Ομιλία αναθεωρήσεων και στόχων

12:54 23/1/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Ηταν η πιο επιθετική ομιλία προέδρου των ΗΠΑ τα τελευταία χρόνια. Και ήταν επίσης προφανές πως η ομιλία αυτή δομήθηκε πάνω σε ένα τεκμηριωμένο και δουλεμένο σχέδιο από τη μεριά της ομάδας του Τραμπ εδώ και καιρό. Το ρεπορτάζ λέει πως μεγάλο μέρος των νέων εξαγγελιών του προέδρου των ΗΠΑ είχε ήδη προδιαγραφεί από τις επεξεργασίες που έκανε το περίφημο Ηeritage Foundation, ένα think tank, ίσως το

μεγαλύτερο των συντηρητικών το οποίο έχει καταβολές από την εποχή Ρίγκαν. Οι εξαγγελίες Τραμπ στο μεγάλο μέρος τους μοιάζουν να αναπροσαρμόζουν όλο το δόγμα της μεγάλης υπερδύναμης. Και εκ των πραγμάτων όταν μία υπερδύναμη παίρνει στροφή, αυτό έχει επίδραση συνολικά σε όλο το γεωπολιτικό τοπίο.

Ας τα δούμε λίγο. Πάνω στο θέμα των δασμών ας μην ξεχνούμε πως (και) έτσι διαμορφώθηκε η Αμερική ως παντοδύναμος πόλος. Αρα υπό αυτή την έννοια μόνον είδηση δεν είναι η ιστορία του δασμών. Για τη Συμφωνία του Παρισιού ήδη από την πρώτη θητεία του ο Τραμπ είχε δείξει πώς ακριβώς το σκέφτεται και πόσο επιθετικός είναι απέναντι στη ρητορική της κλιματικής μεταβολής. Το ότι όμως αποσύρεται μία μεγάλη δύναμη σαν τις ΗΠΑ από τον ΠΟΥ, για παράδειγμα, είναι ένα εντελώς νέο δεδομένο.

Και κυρίως σε μία φάση που παρότι μπορούν να γίνουν πολλές δεύτερες σκέψεις για τη διαχείριση βιοπολιτικού τύπου πάνω στον Covid-19, είναι προ των πυλών νέες επιδημίες. Και πιο σύνθετες και πιο περίπλοκες, που απειλούν πάντα την ανθρωπότητα.

Ο Τραμπ επίσης δεν μίλησε για τη Δύση στην ορκωμοσία, παρά μόνον για την Αμερική. Κι έχει ενδιαφέρον πως η δική του αναθεωρητική γραμμή μπορεί σε πρώτη φάση να περνάει μέσα από μετονομασία του Κόλπου του Μεξικού σε Κόλπο της Αμερικής, αλλά ας μην ξεχνούμε πως η αναθεωρητική γενικά στάση δεν είναι μόνο η μεταβολή συνόρων αλλά πολλές φορές εκπορεύεται ή και εκκινεί από μετονομασίες. Το ξέρουμε αυτό στην Ελλάδα. Η αναδίπλωση στο έθνος-κράτος, στα κλειστά σύνορα και μία μετριασμένη – ελπίζουμε όχι ξενοφοβική –λογική πάνω στις μεταναστευτικές ροές είναι επίσης ένα νέο στοιχείο. Ταυτόχρονα ο Τραμπ δεν είπε καθόλου τη λέξη «ΝΑΤΟ». Φαίνεται πως θα επιμείνει στην ισομερή χρηματοδότηση της μεγάλης βορειοατλαντικής συμμαχίας και από τα άλλα κράτη-μέλη, αλλιώς ίσως και αυτός ο μεταπολεμικός θεσμός περάσει τη δική του κρίση.

Ο Τραμπ είπε πολλά και υπέγραψε και πολλά διατάγματα σε σχέση ακόμα και με τη δική του πρώτη μέρα θητείας το 2016. Το ερώτημα τώρα είναι πόσο θα διατηρηθεί η συνοχή της δικής του ομάδας, πώς θα αντιδράσουν η Ευρώπη, η Κίνα και η Ρωσία στις νέες στρατηγικές μεταβολές. Και βέβαια πώς θα επηρεάσει όλο αυτό άμεσα το εσωτερικό κοινό των ΗΠΑ. Ενας νέος κόσμος έχει ήδη αναδυθεί.

Αντιπαράδειγμα πολιτικής

Αντέδρασε αμέσως και είχε δίκιο στα περισσότερα. Δεν πήγε με την πεπατημένη, να πει ας πούμε πόσο ανησύχησε για όσα άκουσε στην παρθενική ομιλία Τραμπ. Σημείωσε τα όσα δεν άκουσε από τον νέο πρόεδρο των ΗΠΑ. Και θύμισε την κρίση του συστήματος υγείας αλλά και τη στεγαστική κρίση στις ΗΠΑ, όπως και επέμεινε στην καρδιά του προβλήματος: τις κοινωνικές ανισότητες. Ο γερουσιαστής Μπέρνι Σάντερς δεν είναι απλώς μια από τις σοβαρές φωνές της λογικής για την Αμερική. Είναι και εκείνο το αντιπαράδειγμα πολιτικής που μοιάζει να συμπιέζεται αλλά και που έχουμε ανάγκη.

Η εικόνα της ορκωμοσίας

Η συγχώνευση επιχειρηματικών ελίτ και πολιτικής είναι ίσως το πιο ανησυχητικό από την ορκωμοσία  του Τραμπ. Η εικόνα των μεγάλων CEO του κόσμου που εκφράζουν και ολόκληρα ΑΕΠ, υπολογίστηκε πάνω από 1 τρισ. δολάρια. Αυτό το ποσό νοερά «συγκεντρώθηκε» στην τελετή. Αν για χρόνια οι μαρξιστές επέμεναν σε μια λογική βάσης-εποικοδομήματος και της πολιτικής ως έκφρασης και κοινωνικών αντιθέσεων, όλα έμοιαζαν να καταργήθηκαν την πρώτη μέρα του Τραμπ. Οι ολιγάρχες όχι απλά είναι εδώ, μα και παραμερίζουν ένα μέρος του πολιτικού προσωπικού για να κάνουν απροκάλυπτα οι ίδιοι τη «δουλειά». Η εικόνα της ορκωμοσίας είναι εικόνα μιας νέας διάστασης της κρίσης της πολιτικής και της δημοκρατίας.