Η πιο μεγάλη ώρα του είναι τώρα;

06:21 10/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Το προσπάθησε παλιότερα ο Μπόρις Τζόνσον, αλλά δεν του βγήκε: το «όραμα» του λαοπλάνου πολιτικού να ηγηθεί της «Παγκόσμιας Βρετανίας» στη μετά Brexit εποχή αποδείχθηκε χίμαιρα. Τώρα, το επιχειρεί – υπό διαφορετικές συνθήκες και με άλλη στόχευση – ο Κιρ Στάρμερ. Θα τα καταφέρει; Εκμεταλλευόμενος την εκρηκτική διεθνή συγκυρία, ο βρετανός πρωθυπουργός (που στο εσωτερικό χαρακτηρίζεται «χλιαρός» και «λίγος») επιχειρεί να αναδειχθεί σε ηγετική φυσιογνωμία παγκοσμίου βεληνεκούς, προωθώντας μία δυναμική, πολυεπίπεδη ατζέντα εξωτερικής πολιτικής που εδράζεται σε τρεις πυλώνες: την ενίσχυση των σχέσεων

της χώρας του με τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη στήριξη της Ουκρανίας στον πόλεμο με τη Ρωσία και την αναβάθμιση της συνεργασίας της Βρετανίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση. «Η διαδοχή των πρόσφατων γεγονότων έχει φέρει πρόσκαιρα τον Στάρμερ σε πολύ πιο πλεονεκτική θέση από ό,τι και ο ίδιος θα φανταζόταν: εμφανίζεται ταυτόχρονα ως προνομιακός συνομιλητής του Τραμπ, κύριος μεσάζων μεταξύ ΗΠΑ και Ζελένσκι, και γεφυροποιός μεταξύ Ευρώπης και Ουάσιγκτον. Ομως οι καταστάσεις αλλάζουν μέρα με τη μέρα και αυτό που σήμερα δείχνει η συγκυρία δύσκολα μπορεί να διαρκέσει», επισημαίνει στα «ΝΕΑ» ο Αγγελος Χρυσόγελος, αναπληρωτής καθηγητής Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων στο London Metropolitan University.

Την περασμένη Κυριακή, ο Στάρμερ διοργάνωσε σύνοδο κορυφής στο Λονδίνο με τη συμμετοχή ευρωπαίων ηγετών (όχι όμως και του Κυριάκου Μητσοτάκη), κατά την οποία υπογράμμισε την ευθύνη της Ευρώπης να στηρίξει την Ουκρανία, προειδοποιώντας ότι η Γηραιά Ηπειρος βρίσκεται σε ένα «σταυροδρόμι της Ιστορίας» και γι’ αυτό «πρέπει να δράσει αποφασιστικά». Το Ηνωμένο Βασίλειο και η Γαλλία δεσμεύθηκαν να ηγηθούν μιας «συμμαχίας των προθύμων» για την ενίσχυση της αμυντικής ικανότητας της Ουκρανίας, που περιλαμβάνει χρηματοδότηση εξαγωγών ύψους 1,6 δισ. στερλινών και δίνει τη δυνατότητα στο Κίεβο να προμηθευτεί αντιαεροπορικούς πυραύλους. Προτείνεται δε εκεχειρία για ένα μήνα στην Ουκρανία, προκειμένου να διαπιστωθούν οι προθέσεις της Ρωσίας και να τεθούν οι βάσεις για μια ολοκληρωμένη ειρηνευτική συμφωνία. Ωστόσο, η υλοποίηση του επίμαχου σχεδίου προϋποθέτει έμπρακτη υποστήριξη από την άλλη όχθη του Ατλαντικού, καθώς οι αμερικανικές εγγυήσεις κρίνονται απαραίτητες για την επίτευξη ειρήνης με διάρκεια. Ο Στάρμερ θέτει ως παράλληλη προτεραιότητα τη στενότερη προσέγγιση με τις ΗΠΑ και έχει βαλθεί να οικοδομήσει μια προσωπική σχέση με τον Ντόναλντ Τραμπ, παρά τις αβυσσαλέες ιδεολογικές τους διαφορές. Η πρόσφατη συνάντησή τους στον Λευκό Οίκο, στην οποία ο βρετανός πρωθυπουργός ενεχείρισε στον αμερικανό πρόεδρο χειρόγραφη πρόσκληση του βασιλιά Κάρολου Γ’ για μια δεύτερη επίσημη επίσκεψη στη Γηραιά Αλβιώνα, αποδεικνύει τη βούληση του βρετανού πρωθυπουργού να διασφαλίσει ότι η περίφημη «ειδική σχέση» των δύο χωρών θα εξακολουθήσει να υφίσταται. Ο Στάρμερ δεν ενδιαφέρεται να πετύχει ιδεολογική ή πολιτική ευθυγράμμιση με τον Τραμπ, αλλά να ασκήσει μια καλά υπολογισμένη, προσανατολισμένη σε συγκεκριμένα αποτελέσματα διπλωματία: επικεντρώνεται σε πρακτικά ζητήματα, όπως οι εμπορικές σχέσεις, οι εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία και η αποτροπή επιβολής τιμωρητικών δασμών.  Ο Τραμπ, από την πλευρά του, έχει αρχίσει να… συμπαθεί τον άγγλο συνομιλητή του (τον οποίο κάποτε αποκαλούσε «πολύ αριστερό»), κάνοντάς του φιλοφρονήσεις για την «πανέμορφη προφορά» του. «Ο Στάρμερ έχει αναλάβει τον ρόλο του διπλωματικού χειρουργού, προσπαθώντας να μπαλώσει τις σχέσεις μεταξύ των ΗΠΑ και της Ευρώπης και να αποτρέψει το όνειρο του Βλαντίμιρ Πούτιν για διάσπαση του ΝΑΤΟ», έγραψαν αυτή την εβδομάδα οι «Τάιμς» στο κύριο άρθρο τους.

Ο βρετανός ηγέτης επιχειρεί να εδραιώσει έναν ηγετικό ρόλο για τη Βρετανία στη διεθνή πολιτική σκηνή. Παράλληλα, επενδύει πολλά στην επανεκκίνηση της σχέσης της χώρας του με την Ευρωπαϊκή Ενωση και την αναθεώρηση της διμερούς συνεργασίας σε τομείς όπως η άμυνα, η ενεργειακή ασφάλεια, η επιστήμη και η τεχνολογία. Τον Μάιο, ο Στάρμερ θα φιλοξενήσει την πρώτη σύνοδο κορυφής του Ηνωμένου Βασιλείου με την ΕΕ, την οποία βλέπει ως ευκαιρία για ενίσχυση της ευρωβρετανικής συνεργασίας σε μια ευρεία γκάμα θεμάτων: από τους μετανάστες που διασχίζουν τη Μάγχη έως τις εισαγωγές λαχανικών. Πιστεύει, μάλιστα, ότι μπορεί να σφυρηλατήσει στενότερους δεσμούς τόσο με την Αμερική όσο και με την ΕΕ και οραματίζεται τη Βρετανία ως «γέφυρα» μεταξύ των ΗΠΑ και της ευρωζώνης. Ο ηγέτης των Εργατικών τα δίνει όλα για να  βελτιώσει την εικόνα του τόσο στο εξωτερικό, όσο και στο εσωτερικό, όπου – σύμφωνα με δημοσκόπηση της YouGov – το 52% των συμπατριωτών του τον θεωρεί «ανίκανο». Ωστόσο, η στρατηγική του είναι υψηλού ρίσκου. «Θεωρώ ότι οι τρεις στόχοι της Βρετανίας του Στάρμερ – διατήρηση της ειδικής σχέσης με τις ΗΠΑ, ενίσχυση της Ουκρανίας και προσέγγιση με την ΕΕ – είναι όχι μόνο δύσκολο να επιτευχθούν ο καθένας από μόνος του, αλλά και αντιφατικοί μεταξύ τους. Οπως είδαμε και την προηγούμενη εβδομάδα, οι εξελίξεις κατευθύνονται από τις πράξεις και τις εκρήξεις του Τραμπ. Είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς στο επόμενο ξέσπασμα του αμερικανού προέδρου ο Στάρμερ θα μπορέσει να διατηρήσει την επιδέξια θέση του. Κάποιος από τους τρεις στόχους θα πρέπει να υποχωρήσει και, αν έπρεπε να στοιχηματίσω, θα έλεγα ότι αυτό που η Βρετανία τελικά θα θυσιάσει θα είναι η σχέση της με την Ευρώπη», τονίζει ο δρ Χρυσόγελος.