«Στην Ελλάδα του 2000 όλοι ξαφνικά αρρώστησαν»: Το «δημοσιονομικό έγκλημα με τη φαρμακευτική δαπάνη» σε έναν πίνακα

17:47 12/8/2022 - Πηγή: KoutiPandoras

Σε μια άκρως αποκαλυπτική δημοσίευση προχώρησε ο καθηγητής Συγκριτικής Πολιτικής του Παντείου Πανεπιστημίου, Γεράσιμος Μοσχονάς στο facebook, κάνοντας λόγο για «δημοσιονομικό έγκλημα φαρμακευτικής δαπάνης».

Με αφορμή το κλείσιμο του σκανδάλου της Novartis, ο καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου δημοσιεύει πίνακα που ανήρτησε ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, που δείχνει το ύψος της φαρμακευτικής δαπάνης το

οποίο σύμφωνα με τα στοιχεία, «σχεδόν διπλασιάστηκε κατά την δεύτερη περίοδο του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ (2000-2004) και διπλασιάστηκε εκ νέου (για την ακρίβεια: υπερδιπλασιάστηκε) κατά την περίοδο της ΝΔ (2004-2009)».

Τέλος, ο καθηγητής αφήνει πολύ σκληρές αιχμές κατά των πολιτικών που ακολούθησαν οι κυβερνήσεις τη δεκαετία του 2000 οπότε «όλοι ξαφνικά αρρώστησαν, εκτινάσσοντας στο θεό, ως να επρόκειτο για πανδημία, το ύψος των φαρμακευτικών δαπανών» και κάνει λόγο για απουσία “ηθικού” οδηγού απο την «κυβερνητική δράση των κομμάτων του τότε δικομματισμού».

Η ανάρτηση του Γεράσιμου Μοσχονά για τη φαρμακευτική δαπάνη

Η ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΗ ΔΑΠΑΝΗ ΚΑΙ ΤΟ ΠΟΛΙΤΙΚΟ ΗΘΟΣ (ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΞΕΧΝΑΜΕ).

Με αφορμή το κλείσιμο της υπόθεσης Novartis, ο Dimitris Papadimitriou  μας θύμισε την εξέλιξη της φαρμακευτικής δαπάνης (βλ. πίνακας). Στην Ελλάδα της ευημερίας της δεκαετίας του 2000 όλοι ξαφνικά αρρώστησαν, εκτινάσσοντας στο θεό, ως να επρόκειτο για πανδημία, το ύψος των φαρμακευτικών δαπανών. Η δαπάνη σε απόλυτους αριθμούς (δισ) σχεδόν διπλασιάστηκε κατά την δεύτερη περίοδο του εκσυγχρονιστικού ΠΑΣΟΚ (2000-2004) και διπλασιάστηκε εκ νέου (για την ακρίβεια: υπερδιπλασιάστηκε) κατά την περίοδο της ΝΔ (2004-2009). Ειδικά δε για τη ΝΔ, που κληρονόμησε δαπάνες ήδη αυξημένες, ο υπερδιπλασιασμός υπήρξε πραγματικός άθλος.

Συνολικά, στην περίοδο 2000-2009 υπήρξε υπερτετραπλασιασμός της σχετικής δαπάνης. «Για αυτό το δημοσιονομικό έγκλημα», έγραψε σωστά ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, «δεν τιμωρήθηκε πολιτικά κανείς. Ούτε κανείς ένιωσε την ανάγκη να ζητήσει συγνώμη». Πράγματι, ουδείς αξιωματούχος πλήρωσε. Η ασέλγεια επί του κράτους έγινε εκ του ασφαλούς.

Ο υπερτετραπλασιασμός έδειξε την αδυναμία αυτορρύθμισης του ιδιωτικού τομέα αλλά και τον καταστροφικό ρόλο των ιδιωτικών παικτών (φαρμακευτικές εταιρείες, γιατροί, φαρμακοποιοί) όταν αφήνονται ασύδοτοι. Έδειξε, ταυτόχρονα, το πόσο η κυβερνητική δράση των κομμάτων του τότε δικομματισμού δεν είχε «ηθικό» οδηγό, δεν υπάκουε σε έναν, όποιον, ισχυρό ρυθμιστικό αξιακό ορίζοντα.

Η πολιτική ηθική βέβαια είναι άλλης υφής από την ηθική του προσώπου. Η πολιτική ηθική ενός κόμματος αποτελεί συλλογικό γνώρισμα προσανατολισμένο στην υπεράσπιση του δημόσιου συμφέροντος και στην προώθηση συλλογικών αγαθών (όπως αυτό και αυτά κατανοούνται στο πλαίσιο της ιδεολογίας του κόμματος). Τα κόμματα του τότε δικομματισμού ήταν ελλειμματικά και ως προς τη διάσταση «υπεράσπιση του δημοσίου συμφέροντος» και ως προς τη διάσταση «προώθηση  συλλογικών αγαθών». Ήταν όμως ελλειμματικά και ως προς την ικανότητα τους να ανταμείψουν, αποδίδοντάς τους μεγαλύτερη κεντρικότητα, μέλη και στελέχη που διέπονταν από την ηθική ως ατομικό γνώρισμα.

Η πολιτική δυναμική του ήθους, κυρίως στη συλλογική της διάσταση – σε μεγάλο βαθμό όμως και στην «ατομοκεντρική»  (παρότι πολλά κεντρικά στελέχη των δύο κομμάτων ήταν ως πρόσωπα έντιμα) – ηττήθηκε πολύ γρήγορα και εντός του ΠΑΣΟΚ και εντός της ΝΔ, σε επίπεδο κεντρικό, περιφερειακό, τομεακό ή απλής βάσης. Ηττήθηκε και εντός των προσκείμενων στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ ομάδων συμφερόντων.

Χωρίς πυρήνα σχετικά σταθερών αξιών, τα δύο κόμματα δεν σεβάστηκαν όρια, δεν τήρησαν άγραφους κανόνες, δεν είχαν κόκκινες γραμμές ούτε «κρατήματα» (κάτι που εκδηλώνεται και σήμερα, ας μου επιτραπεί η παρέκβαση, με τις νεοδημοκρατικές «επισυνδέσεις»). Η κουλτούρα τους γρήγορα δηλητηριάστηκε από την φρενήρη αναζήτηση της πολιτικής κυριαρχίας.  Η δε πόλωση οφειλόταν κυρίως στην αναζήτηση κυριαρχίας, όχι στην πίστη σε ιδέες (κάτι που θα άξιζε να προβληματίσει νέους πρωταγωνιστές – όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, στο εσωτερικό του οποίου αρκετά στελέχη τείνουν να μιμηθούν τους «παλαιούς» παίκτες).

Για ιδεολογίες, τι να πούμε; Ο εκτροχιασμός των ελλειμμάτων και η άσκηση στα Greek statistics της ΝΔ ελάχιστη σχέση είχαν με την κάποτε παράταξη της δημοσιονομικής εγκράτειας και τον Κωνσταντίνο Καραμανλή (και την εμμονή του σε νοικοκυρεμένους προϋπολογισμούς). Λίγη δε σχέση είχαν και με τον καταραμένο νεοφιλελευθερισμό που, στη δημοσιονομική του διάσταση, αποτελεί έναν deficit cutter, μέσω της στρατηγικής περιορισμού των δαπανών. Αντίστοιχα, για το παλαιό ΠΑΣΟΚ, η διαπλοκή (προς τα πάνω), οι πελατειακές σχέσεις (προς τα κάτω), η νοσηρή σχέση με κάποιες ομάδες συμφερόντων και, βέβαια, η διατήρηση ενός ακραία χαλαρού φορολογικού καθεστώτος προς το μικρό, μεσαίο και μεγάλο επιχειρείν και τα ελεύθερα επαγγέλματα ελάχιστη σχέση είχαν με την ιστορική σοσιαλδημοκρατία.

Συνολικά, το δημοσιονομικό έγκλημα της φαρμακευτικής δαπάνης υπήρξε όψη μιας ευρύτερης δημοσιονομικής πολιτικής που δημιούργησε το παράδοξο – και πανούργα πρωτότυπο – φαινόμενο ενός δημόσιου τομέα με (σχεδόν) «σοσιαλδημοκρατικό» μέγεθος δαπανών και (σχεδόν) «φιλελεύθερο» μέγεθος εσόδων. Εδώ η οικονομική επιστήμη σηκώνει τα χέρια ψηλά.

Από τις 20 Αυγούστου η Ελλάδα εξέρχεται από το καθεστώς ενισχυμένης εποπτείας. Η χρεοκοπία όμως είναι ένα τρομερό γεγονός που παράγει αποτελέσματα στη μακρά διάρκεια. Την χρεοκοπία θα την πληρώσουν – για πολλά ακόμη χρόνια – οι μισθωτοί, οι έντιμοι φορολογούμενοι, οι νέοι και το υγιές τμήμα του επιχειρηματικού κόσμου.  Όπως και οι οργανισμοί δημοσίου συμφέροντος (νοσοκομεία, πανεπιστήμια κλπ.) και οι υποδομές της χώρας. Όλοι αυτοί θα περάσουν πολλές φορές ακόμη από το ταμείο. Και όχι για να εισπράξουν