Ο τυφώνας και η Ευρώπη

04:17 2/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Πότε θα φτάσει στην ευρωπαϊκή πλευρά του Ατλαντικού; Αυτό είναι το ερώτημα που απασχολεί με βεβαιότητα όλα τα κέντρα εξουσίας, Downing street, Μέγαρο των Ηλυσίων, Καγκελαρία και τα δαιδαλώδη κτίρια που στεγάζουν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΝΑΤΟ στις Βρυξέλες. Με τη διαφορά ότι ενώ σίγουρα έχουν δοθεί εντολές στους υπηρεσιακούς παράγοντες να ετοιμάσουν τα περίφημα memos, η απάντηση τόσο των χωρών όσο και των οργάνων δεν έχει διατυπωθεί. Πρόωρο; Δεν θα μπορούσε να το πει κανείς. Η μη απάντηση σε πολιτικό, όχι σε γραφειοκρατικό επίπεδο,

φανερώνει αμηχανία. Και αν έρθει μετά τις όποιες δηλώσεις Τραμπ θα είναι αμυντική απάντηση. Γιατί λοιπόν συμβαίνει;

Συμβαίνει διότι δυστυχώς το χιλιοειπωμένο «η Ευρώπη δεν έχει ηγεσία» είναι γεγονός. Ακόμη και στην εποχή της ψηφιακής πολιτικής, οι προσωπικότητες μετράνε. Και μας αρέσει, δεν μας αρέσει, ο Ντόναλντ Τραμπ είναι μια ισχυρή προσωπικότητα.

Μπορεί προς το παρόν να μην έχει επιτεθεί στην Ευρώπη αλλά θα το κάνει αφού ολοκληρώσει την πρώτη φάση της επίθεσής του στο εσωτερικό αμερικανικό μέτωπο. Ποια θα είναι τα θύματα;

Η σχέση ΕΕ – ΗΠΑ που βασίζεται σε συγκεκριμένες συμφωνίες θα είναι το πρώτο. Θα ανατραπεί το δεδομένο της προνομιακής συνεργασίας των δύο πλευρών που στηριζόταν στη συναντίληψη ότι ακόμη και αν υπάρχουν διαφορές Ευρωπαίοι και Αμερικανοί βρίσκονται στην ίδια πλευρά στον παγκόσμιο ανταγωνισμό. Οι δασμοί και όποια άλλα μέτρα εφαρμόσει η νέα αμερικανική διοίκηση θα είναι παρεπόμενα.

Δεύτερο μεγάλο θύμα θα είναι κατά πάσα πιθανότητα το ΝΑΤΟ, καθώς και αυτός ο οργανισμός στηρίζεται στην ισότιμη σχέση ΗΠΑ και ευρωπαίων συμμάχων. Η αντίληψη Τραμπ, όπως διατυπώθηκε σε όλες τις μετεκλογικές του δηλώσεις, είναι ότι οι ΗΠΑ πληρώνουν για τους «τζαμπατζήδες» στην Ευρώπη χωρίς κανένα αντάλλαγμα. Και αυτή η θέση έρχεται σε ρήξη με τη στρατηγική αμερικανική επιλογή ογδόντα ετών ότι η ασφάλεια της Ευρώπης εξυπηρετεί πρωτίστως τη δική τους ασφάλεια. Η απαίτηση να ανέλθουν οι αμυντικές δαπάνες στο 5% του ΑΕΠ των μελών του ΝΑΤΟ θα γονατίσει τις περισσότερες χώρες-μέλη. Θα αντιδράσουν με μια γενναία απόφαση να συνασπισθούν και να αναπτύξουν ευρωπαϊκή άμυνα ή θα σπεύσουν να αγοράσουν αμερικανικά όπλα;

Τρίτο θύμα, θα είναι δυστυχώς η ευρωπαϊκή δημοκρατία. Η νέα αμερικανική κατάσταση δεν έχει κρύψει τις σχέσεις της με την Ακροδεξιά σε πολλές ευρωπαϊκές χώρες. Στην ορκωμοσία Τραμπ προσκλήθηκαν ηγετίσκοι που στις χώρες τους είναι στο περιθώριο. Ο προπαγανδιστής Μασκ έχει αναλάβει το έργο της προώθησής τους προσφέροντάς τους τη δύναμη του μέσου που διαθέτει και παρεμβαίνοντας ανοιχτά στα εσωτερικά χωρών όπως η Βρετανία και η Γερμανία. Στην περίπτωση της πρώτης είναι φρικιαστική η επίθεση που δέχεται η εκλεγμένη με μεγάλη λαϊκή πλειοψηφία κυβέρνηση Στάρμερ προκειμένου να ενισχυθεί ο φιλοτραμπιστής Φάρατζ. Και στη Γερμανία η ενίσχυση της ακροδεξιάς «Εναλλακτικής» είναι προκλητική. Θα ακολουθήσει η Γαλλία που βρίσκεται σε φάση αστάθειας και με κόμματα ακροδεξιά στις πύλες της εξουσίας.

Καμία αμφιβολία δεν πρέπει να έχουμε: αυτές οι κινήσεις δεν είναι παρορμητικές. Επιχειρείται η ανατροπή της ευρωπαϊκής πολιτικής τάξης και η αντικατάστασή της με κόμματα τύπου MAGA. Για να μην πετύχει αυτή η απόπειρα θα πρέπει να υπάρξει αντίδραση σε επίπεδο ευρωπαϊκών θεσμών, χωρών και κοινωνιών. Θα υπάρξει;

Η Ινώ Αφεντούλη είναι εκτελεστική διευθύντρια του Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων