Τόσα χάνουν οι εργαζόμενοι στον ιδιωτικό τομέα

18:23 23/12/2012 - Πηγή: Παρασκηνιο

Ρεπορτάζ : Κώστας Κατίκος
Εφημερίδα: Τύπος της Κυριακής

Ετος ανατροπών για τις συμβάσεις εργασίας και τους μισθούς 3 εκατ. εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα είναι το 2013. Οι μισθοί θα είναι στην «πρέσα» και την επόμενη χρονιά και, σύμφωνα με εκτιμήσεις που προέρχονται από στελέχη της Τραπέζης της Ελλάδος και βγαίνουν στο φως της δημοσιότητας για πρώτη φορά σήμερα, στις αποδοχές του 50% των μισθωτών του ιδιωτικού τομέα αναμένονται μειώσεις της τάξης του 10%.

Ωστόσο, τα ίδια επιτελικά στελέχη που είναι επιφορτισμένα στη Διεύθυνση

Οικονομικών Μελετών της κεντρικής τράπεζας να παρακολουθούν τις εξελίξεις στην αγορά εργασίας κάνουν την «τολμηρή» για τα σημερινά δεδομένα πρόβλεψη ότι το 2014 θα υπάρξουν αυξήσεις μισθών έως και 2,3%, γεγονός που θα οδηγήσει το μέσο επίπεδο αμοιβών στο σύνολο της οικονομίας σε μια γενική αύξηση κατά 1,5%.

Μένει να φανεί από τις εξελίξεις αν η πρόβλεψη αυτή, που προέρχεται σε 15σέλιδη εμπιστευτική έκθεσή τους, θα επαληθευτεί και σε ποιο βαθμό. Η εκτίμηση που γίνεται, πάντως, στην έκθεση αυτή (η οποία έχει το χαρακτήρα ανεπίσημης εσωτερικής ενημέρωσης) έχει τεκμήριο αξιοπιστίας, όχι μόνο επειδή προέρχεται από έναν τεχνοκρατικό οργανισμό, όπως η Τράπεζα της Ελλάδος, αλλά επιπροσθέτως (αν όχι, κυρίως) διότι αυτή η ανεπίσημη αναφορά για την αγορά εργασίας το 2013 και το 2014 δόθηκε στην Τρόικα λίγες μέρες πριν από την ψήφιση του νόμου 4093/12 στη Βουλή και ενώ βρισκόταν σε εξέλιξη η διελκυστίνδα για το επίδομα γάμου και τον κατώτατο μισθό.

Μέχρι να έρθει όμως το 2014 και με την προσδοκία ότι οι μισθοί μπορεί να «διαβούν τον Ρουβίκωνα» και να περάσουν σε θετικό πρόσημο, οι εργαζόμενοι έχουν να αντιμετωπίσουν μια καταιγίδα αλλαγών και νέων ρυθμίσεων που μπαίνουν σε εφαρμογή από την 1η/1/2013:

1. Πρώτη και βασικότερη αλλαγή είναι η νομοθέτηση εντός του Ιανουαρίου των κριτηρίων βάσει των οποίων το κράτος θα καθορίζει το ύψος του βασικού μισθού που έρχεται να καταργήσει όλες τις μέχρι σήμερα κατώτατες αμοιβές με τις οποίες πληρώνονται όσοι πιάνουν για πρώτη φορά δουλειά. Ο νέος εθνικός μισθός θα είναι τα 586 ευρώ για πλήρη απασχόληση και τα 293 ευρώ για «parttime» εργασία, δηλαδή για μερική απασχόληση (4ωρο), και στο νόμο που θα ετοιμάζει το υπουργείο Εργασίας για διαβούλευση με τους κοινωνικούς εταίρους θα περιλαμβάνονται κριτήρια όπως η εξέλιξη της ανεργίας και η οικονομική ανάπτυξη που θα καθορίζουν το ύψος του βασικού μισθού.

2. Δεύτερη αλλαγή είναι η αυτόματη λήξη όσων συμβάσεων εργασίας υπογράφτηκαν το 2011 και η διάρκειά τους υπερβαίνει τη 14η Φεβρουαρίου του 2013. Αυτές οι συμβάσεις, αν για παράδειγμα επρόκειτο να λήξουν το 2014, θα λήξουν (καταργηθούν) στις 14 Φεβρουαρίου του 2013 και οι όροι τους θα μπορούν να ισχύσουν για ένα ακόμη τρίμηνο (μετενέργεια). Αν μέσα στο τρίμηνο αυτό δεν υπογραφούν νέες συμβάσεις, τότε δυνητικά οι εργοδότες και οι επιχειρήσεις θα μπορούν να ξεκινήσουν τη διαπραγμάτευση για τους μισθούς από τα 586 ευρώ, με την προσθήκη προϋπηρεσίας μέχρι 9 ετών (τρεις τριετίες) ακόμη και για όσους έχουν προϋπηρεσία 10, 15 και 20 χρόνων. Το 2013 είναι η πρώτη χρονιά που θα φανεί σε μαζικό επίπεδο η εφαρμογή της μετενέργειας στις συμβάσεις. Μάλιστα, στο σημείο αυτό η έκθεση της Διεύθυνσης Οικονομικών Μελετών της ΤτΕ εκτιμά ότι από την εφαρμογή της μετενέργειας οι αποδοχές για το 50% των εργαζομένων που έχουν ακόμη σε ισχύ κλαδική σύμβαση εργασίας θα μειωθούν κατά 10%. Ενας από τους τομείς όπου αναμένεται η μεγαλύτερη επίπτωση από την εφαρμογή της μετενέργειας είναι οι τράπεζες, αν και εκεί δεν υπάρχει πλέον κλαδική, αλλά μόνο επιχειρησιακές συμβάσεις με κλιμακωτές μειώσεις που ξεκινούν από μισθούς των 1.300 ευρώ και άνω.

3. Τρίτη αλλαγή που έρχεται μέσα στο 2013 είναι αυτή που δρομολογείται στον ΟΑΕΔ. Ηδη έχει συγκροτηθεί εδώ και τρεις μήνες ομάδα εμπειρογνωμόνων (από Σουηδία, Γαλλία και Γερμανία που έχει τον επιτελικό ρόλο) και έχει καταρτίσει ένα πρώτο σχέδιο με τις αλλαγές που θα πρέπει να γίνουν σε όλο το φάσμα των προγραμμάτων απασχόλησης που υλοποιούνται από τον ΟΑΕΔ. Η κύρια στόχευση είναι να αποκοπεί ένα κομμάτι των προγραμμάτων και να ανατεθεί σε «ιδιωτικούς ΟΑΕΔ».

Αξίζει, μάλιστα, να σημειωθεί ότι η Τράπεζα της Ελλάδος στην τελευταία (προ διμήνου) έκθεσή της για τη νομισματική πολιτική «αδειάζει» τον ΟΑΕΔ καθώς στο κεφάλαιο για τα εργασιακά αναφέρει πως η ανεργία είναι υψηλότερη από αυτή που θα δικαιολογούσε η ύφεση της οικονομίας! Στο πλάνο των αλλαγών που προωθούνται για τον ΟΑΕΔ περιλαμβάνεται η απλούστευση των όρων και των προϋποθέσεων για τη συμμετοχή των επιχειρήσεων στα επιδοτούμενα προγράμματα απασχόλησης, όπως και η επανεξέταση των κριτηρίων για την καταβολή των επιδομάτων ανεργίας.

Ανατροπές και στις αποζημιώσεις. Πέρα από τις αλλαγές αυτές, είναι ήδη σε εξέλιξη οι νέες ρυθμίσεις που έχουν ψηφιστεί με το νόμο 4093/12 και αφορούν στο καθεστώς των αποζημιώσεων απόλυσης. Ηδη από τις 12 Νοεμβρίου και μετά, «παγώνει» κάθε προϋπηρεσία που θα παρασχεθεί και ο χρόνος εργασίας που ήδη τρέχει από τις 12/11/2012 και εφεξής δεν θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό μιας πιθανούς απόλυσης στο μέλλον. Ολοι οι μισθωτοί δηλαδή «κλειδώνουν» την προϋπηρεσία που είχαν έως τις 12/11/2012, με ελάχιστο όριο τα 16 χρόνια.
Ετσι, ένας εργαζόμενος που είχε μέχρι τις 12 Νοεμβρίου 12 χρόνια εργασίας και απολυθεί έπειτα από 10 χρόνια, θα δικαιούται αποζημίωση μόνο για τα 16 χρόνια. Και ένας άλλος με 20 έτη εργασίας τον Νοέμβριο θα δικαιούται την αποζημίωση των 20 ετών, έστω κι αν γίνει καταγγελία της σύμβασής του με 30 χρόνια εργασίας.