Καμπανάκι για τη φυματίωση

06:07 28/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Μπορεί να θεωρείται από τους περισσότερους μια ασθένεια που ανήκει πλέον στο χρονοντούλαπο της ιστορίας των μεταδοτικών ασθενειών, οι αριθμοί όμως ανατρέπουν την κοινή αυτή πεποίθηση.

Το 2023 τα περιστατικά φυματίωσης στην Ελλάδα ήταν κατά 54% αυξημένα συγκριτικά με την αμέσως προηγούμενη χρονικά, ενώ αυτή η κατά τα άλλα… ξεχασμένη ασθένεια κοστίζει ετησίως περισσότερες από 1 εκατομμύριο ζωές.

Εν τω μεταξύ, ανησυχία εκφράζει το Ευρωπαϊκό Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ECDC) για την αύξηση των κρουσμάτων

στον παιδιατρικό πληθυσμό της Ευρώπης για τρίτη συνεχόμενη χρονιά. Αναλυτικότερα, τα παιδιά κάτω των 15 ετών αποτελούσαν το 4,3% των νέων και επανεμφανιζόμενων περιστατικών φυματίωσης στην Ευρωπαϊκή Ενωση – Ευρωπαϊκό Οικονομικό Χώρο (ΕΕ – ΕΟΧ), σημειώνοντας μια ανησυχητική αύξηση της φυματίωσης σε ανηλίκους κατά 10% το 2023, σε σύγκριση με το 2022.

Παγκόσμια Ημέρα

Υπό τα ανησυχητικά αυτά δεδομένα, κάθε χρόνο η 24η Μαρτίου είναι αφιερωμένη στη συγκεκριμένη νόσο (Παγκόσμια Ημέρα κατά της Φυματίωσης), αποτελώντας έτσι μία ευκαιρία ώστε οι ειδικοί να ευαισθητοποιήσουν το κοινό και να υπενθυμίσουν ότι η μάχη αυτή δεν έχει τελειώσει.

Αντιθέτως και όπως υποστηρίζουν, απαιτούνται συνεχείς προσπάθειες για την πρόληψη, την έγκαιρη διάγνωση και την αποτελεσματική θεραπεία της. «Σύμφωνα με τα τελευταία δεδομένα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) περισσότεροι από 10 εκατομμύρια άνθρωποι προσβάλλονται από φυματίωση κάθε χρόνο, ενώ περίπου 1,6 εκατομμύρια άνθρωποι πεθαίνουν από τη νόσο ετησίως, καθιστώντας την έτσι μία από τις πιο θανατηφόρες λοιμώδεις ασθένειες.

Συμπερασματικά, η φυματίωση παραμένει ένα σοβαρό παγκόσμιο πρόβλημα Δημόσιας Υγείας, καθώς προκαλείται από το βακτήριο Mycobacterium tuberculosis και μεταδίδεται αερογενώς και παρά την ύπαρξη αποτελεσματικών θεραπειών, η νόσος εξακολουθεί να αποτελεί σημαντική απειλή, ιδίως για τις ευάλωτες κοινωνικές ομάδες», σημειώνει στο ένθετο «Υγεία» η δρ Σταματούλα Τσικρικά, πρόεδρος Ομάδας Προαγωγής Υγείας, Ιατρικής Εκπαίδευσης και Διακοπής Καπνίσματος της Ευρωπαϊκής Πνευμονολογικής Εταιρείας και πρόεδρος της Ενωσης Πνευμονολόγων Ελλάδας.

Και συμπληρώνει: «Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η πολυανθεκτική φυματίωση (MDR-TB) αποτελεί σοβαρό ανασταλτικό παράγοντα στην επιτυχή θεραπεία, με 500.000 νέα κρούσματα κάθε χρόνο. Για αυτόν τον λόγο για το 2025, ο ΠΟΥ καλεί τη διεθνή κοινότητα να ενισχύσει τις προσπάθειες για την εξάλειψη αυτής της νόσου, με κεντρικό μήνυμα “Μπορούμε να τερματίσουμε τη φυματίωση: Δέσμευση, Επένδυση, Χορήγηση Θεραπείας”».

Ωστόσο και όπως τονίζει η ειδικός, για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος, οι κυβερνήσεις πρέπει να καταβάλουν μεγαλύτερη προσπάθεια για την ενίσχυση των υγειονομικών τους συστημάτων, τη βελτίωση της πρόσβασης στις υπηρεσίες υγείας και την εκπαίδευση του πληθυσμού σχετικά με την πρόληψη και τη θεραπεία της φυματίωσης.

«Στην παρούσα φάση, η καταπολέμηση της φυματίωσης απαιτεί την ενίσχυση της δέσμευσης από τις κυβερνήσεις και τους οργανισμούς υγείας, τη συνεχιζόμενη επένδυση στην έρευνα και την υγειονομική υποδομή, καθώς και την παροχή πρόσβασης σε αποτελεσματικές θεραπείες για όλους τους ασθενείς. Αδήριτη ανάγκη, η συνεργασία με την κοινωνία των πολιτών, τους επαγγελματίες υγείας, τις εκάστοτε κυβερνήσεις, αλλά και τους φορείς υγείας έτσι ώστε να δημιουργηθούν βιώσιμες λύσεις για την εξάλειψη της ασθένειας. Κάτι τέτοιο, περιλαμβάνει τη διασφάλιση της συνεχούς διαθεσιμότητας των αντιφυματικών φαρμάκων, την υποστήριξη και συμπερίληψη των ασθενών με φυματίωση, καθώς και την εξάλειψη του κοινωνικού στίγματος και των διακρίσεων που σχετίζονται με τη νόσο», καταλήγει η ίδια.

Τι είναι η φυματίωση;

Πρόκειται για μια μολυσματική ασθένεια που προκαλείται από διάφορα στελέχη μυκοβακτηριδίων, τα οποία ανήκουν στο σύμπλεγμα Mycobacterium tuberculosis. Η φυματίωση, όπως υπογραμμίζεται στην Ευρωπαϊκή Πύλη Πληροφοριών Εμβολιασμών, προσβάλλει συνήθως τους πνεύμονες (πνευμονική φυματίωση), αλλά μπορεί επίσης να προσβάλει οποιοδήποτε μέρος του σώματος (εξωπνευμονική φυματίωση), όπως τους νεφρούς, τη σπονδυλική στήλη και τον εγκέφαλο.

Τα συμπτώματα

Στην Ευρώπη, στο περίπου 75% των κρουσμάτων φυματίωσης, η νόσος είχε προσβάλει τους πνεύμονες. Σε αυτές τις περιπτώσεις, τα συνήθη συμπτώματα περιλαμβάνουν:

 επίμονο βήχα (για περισσότερο από 2 εβδομάδες)

 πυρετό

 νυχτερινή εφίδρωση

 απώλεια βάρους.

Η φυματίωση που επηρεάζει άλλα μέρη του σώματος εμφανίζεται με συμπτώματα που σχετίζονται με το σημείο μόλυνσης.

Τα βακτήρια της φυματίωσης μπορούν μερικές φορές να μολύνουν ένα άτομο χωρίς να προκαλέσουν τη νόσο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, ενώ το άτομο έχει μολυνθεί με φυματίωση, δεν εμφανίζει συμπτώματα, δεν είναι άρρωστο και δεν μπορεί να μεταδώσει τη νόσο. Ωστόσο, η παρουσία των βακτηρίων σημαίνει ότι τα άτομα αυτά διατρέχουν κίνδυνο να εμφανίσουν τη νόσο και να εκδηλώσουν συμπτώματα χωρίς την κατάλληλη θεραπεία.

Σοβαρές επιπλοκές

Η φυματίωση μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στους πνεύμονες και εκείνοι που έχουν επιβιώσει μπορεί να υποφέρουν από ορισμένα επίμονα προβλήματα υγείας του αναπνευστικού συστήματος. Επίσης, η υποτροπιάζουσα φυματίωση δεν είναι ασυνήθης.

Πώς μεταδίδεται

Τα βακτήρια που προκαλούν τη φυματίωση μεταδίδονται με τον αέρα. Μπορούν να μεταδοθούν από άτομο σε άτομο μέσω των μικροσκοπικών σταγονιδίων που απελευθερώνονται όταν το άτομο, τους πνεύμονες του οποίου έχει προσβάλει η φυματίωση, βήχει, φτερνίζεται ή μιλάει.

Όταν ένα άτομο εισπνέει το βακτήριο της φυματίωσης, αυτό μπορεί να παραμείνει στους πνεύμονες και να αρχίσει να εξαπλώνεται. Εάν η φυματίωση προσβάλει άλλα μέρη του σώματος εκτός των πνευμόνων, συνήθως δεν είναι λοιμώδης.

Τα άτομα που έχουν μολυνθεί από φυματίωση, αλλά δεν είναι άρρωστα, δεν μπορούν να μεταδώσουν τη νόσο σε άλλους.

Ποιοι κινδυνεύουν

Κάθε άνθρωπος μπορεί να μολυνθεί με φυματίωση, αλλά ορισμένοι είναι πιο πιθανό να εκδηλώσουν την ενεργό μορφή της νόσου σε σχέση με άλλους. Στις ομάδες αυτές περιλαμβάνονται:

 όσοι περνούν πολύ χρόνο σε στενή επαφή με κάποιον που πάσχει από φυματίωση

 τα άτομα που γεννήθηκαν ή ζουν σε περιοχή όπου η συχνότητα εκδήλωσης της φυματίωσης είναι μεγάλη

 τα άτομα με εξασθενημένο ανοσοποιητικό σύστημα, όπως τα άτομα με HIV, ή τα άτομα που λαμβάνουν ορισμένες ιατρικές θεραπείες που επηρεάζουν το ανοσοποιητικό σύστημα

παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών

 άνθρωποι που ζουν σε συνθήκες συνωστισμού ή ανθυγιεινές συνθήκες, όπως οι άστεγοι ή οι φυλακισμένοι.