Ο Φιλοποίμην Φίνος και το success story της Φίνος Φιλμ

18:41 26/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Όταν γεννήθηκε την 1η Σεπτεμβρίου του 1908 στην Τιθορέα Λοκρίδος, ο Φιλοποίμην Φίνος δεν υπολόγιζε ότι με το έργο του θα ένωνε γενιές Ελλήνων.

Γιος γιατρού με επιχειρηματικό δαιμόνιο, η οικογένεια του Φίνου μετακόμισε στην Αθήνα, και είχε φροντίσει να απλώσει στον Φιλοποίμενα το πεδίο δράσης του.

Η οικογένεια διατηρούσε αίθουσες στην Αθήνα και την επαρχία -με πιο γνωστή το Αλκαζάρ, το μεγαλύτερο και σπουδαιότερο θερινό σινεμά

της πρωτεύουσας που ήταν και η αρχή ενός οράματος στον νέο Φίνο.

Ανήσυχος και πολυσχιδής ο Φίνος αγαπούσε την υποκριτική τέχνη και οργάνωσε με συνομήλικους εφήβους έναν ερασιτεχνικό και ψυχαγωγικό σύλλογο, τη Νεολαία, με τον οποίο έδωσαν μερικές θεατρικές παραστάσεις στο θέατρο Κοτοπούλη.

Αγαπούσε και τη λογοτεχνία, ως μαθητής ασχολήθηκε με τη δημοσιογραφία, σπουδάζει νομική επιστήμη στην Αθήνα και αναχωρεί για τη Γερμανία για μεταπτυχιακό στις πολιτικές επιστήμες.

Βέβαια δεν ήταν ένας άνθρωπος αποκλειστικά της θεωρίας. Από παιδί ακόμα αισθανόταν δέος μπροστά στα μηχανήματα του Αλκαζάρ, τη μαγεία και την έκφραση που ανέδιδαν στην κινηματογραφική εικόνα σημειώνει η βιογραφία του στην ιστοσελίδα της Finos.

Κατά τη διάρκεια των σπουδών του, ο Φίνος εργαζόταν εκεί ως μηχανικός προβολής και εκεί, μέσα σε αυτή την καμπίνα προβολής ερωτεύτηκε τον κινηματογράφο, την τεχνική και την υπεροχή της έβδομης τέχνης να γεννάει συναισθήματα.

Ο Φίνος μελέτησε με επιμονή φυσική, οπτική και μηχανική, είχε το προσωνύμιο «ο κατσαβιδάκιας», αφού πάντοτε κουβαλούσε το αγαπημένο του κατσαβίδι για να επιδιορθώσει κάποια μηχανή και με τη βοήθεια του του φίλου του ηλεκτρονικού Ιωάννη Σαλίβερου κατασκευάζει το 1935 ένα σύγχρονο ηχοληπτικό μηχάνημα.

Φιλοποίμην Φίνος: Κάτι ξεκινούσε

Το 1938, ο Φίνος ίδρυσε τα Ελληνικά Κινηματογραφικά Στούντιο στο Καλαμάκι, παρέα με τους Σκούρα, Προβελέγγιο, Χλοΐδη, και τους αδελφούς Δριμαρόπουλους και όλοι μαζί, ακούραστοι εργάτες, πέτυχαν τον πολυπόθητο στόχο τους και τον Απρίλιο του 1940 βγήκε στους κινηματογράφους η ταινία Το Τραγούδι Του Χωρισμού σε σενάριο Δημήτρη Μπόγρη.

Ο Φίνος, εκτός από υπεύθυνος για τα τεχνικά ζητήματα, ήταν και σκηνοθέτης της ταινίας, για πρώτη και τελευταία φορά.

Το 1941, ο Φίνος νοικιάζει ένα παλιό τριώροφο κτήριο στο κέντρο της Αθήνας, στην οδό Στουρνάρα και εκεί, στον τρίτο όροφο στήνει, με την αγαπημένη του Τζέλλα, το σπιτικό τους.

Το υπόλοιπο κτήριο μετατρέπεται σε κινηματογραφικό στούντιο για να στεγάσει την κινηματογραφική επιχείρηση που σκόπευε να ιδρύσει αλλά το τρίτο Ράιχ θα περιορίσει το όραμα.

Την 28η Οκτωβρίου, οι Ιταλοί κηρύσσουν τον πόλεμο στη χώρα μας και ο Φίνος, μαζί με παλιούς συνεργάτες παρουσιάζονται στη Γεωγραφική Υπηρεσία Στρατού, προσφέροντας τους εαυτούς τους στην υπηρεσία της πατρίδας, συγκροτώντας συνεργείο λήψεων επικαίρων στο Αλβανικό Μέτωπο.

Απαθαντίζουνε σε αντίξοες συνθήκες το Αλβανικό Έπος, οι ταινίες που γυρίζουν για τα Επίκαιρα, εμψυχώνουν τον κόσμο αλλά στις 6 Απριλίου του 1941 οι Γερμανοί επελαύνουν.

Οι Γερμανοί επέταξαν τα κινηματογραφικά μηχανήματα του Φίνου και έψαχναν μανιωδώς να βρουν όλα τα νεγκατίφ των σκηνών του Αλβανικού μετώπου για να τα καταστρέψουν. Μπροστά σε αυτήν τη μανία των Γερμανών δεν γλίτωσαν ούτε τα στούντιο στο Καλαμάκι, τα οποία καταστράφηκαν ολοσχερώς.

Ο Φίνος, διορατικός, έσωσε κάποιες κόπιες από τα αρνητικά των φιλμ παραδίδοντας σε όλους κάποια ντοκουμέντα.

Το καλοκαίρι του 1941, ο Φίνος είναι εξουθενωμένος σημειώνει η βιογραφία του. Ωστόσο βρίσκει τη δύναμη να προχωρήσει με τους φίλους του Δημήτρη Ιωαννόπουλο και Γιώργο Καβουκίδη δίπλα του. Το όραμα να χτίσει μια βιομηχανία σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου δεν είχε πυρποληθεί.

Η πρώτη ταινία της Φίνος Φιλμ

Η πρώτη επίσημη ταινία της Φίνος Φιλμ, Η Φωνή της Καρδιάς, απαίτησε πολλές θυσίες αλλά δικαίωσε τους συντελεστές και δημιουργούς της. Η μεγαλειώδης επιτυχία της – Η ταινία ήταν ένας εθνικός θρίαμβος είχε πει ο ίδιος- αναπτερώνει το ηθικό του Φίνου και των συνεργατών του αλλά και το κοινό που τίμησε μία «άρτια ομιλούσα και άψογη τεχνικά σε εικόνα και ήχο» ταινία με πάθος.

Η πρεμιέρα, στις 29 Μαρτίου 1943, «έμοιαζε με αντιστασιακό γεγονός, με την αίθουσα του κινηματογράφου REX στην οδό Πανεπιστημίου να γεμίζει ασφυκτικά. Μετά το τέλος της, οι θεατές ενθουσιασμένοι έκαναν λαμπαδηδρομία από τον κινηματογράφο μέχρι και τις στήλες του Ολυμπίου Διός» σημειώνει η βιογραφία του.

«Οι Γερμανοί, ανήσυχοι στην αρχή, πλησίαζαν το πλήθος με τα αυτόματα στο χέρι, τα οποία κατέβασαν όταν επιβεβαίωσαν ότι πρόκειται για μία εκδήλωση ενθουσιασμού. Η ταινία έκανε εισπρακτικό πάταγο, κόβοντας 102.237 εισιτήρια στις δύο κινηματογραφικές αίθουσες που προβλήθηκε, ενώ οι κριτικές ήταν διθυραμβικές».

Η αφετηρία του σύγχρονου ελληνικού κινηματογράφου είχε συμβεί.

Στις αρχές του 1944, οι Γερμανοί συλλαμβάνουν τον Φίνο και τον πατέρα του, ο οποίος τροφοδοτούσε αντιστασιακά τμήματα με σιτάρι και κριθάρι από τα κτήματά του στην Κωπαϊδα.

Το στρατοδικείο καταδίκασε και τους δύο σε θάνατο. Χάρη όμως στην επιμονή του πατέρα του να πείσει τους Γερμανούς πως ο γιος του δεν είχε καμία ανάμειξη, ο Φιλοποίμην αποφυλακίζεται από τις φυλακές Αβέρωφ, με τον όρο «εθελούσιας δωρεάς των περιουσιακών του στοιχείων στις δυνάμεις της κατοχής».

Τον Ιούλιο του 1944, οι Γερμανοί εκτελούν τον πατέρα του Φίνου που δεν θα δει την αποχώρηση τους από την Αθήνα το πρωί της 12ης Οκτωβρίου 1944.

Ο Φιλοποίμην Φίνος, που κινηματογραφούσε τις πρωτόγνωρες στιγμές που ξετυλίγονταν μπροστά του, πανηγυρίζει την ελευθερία και την έναρξη της δημιουργίας του σε φρενήρη δράση.

Για 33 χρόνια ο Φίνος χτίζει μια κινηματογραφική αυτοκρατορία που μεγάλωσε γενιές.

Αδιάφορος για κοσμικές εμφανίσεις, αφοσιωμένος στην έβδομη τέχνη, ανεξάρτητος χωρίς να απαιτήσει κρατικές επιχορηγήσεις και επιχειρηματίας ευφυής που ό,τι κέρδιζε το επένδυε ξανά στη Finos Film καθιερώνοντας σταρ, σκηνοθέτες και δημιουργούς ο Φίνος ήταν ερωτευμένος με την έβδομη τέχνη και τη σύζυγο του, τη Τζέλλα που παντρεύτηκε το 1947 «στο σπίτι της μητέρας του μουτζουρωμένος και αλαφιασμένος από τη δουλειά».

«Όλη του τη ζωή την είχε δώσει και την είχε αφιερώσει στον κινηματογράφο και μόνο. Το σπίτι, η διασκέδαση, η ψυχαγωγία ήταν δεύτερο πλάνο για μας» είχε πει η γυναίκα της ζωής του.

Αν και επικρίθηκε για το εμπορικό χαρακτήρα των περισσότερων παραγωγών του ο Φίνος ήξερε τι έκανε, τι ήθελε και ήταν πάντα ειλικρινής.

Ήθελε να δημιουργήσει καλό, εμπορικό κινηματογράφο και στήριζε δημιουργούς που πίστευε, όχι πάντα για να κερδίσει στα ταμεία.

«Ο Φίνος συντηρούσε για μας, τις μηχανές και την υποδομή ολόκληρη. Και όταν λέω μας εννοώ έναν περιορισμένο κόσμο που κάναμε ένα άλλο είδος κινηματογράφου» είχε πει ο σπουδαίος Νίκος Κούνδουρος για τον Φίνο.

Ο Φίνος απαθανάτισε την Ελλάδα που χρόνια μετά χαρίζει χαμόγελο, κλάμα, δράμα και αίσθημα.

Ανέδειξε μυριάδες ηθοποιούς, σκηνοθέτες, σεναριογράφους, τεχνικούς, τραγουδιστές, ήταν αυτός που επινόησε τη χρυσή εποχή του ελληνικού μαζικού κινηματογράφου που πραγματικά γεννήθηκε και πέθανε με αυτόν (με ελάχιστες εξαιρέσεις που επιβεβαιώνουν τον κανόνα) και ήταν πάντα ατόφιος.

Όπως έλεγε και ο Φιλοποίμην Φίνος που πέθανε σαν σήμερα το 1977: «Στο τέλος μιλάει το πανί».

Πραγματικά του χρωστάμε, όλοι, πολλά.

Η σοφία του Φίνου με δικά του λόγια

Για την αισθητική καλλιέργεια

«H ευθύνη ανήκει στο κράτος. Εκείνο θα διαμορφώσει το γούστο και την αισθητική του κοινού, ξεκινώντας από την Παιδεία. Πως λέει ‘πάρτε εκατομύρια και φτιάχτε ξενοδοχεία’. Ο δικός του ρόλος είναι εκπολιτιστικός.

Εγώ είμαι επαγγελματίας. Φροντίζω να μην κάνω καμιά απάτη. Έχετε την απαίτηση να μιλήσουμε για ποιότητα όταν στην ΥΕΝΕΔ στέλνουν γράμματα και απειλούν πως θα κάνουν παρέλαση με μαύρες σημαίες αν εκτελεστή η Μαρίνα Ψάχου; Όταν αυτό είναι το κοινό, κι όταν το κράτος δεν κάνει τίποτα, γιατί θα γίνω εγώ ο ‘πιονέ’;

Το εμπόριο είναι παντού ιδιο. Και στις γαλλικές εργατικές συνοικίες αγνοούν τον Γκοντάρ και τον Ρεναί. Μόνο που υπάρχει εκεί μια Σορβόνη, πολιτιστικό επίπεδο ανεβασμένο, αγωνία για την παιδεία».

Για τον Φίνο επιχειρηματία

«Επιχειρηματίας είμαι μάλλον αποτυχημένος. Πετυχημένος είμαι μόνο σαν τεχνικός. Όσο για τόλμη, είμαι συμπαραγωγός στην Ηλέκτρα. Κέρδισα μάλιστα στο φεστιβάλ των Καννών το πρώτο βραβείο για την ποιότητα του ήχου, έχοντας συναγωνιστές Αμερικανούς, Άγγλους και Γερμανούς. Απόπειρες έγιναν. Μόνο που για να γίνονται συχνότερα πρέπει να αντέχει ο μπεζαχτάς. Και δεν αντέχει πάντα».

Για την πολιτιστική κρίση

«Δεν πιστεύω πως για την κρίση φταίει η τηλεόραση. Κρίση ποιότητας έχουμε. Θα ξαναπώ αυτό που είχα πει πριν από καιρό και που τόσο παρεξηγήθηκε. Ο ελληνικός κινηματογράφος βρίσκεται ‘εν πολλοίς’ κάτω του μηδενός. ΄

Πρέπει να γυρίζουμε καλύτερες ταινίες με θέματα πιο ενδιαφέροντα, με ερμηνείες καλύτερες, πιο καλά σκηνοθετημένες. Δεν μπορούμε να ζητήσουμε να κατέβει το βιοτικό επίπεδο, για να αφήσει ο κόσμος τα κέντρα, τη βόλτα και τις ταβέρνες και να γυρίσει στις κινηματογραφικές αίθουσες. Ούτε να κλείσει η τηλεόραση. Αλλά να τον τραβήξουμε με ταινίες καλύτερες».

Για τη δύναμη της ιστορίας

«Αυτό που βαραίνει στην ταινία είναι η ιστορία. Ύστερα η σκηνοθεσία και μετά ο ηθοποιός. Βοηθά κι αυτός όταν βοηθιέται. Μια ταινία καλή, χωρίς εμπορικό όνομα, θα δουλέψει. Μια κακή ταινία, όσο εμπορικός κι αν είναι ο πρωταγωνιστής, δεν θα δουλέψει. Είναι κάτι απλό και απόλυτα σωστό».

Από τη συνέντευξη του στα Επίκαιρα και τη Σούλα Αλεξάνδρου τον Οκτώβριο του 1975.

Μια σπάνια τηλεοπτική συνέντευξη ως δώρο

Με αφορμή την επέτειο θανάτου του η Φίνος Φιλμ έκανε ανάρτηση στο Instagram με σύνδεσμο σε μια σπάνια τηλεοπτική συνέντευξη του.

Γράφει στη λεζάντα:

View this post on Instagram

A post shared by Finos Film (@finosfilm_official)

Στις 26 Ιανουαρίου 1977 ο Φιλοποίμην Φίνος φεύγει από τη ζωή.

Μαζί του κλείνει και ένα κεφάλαιο που όσοι προσπάθησαν να ξανανοίξουν, κατάλαβαν στο τέλος ότι ήταν μάταιο. Σήμερα μοιραζόμαστε μια ξεχωριστή συνέντευξη του Φίνου, από το 1975, στον δημοσιογράφο Δημήτρη Λυμπερόπουλο και στο φακό του ΕΙΡΤ, στην οποία αποκαλύπτει την καρδιά ενός ανθρώπου που αφιέρωσε την ζωή του στον κινηματογράφο και την τέχνη.

Ο Φίνος επί το έργον, επιδιορθώνοντας μια μηχανή, μιλά για την αναγκαιότητα να κατανοήσει και να προσαρμοστεί στην νέα πραγματικότητα της τηλεόρασης, παρόλο που η καρδιά και το μυαλό του παραμένουν προσηλωμένα στη μαγεία του σινεμά.

Αναφέρεται στην υποστήριξη σκηνοθετών καλλιτεχνικών ταινιών, παρά το γεγονός ότι ο ίδιος ανήκει στον εμπορικό κινηματογράφο, τονίζοντας την ανάγκη που αισθάνεται να προσφέρει μια ευκαιρία για να πραγματοποιήσουν το δημιούργημα τους.

Ξεκαθαρίζει τους όρους με τους οποίους αξιολογείται μια ταινία ως εμπορική επιτυχία, υπογραμμίζοντας την σημασία των εισιτηρίων α’και β’προβολής, ενώ αναφέρεται και σε αρκετούς ηθοποιούς, τονίζοντας την αρχή του στην αξία της αξιοκρατείας.

Στο τέλος της συνέντευξης, εμφανίζεται ως guest star ο Θανάσης Βέγγος, ο οποίος με συγκίνηση μοιράζεται την προσωπική του εμπειρία για την υποστήριξη που έλαβε από τον Φίνο.

Μια στιγμή που αποτυπώνει την ανθρωπιά και την αλληλεγγύη, θυμίζοντας μας ότι πίσω από τις κάμερες υπάρχουν άνθρωποι που στηρίζουν ο ένας τον άλλον, δημιουργώντας μια οικογένεια που ξεπερνά τις δυσκολίες.

Δείτε τη συνέντευξη εδώ.

Με πληροφορίες και φωτογραφικό υλικό από την επίσημη ιστοσελίδα της Φίνος Φιλμ.