Μήπως η κουλτούρα της ακύρωσης βλάπτει τις κοινωνικές μας ζωές και την ψυχική υγεία;

19:59 3/3/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Τα ηδονιστικά οφέλη της ακύρωσης των σχεδίων έχουν τα τελευταία χρόνια αποκτήσει μια πιο φιλοσοφική βάση. Όπως λέει το νέο σύνθημα: «Δεν χρωστάς τίποτα σε κανέναν». Η σκέψη είναι ότι η αυτοφροντίδα είναι το κλειδί — οι ανάγκες σου πρέπει να είναι πρώτες, ακόμη και αν έχεις δεσμευτεί σε σχέδια. Οπότε προχώρα, αγνόησε την πρόσκληση για το πάρτι, αγνόησε τα μηνύματα ενός φίλου (ή μπλόκαρε τον αριθμό του εντελώς), ή ακύρωσε μια κράτηση για δείπνο.

Πολλοί Αμερικανοί, κυρίως νέοι άνθρωποι, έχουν υιοθετήσει αυτή την ιδέα. Σε μια

έρευνα της YouGov που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2022, το 36% των συμμετεχόντων δήλωσαν ότι συχνά αποδέχονταν σχέδια πολύ νωρίτερα, αλλά συνειδητοποιούσαν πιο κοντά στην ημερομηνία ότι το μετάνιωναν. Μεταξύ των συμμετεχόντων ηλικίας 18 έως 29 ετών, το 56% δήλωσαν ότι πολύ ή κάπως συχνά έκαναν σχέδια και μετά συνειδητοποιούσαν ότι δεν ήθελαν να πάνε, σύμφωνα με το Business Insider.

Γιατί όμως θέλουμε να ακυρώνουμε εξόδους;

Ο William Chopik, αναπληρωτής καθηγητής ψυχολογίας στο Michigan State University, έχει μελετήσει γιατί οι άνθρωποι νιώθουν ανακούφιση όταν ακυρώνουν σχέδια — και πώς να το κάνουν με τον καλύτερο τρόπο.

«Σκεφτήκαμε, ‘Γιατί το νιώθουν αυτό;’ Γιατί, με κάποιον τρόπο, απορρίπτεις έναν άλλο άνθρωπο», είπε ο Chopik. «Ξέρεις, λες σε έναν άλλο άνθρωπο ότι δεν θέλεις να βγεις μαζί του».

Αν και μπορεί να φαίνεται ότι η ακύρωση των σχεδίων μας κάνει τη ζωή πιο εύκολη, αυτή η συμπεριφορά μπορεί να έχει αρνητικές συνέπειες για τις σχέσεις μας και την κοινωνία. Αν πιστεύουμε ότι δεν έχουμε καμία υποχρέωση απέναντι σε άλλους, μπορεί να αρχίσουμε να βλέπουμε τους εργαζόμενους στις υπηρεσίες ως αντικείμενα, παρά ως ανθρώπους. Έτσι, μπορούμε να ακυρώσουμε σχέδια με τους φίλους μας με ένα μήνυμα, χωρίς να αντιμετωπίσουμε την απογοήτευσή τους. Σε κοινωνικό ή πολιτικό επίπεδο, αυτή η στάση μπορεί να μας κάνει να υποστηρίξουμε πράξεις που εξυπηρετούν τα προσωπικά μας συμφέροντα, ακόμη κι αν βλάπτουν άλλους ανθρώπους.

«Αυτό οδηγεί σε όλα τα είδη επιπτώσεων για εμάς, από τη μοναξιά και την απομόνωση μέχρι και την έλλειψη βαθύτερου νοήματος», δήλωσε ο Richard Cowden, ερευνητής επιστήμονας που μελετά θέματα όπως η συγχώρεση. Ο Cowden είπε ότι υπάρχει μια έννοια που ονομάζεται «σχέσεις νοήματος», όπου το νόημα της ζωής μας είναι θεμελιωδώς ριζωμένο στις σχέσεις — με την οικογένεια, τους φίλους και τις ευρύτερες κοινότητες.

«Χωρίς να ικανοποιούμε αυτή την θεμελιώδη ανάγκη, δυσκολευόμαστε με διάφορους τρόπους», είπε ο Cowden.

Περνάμε πολύ χρόνο μόνοι μας;

Υπάρχουν πολλοί καλοί λόγοι για να ακυρώσουμε σχέδια: μια αρρώστια, μια οικογενειακή έκτακτη ανάγκη, μια εργασία που πήγε στραβά.

Όλες αυτές οι μικρές αποφάσεις για ακύρωση αθροίζονται σε πολύ περισσότερο χρόνο μόνοι μας. Το 2010, οι Αμερικανοί περνούσαν κατά μέσο όρο περίπου 5,6 ώρες την ημέρα μόνοι τους. Μέχρι το 2023, αυτό είχε αυξηθεί στις σχεδόν επτά ώρες.

Υπάρχουν δύο βασικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την νέα μας αναποφασιστικότητα. Η μία είναι η εξάπλωση της «κουλτούρας του απασχολημένου», ένας κακός απόγονος της κουλτούρας της επιτυχίας. Οι σύγχρονες ευκολίες κάνουν τη ζωή πιο εύκολη, αλλά η συνεχής συνδεσιμότητα μας ωθεί να δουλεύουμε περισσότερο, όχι λιγότερο.

Και όταν οι δουλειές μας καλύπτουν κάθε γωνιά της ζωής μας, αρχίζουμε να βλέπουμε τις κοινωνικές εξόδους σαν κάτι σπάνιο ή ιδιαίτερο, αντί σαν κάτι που θα έπρεπε να ενσωματώσουμε στην καθημερινότητά μας. Η κουλτούρα του απασχολημένου, λέει ο Chopik, είναι η ψευδαίσθηση ότι απλά δεν έχουμε αρκετό χρόνο ο ένας για τον άλλον, ή ότι ο χρόνος μας είναι επικαλυμμένος με τα υπόλοιπα της ζωής μας, αντί να είναι αναπόσπαστο μέρος αυτής.

Το αποτύπωμα της πανδημίας

Η άλλη αιτία είναι πιο δυσοίωνη: Αρχίζουμε να αμφιβάλλουμε αν αξίζουμε να περάσουμε χρόνο με άλλους. Άλλωστε, ένα παράπλευρο αποτέλεσμα της πανδημίας ήταν η έντονη αύξηση των αγχωτικών διαταραχών και της κοινωνικής ανησυχίας.

«Οι άνθρωποι άρχισαν να αμφιβάλλουν για το αν οι άλλοι θέλουν να βγουν μαζί τους», είπε ο Chopik. Πράγματι, έρευνες δείχνουν ότι υποτιμούμε πόσο θετικά νιώθουμε όταν κάποιος επικοινωνεί μαζί μας. Μπορεί να νομίζουμε ότι αν ξεκινήσουμε μια συζήτηση με έναν άγνωστο στο μετρό, δεν θα θέλει να μιλήσει ή ότι θα χαλάσει τη διαδρομή του. Αλλά το αντίθετο είναι αλήθεια. Μας αρέσει να μιλάμε μεταξύ μας — απλώς δεν νομίζουμε ότι οι άλλοι θέλουν να ακούσουν από εμάς.

Σε μια έρευνα που πραγματοποιήθηκε από την OpenTable το 2021, το 28% των συμμετεχόντων στις ΗΠΑ δήλωσαν ότι δεν είχαν εμφανιστεί σε κρατήσει κατά το τελευταίο έτος.

Το 2022, η OpenTable εισήγαγε τη λειτουργία προκαταβολής για κρατήσεις για να βοηθήσει τα εστιατόρια να αποφύγουν τις ακυρώσεις, αναφέροντας τα χαμηλά τους περιθώρια κέρδους. Η εταιρεία ανέφερε στη BI ότι από τον Ιανουάριο του 2024 έως τον Δεκέμβριο του 2024, ο όγκος των ακυρώσεων για τα εστιατόρια που χρησιμοποιούν τη δυνατότητα προκαταβολής ήταν περίπου 50% χαμηλότερος σε σχέση με εκείνα που δεν απαιτούσαν κατάθεση. Ένας εκπρόσωπος της Resy, μιας άλλης δημοφιλούς πλατφόρμας κρατήσεων, δήλωσε ότι τον Σεπτέμβριο του 2024, σχεδόν το 1/5 των εστιατορίων της Νέας Υόρκης στην πλατφόρμα σημείωσε τουλάχιστον μία χρέωση ακύρωσης. Εθνικά, ανέφερε ότι το 12% των εστιατορίων είχαν ακυρώσεις εκείνο τον μήνα.

«Ισως χρειαστεί να αγκαλιάσουμε κάτι που οι σύγχρονες πολυτέλειες επιδιώκουν να ανακουφίσουν: την δυσφορία. Το να νιώθουμε λίγο άβολα — είτε αυτό σημαίνει να πάμε σε ένα πάρτι που δεν μας ενθουσιάζει, είτε να περπατήσουμε στο σπίτι ενός φίλου — μπορεί να αποδώσει μακροπρόθεσμα» γράφει το Business Insider.