«Για να καθίσεις στο τραπέζι πρέπει να έχεις να δώσεις κάτι»

06:11 24/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ως Ευρωπαίοι πρέπει να ορίσουμε τι μπορούμε να προσφέρουμε ως στήριξη στην Ουκρανία βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα, και όταν έχεις να προσφέρεις κάτι στο τραπέζι, τότε μπορείς να διεκδικήσεις θέση, δηλώνει ο Ράινερ Ρούντολφ, αντιπρόεδρος της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου (MSC). Ο γερμανός διπλωμάτης, ο οποίος θα συμμετέχει στο 10ο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών (9-12 Απριλίου), θεωρεί ότι η χρηματοδότηση της άμυνας θα είναι κεντρικό ζήτημα σε οποιεσδήποτε συζητήσεις γίνουν για τον σχηματισμό κυβέρνησης στη Γερμανία μετά τις εκλογές

της Κυριακής.

Παρακολουθήσατε από κοντά την ομιλία του αμερικανού αντιπροέδρου στη MSC. Με όσα έχουν συμβεί τις τελευταίες μέρες θεωρείτε ότι βλέπουμε το τέλος των διατλαντικών σχέσεων;

Πράγματι, η ομιλία του αμερικανού αντιπροέδρου τάραξε, αλλά υπήρξε άμεση απάντηση – αντίθεση, θα έλεγα – από πολλούς συμμετέχοντες. Ο υπουργός Αμυνας της Γερμανίας μίλησε μία ώρα αργότερα και απέρριψε άμεσα ορισμένους από τους ισχυρισμούς που έκανε ο Τζέι Ντι Βανς. Το ίδιο έκανε την επόμενη ημέρα ο καγκελάριος και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Από τη Γερμανία υπήρχε σαφής απάντηση από το ευρύτερο πολιτικό κέντρο. Η MSC είναι ο χώρος όπου ο διατλαντικός διάλογος λαμβάνει χώρα, ακόμη και όταν γίνεται δύσκολος. Δεν νομίζω ότι περίμενε κανείς την ομιλία αυτή και η αντίδραση ήταν βουβή. Ελαβε μόνο ένα μικρό χειροκρότημα. Ομως, ένα πολύ μικρό μέρος της MSC λαμβάνει χώρα στην κύρια αίθουσα. Το 90% της Διάσκεψης αφορά συζητήσεις που γίνονται πίσω από κλειστές πόρτες σε αρκετά μικρότερα σχήματα. Αυτό έγινε και με την πολύ μεγάλη αμερικανική αντιπροσωπεία. Υπήρξαν επιπλέον συζητήσεις πίσω από κλειστές πόρτες, που ήταν πιο λεπτομερείς και πιο διαφοροποιημένες από την ομιλία στην κεντρική αίθουσα. Η Διάσκεψη έδειξε ότι υπάρχει σαφής ανάγκη από την πλευρά των Ευρωπαίων να κινητοποιηθούν και να αποφασίσουν τι θα κάνουμε για να προστατεύσουμε την ασφάλειά μας. Για να το κάνουμε πρέπει να ξεκινήσουμε από την Ουκρανία. Την επόμενη ημέρα από την ομιλία του αμερικανού αντιπροέδρου ο ουκρανός πρόεδρος ξεκαθάρισε από τη σκηνή της Διάσκεψης ότι στηρίζεται τώρα στην Ευρώπη για την υπεράσπιση της χώρας του. Μίλησε πραγματικά ως παθιασμένος Ευρωπαίος.

Δεν υπάρχει, όμως, κάτι συγκεκριμένο ως προς το τι θα κάνει η Ευρώπη.

Τις τελευταίες μέρες έγιναν δύο υψηλού επιπέδου συναντήσεις, ενώ ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου εξετάζει πώς να προετοιμάσει μια ειδική συνάντηση των ευρωπαίων ηγετών. Παράλληλα, δεν μπορούμε ως Ευρωπαίοι να παραβλέψουμε τις δηλώσεις που έγιναν από την Ουάσιγκτον κατηγορώντας την Ουκρανία και τον πρόεδρο Ζελένσκι για τον πόλεμο. Το τι γίνεται από την ευρωπαϊκή πλευρά είναι εξαιρετικά κρίσιμο, και δεν είναι μόνο ευρωπαϊκή συζήτηση, αλλά αφορά όλα τα κράτη – μέλη της ΕΕ που πρέπει να αποφασίσουν πώς θα μπορέσουν να συνδράμουν στην ευρωπαϊκή ασφάλεια στο μέλλον.

Θα καταφέρουν οι Ευρωπαίοι να κινητοποιηθούν; Μέχρι τώρα μόνο ο βρετανός πρωθυπουργός έχει συγκεκριμένη πρόταση.

Η αίσθηση του επείγοντος σε όλη την Ευρώπη είναι απολύτως ξεκάθαρη. Το πρώτο μέρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας αφορά τη στήριξη στην Ουκρανία τώρα. Οι δηλώσεις του βρετανού πρωθυπουργού κοιτάζουν μπροστά. Προέχει πριν από οποιαδήποτε διευθέτηση το πώς θα φέρουμε την Ουκρανία σε μια ισχυρή θέση να διαπραγματευτεί. Αυτό είναι αναπόσπαστο μέρος της ευρωπαϊκής ασφάλειας. Η ευρωπαϊκή ασφάλεια ξεκινά με στήριξη της Ουκρανίας, ακολουθεί το να φέρει την Ουκρανία σε μια ισχυρή θέση για οποιαδήποτε διαδικασία υπάρξει, και έπεται το ερώτημα πώς αυτή η διευθέτηση θα υποστηριχθεί από Ευρωπαίους. Αλλά είμαστε ακόμη πολύ μακριά από αυτό.

Θα καταφέρει η Ευρώπη να αποκτήσει μια θέση στις διαπραγματεύσεις;

Εξαρτάται πολύ από το τι θα φέρουμε ως Ευρωπαίοι στο τραπέζι όσον αφορά τη στήριξη στην Ουκρανία βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα. Δεν μπορώ να φανταστώ κανένα μέλλον για μια ειρηνική διευθέτηση για την Ουκρανία, που είναι υποψήφια προς ένταξη χώρα, χωρίς κοντινή εμπλοκή των Ευρωπαίων και της ΕΕ. Ως Ευρωπαίοι πρέπει να ορίσουμε τι μπορούμε να προσφέρουμε ως στήριξη, και όταν έχεις να προσφέρεις κάτι στο τραπέζι, τότε μπορείς να διεκδικήσεις θέση.

Στο πλαίσιο αυτό διεξάγονται οι γερμανικές εκλογές στη Γερμανία.

Είναι καθησυχαστικό ότι υπάρχει στα τέσσερα κόμματα του ευρύτερου κέντρου ευρεία συμφωνία για τη στήριξη της Ουκρανίας, για την ευρωπαϊκή ασφάλεια, αλλά και για το ότι χρειάζεται να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με τις ΗΠΑ σε αυτά. Δεν γνωρίζουμε τι είδους διαπραγματεύσεις θα έχουμε για τον σχηματισμό κυβέρνησης μετά τις εκλογές, αλλά έτσι είναι το πολιτικό τοπίο στη Γερμανία τώρα όσον αφορά την εξωτερική πολιτική και την πολιτική ασφαλείας.

Θα υπάρξει αλλαγή στη στάση της Γερμανίας όσον αφορά τη χρηματοδότηση μέσω κοινού χρέους για την άμυνα, δεδομένης και της στάσης των ΗΠΑ;

Αυτό θα είναι ένα από τα κεντρικά ερωτήματα που θα περιλαμβάνονται σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό κυβέρνησης. Η Φον ντερ Λάιεν έδωσε κάποια κάλυψη όταν είπε ότι θα χαλαρώσει τους δημοσιονομικούς κανόνες για αμυντικές δαπάνες. Είναι μια δύσκολη συζήτηση στη χώρα μου όχι μόνο για τους ευρωπαϊκούς κανόνες, αλλά και για τον δικό μας συνταγματικό κανόνα για το φρένο του χρέους. Ολοι γνωρίζουν ότι μια λύση θα πρέπει να βρεθεί. Ακόμη και το 2% των αμυντικών δαπανών το ικανοποιούμε μέσω του ταμείου των 100 δισ. ευρώ που είναι εκτός προϋπολογισμού και λήγει το 2027. Ολοι έχουν συνειδητοποιήσει το επείγον όσον αφορά το ερώτημα της χρηματοδότησης και θα είναι στις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό της κυβέρνησης.

Οι εξελίξεις δείχνουν ότι το άρθρο 5 του ΝΑΤΟ μπορεί να μην έχει την ισχύ που είχε. Υπάρχει στην ευρωπαϊκή Συνθήκη μια αντιστοιχία με το άρθρο 42.7, αλλά θεωρείτε ότι πρέπει η Ευρώπη να αναζητήσει μια εναλλακτική στο άρθρο 5;

Ο Τζέι Ντι Βανς είπε πάντως στην ομιλία του ότι οι ΗΠΑ είναι δεσμευμένες στο ΝΑΤΟ και ότι οι ΗΠΑ και οι Ευρωπαίοι είναι στην ίδια ομάδα. Αυτό που είναι σημαντικό δεν είναι αυτά που έχουν γραφτεί στο χαρτί για το άρθρο 5 και το άρθρο 42.7. Αυτό που έχει σημασία είναι η υποκείμενη υλική δομή της ευρωπαϊκής άμυνας, η οποία μέχρι τώρα είναι μια συμμαχική άμυνα, και η ευρωπαϊκή εγγύηση ασφάλειας από μόνη της σήμερα δεν θα μας πήγαινε πολύ μακριά. Η πρόκληση για τους Ευρωπαίους δεν είναι να ερμηνεύουν τα άρθρα, αλλά να τεκμηριώσουν τι υπάρχει όσον αφορά πραγματικές αμυντικές δυνατότητες.