Σεπτέμβρης 1974 – Σεπτέμβρης 2013, τέσσερις δεκαετίες ΠΑΣΟΚ

12:09 3/9/2013 - Πηγή: Παρασκηνιο

Του Γιάννη Βασιλακόπουλου

Η «Εγκυκλοπαίδεια του ΠΑΣΟΚ» φαίνεται να γράφει σήμερα μια από τις «σελίδες επιλόγου». Η φετινή Τρίτη του Σεπτέμβρη, εντελώς διαφορετική από όλες τις προηγούμενες , μοιάζει με ρέκβιεμ για το Κίνημα που γνωρίσαμε, που κάποιοι αγάπησαν και κάποιοι μίσησαν με πάθος, αναντίρρητα όμως, υπήρξε κομμάτι της ζωής όλων μας, καθοριστικό δίχως άλλο κομμάτι της ιστορίας αυτού του τόπου. Ο πρωτομάστορας της ιστορίας, Ανδρέας Παπανδρέου, στο πάνθεον της μνήμης εδώ και 17 χρόνια, σίγουρα θα

ήθελε τα πράγματα, να έχουν γίνει αλλιώς. Με το ΠΑΣΟΚ δεκανίκι του ιστορικού ιδεολογικού αντιπάλου και πρόθυμο προσκυνητή, και με ιστορικά του στελέχη στη βάσανο της δικαιοσύνης και της φυλακής, όσων ξόρκιζε ακόμη από την ίδρυση του, οι επόμενες σελίδες, όσες απομένουν , στο πάλαι ποτέ ισχυρό Κίνημα θα είναι αναπόφευκτα αραιά γραμμένες, σε μια αφήγηση που άρχισε από καιρό να «κάνει κοιλιά» και να συγκινεί ολοένα και λιγότερους ανθρώπους από αυτούς που άλλοτε συνέπαιρνε… Οι επίγονοι «συγγραφείς» , που μοιάζουν απολύτως ατάλαντοι, σε σχέση με τον εμπνευστή, φέρουν σήμερα το βάρος μιας «επιθανάτιας» συρρίκνωσης, προσπαθούν , όμως, να μεταθέσουν το βάρος της ευθύνης, στην ίδια τη … φύση, την ιστορία , το μοιραίο «κλείσιμο του βιοιστορικού του κύκλου». Ο ιστορικός ηγέτης του ΠΑΣΟΚ Ανδρέας Παπανδρέου, άνθρωπος το ταλέντο του οποίου διείδε πρώτος ο Κωνσταντίνος Καραμανλής ( στον τελευταίο ιστορικό διάλογο των δυο ηγετών, από τις θέσεις του πρωθυπουργού και του Προέδρου της Δημοκρατίας αντίστοιχα αποτυπώθηκε εν τέλει, η αμοιβαία Εκτίμηση), ίδρυσε το ΠΑ. ΣΟ. Κ. και με ταχύτατους ρυθμούς έφτασε στην εξουσία. Το πέρασε από σαράντα κύματα, το ταύτισε με την εξουσία τόσο που να μοιάζει, η εξουσία, ο μόνος συνεκτικός κρίκος της ύπαρξης του. Κανείς από τους διαδόχους του, δεν μπόρεσε να διατηρήσει, τη «μαγεία» που ασκούσε ο Ανδρέας. Ο Σημίτης, ο Γιώργος Παπανδρέου και ο Ευάγγελος Βενιζέλος, μετέτρεψαν το «Κίνημα» σε γραφειοκρατικό παραμάγαζο» των Ευρωπαίων και των Η. Π. Α. πιο συμβατικό, ακόμη και από τα πιο συντηρητικά κόμματα στη Γηραιά Ήπειρο.

Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1974, ο Ανδρέας Παπανδρέου ανακοίνωσε την ίδρυση του Πανελλήνιου Σοσιαλιστικού Κινήματος. Με βάση την ιδρυτική του διακήρυξη σκοπός της δράσης του ΠΑΣΟΚ ήταν να επιφέρει στη χώρα:

Εθνική ΑνεξαρτησίαΛαϊκή ΚυριαρχίαΚοινωνική Απελευθέρωση καιΔημοκρατική διαδικασία.

Τις αρχές αυτές υποστήριζαν ο ίδιος ο ιδρυτής και πολλά από τα ιδρυτικά στελέχη. Ο ηγέτης του ΠΑΣΟΚ, κάλεσε σε αυτοοργάνωση τις λαϊκές δυνάμεις κατά την περίοδο της μεταπολίτευσης.

Στον σημερινό «εορτασμό» θα εκτοξευτούν, λέγεται, βέλη, θα επιχειρηθεί μια αλληλοεπίρριψη ευθυνών για την κατάντια του άλλοτε κραταιού ΠΑΣΟΚ.

Τα ιδρυτικά στελέχη του ΠΑΣΟΚ χωρίζονται σε τρεις κατηγορίεςΟι αριστεροί σοσιαλιστές. Αυτή την ομάδα αποτελούσαν μέλη του ΠΑΚ, νεολαίοι που πρωταγωνίστησαν στον αντιχουντικό αγώνα και την εξέγερση του Πολυτεχνείου, πρώην μέλη του ΕΑΜ και του ΕΛΑΣ και γενικότερα οι μεγάλες ριζοσπαστικοποιημένες μάζες που συγκροτούσαν την κομματική βάση του ΠΑΣΟΚ. Η πιο καθαρά σοσιαλιστική ομάδα μέσα στο ΠΑΣΟΚ αποκαλούνταν «η Αριστερά της Αριστεράς». Πίστευαν γενικά στον σοσιαλιστικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας, στην εθνικοποίηση των μεγάλων επιχειρήσεων, στο τέλος της εξάρτησης της χώρας από τις ΗΠΑ, στην παραδειγματική τιμωρία των χουντικών και σε μία επιθετική εξωτερική πολιτική

Οι εκσυγχρονιστές ή μεταρρυθμιστές σοσιαλδημοκράτες. Στελέχη όπως ο Κώστας Σημίτης. Ακαδημαϊκοί, δημοσιογράφοι και διανοούμενοι, ανήκαν στα μεσαία και ανώτερα στρώματα. Πίστευαν στον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της Ελλάδας και σε μία γενικά μετριοπαθή και σοσιαλδημοκρατική πολιτική.Οι «παλαιοκομματικοί» ή παλιοί βενιζελικοί και παλιοί φιλελεύθεροι. Στελέχη όπως ο Μένιος Κουτσόγιωργας. Κεντρογενείς με σημεία αναφοράς τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον Νικόλαο Πλαστήρα και τον Γεώργιο Παπανδρέου. Φανατικά αντιδεξιοί αλλά και αντικομμουνιστές, είχαν μεγάλες ικανότητες στην απόκτηση και διατήρηση της εξουσίας. Γίνονταν συνεχώς στόχος κριτικής για λαϊκισμό (από τους εκσυγχρονιστές) και για πολιτικαντισμό (από τους αριστερούς), όμως χωρίς αυτούς πολύ δύσκολα θα έφτανε το ΠΑΣΟΚ στην εξουσία.

Σήμερα, τα εναπομείναντα στελέχη, αντί της αυτοκριτικής, προτιμούν τον «καυγά των κληρονόμων» για τα ασημικά, πάνω από το κρεβάτι του… ετοιμοθάνατου Κινήματος…