Όταν οι φάλαινες… τραγουδούν σαν άνθρωποι!

06:31 12/2/2025 - Πηγή: Τα Νεα

Μια καινοτόμος μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Science» αποκαλύπτει ότι το τραγούδι των φαλαινών έχει δομές και μοτίβα παρόμοια με τη γλώσσα των ανθρώπων. Η έρευνα διεξήχθη από το Εβραϊκό Πανεπιστήμιο της Ιερουσαλήμ, με επικεφαλής την Inbal Arnon, και ανέλυσε οκτώ χρόνια ηχογραφήσεων των τραγουδιών των μεγάπτερων φαλαινών στη Νέα Καληδονία, στον Νότιο Ειρηνικό.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι τα τραγούδια των φαλαινών περιέχουν συστηματικά επαναλαμβανόμενες δομές, ακριβώς όπως όλες οι γνωστές ανθρώπινες

γλώσσες. Αυτή η πολυπλοκότητα δεν είχε παρατηρηθεί ποτέ ξανά σε κανένα άλλο ζώο εκτός από τον άνθρωπο. Η μελέτη χρησιμοποίησε καινοτόμες μεθόδους ανάλυσης, εμπνευσμένες από τον τρόπο με τον οποίο τα βρέφη μαθαίνουν να αναγνωρίζουν λέξεις όταν ακούνε ανθρώπινη ομιλία.

Τα τραγούδια των φαλαινών δεν είναι απλώς ήχοι. Αποτελούνται από μοτίβα και επαναλήψεις, τα οποία πιθανότατα βοηθούν στην ευκολότερη εκμάθηση της επικοινωνίας από τις νεότερες γενιές φαλαινών.

Η επικοινωνία τους μεταδίδεται πολιτισμικά. Αυτό σημαίνει ότι, όπως συμβαίνει στους ανθρώπους, οι νεότερες φάλαινες μαθαίνουν τα τραγούδια από τις μεγαλύτερες και τα εξελίσσουν με τον καιρό.

Τα μοτίβα που εντοπίστηκαν θυμίζουν τη γλωσσική δομή των ανθρώπων. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι φάλαινες χρησιμοποιούν δομές που ακολουθούν συγκεκριμένους κανόνες, όπως και οι ανθρώπινες γλώσσες.

«Η ανακάλυψη αυτής της κρυφής γλωσσικής δομής στο τραγούδι των φαλαινών ήταν εντελώς απροσδόκητη» δήλωσε η Ellen Garland, συν-συγγραφέας της μελέτης από το Πανεπιστήμιο St. Andrews στη Βρετανία.

Η μελέτη αμφισβητεί την πεποίθηση ότι η γλώσσα είναι αποκλειστικό γνώρισμα των ανθρώπων.

«Αυτά τα ευρήματα δείχνουν ότι η εξέλιξη της γλώσσας δεν πρέπει να μελετάται μόνο στους πιθήκους, τους πιο κοντινούς μας συγγενείς, αλλά και σε άλλα ζώα που έχουν αναπτύξει παρόμοια συστήματα επικοινωνίας» δήλωσε ο Simon Kirby, ερευνητής του Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.

Αν οι φάλαινες έχουν αναπτύξει έναν παρόμοιο μηχανισμό επικοινωνίας, τότε η γλώσσα μπορεί να έχει αναπτυχθεί μέσω της συγκλίνουσας εξέλιξης και σε άλλα είδη, όχι μόνο στους ανθρώπους.

Η ανακάλυψη αυτών των δομών στο τραγούδι τους δείχνει ότι οι φάλαινες διαθέτουν ανεπτυγμένες νοητικές ικανότητες και έναν πολύ πιο περίπλοκο τρόπο επικοινωνίας από ό,τι πιστεύαμε.

Αν το τραγούδι των φαλαινών είναι κρίσιμο για την επιβίωσή τους, τότε οποιαδήποτε ανθρώπινη δραστηριότητα παρεμβαίνει σε αυτό (όπως ο υποβρύχιος θόρυβος) μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στις κοινωνικές  δομές τους και την αναπαραγωγή τους.

Η υπόθεση υπήρχε. Πλέον, αυτή η μελέτη επιβεβαιώνει ότι οι φάλαινες έχουν έναν πολύπλοκο τρόπο επικοινωνίας, παρόμοιο με τον ανθρώπινο λόγο. Αν και παραμένει άγνωστο αν οι δομές αυτές έχουν την ίδια σημασιολογική λειτουργία με τις ανθρώπινες γλώσσες, η ανακάλυψη αποτελεί σημαντικό βήμα για την Επιστήμη.

Μένει να δούμε αν οι δομές που έχουμε εντοπίσει είναι τόσο σημαντικές για τις φάλαινες όσο και για τους ανθρώπους.