Οικονομία χωρίς ρύπους: δεν φαίνεται δίκαιη μετάβαση

20:22 7/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Μία από τις μεγαλύτερες πολιτικές μάχες του μέλλοντος άρχισε να διαμορφώνεται το 2024, ωστόσο δεν επικεντρώθηκε στο Westminster. Αντ’ αυτού, δοκιμάστε το Grangemouth στην Κεντρική Σκωτία, το Port Talbot στη Νότια Ουαλία και το Luton στη Νότια Αγγλία. Οι ιστορίες τους δεν ήταν πρωτοσέλιδο, αλλά η καθεμία είχε τεράστια σημασία – σε τοπικό, εθνικό και οικονομικό επίπεδο.

Το Grangemouth είναι το μοναδικό διυλιστήριο πετρελαίου της Σκωτίας,

του οποίου οι ιδιοκτήτες επιβεβαίωσαν τον Σεπτέμβριο ότι θα κλείσει, για να αντικατασταθεί από έναν τερματικό σταθμό που λαμβάνει εισαγόμενα καύσιμα – με σχεδόν 400 εργαζομένους να χάνουν τις δουλειές τους. Τις τελευταίες ημέρες του Σεπτεμβρίου, η μόνη εναπομείνασα υψικάμινος στο Port Talbot έκλεισε στο πλαίσιο αναδιάρθρωσης που θα κοστίσει τη δουλειά σε 2.800 εργαζομένους. Στα τέλη Νοεμβρίου, το προσωπικό του Vauxhall στο Λούτον ενημερώθηκε ότι το εργοστάσιο θα κλείσει, τερματίζοντας τα 120 χρόνια συνεργασίας της αυτοκινητοβιομηχανίας με την πόλη και θέτοντας σε κίνδυνο 1.100 έως 2.000 θέσεις εργασίας.

Πετρέλαιο, χάλυβας, αυτοκίνητα: τρεις πυλώνες αυτού που θα μπορούσατε να ονομάσετε οικονομία των ορυκτών. Από μια τέτοια οικονομία εξαρτώνται δισεκατομμύρια άνθρωποι για τα προς το ζην και για αυτό θα είναι τόσο δύσκολο να προχωρήσουμε σε ένα μέλλον χωρίς άνθρακα. Ωστόσο, οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο μιλούν τώρα για μια «δίκαιη μετάβαση» που θα επιτρέπει στους εργαζομένους στις παλιές βιομηχανίες ορυκτών να βρουν καλές θέσεις εργασίας στην πράσινη οικονομία. Τόσο ο Μπόρις Τζόνσον όσο και ο Κιθ Στάρμερ έχουν επινοήσει οράματα της Βρετανίας ως παγκόσμιου ηγέτη σε αυτή τη νέα οικονομία, και ωστόσο οι καταρρεύσεις από το Λούτον έως το Grangemouth δείχνουν πόση αναταραχή υπάρχει.

Οι πολιτικοί επισπεύδουν το τέλος των βιομηχανιών ορυκτών και δίνουν μεγάλες υποσχέσεις για το τι θα τις αντικαταστήσει. Στην πρώτη του επίσκεψη στη Σκωτία ως πρωθυπουργός, ο Κιρ Στάρμερ ξεχώρισε το Grangemouth ως «πραγματική προτεραιότητα» – μια ωραία φράση που δεν έκανε καμία πραγματική διαφορά. Ο Τζόνσον ονειρευόταν η χώρα του να γίνει «η Σαουδική Αραβία της αιολικής ενέργειας», ωστόσο η Βρετανία έχει μόνο δύο εγκαταστάσεις ικανές να κατασκευάζουν πτερύγια ανεμογεννητριών, ενώ, λίγο πάνω από τη Βόρεια Θάλασσα, η Δανία έχει τη μεγαλύτερη βιομηχανία αιολικής ενέργειας στον κόσμο.

Η πολιτική αυτού του φαινομένου είναι δυστυχώς οικεία: κάθε κλείσιμο, κάθε μεγάλη απώλεια θέσεων εργασίας θα βοηθήσει αυτούς στη δεξιά πτέρυγα που ισχυρίζονται ότι το καθαρό μηδέν είναι μια ατζέντα ζηλωτών. Είναι δουλειά των Εργατικών και άλλων που παίρνουν στα σοβαρά τη δίκαιη μετάβαση να αυξήσουν τις επενδύσεις πίσω από αυτήν. Διαφορετικά, η τοπική ανεργία θα προκαλέσει τοπική καταστροφή και εκτεταμένη δυσαρέσκεια που μπορούν να κινητοποιηθούν από τις πιο αντιδραστικές δυνάμεις. Η πρόκληση είναι βαθιά.