AIDS: Οι προκλήσεις για την εξάλειψη της πανδημίας HIV

07:17 6/12/2024 - Πηγή: Τα Νεα

Η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί διεθνώς ως η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, με την κόκκινη κορδέλα να αποτελεί το έμβλημά της.

Παρότι η ημέρα αυτή καθιερώθηκε το 1988, όταν το AIDS αποτελούσε μια θανατηφόρο νόσο χωρίς να υπάρχει ακόμη δυνατότητα αποτελεσματικής θεραπείας, η Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS συνεχίζει, εκτός από έντονο συμβολισμό, να έχει ιδιαίτερη σημασία για την αντιμετώπιση

της επιδημίας.

Τα κύρια σημεία που αφορούν την επιδημία HIV μπορούν να συνοψιστούν παρακάτω:

n Ο ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας HIV που προκαλεί AIDS παραμένει ένα σημαντικό πρόβλημα δημόσιας υγείας διεθνώς, αφού μέχρι σήμερα έχει προκαλέσει περίπου 42,3 εκατομμύρια θανάτους παγκοσμίως, με τις μολύνσεις HIV να συνεχίζονται σε όλες τις χώρες ανά την υφήλιο.

n Εκτιμάται ότι μέχρι το τέλος του 2023 ο συνολικός εκτιμώμενος αριθμός των ατόμων που ζουν με HIV ανέρχεται σε 39,9 εκατομμύρια άτομα, εκ των οποίων το 65% κατοικούν στην Αφρική.

n Το 2023 εκτιμάται ότι 630.000 άνθρωποι κατέληξαν από HIV ή από αιτίες που σχετίζονται με την HIV λοίμωξη, ενώ οι νέες μολύνσεις HIV ανήλθαν περίπου σε 1,3 εκατομμύρια παγκοσμίως.

n Παρότι για τον HIV δεν επιτυγχάνεται ίαση, η διαθέσιμη αντιρετροϊκή θεραπεία, όταν χορηγείται διά βίου, επιτυγχάνει να καταστείλει τον ιό HIV και να εξασφαλίσει, κάτω από προϋποθέσεις, προσδόκιμο ζωής παρόμοιο με των ατόμων που δεν έχουν μολυνθεί με HIV. Παράλληλα, μέσα όπως η πρόληψη, η διενέργεια διαγνωστικών ελέγχων και η διασύνδεση στη φροντίδα καθιστούν τη λοίμωξη από HIV μια «διαχειρίσιμη» χρόνια νόσο.

n Ο ΠΟΥ, σε συνεργασία με άλλους διεθνείς φορείς κατά του AIDS, έχει θέσει ως στόχο τον έλεγχο της επιδημίας HIV έως το 2030.

n Ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί μέσω καθολικής αύξησης της διάγνωσης των μολύνσεων από HIV, της διασύνδεσης στη φροντίδα και την αποτελεσματική χορήγηση αντιρετροϊκής θεραπείας. Συγκεκριμένα ο παγκόσμιος στόχος που έχει τεθεί μέχρι το 2025 είναι το 95% όλων των ατόμων που ζουν με HIV να έχουν διαγνωσθεί, από αυτούς το 95% να έχουν διασυνδεθεί στη φροντίδα και να λαμβάνουν αντιρετροϊκή θεραπεία, και στο 95% όσων λαμβάνουν θεραπεία η θεραπεία να είναι επιτυχής, ή με άλλα λόγια να έχουν επιτύχει πλήρη καταστολή του ιικού πολλαπλασιασμού. Η αποτελεσματική θεραπεία λειτουργεί τόσο θεραπευτικά επιμηκύνοντας το προσδόκιμο ζωής όσο και ως ένα αποτελεσματικό προληπτικό μέσο, μηδενίζοντας, σχεδόν, την πιθανότητα μετάδοσης του ιού όσο το ιικό φορτίο παραμένει μη ανιχνεύσιμο. Το 2023 τα ποσοστά που είχαν επιτευχθεί για τους τρεις βασικούς πυλώνες ήταν 86%, 89% και 93% αντίστοιχα.

n Αυτό μεταφράζεται ότι το 2023 από το σύνολο των ατόμων που ζουν με HIV το 86% είχε διαγνωστεί με HIV, το 77% είχε διασυνδεθεί με τη φροντίδα και είχε λάβει αντιρετροϊκή θεραπεία και το 72% είχε επιτύχει καταστολή του ιικού φορτίου. Τα ποσοστά αυτά αφορούν το σύνολο των ατόμων που ζουν με HIV.

Ερωτήματα. Αναλογιζόμενοι τα δεδομένα που αφορούν την επιδημία και τον στόχο για τον δραστικό περιορισμό της επιδημίας HIV, προκύπτoυν τα εύλογα ερωτήματα πόσο αποτελεσματικά είναι τα μέσα που διαθέτουμε για να επιτύχουμε τον στόχο μας το 2030 και ποιες είναι οι προκλήσεις για την επίτευξη αυτού του στόχου.

Η μεγάλη επιστημονική πρόοδος που έχει επιτευχθεί όλα αυτά τα χρόνια στην αντιμετώπιση του HIV μάς έχει εξοπλίσει με αποτελεσματικά μέσα θεραπείας, πρόληψης και διάγνωσης που περιλαμβάνουν: i) αντιρετροϊκά φάρμακα που επιτυγχάνουν διά βίου καταστολή του ιικού πολλαπλασιασμού, ii) πολλαπλά μέσα πρόληψης που περιλαμβάνουν ακόμα και χορήγηση προληπτικής αγωγής πριν από την έκθεση και iii) ευρέως διαθέσιμα διαγνωστικά μέσα που μπορούν να δώσουν αποτέλεσμα σε λίγα λεπτά και να διευκολύνουν τη χρήση τους στην κοινότητα.

Στις μέρες μας διαθέτουμε πολλά αποτελεσματικά μέσα για τους βασικούς πυλώνες να περιορίσουμε την επιδημία HIV, αλλά η μεγάλη πρόκληση παραμένει η επιτυχής υλοποίησή τους σε ευρεία κλίμακα.

Οι προκλήσεις που παραμένουν ανοιχτές είναι αντιμετώπιση του κοινωνικού στίγματος της νόσου ή του σεξουαλικού προσανατολισμού που σε κάποιες περιπτώσεις δυσχεραίνει ακόμα και την πρόσβαση σε βασικές υπηρεσίες όπως η διάγνωση.

Παράλληλα θα πρέπει να εστιάσουμε ακόμα περισσότερο την προσοχή μας σε ευάλωτους πληθυσμούς ή πληθυσμούς με δυσκολία πρόσβασης σε υπηρεσίες υγείας, όπως οι μετανάστες/πρόσφυγες και οι χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών.

Η επίτευξη του παγκόσμιου στόχου δεν αποτελεί εύκολη υπόθεση, αλλά αποτελεί υπόθεση όλων μας, γιατί σε κάθε κατάσταση, νόσημα ή πρόβλημα της κοινωνίας μας είμαστε όλοι εν δυνάμει πάσχοντες, αλλά και συνάμα αρωγοί, συμπαραστάτες και «θεραπευτές». Το στίγμα, η περιθωριοποίηση, η απομόνωση, το άγχος της νόσου αποτελούν την πρόσκληση για αποδοχή, συντροφικότητα, ενσυναίσθηση, δικαιοσύνη και τελικά δικαίωση στον αγώνα για την εξάλειψη της επιδημίας.

ΥΓ.: Η προσωπική μου τριακονταετής ερευνητική εμπειρία στον ιό HIV με δίδαξε ότι στον «στενό» ορίζοντα της προσωπικής θεώρησης του κόσμου αυτού υπάρχει ο πραγματικός κόσμος της διαφορετικότητας, που όταν τον αντιληφθούμε μας προκαλεί να τον κατανοήσουμε και να τον σεβαστούμε. Αυτό είναι το μεγαλείο του κόσμου μας, και το AIDS το έχει αναδείξει φέρνοντάς μας αντάμα με τη διαφορετικότητά του.

Ο Δημήτρης Παρασκευής είναι καθηγητής Επιδημιολογίας και Προληπτικής Ιατρικής της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ