Η ιστορία του Κεφίγιε, του παλαιστινιακού μαντιλιού της αντίστασης

18:35 19/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Το κεφίγιε, επίσης γνωστό ως χαττά, είναι ένα παραδοσιακό αραβικό μαντίλι.

Ορισμένοι λένε ότι τα σχέδια στο κεφίγιε συμβολίζουν διάφορες πτυχές της ζωής των Παλαιστινίων: οι έντονες μαύρες λωρίδες στις άκρες συμβολίζουν τους ιστορικούς εμπορικούς δρόμους που περνούσαν από την Παλαιστίνη, το σχέδιο που μοιάζει με δίχτυ αντιπροσωπεύει τους δεσμούς των Παλαιστινίων με τη Μεσόγειο Θάλασσα, και οι καμπύλες γραμμές μοιάζουν με ελαιόδεντρα, ένα σημαντικό σημείο υπερηφάνειας για τους Παλαιστινίους.

Χρήση σε διάφορους πολιτισμούς

Το κεφίγιε έχει βαθιές

ρίζες που εκτείνονται αιώνες πίσω στα άγονα τοπία της Μέσης Ανατολής, λέει το The Conversation.

Παραδοσιακά κατασκευασμένο από βαμβάκι, φορέθηκε για πρώτη φορά από τις νομαδικές φυλές των Βεδουίνων ως προστασία από τον ήλιο και την άμμο της ερήμου.

Η χρησιμότητα του κεφίγιε στο τοπίο της ερήμου έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ευρεία δημοτικότητά του σε διάφορους πολιτισμούς της περιοχής.

Στο γύρισμα του 20ού αιώνα, τόσο οι εβραϊκές όσο και οι αραβικές κοινότητες φορούσαν το κεφίγιε.

Πολλοί Εβραίοι που μετακόμισαν στην Παλαιστίνη υπό οθωμανικό και βρετανικό έλεγχο επέλεξαν να φορούν το κεφίγιε επειδή το θεωρούσαν μέρος του αυθεντικού τοπικού τρόπου ζωής.

Σύμβολο της παλαιστινιακής ταυτότητας

Εκτός από την πρακτικότητά του, το κεφίγιε αναδείχθηκε επίσης σε σύμβολο της ταξικής πάλης.

Ενώ οι αγρότες της υπαίθρου φορούσαν το κεφίγιε, η παλαιστινιακή μεσαία και ανώτερη τάξη αγκάλιασε το φέσι.

Γνωστό και ως «ταρμπούς », το φέσι είναι ένα παραδοσιακό καπέλο χωρίς γείσο που διαδόθηκε από τους Οθωμανούς, συνήθως κατασκευασμένο από τσόχα και στολισμένο με φούντα.

Το φέσι έγινε δημοφιλές τη δεκαετία του 1800 από τον πρώην κυβερνήτη της περιοχής, τον Οθωμανό αυτοκράτορα Μαχμούτ Β’.

Η παλαιστινιακή ελίτ προσάρμοσε αυτά τα καπέλα οθωμανικού τύπου ως επίσημη μορφή ντυσίματος.

Τη δεκαετία του 1930, το κεφίγιε υπέστη μια δεύτερη μεταμόρφωση.

Κατά τη διάρκεια της εξέγερσης κατά των Βρετανών, οι οποίοι κατέλαβαν την Παλαιστίνη από την Οθωμανική Αυτοκρατορία μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το κεφίγιε έγινε ένα χαρακτηριστικό εθνικό σύμβολο που ένωσε όλους τους Παλαιστίνιους και αντικατέστησε το φέσι.

Ορισμένοι επαναστάτες φόρεσαν στρατηγικά το κεφίγιε για να κρύψουν τα πρόσωπά τους, ως έναν τρόπο να αποφύγουν πιθανές επιπτώσεις από τις βρετανικές αρχές.

Στη συνέχεια, υπέστη άλλη μια μεταμόρφωση μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ το 1948.

Μετά τον εκτοπισμό εκατοντάδων χιλιάδων Παλαιστινίων κατά τη διάρκεια του αραβοϊσραηλινού πολέμου του 1948, το κεφίγιε έγινε η έκφραση της ανθεκτικότητας των Παλαιστινίων απέναντι στη μεταχείριση των Παλαιστινίων από το Ισραήλ.

Φορεμένο τόσο από εκείνους που εκτοπίστηκαν όσο και από εκείνους που παρέμειναν, το κάλυμμα κεφαλής αποτύπωσε τη συναισθηματική σύνδεση με τη γη, καθώς μάλιστα τα μοτίβα συμβολίζουν τα φύλλα της ελιάς.

Η δημοσιότητα του κεφιγιέ αυξήθηκε ιδιαίτερα τη δεκαετία του 1970, όταν ο Γιάσερ Αραφάτ, ηγέτης της Οργάνωσης για την Απελευθέρωση της Παλαιστίνης, ενός παλαιστινιακού εθνικιστικού κινήματος, υιοθέτησε και εκλαΐκευσε το ένδυμα.

Το ιδιαίτερο στυλ του Αραφάτ, με το κεφιγιέ κρεμασμένο στο κεφάλι και τους ώμους του, έγινε συνώνυμο του παλαιστινιακού αγώνα.

Το 1974, μίλησε στα Ηνωμένα Έθνη φορώντας το μαντήλι.

Το κεφίγιε έχει χαρακτηριστεί ακόμη και σε τίτλους ειδήσεων ως «η ανεπίσημη σημαία της Παλαιστίνης» και οι παλαιστινιακές κοινότητες παγκοσμίως γιορτάζουν την Παγκόσμια Ημέρα Kεφίγιε στις 11 Μαΐου.

Έχει γίνει δημοφιλήές μεταξύ των παλαιστινιακών μαχητικών ομάδων καθώς και των παλαιστινιακών ακτιβιστών για τα δικαιώματα.

Σύμβολο αλληλεγγύης

Η απήχηση του κεφίγιε δεν έχει περιοριστεί μονάχα στη Δυτική Όχθη και τη Λωρίδα της Γάζας.

Ακτιβιστές και υποστηρικτές σε όλο τον κόσμο υιοθέτησαν το κεφίγιε ως χειρονομία αλληλεγγύης με τον παλαιστινιακό αγώνα.

Έξω από τη Μέση Ανατολή, το κεφιγιέ έχει επίσης αποτελέσει πηγή διαμάχης στη βιομηχανία της μόδας, ενώ έχει πέσει θύμα πολιτισμικής οικειοποίησης.

Μεγάλες εταιρείες μόδας έχουν συχνά κεφαλαιοποιήσει το μοτίβο του κεφίγιε χωρίς να αναγνωρίζουν την ιστορική του σημασία ή τον αγώνα των Παλαιστινίων για ελευθερία.

Πολλοί θα μπορούσαν να κάνουν το λάθος να πουν ότι το κεφίγιε έχει μετατραπεί από μόδα σε πολιτική- ωστόσο, ποιος είπε η μόδα και η πολιτική δεν μπορούν να είναι αλληλένδετες;

Τα ξεχωριστά μοτίβα που υφαίνονται στο κεφίγιε αποκαλύπτουν ιστορίες της γης της Παλαιστίνης, μιλώντας για την ταυτότητα, την πολιτική αλληλεγγύη και την πολιτιστική σημασία.

Η μόδα μπορεί να γίνει ένα σύμβολο που αντανακλά τις πεποιθήσεις, θολώνοντας τα όρια μεταξύ μόδας και πολιτικής για να δημιουργηθεί τελικά νόημα.

Οι ανείπωτες ιστορίες της γης της Παλαιστίνης είναι ραμμένες στα υφάσματα του κεφίγιε, προσφέροντας έναν χάρτη της ιστορικής Παλαιστίνης και των ανθρώπων της.

Σε έναν κόσμο όπου πολλοί διστάζουν να πουν πολλά ή λίγα, το κεφίγιε είναι μια ορατή μορφή σιωπηλής αλληλεγγύης.