Κι αν ο Ντόναλντ Τραμπ αποφασίσει να… εισβάλει στην Ευρώπη;

21:40 12/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ομολογουμένως, τα πράγματα πάνε συνεχώς από το κακό στο χειρότερο. Τέτοιες μέρες πριν από έναν χρόνο, το Politico είχε αποκαλύψει πως ο Ντόναλντ Τραμπ είχε διαβεβαιώσει κατ’ ιδίαν την Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ότι οι ΗΠΑ επ’ ουδενί θα βοηθήσουν και θα στηρίξουν την Ευρώπη αν αυτή δεχτεί επίθεση. Βρυξέλλες και λοιπές ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, λοιπόν, αναρωτιούνταν αν πραγματικά το εννοούσε.

Προχωρώντας γρήγορα στα

τέλη του 2024, οι Ευρωπαίοι αναρωτιούνταν αν οι δικές τους εγγυήσεις ασφαλείας για την Ουκρανία θα άξιζαν έστω και μια δεκάρα χωρίς την αμερικανική στήριξη – και ετοιμάζονταν να αναπτύξουν κάθε διπλωματική προσπάθεια προκειμένου να πείσουν τον εκλεγμένο πρόεδρο των ΗΠΑ να μην πετάξει την Ουκρανία στη ρωσική αρκούδα. Και να, αρχές της νέας χρονιάς, που η ΕΕ αναρωτιέται αν κινδυνεύει με εισβολή, πέραν της Ρωσίας, και από την Αμερική: στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε την Τρίτη, ο Τραμπ αρνήθηκε να αποκλείσει το ενδεχόμενο να προσφύγει στη βία προκειμένου να αποκτήσει τον έλεγχο της Γροιλανδίας.

Την ίδια, βαρύτατη, απειλή εκτόξευσε και για τη Διώρυγα του Παναμά, διαβεβαιώνοντας πως η χώρα τους τα χρειάζεται αμφότερα για την οικονομική και εθνική της ασφάλεια. Αντίστοιχα λέει και για τον Καναδά, τον οποίο έχει βαλθεί να καταστήσει 51η πολιτεία των ΗΠΑ, αν και στη συγκεκριμένη περίπτωση υποστηρίζει πως θα χρησιμοποιήσει μόνο «οικονομική ισχύ». Η Γροιλανδία, ωστόσο, είναι αυτόνομη περιοχή και συνιστώσα χώρα του Βασιλείου της Δανίας, κομμάτι της ΕΕ. Δικαίως λοιπόν γράφει ο Ζαν Κατρμέρ στη γαλλική Libération πως η Ευρώπη μοιάζει να βρίσκεται ξαφνικά «παγιδευμένη ανάμεσα σε δύο ιμπεριαλισμούς, μια δυστοπία που κανείς δεν περίμενε, διότι ο Τραμπ 1.0 ήταν μάλλον απομονωτικός, ενώ ο Τραμπ 2.0 υπόσχεται να είναι επιθετικά ιμπεριαλιστικός».

Περιττό να επισημανθεί πως οι δηλώσεις του προκάλεσαν σοκ στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες. Ο γερμανός καγκελάριος, ο οποίος συνομίλησε με αρκετούς ομολόγους του, δήλωσε την Τετάρτη ότι οι απειλές του Τραμπ προκαλούν «μια κάποια αδυναμία κατανόησης» στην ΕΕ. «Κάθε κράτος οφείλει να τηρεί» την αρχή του απαραβίαστου των συνόρων, είτε «ανατολικά είτε δυτικά από εμάς», επέμεινε, τοποθετώντας στο ίδιο επίπεδο τις ΗΠΑ, που εξακολουθούν να είναι δημοκρατία, και τη Ρωσία, ένα δικτατορικό καθεστώς. «Δεν υπάρχει περίπτωση» να επιτρέψει η ΕΕ «επιθέσεις στα κυρίαρχα σύνορά της», τόνισε από την πλευρά του ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ζαν-Νοέλ Μπαρό. Κάνοντας ένα βήμα πιο πέρα, η εκπρόσωπος της γαλλικής κυβέρνησης Σοφί Πριμά κάλεσε τους Ευρωπαίους να «εξέλθουν από μια μορφή αφέλειας» και να «επανεξοπλιστούν» προκειμένου να αντιμετωπίσουν αυτόν τον «ιμπεριαλισμό».

Ο κίνδυνος είναι αληθινός: μια επίθεση στη Γροιλανδία θα συνιστούσε επίθεση στα 27 κράτη – μέλη, τα οποία δεσμεύονται από ρήτρα αμοιβαίας άμυνας πολύ πιο δεσμευτική, ως αυτόματη, από εκείνη που υπάρχει στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ. Το άρθρο 42.7 της Συνθήκης της ΕΕ ορίζει ότι «εάν ένα κράτος – μέλος πέσει θύμα ένοπλης επίθεσης στο έδαφός του, τα άλλα κράτη – μέλη τού παρέχουν βοήθεια και συνδρομή με όλα τα μέσα που διαθέτουν». Η Κομισιόν, βέβαια, μοιάζει να συμμερίζεται την άποψη που διατύπωσε ο απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Αντονι Μπλίνκεν: «Η ιδέα που εκφράστηκε σχετικά με τη Γροιλανδία δεν είναι προφανώς καλή, αλλά ίσως πιο σημαντικό ακόμα είναι ότι δεν πρόκειται να συμβεί». Ηταν όμως τόσο προφανής η άρνηση της Επιτροπής να σχολιάσει το θέμα στην ενημέρωση της Τετάρτης, που έκανε έναν δημοσιογράφο του Euractiv να ρωτήσει: «Τι περιμένετε, να κάνουν απόβαση στη Γροιλανδία αμερικανοί πεζοναύτες;».

Υπάρχει και ένα άλλο σενάριο, αλλά είναι εξίσου δυστοπικό. Το περιγράφει ο Ζαν-Λουί Μπουρλάνζ, πρώην πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων στη γαλλική Εθνοσυνέλευση: «Η κυβέρνηση Τραμπ θα ασκήσει πίεση στη Δανία, που υποφέρει από τις αποικιοκρατικές ενοχές της, να οργανώσει γρήγορα στη Γροιλανδία ένα δημοψήφισμα με το ερώτημα της αυτοδιάθεσης, ακολουθούμενο από ένα δημοψήφισμα με το ερώτημα της ένταξής της στις ΗΠΑ. Το μόνο που θα χρειαστεί είναι να υποσχεθεί ο Ιλον Μασκ ένα εκατομμύριο δολάρια στους πολίτες που θα ψηφίσουν υπέρ της προσάρτησης. Μπορεί εύκολα να αγοράσει τη Γροιλανδία και τους 56.000 κατοίκους της». Θα άντεχε άραγε η ΕΕ αν της έκοβαν ένα, έστω και μικρό, κομμάτι της; Στην πραγματικότητα, δύσκολα μπορεί να αντέξει ακόμη και ακέραια αν ο Τραμπ της στερήσει την αμερικανική στήριξη.