έλλειψης κάποιων τεχνικών παραμέτρων. Η νέα επίσημη αντιβαλλιστική επιθεώρηση του Αμερικανικού Πενταγώνου προβλέπει ότι οι Βορειοκορεάτες θα είναι σε θέση να εκτοξεύσουν πύραυλο εφοδιασμένο με πυρηνική κεφαλή περί το 2022 και αν… Μόνο τότε η απειλή θα είναι υπαρκτή, αλλά ταυτόχρονα θα είναι και αντιμετωπίσιμη.

Χρειάζεται, λοιπόν, μια προσέγγιση στις επικείμενες συνομιλίες όπου το δυτικό μπλοκ δεν θα προβάλει απαιτήσεις, όπως γίνεται σε έναν ηττημένο πολέμου. Ισως να χρειαστεί μια πολιτική κατευνασμού που θα δίνει «απλόχερες» παροχές με αντάλλαγμα τον σταδιακό εκδημοκρατισμό. Και αυτό, γιατί η πυρηνικοποίηση της Βορείου Κορέας είναι μια πορεία χωρίς γυρισμό.

Εκδημοκρατισμός

Ο Ρόμπερτ Λίτβακ στο βιβλίο του Outlier states (σύνθετες χώρες) θεωρεί ότι ο μόνος τρόπος κατευνασμού της Βορείου Κορέας και αλλαγής του κλίματος είναι η θετική πολιτική προσέγγιση από τη μεριά των ΗΠΑ. Ο ίδιος εξηγεί ότι στη βορειοκορεατική πραγματικότητα δεν μπορεί να γίνει παρέμβαση σε δυνάμεις ακτιβιστών ή σε αντιπολιτευόμενα κόμματα, καθότι δεν υπάρχουν. Ο διεθνολόγος-συγγραφέας αντιπαραβάλλει το Ιράν, στο οποίο υπάρχουν αντικαθεστωτικές δυνάμεις που δρουν και είναι σε θέση να επηρεάσουν την κοινωνία έναντι του καθεστώτος, που ωστόσο και εκεί είναι δύσκολο. Η περίπτωση της Βορείου Κορέας επιβάλλει, εξαιτίας των κοινωνικο-γεωγραφικών συνθηκών, λιγότερο επιθετικό πνεύμα από τη Δύση. Σύμφωνα με αρκετούς αναλυτές, οι Δυτικοί θα μπορούσαν να πείσουν παράλληλα και την Κίνα να μεταδώσει το δικό της μοντέλο ανάπτυξης στην Πιονγκ Γιανγκ αντί να συντηρεί μια κατάσταση που κινδυνεύει να εκραγεί ανά πάσα στιγμή και να εμπλέξει την ίδια την Κίνα σε άλλο ένα μέτωπο.

Ο αντισυμβατικός Σιμόν Πέρεζ ταράζει τα νερά

Στο παγκόσμιο οικονομικό φόρουμ, που έλαβε χώρα στην Ιορδανία, μίλησε ο αντισυμβατικός για πολλούς Ισραηλινούς και Αραβες, Σιμόν Πέρεζ. Ο ίδιος πρότεινε την άμεση επανέναρξη των διαπραγματεύσεων μεταξύ Ισραήλ-Παλαιστίνης, έτσι ώστε να φυσήξει ένας αέρας αισιοδοξίας στην ταραγμένη Μέση Ανατολή. Στο παρελθόν η πασιφιστική προσωπικότητά του είχε καταπλήξει την υφήλιο αρχίζοντας από το 1985, όταν τότε είχε διατάξει την απόσυρση του ισραηλινού στρατού από τον αμφιλεγόμενο πόλεμο του Λιβάνου.

Ακολούθησε η ανάδειξή του ως υπουργός Εξωτερικών το 1992 με την κυβέρνηση του εργατικού κόμματος. Τότε είχε προκαλέσει αίσθηση στους πάντες ο ζήλος του για διατήρηση του διαλόγου με τους Παλαιστινίους, γεγονός που οδήγησε στη συμφωνία του Οσλο το 1994. Οι πολιτικές του πρωτοβουλίες τιμήθηκαν με το βραβείο νόμπελ την ίδια χρονιά, προκαλώντας φυσικά τη δυσφορία στην ορθόδοξη πολιτική γραμμή του Ισραήλ που ακόμα τότε –μπορεί και σήμερα έως έναν βαθμό– ονειρευόταν το «μεγάλο Ισραήλ».

Σήμερα εμφανίζεται ξανά ως ενοποιητικό στοιχείο και υποστηρίζει ότι αν δεν γίνει κάτι τώρα, δεν θα γίνει ποτέ. Στην ομιλία του στην Ιορδανία ανάμεσα σε Αραβες ηγέτες, δεν ακολούθησε την πεπατημένη και μίλησε για παλαιστινιακό κράτος στα σύνορα του 1967. Για την ώρα, όμως, το όραμά του δεν είναι αποδεκτό από το πολιτικό κατεστημένο. Ανεξάρτητα πάντως από το πώς θα εξελιχθεί το «νεκρό» Παλαιστινιακό, ο ίδιος αισθάνεται ήδη δικαιωμένος για τις επιλογές του.

ΙΣΛΑΜΙΣΤΕΣ: Γιατί χτυπούν «παραδείσους» για τους μουσουλμάνους

Ο θάνατος του στρατιώτη στο Λονδίνο από τους δύο Νιγηριανούς ήταν ένα ακόμα περιστατικό που ανέδειξε ξανά τις προβληματικές σχέσεις μεταξύ Δύσης και μουσουλμανικού κόσμου. Το περιστατικό εντάχθηκε στα τρομοκρατικά χτυπήματα, αν και συνήθως οι τρομοκράτες χτυπούν και φεύγουν, σε αντίθεση με τους δυο δράστες που έπιασαν… κουβέντα με περαστικούς.

Ο ένας δράστης, σύμφωνα με πληροφορίες, συμμετείχε σε ισλαμικές διαδηλώσεις στο Λονδίνο με τον περιβόητο ιμάμη Αμπού Χάμσα, ενώ ο έτερος και οι συνεργοί τους απολάμβαναν τις παροχές (τα περίφημα benefits) του κράτους. Ωστόσο, πολλοί ρωτούν αν ήταν ένα περιστατικό καθαρής τρομοκρατικής εκδίκησης, ακόμα ένα έγκλημα μίσους για την κουλτούρα της χώρας όπου ζούσαν, ή όλα αυτά μαζί; Εδώ μπαίνει συνήθως η άποψη αυτών που –δικαίως– μιλούν αποκλειστικά για την… κακή Δύση που βομβαρδίζει εξαθλιωμένους.

Σίγουρα αυτό είναι ένα ισχυρό επιχείρημα, καθότι έτσι συμβαίνει εδώ και δεκαετίες. Σε αυτό το σημείο, όμως, πρέπει να λεχθεί ότι ο ισλαμικός φονταμενταλισμός υπήρχε σε διαφορετική μορφή, πριν ακόμα η Δύση ανακαλύψει την Ασία… Απλώς, η τελευταία δεκαετία εξέθρεψε το φαινόμενο λόγω της πολιτικής των ΗΠΑ.

Οι δυο δράστες θα μπορούσαν να είχαν σκοτώσει αντί για τον στρατιώτη μια παρέα σε μια καφετέρια, όπως είχε γίνει πριν από λίγα χρόνια στο κρατίδιο του Μπαλί, όπου ομοϊδεάτες τους ανατίναξαν ένα μπαρ. Και, όμως, το Μπαλί ποτέ δεν βομβάρδισε το Ιράκ… Το ίδιο και η Σουηδία, η οποία προσφέρει τις ομολογουμένως καλύτερες συνθήκες διαβίωσης για τους μουσουλμάνους μετανάστες…

Το γεγονός ότι και οι δυο τρομοκράτες ήταν Αφρικανοί ίσως να αντανακλά την άνοδο του Ισλάμ στην Αφρική, όπου η δραστηριότατα της Αλ Κάιντα αυξάνεται ανησυχητικά και δικτυώνεται, δυστυχώς, σε κοινότητες μεταναστών στις δυτικές πρωτεύουσες. Ενας μετριοπαθής ιμάμης που μένει το Λονδίνο δήλωσε πρόσφατα στο BBC ότι ο φονταμενταλισμός κερδίζει ολοένα και περισσότερους οπαδούς σε νεότερες γενιές μεταναστών. Γι’ αυτό και η ρεαλιστική αντιμετώπιση της τρομοκρατίας οφείλει να γίνει χωρίς τον φόβο του «πολιτικά ορθού», που έχει δυστυχώς συμβάλει καθοριστικά στην άνοδο των άκρων στη Δυτική Ευρώπη.